Φραγκόσυκα. Από τα πιο νόστιμα φρούτα. Κάνουν καλό σε χοληστερίνη, αρθρίτιδα, πονοκέφαλο, διαβήτη, παχυσαρκία, καρκίνο, άμμο στα νεφρά

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Η φραγκοσυκιά είναι κάκτος, παχύφυτος, πολυετής, δενδρόμορφος, πυκνόμορφος, αειθαλής, με βλαστό όρθιο. Η Οπουντία (Opuntia) είναι ένα γένος στην οικογένεια των κακτοειδών (Cactaceae). Το πιο συνηθισμένο μαγειρικό είδος είναι η Οπουντία η ινδική συκή, (Opuntia ficus-indica). 

Οι περισσότερες γαστρονομικές χρήσεις του όρου «φραγκοσυκιά» αναφέρονται σε αυτό το είδος. Το γένος έλαβε την ονομασία του για την αρχαία ελληνική πόλη Οπούς (Opus) (Αρχαία Ελληνική: Ὀποῦς), όπου, σύμφωνα με τον Θεόφραστο, φύτρωνε ένα εδώδιμο φυτό το οποίο μπορούσε να διαδοθεί με ριζοβολία από τα φύλλα του.

Η καταγωγή των φραγκόσυκων είναι από το μακρινό Μεξικό και γενικά ήταν δημοφιλή στην Κεντρική και Νότια Αμερική. Αργότερα έφτασαν στην περιοχή της Μεσογείου, όπου την καλλιέργειά τους τη διέδωσαν οι πολυταξιδεμένοι Ισπανοί. Πλέον, η καλλιέργειά τους έχει εξαπλωθεί παγκοσμίως, αφού αποτελεί μια από τις αγαπημένες εναλλακτικές καλλιέργειες που έχουν έρθει στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια.

Στην Ελλάδα απαντάται ημιαυτοφυής και πολλές φορές αυτοφυής.

Φυτρώνει στα βράχια και στις πλαγιές. Ο καρπός του είναι πορτοκαλοκόκκινος και στέκεται περιμετρικά στην άκρη των φύλλων του κάκτου. Τα αγκάθια που περικλείουν τον καρπό του, μοιάζουν σαν τους φρουρούς που προστατεύουν έναν μικρό γλυκό και νόστιμο θησαυρό. 

Η φραγκοσυκιά είναι φυτό χυμώδες, δέντρο που φτάνει τα 3 - 5 μέτρα ύψος. Αποτελείται από φύλλα πεπλατυσμένα με σχήμα οβάλ, μήκος 30-40 εκατοστά. Ο καρπός είναι σαρκώδης με πολλούς σπόρους του οποίου το βάρος μπορεί να κυμαίνεται από 150-400 γραμ. Το χρώμα είναι διαφορετικό ανάλογα την ποικιλία.

Όπως είναι αναμενόμενο, η φύση λειτούργησε άψογα και δημιούργησε μια εξαιρετική βιοποικιλότητα, με αποτέλεσμα να συναντάς διαφορετικά είδη του ανθεκτικού αυτού κάκτου σε κάθε περιοχή.

Τα χρώματα τους είναι τα εξής: κίτρινο, πορτοκαλί και κοκκινωπό. Για να κόψουμε τα φραγκόσυκα θα πρέπει να φοράμε αρκετά χοντρά γάντια για να προστατεύουμε τα χέρια μας γιατί έχει πολλά μικρά αγκαθάκια τα οποία μοιάζουν με χνούδι και δεν γίνονται άμεσα αντιληπτά.

Για να διευκολύνουν το έργο τους, η συλλογή γίνεται τις πρωινές ώρες που τα αγκάθια είναι λίγο ελαστικά από την πρωινή δροσιά.  

Η συγκομιδή των καρπών αρχίζει από τα τέλη Αυγούστου για τους καρπούς της πρώτης άνθησης και από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο για τους καρπούς της δεύτερης άνθησης.

Για να καταναλωθεί το φρούτο, θα πρέπει να αφαιρεθεί με ιδιαίτερη προσοχή ο φλοιός του, γιατί τα αγκάθια είναι πάρα πολύ λεπτά και μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή βλάβη στον πεπτικό σύστημα. Οι ιθαγενείς Αμερικανοί έκαιγαν τα αγκάθια, για να καθαρίζουν πιο εύκολα τα φραγκόσυκα. Τα καθαρίζουμε χρησιμοποιώντας μαχαιροπίρουνο και πάντα τα ξεπλένουμε καλά για να φύγουν όλα τα αγκάθια. Mπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για γλυκά, μαρμελάδες, κομπόστες αλλά μας προσφέρουν και τέλεια ποιότητα ρακί. Επίσης είναι αρκετά δροσιστικό όταν καταναλωθεί κρύο, μην ξεχνάμε όμως ότι οι μεγάλες ποσότητες φέρνουν δυσκοιλιότητα.  

Τα 100 γραμμάρια ωμού φρούτου αποδίδουν 41 θερμίδες και οι οποίες προέρχονται κυρίως από υδατάνθρακες, αφού περιέχει ελάχιστα λιπαρά και πρωτεΐνες. Θεωρούνται καλή πηγή φυτικών ινών, αφού μπορούν να καλύψουν το 14% των ημερήσιων αναγκών και πολύ καλή πηγή βιταμίνης C, μαγνησίου, καθώς επίσης και καλή πηγή ασβεστίου και καλίου. Ακόμα, περιέχουν 17 αμινοξέα, εκ των οποίων τα 8 είναι απαραίτητα (μπορούν να ληφθούν μόνο μέσω της τροφής).

Θρεπτική αξία των φραγκόσυκων ανά 100 γραμμάρια

ΕΝΕΡΓΕΙΑ 41.00 kcal


ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ 0,73 g


ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ 3.60 g


ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΛΙΠΙΔΙΑ 0,51 g

ΝΕΡΟ 87.55 g

Υδατάνθρακες 9.57 g


Ορυκτά

Νάτριο, Na 5,00 mg


Μαγνήσιο, Mg 85.00 mg


χαλκού, Cu 0,08 mg
Κάλιο, K 220.00 mg


ψευδαργύρου, Zn 0,12 mg


σιδήρου, Fe 0,30 mg


Φώσφορος, P 24.00 mg


ασβεστίου, Ca 56.00 mg


Σελήνιο, Se 0,60 g

Βιταμίνες

Καροτένιο, β 25,00 g


βιταμίνης C, η συνολική ασκορβικό οξύ 14.00 mg


Βιταμίνη A , 43.00 IU


Θειαμίνη 0.01 mg


Κρυπτοξανθίνη, beta 3,00 g


Βιταμίνη Β-6 0,06 mg


Νιασίνη 0,46 mg


φολικό οξύ, συνολικά 6,00 g


Ριβοφλαβίνη 0,06 mg


Λιπίδια


Λιπαρά οξέα, συνολικά μονοακόρεστα 0,07 g

Λιπαρά οξέα, συνολικά πολυακόρεστα 0,21 g

Χοληστερόλη 0,00 mg

Τόσο η φραγκοσυκιά όσο και οι καρποί, αλλά και τα άνθη της έχουν θεραπευτικές ιδιότητες για διάφορες παθήσεις του ανθρωπίνου οργανισμού. Χρησιμοποιούνται όλα τα μέλη τους και επιπροσθέτως είναι προληπτικό και θεραπευτικό ίαμα. Η χρήση των καρπών δημιουργεί καταστάσεις για το αμυντικό σύστημα του οργανισμού, αλλά και σε περίπτωση παρουσιάσης κάποιας νόσου επενεργεί δραστικά. 

Το φραγκόσυκο είναι από τα πλέον νόστιμα φρούτα. 

Έχει τη δυνατότητα να σε ξεδιψάσει, καθώς έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε νερό (87.5%). Το κιτρικό και μηλικό οξύ που περιέχει, του προσδίδει φυσική συντήρηση, βοηθά στη καλή πέψη μέσω του μεταβολισμού των σακχάρων (κύκλος Krebs), και αυξάνει τη σωματική αντοχή, (μηλικό οξύ).

Η θρεπτική και η φαρμακευτική αξία του φραγκόσυκου είναι μεγάλη, καθώς είναι πλούσιο σε μαγνήσιο και το αμινοξύ ταυρίνη, ουσίες οι οποίες είναι σημαντικές για την υγεία του εγκεφάλου και της καρδιάς. Είναι επίσης πλούσιο σε φλαβονοειδή, αντιοξειδωτικές ουσίες που δρουν κατά του καρκίνου και των καρδιοπαθειών. Τα φραγκόσυκα περιέχουν ισχυρά αντιοξειδωτικά, δρουν προστατευτικά σε διάφορους ιστούς και όργανα: στις αρτηρίες και τα νεύρα, στους οφθαλμούς και τις αρθρώσεις.

Δίαιτες υψηλές σε φυλλικό οξύ, β-καροτένιο και βιταμίνη C μειώνουν την ομοκυστεΐνη, ουσία της οποίας η συσσώρευση προκαλεί βλάβες στα αγγεία και αυξάνει τον κίνδυνο για έμφραγμα και εγκεφαλικό επεισόδιο. Επίσης, η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνη Β6, μεταξύ των οποίων και τα φραγκόσυκα, βοηθά στο να διατηρούνται χαμηλά τα επίπεδα της ομοκυστεΐνης (η βιταμίνη Β6 συμβάλλει στη σύνθεση των πρωτεϊνών, του γενετικού υλικού, των νευροδιαβιβαστών και στην προστασία κατά του καρκίνου).

Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων στη β -καροτενη και β-κρυπτοξανθίνη, που βρίσκεται στα φραγκόσυκα , μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα. Από μελέτη φάνηκε ότι τα άτομα που κατανάλωναν τα περισσότερα τρόφιμα πλούσια σε κρυπτοξανθίνη παρουσίαζαν 27% μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο του πνεύμονα. Τα φραγκόσυκα μπορούν να δράσουν προστατευτικά και από την εμφάνιση καρκίνου του κόλον ή άλλων νοσημάτων του εντέρου, μέσω της ευεργετικής επίδραση στο έντερο των αδιάλυτων διαιτητικών ινών.

Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι το φραγκόσυκο βοηθάει στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης και για την καταπολέμηση μολύνσεων από ιούς. 'Ερευνα δείχνει ότι η κατανάλωση φραγκόσυκου καθημερινά για 4 εβδομάδες, μειώνει τη συνολική χοληστερίνη, τη χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (LDL ή «κακή») χοληστερόλη και τα επίπεδα τριγλυκεριδίων σε άτομα με υψηλή χοληστερόλη.

Το φραγκόσυκο έχει την ιδιότητα τρώγοντας το πριν από την κατανάλωση αλκοόλ να μειώνει μερικά συμπτώματα του όπως ναυτία, ανορεξία, και ξηροστομία. Ωστόσο, αυτό δεν φαίνεται να μειώνει άλλα συμπτώματα όπως πονοκέφαλο, ζάλη και διάρροια.

Οι ερευνητές έχουν επικεντρωθεί στη μελέτη της επίδρασής τους στο σακχαρώδη διαβήτη. Αφορμή για να κατευθύνουν την έρευνα τους προς αυτή την κατεύθυνση είναι το γεγονός ότι θεωρούνται παραδοσιακό γιατρικό για το διαβήτη στην Κίνα και στο Μεξικό. 

Σε πιλοτική έρευνα, από το τμήμα αγγειολογίας του πανεπιστημίου της Βιέννης, βρέθηκε ότι τα υπογλυκαιμικά επεισόδια που παρουσιάζονται μετά την κατανάλωση φραγκόσυκων οφείλονται στην πηκτίνη που περιέχουν. Προς το παρόν αναμένεται περαιτέρω διερεύνηση για τη χρήση τους στην αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου.

Τα περισσότερα είδη τους περιέχουν ποικιλία αλκαλοειδών και μεγάλη ποικιλία φυτοχημικών ουσιών. Είναι πλούσια σε φλαβονοειδή όπως η καμφερόλη, η κερκετίνη, η καρκισίνη και άλλα. Τα φλαβονοειδή αυτά έχουν βρεθεί ότι προλαμβάνουν το αντιοξειδωτικό στρες και προστατεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. 

Ευεργετική και η επίδρασή τους στους αθλητές, αφού μειώνουν τον χρόνο αποκατάστασης των μυών, καθώς και τον πόνο στους μυς μετά την προπόνησή τους.

Η περιεκτικότητά τους σε μπεταλαΐνη τα καθιστά ισχυρά όπλα ενάντια σε φλεγμονώδεις νόσους, όπως το άσθμα και διάφοροι τύποι αρθρίτιδας. Επίσης, η υψηλή περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη Α, βοηθά στην καλή υγεία των ματιών και της επιδερμίδας και γενικότερα προάγει τον σχηματισμό ισχυρού συνδετικού ιστού στο πεπτικό και ουροποιητικό σύστημα. 

Ακόμη, η περιεκτικότητά τους σε ασβέστιο και άλλα μέταλλα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της εμφάνισης οστεοπόρωσης. 

Ασθένειες που κάνουν καλό τα μέλη της φραγκοσυκιάς είναι οι εξής:

• Ως κατάπλασμα για την θεραπεία φλεγμονωδών αποστημάτων , την διόγκωση του σπληνός , την ελονοσία ,τους μώλωπες και την περιποίηση των τραυμάτων

• Για την θεραπεία της υπερλιπιδαιμίας και της παχυσαρκίας

• Κατά του σακχαρώδους διαβήτη

• Κατά της υπερτροφίας του προστάτου

• Κατά της χοληστερόλης

• Κατά της φλεβίτιδας
• Κατά πνευμονικών παθήσεων


Πιθανός παράγοντας για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών καρκίνου (στήθους, προστάτη, στομάχου , πνευμόνων, παγκρέατος) λόγω των φλαβονοειδών συστατικών που περιέχουν. 
Δυναμωτικό στο ανοσοποιητικό σύστημα


Τα άνθη και τα φύλλα χρησιμοποιούνται ως :

1. Διουρητικά, αντιδιαρροϊακά, καθώς για καταπολέμηση της άμμου στα νεφρά, και της νεφρίτιδας!

2. Τονωτικά στην καρδιά λόγω της ουσίας κακτίνη που περιέχουν. Αντίδοτο κατά της μέθης. Απομακρύνουν πονοκεφάλους, ναυτία ξηροστομία και άλλα.

3. Εκχυλίσματα φραγκόσυκου κατεβάζουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα των διαβητικών, καθώς και σε υγιή άτομα με ανεβασμένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Ασθενείς με μη ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη που έτρωγαν βρασμένα φύλλα φραγκοσυκιάς, παρουσίαζαν μείωση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα, ενώ η ινσουλίνη τους γινόταν όλο και πιο αποτελεσματική.

4. Το φυτό αυτό περιέχει σημαντικά επίπεδα διαλυτών ινών, όπως πηκτίνη.

5. Στην μαγειρική τα φύλλα παράγουν δεκάδες φαγητά με κρέας και λαχανικά για τον άνθρωπο.

Οι ίνες που περιέχει πιστεύεται ότι ευθύνονται για την ικανότητα του κάκτου να μειώνει το σάκχαρο στο αίμα και τα επίπεδα των λιπιδίων. Τα βρασμένα φύλλα του κάκτου αυξάνουν την ικανότητα του να μειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. 

Φραγκόσυκο παρενέργειες 

Το φραγκόσυκο είναι ασφαλές όταν καταναλώνεται ως φρούτο. Τα φύλλα και τα άνθη του φραγκόσυκου είναι επίσης ασφαλή όταν λαμβάνονται από το στόμα σε μορφή τυποποιημένου εκχυλίσματος φραγκόσυκου σε συνιστώμενες ποσότητες και για σύντομο χρονικό διάστημα.

Σε σπάνιες περιπτώσεις το φραγκόσυκο μπορεί να προκαλέσει κάποιες παρενέργειες, όπως ήπια διάρροια, ναυτία, αυξημένη ποσότητα και η συχνότητα των κοπράνων, φούσκωμα και κεφαλαλγία.

Φραγκόσυκο και εγκυμοσύνη/θηλασμός: Δεν υπάρχουν αρκετές αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια της κατανάλωσης φραγκόσυκου στην εγκυμοσύνη ή στο θηλασμό, γι’ αυτό προτιμότερο είναι να αποφεύγεται η χρήση του.

Φραγκόσυκο και διαβήτης: το φραγκόσυκο μπορεί να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε άτομα με διαβήτη. Γι’ αυτό το λόγο οι διαβητικοί θα πρέπει να παρακολουθούν το σάκχαρό τους σε περίπτωση κατανάλωσης φραγκόσυκου.

Δείτε το Πώς καθαρίζονται τα φραγκόσυκα (video) εδώ

Διαβάστε επίσης

• Η διατροφική αξία του πεπονιού. Δεν παχαίνει, έχει αντιπηκτικές ιδιότητες, πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και ιχνοστοιχεία. Πώς το πεπόνι βοηθά στο αδυνάτισμα
• Καρπούζι, για την καρδιά, τον καρκίνο, την δίαιτα αλλά και τη λίμπιντο
• Σύκα, φρέσκα ή αποξηραμένα, για το έντερο, την αναιμία, την οστεοπόρωση, την πίεση, τον διαβήτη και την λίμπιντο
• Σταφύλια και η σημαντική διατροφική τους αξία. Κάνουν καλό σε πολλές παθήσεις. Έχουν αντικαρκινικές και αντιγηραντικές ιδιότητες. Μύθος ότι το σταφύλι παχαίνει
• Τα αχλάδια και η διατροφική τους αξία. Κατάλληλα για δίαιτα, διαβήτη, χοληστερίνη, πεπτικό, αρθρίτιδα

Ροδάκινα. Ποσοστά περιεκτικότητας σε θρεπτικά στοιχεία. Οφέλη στην υγεία. Η θρεπτική τους αξία σε κονσέρβα

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής Βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Αποκλειστικά καλοκαιρινό, δροσερό, ζουμερό και γεμάτο άρωμα φρούτο, το ροδάκινο θεωρείται το φρούτο της αγνότητας και της αθανασίας, σύμφωνα με κάποιες ανατολίτικες παραδόσεις.

Από τις ανατολικές χώρες, και πιο συγκεκριμένα από την Κίνα, έφτασε στην Ευρώπη γύρω στο 100 μ.Χ.

Το ροδάκινο είναι ο καρπός της ροδακινιάς, έχει σφαιρικό ή ωοειδές σχήμα, ραφή στη ράχη και χνουδωτή ή λεία φλούδα ανάλογα με την ποικιλία του. Η σάρκα του είναι χυμώδης και αρωματική, με γλυκιά και υπόξινη γεύση. Ο πυρήνας του (κουκούτσι) είναι μεγάλος και κόκκινος κι εμφανίζει πολλές αυλακώσεις.

Σήμερα, καλλιεργείται κυρίως στην Ιταλία, την Αμερική, την Γαλλία, την Κίνα και την Ισπανία, ενώ στην χώρα μας, η οποία κατέχει σημαντική θέση στην παγκόσμια αγορά, η Μακεδονία κρατά τα σκήπτρα της παραγωγής.

Η Ιταλία είναι πρώτη παγκοσμίως σε παραγωγή ροδάκινων. Η Ελλάδα έχει επίσης πολύ μεγάλη παραγωγή. Η παραγωγή ροδάκινων εμφανίζεται στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία του 1960, οπότε αρχίζουν κατά το 1964 οι συστηματικές εξαγωγές των ελληνικών ροδάκινων κυρίως προς τις χώρες της Ευρώπης με κυριότερη καλλιεργούμενη την ποικιλία, Elberta.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η ροδακινιά, είναι το περισσότερο καλλιεργούμενο οπωροφόρο δέντρο στον κόσμο μετά τη μηλιά.

Είδη ροδάκινου

Ανάλογα με το σχήμα, το χρώμα και τη γεύση τους τα ροδάκινα παρουσιάζουν διάφορες ποικιλίες. Έτσι, έχουμε τα νεκταρίνια με τη σκληρή σάρκα, τα ροδάκινα με τους κόκκινους καρπούς, γνωστά ως σαγκουίνια, και τους γιαρμάδες, τα λευκόσαρκα δηλαδή ροδάκινα με τη λευκή «επιδερμίδα» που έχουν πιο πικρή γεύση από ό,τι τα κανονικά ροδάκινα και διαθέτουν μαλακή και ιδιαίτερα αρωματική σάρκα.

Ποσοστά περιεκτικότητας σε θρεπτικά στοιχεία του ροδάκινου

Το ροδάκινο περιέχει πρωτεΐνες, ζάχαρη, αρκετή ποσότητα βιταμίνης C και Ε, πολλά αντιοξειδωτικά, φυτικές ίνες, φώσφορο, βιοτίνη, σίδηρο και ασβέστιο. Οφέλη για την υγεία

Βιταμίνες:

Χάρη στο σύμπλεγμα βιταμινών, κυρίως C και Ε, που περιέχει 

• προστατεύει από γαστρεντερικές διαταραχές, 
• βοηθάει στην πρόληψη πολλών μορφών καρκίνου, 
• βοηθάει στην αντίσταση του οργανισμού στις ασθένειες, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ είναι καλό 
• διουρητικό και 
• υπακτικό.

Τα ροδάκινα περιέχουν αρκετές βιταμίνες, με κυρίαρχη την βιταμίνη C. Ένα φλιτζάνι από κομμάτια φρέσκου ροδάκινου περιέχει 10,2 mg βιταμίνη C,δηλ 17% της απαιτούμενης ημερήσιας πρόσληψης. Επίσης περιέχει 502 IUs (διεθνείς μονάδες) σε Βιταμίνη Α,1,1mg σε Βιταμίνη Ε και 4 mg σε Βιταμίνη Κ.

Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, παρουσιάζονται με τη μορφή της νιασίνης 1,2mg, φυλλικού οξέος 6,2mg και ίχνη από θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, παντοθενικό οξύ και Βιταμίνη Β6. Εάν επιθυμούμε να λαμβάνουμε καθημερινά επαρκείς ποσότητες βιταμινών και μετάλλων, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να συμπεριλάβουμε στο διαιτολόγιο μας μια ποικιλία τροφίμων, μέσα στην οποία θα συμπεριλαμβάνονται και τα ροδάκινα. 

Οι βιταμίνες και τα μέταλλα των φυσικών τροφών μεταβολίζονται από τον οργανισμό καλύτερα, από οποιοδήποτε συμπλήρωμα διατροφής.


Φυτικές ίνες:

Το ροδάκινο αποτελεί καλή πηγή διαλυτών φυτικών ινών, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της LDL-χοληστερόλης, γι αυτό συστήνεται η συχνή του κατανάλωση, ενώ λόγω του ογκώδους των διαφόρων λαχανικών και της χαμηλής ενέργειας την οποία παρέχουν καταναλώνονται από όσους επιδιώκουν να αδυνατίσουν. Οι φυτικές ίνες παίζουν βασικό ρόλο στην υγεία μας και επομένως θα πρέπει να είναι ένας σημαντικός παράγοντας των διατροφικών επιλογών μας. Ένα φλιτζάνι ωμά ροδάκινα περιέχει 2,3γρ φυτικών ινών ή 9% του RDI. Έχει αποδειχθεί με έρευνες ότι τα άτομα που τρώνε φυτικές ίνες είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν παχυσαρκία, καρκίνο και καρδιαγγειακά προβλήματα.


Επομένως, είναι ιδανικό για όσους προσέχουν τη διατροφή καθώς προσφέρει λίγες θερμίδες και μεγάλη ποσότητα βιταμινών.

Μέταλλα:

Tα μέταλλα είναι εξίσου απαραίτητα για μια βέλτιστη υγεία όπως είναι και οι βιταμίνες. Επομένως, 1 φλιτζάνι από ροδάκινα περιέχει κάποια από αυτά.

Παρότι οι συνιστώμενες καθημερινές προσλήψεις (RDΙ) σε μέταλλα δεν είναι τόσο υψηλές, όπως είναι για τις βιταμίνες, η έλλειψη σε κάποιο μέταλλο, προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας. Τα μέταλλα που περιέχονται στα ροδάκινα είναι το κάλιο, φώσφορο, και  μαγνήσιο. Στη λίστα των μετάλλων προστίθενται και ο ψευδάργυρος, ο σίδηρος, το ασβέστιο, το σελήνιο και το φθόριο.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι το ροδάκινο είναι ένα από τα πλουσιότερα σε νερό, φρούτα, καθώς αποτελείται κατά 89% από νερό. Επομένως ενυδατώνει το σώμα, την επιδερμίδα, έχει αντιγηραντικές ιδιότητες και είναι πολύτιμο για την υγεία και την ομορφιά του δέρματος. Εκτός όμως από τα πολύτιμα συστατικά που προσφέρει στον οργανισμό, χρησιμοποιείται και ως καλλυντικό.

Επίσης χάρη στην περιεκτικότητα του σε ιχνοστοιχεία, μέταλλα και βιταμίνες, το ροδάκινο είναι κατάλληλο για όσους έχουν 

• άγχος, 
• υπερένταση και 
• νιώθουν κόπωση. 

Δρα ως ηρεμιστικό και αγχολυτικό.
Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η φύση δια μέσου των τροφίμων της, ιδιαίτερα με τα φρούτα, δεν μας προσφέρει μόνο τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για την επιβίωσή μας. Μας δίνει απλόχερα πολύτιμες δραστικές ουσίες που μας θωρακίζουν και μας προστατεύουν από νοσήματα φθοράς, αυξάνοντας έτσι το προσδόκιμο επιβίωσης.

Οφέλη για την υγεία:

• Περιέχει μικρό ποσοστό θερμίδων με αποτέλεσμα η κατανάλωση του να βοηθάει στον έλεγχο του σωματικού βάρους.
• Περιέχει αρκετό νερό επομένως βοηθάει στην ενυδάτωση του οργανισμού
• Περιέχει ικανοποιητική ποσότητα φυτικών ινών οι οποίες βοηθούν στη σωστή λειτουργία του εντέρου.
• Περιέχει κάλιο που βοηθάει στη ρύθμιση της πίεσης.
• Οι καροτινοειδείς ουσίες έχουν αντι-οξειδωτική δράση. Προστατεύουν τα κύτταρα μας από τις παραγόμενες ελεύθερες ρίζες οξυγόνου και προλαμβάνουν τον καρκίνο. Δηλαδή το ροδάκινο έχει αντικαρκινικές και αντιγηραντικές ιδιότητες.
• Τα φλαβονοειδή (περιέχει κυρίως προ-ανθοκυανίνες και λευκο-ανθοκυανίνες) προστατεύουν από την ηλιακή ακτινοβολία ενώ παράλληλα ευνοούν το μαύρισμα.

Η θρεπτική αξία των ροδάκινων σε κονσέρβα

Η θερμική επεξεργασία-κονσερβοποίηση προκαλεί μόνο λίγες απώλειες στα θρεπτικά συστατικά, που είναι ανάλογες με αυτές που προκαλεί το μαγείρεμα. Στα πλεονεκτήματα για την επιλογή κονσερβοποιημένων φρούτων θα πρέπει να προστεθεί και το ότι από την στιγμή που αυτά κονσερβοποιηθούν διατηρούν τα θρεπτικά τους συστατικά έως και δύο χρόνια. Αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι τα προϊόντα αυτά συλλέγονται κατά την κορύφωση της ωριμότητας τους και κονσερβοποιούνται λίγες ώρες αργότερα, διατηρώντας τα θρεπτικά τους συστατικά.

Τα ποσοστά των βιταμινών αυτών μειώνονται ελάχιστα κατά την κονσερβοποίηση καθιστώντας την κονσέρβα ροδάκινο εφάμιλλη του νωπού προϊόντος. Η παρεχόμενη ενέργεια σχεδόν διπλασιάζεται υπάρχει όμως η δυνατότητα για την παραγωγή προϊόντος με λιγότερες θερμίδες με την χρήση αντί σιροπιού χυμού φρούτου ή καθαρού νερού.

Θρεπτικά	Θρεπτική αξία ανά 100 g ροδάκινου
	Νωπό	Κονσερβοποιημένο σε ελαφρύ σιρόπι
Ενέργεια, Kcal	37	68
Λίπος, g	0,08	0,04
χοληστερόλη, mg	0	0
Υδατάνθρακες, g	9,4	15
Διαιτητικές ίνες, g	1,7	1,6
Νάτριο, mg	0	6,3
Κάλιο, mg	167	122
Πρωτεΐνες, g	0,6	0,55
Βιταμίνη Α, %RDI	9,1	8,9
Βιταμίνη C, %RDI	9,3	8
Ασβέστιο, mg	4,3	3,8
Σίδηρος, %RDI	0,5	2,5
Φολικό οξύ, mg	0,73	1

%RDI: επί τοις εκατό της αναγκαίας ημερήσιας δόσης.

Προτεινόμενος τρόπος επιλογής

Ένας τρόπος, για να ξεχωρίσουμε τα φρέσκα ροδάκινα, είναι η μυρωδιά τους. Αποφεύγουμε δηλαδή εκείνα που δε μυρίζουν χαρακτηριστικά. Επίσης, δεν πρέπει να είναι χτυπημένα και καλό είναι να τρώγονται ξεφλουδισμένα. Αν, όμως, σας αρέσει η φλούδα, φροντίστε να τα πλένετε πάρα πολύ καλά.

Προτεινόμενος τρόπος συντήρησης

Ιδανική φάση για την κατανάλωσή τους είναι η πλήρης ωρίμανση, η οποία συμβαίνει, από τα μέσα Ιουνίου έως το τέλος Σεπτεμβρίου. Ιδιαίτερη προσοχή όμως γιατί αμέσως μετά επέρχεται ταχύτατα η σήψη. Έτσι καλό θα είναι να καταναλώνονται νωπά, γιατί μπορούν να διατηρηθούν μόνο γύρω στις 15 ημέρες. Γενικά το ροδάκινο είναι αρκετά ευαίσθητο στη ζέστη και αν μείνει εκτός ψυγείου σαπίζει γρήγορα.

Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης

Το ροδάκινο διατηρείται για 15 μέρες περίπου στο ψυγείο. Καταναλώνεται ωμό με τη φλούδα, διότι στη φλούδα περιέχονται οι περισσότερες βιταμίνες. Πριν φαγωθεί πλένεται φυσικά πολύ καλά με νερό. Επίσης έχουμε μεγάλη παραγωγή κομπόστας ροδάκινου στην Ελλάδα αλλά και ετοιμάζουμε υπέροχες σπιτικές μαρμελάδες ή σπιτικά γλυκίσματα. Η πηκτίνη που περιέχεται στο ροδάκινο δίνει καλή συνεκτικότητα σε κομπόστες και μαρμελάδες. Ακόμη χρησιμοποιείται στην παρασκευή αναψυκτικών, χυμών και λικέρ.

Διαβάστε επίσης

• Καρπούζι, για την καρδιά, τον καρκίνο, την δίαιτα αλλά και τη λίμπιντο
• Βερίκοκο για την υγεία, την αναιμία, την δυσκοιλιότητα, την όραση, την ομορφιά και τα κουκούτσια τους για τον καρκίνο.
• Καλοκαιρινά φρούτα, τι μας προσφέρουν και πως θα τα διαλέξουμε.
• Κεράσια, χρήσιμα και απαραίτητα για την υγεία. Κατάλληλα ακόμα και για τους μαθητές για τις εξετάσεις

Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή
MSc

Πώς μας ωφελούν τα βλήτα; Γιατί ΔΕΝ πρέπει να τα ξαναβράζουμε; Πώς βγήκε η γνωστή φράση, είσαι βλίτο;

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Τα χόρτα βλήτα ή βλίτα ανήκουν στο γένος Amaranthus viridis και χαρακτηρίζονται ως ζιζάνια διάφορων καλλιεργειών.  Αυτό σημαίνει ότι πολλαπλασιάζονται εύκολα κι επομένως αν φυτέψουμε μερικά στον κήπο μας, θα τρώμε βλήτα κάθε χρόνο. Είναι φυλλώδη λαχανικά με πολλές ευεργετικές ιδιότητες, μεγάλη διατροφική αξία και λίγες θερμίδες.

Τα βλήτα έχουν κυρίαρχη θέση στο ελληνικό καλοκαιρινό τραπέζι καθώς είναι αναμφισβήτητα τα χόρτα της καλοκαιρινής περιόδου. Φυτρώνουν μόνα τους και πολλαπλασιάζονται εύκολα οπότε αν φυτέψουμε μερικά στον κήπο μας, θα τρώμε βλίτα κάθε χρόνο. Τα βλήτα μπορούν να αποτελέσουν βραστά μία εξαιρετική καλοκαιρινή σαλάτα (με λεμόνι ή ξύδι) ενώ συνδυάζονται περίφημα με το σκόρδο. Επίσης μπορούν να μαγειρευτούν τσιγαριστά καθώς και να συνοδεύσουν θαυμάσια κρέας και κυρίως ψάρια.

Στην Ελλάδα σταματάει η συγκομιδή των βλήτων (συνήθως άγρια) όταν αρχίζουν να ανθίζουν στα τέλη του Αυγούστου. Στην Ανατολική Αφρική, τα βλήτα συνιστώνται από ορισμένους γιατρούς σε άτομα που έχουν χαμηλό αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Στην αρχαία Ελλάδα, τα άνθη από τα βλήτα, ο αμάραντος (ονομάζεται επίσης χρυσάνθεμο και ελίχρυσο) ήταν ιερό της Εφεσίας Αρτέμιδος. Για τους αρχαίους Έλληνες ο αμάραντος είχε ειδικές θεραπευτικές ιδιότητες, ήταν σύμβολο της αθανασίας και χρησιμοποιούνταν για τη διακόσμηση των τάφων. Επίσης χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή αγιουβέρδικη ιατρική σαν φάρμακο.

Παρά τη χαμηλή τιμή και την αφθονία στην οποία το βρίσκουμε, το ταπεινό βλίτο είναι ένας αληθινός διατροφικός θησαυρός. 

Βλήτα διατροφική αξία ανά 100 γρ. βρασμένης τροφής :

Τα βλήτα και η διατροφική τους αξία:

• Θερμίδες: 20

• Πρωτεΐνες: 2 γρ.

• Υδατάνθρακες: 4 γρ

• Λιπαρά: 0 γρ.

• Φυτικές ίνες: 2 γρ.

Επίσης,  είναι πολύ καλή πηγή :

• Βιταμίνης C

• Βιταμίνης Α

• Βιταμινών του συμπλέγματος Β (Φυλλικό οξύ, Νιασίνη, Ριβοφλαβίνη & Πυριδοξίνη)

• Ασβέστιου, σίδηρου, Νάτριου, Κάλιου, Μαγνήσιου, Φώσφορου, Ψευδάργυρου, Χαλκού & Μαγγάνιου. 

Πώς μας ωφελούν τα βλήτα

• Μπορούν να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα

• Εχουν ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση

• Μπορούν να βοηθήσουν στην ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, στην αποτροπή της εμφάνισης της οστεοπόρωσης και καρδιακών παθήσεων. Τα βλήτα είναι μια εξαιρετική διαιτητική πηγή σε φυτοστερόλες, οι οποίες μειώνουν την πίεση του αίματος και προλαμβάνουν τις καρδιακές παθήσεις και τα εγκεφαλικά επεισόδια.

• Αποτελούν καλή τροφή για όσους θέλουν να διατηρήσουν ή να μειώσουν το βάρος τους αλλά και για όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα δυσκοιλιότητας. 

• Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα των βλήτων είναι η ικανότητα τους να μειώνουν την LDL-κακή χοληστερόλη στο αίμα λόγω της τοκοτριενόλης, ένα είδος βιταμίνης Ε, και των φυτικών ινών που περιέχει. 

• Καλύπτουν το 90% το ημερήσιων αναγκών μας σε βιταμίνη C και το 73% σε βιταμίνη Α,το 57% των σε μαγγάνιο και το 19% σε φυλικό οξύ. Ακόμα είναι πηγή ασβεστίου, σιδήρου, φυτικών ινών, μαγνησίου, φωσφόρου και καλίου.

• Ιδανικά για άτομα με αναιμία, διότι είναι πλούσια σε σίδηρο. Μια μερίδα 132 γρ. βραστά βλήτα παρέχουν το 17% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σε σίδηρο. 

• Περιέχουν λυσίνη (απαραίτητο αμινοξύ) σε συνδυασμό με βιταμίνη Ε, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο και κάλιο και βιταμίνη C, βοηθούν στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τη γήρανση και το σχηματισμό των κακοηθών κυττάρων.

• Είναι ιδανικά για δίαιτα ελεύθερης γλουτένης. Τα άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη ή που πάσχουν από κοιλιοκάκη μπορούν να καταναλώνουν βλήτα. Επιπλέον, μια μερίδα 132 γρ. βραστά βλήτα παρέχουν το 6% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σε πρωτεΐνες.

• Με 28 θερμίδες/100 γρ. και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη είναι ιδανικά για δίαιτα!

• Κάποιες ποικιλίες καλλιεργούνται για τους σπόρους τους και το αλεύρι τους έχει αρχίσει  να χρησιμοποιείται στην Αυστραλία και την Β. Αμερική σαν πιο θρεπτική εναλλακτική στο σταρένιο αλεύρι.

Παρενέργειες

Τα βλήτα περιέχουν υψηλές ποσότητες οξαλικού οξέος και θα πρέπει να αποφεύγονται από άτομα που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα ή ασθένειες των νεφρών. 

Τα βραστά βλήτα καλό είναι να μην αναθερμαίνονται μετά το μαγείρεμα, διότι τα νιτρικά άλατα που περιέχουν μετατρέπονται σε νιτρώδη, τα οποία είναι βλαβερά για την υγεία και ειδικά για τα παιδιά.

Προσοχή!

Στην ίδια οικογένεια των σολανιδών (Solanaceae) ανήκουν τα δυο χόρτα ο τάτουλας και η αγριοντοματιά, τα οποία θέλουν πολλή προσοχή μια και είναι δηλητηριώδη και θα τα βρείτε στις ίδιες ακριβώς περιοχές που αναπτύσσεται και το βλήτο.

Οι γιαγιάδες συμβουλεύουν:

Τα χόρτα που τρώγονται έχουν γάλα στη ρίζα τους.

Ότι είναι καθιστό τρώγεται.

Να προτιμάτε τα καθιστά χόρτα και όχι τα όρθια.

Κάποια είδη χόρτων είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο.

Αν μαζι με τα βλήτα υπάρχει και το λεγόμενο λαϊκά « διαβολόχορτο », και καταναλωθεί μπορεί να προκαλέσει ατροπικό φαινόμενο δρώντας πάνω στο νευρικό σύστημα. Το διαβολόχορτο είναι όρθιο χόρτο με άσπρο λουλούδι και φύλλο που μοιάζει με πλατανόφυλλο σε αντίθεση με το βλήτο που έχει φύλλωμα λείο στα άκρα του και όχι δαντελωτό. Συνήθως μαζί με τα βλίτα μαζεύουν ένα χόρτο που λέγεται στίφνος και τα μαγειρεύουν μαζί. 

Διαβολόχορτο

Κουτόχορτο έφαγες; 

Συνηθισμένη και η βρισιά. Α ρε Βλίτο! 

Για ποιο λόγο όμως το βλήτο έχει ταυτιστεί με την αποχαύνωση και τη βλακεία;

Οφείλεται στο γεγονός ότι αν από το αφέψημα που προέρχεται από το σπόρο του, πιεις και δεύτερη κούπα, τότε έχει παρενέργειες στην αντίληψη. Σύμφωνα με ανεπίσημες πηγές τα χόρτα αυτά και ιδιαίτερα το ζουμί τους περιέχουν απροσδιόριστες προς το παρόν ουσίες που προκαλούν παροδική μείωση της αντίληψης, εξ ου και ο χαρακτηρισμός « βλήτο» για κάποιους ανθρώπους. Ο χαρακτηρισμός «δεν τρώω κουτόχορτο», στο βλήτο αναφέρεται. Επίσης είναι τοξικό για πολλά ζώα όπως πρόβατα, γουρούνια κ.α.

Καλό είναι να αποφεύγουμε να καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες και ειδικά το ζουμί.

Συνταγές

Η ''κλασική συνταγή'' για μία υπέροχη καλοκαιρινή σαλάτα:

ΥΛΙΚΑ:

-1 κιλό βλίτα καθαρισμένα,

-2 μέτριες πατάτες,

-3 μικρά κολοκυθάκια,

-Λάδι,

-Λεμόνι,

-Αλάτι.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ:

Καθαρίζουμε τα βλίτα από τα σκληρά κοτσάνια και πετάμε τα κίτρινα φύλλα.

Βάζουμε σε κατσαρόλα νερό να βράσει και ρίχνουμε τις πατάτες κομμένες κυδωνάτες (αν έχουμε μικρές ακόμα καλύτερα) και τα κολοκυθάκια κομμένα στη μέση (αν είναι μικρά – ολόκληρα).

Μόλις μαλακώσουν λίγο, ρίχνουμε τα βλίτα. Ανακατεύουμε ελαφρά,  ρίχνουμε αλάτι και αφήνουμε τα βλίτα να βράσουν έως ότου να μαλακώσουν καλά.

Αφήνουμε να κρυώσουν και σερβίρουμε περιχύνοντας τα με λάδι και λεμόνι (εναλλακτικά, εάν θέλουμε, μπορούμε να προσθέσουμε αντί για λεμόνι, ξύδι).

Τρώγονται ακόμα πιο ωραία όταν είναι κρύα (από το ψυγείο).

Διαβάστε επίσης

• Βρούβες, βρούβα, σινάπι και η διατροφική τους αξία. Τι σημαίνει η γνωστή φράση;
• Κουρκουμάς ή κιτρινόριζα ως αντιφλεγμονώδες, αντικαρκινικό, για τον διαβήτη, την χοληστερινη, το Αλτσχάιμερ, την ακμή, τις πανάδες
• Βάλσαμο ή βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο για την κατάθλιψη, τα τραύματα, το στομάχι, το άσθμα, τον καρκίνο. 
• Ρόφημα με κουρκουμά για χαλάρωση και με θεραπευτικές ιδιότητες
• Σταμναγκάθι για το συκώτι, την καρδιά, το στομάχι, το δέρμα
• Ρίγανη και ριγανέλαιο, με ισχυρές αντιβακτηριακές, αντιοξιδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες (Origanum vulgare)

Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή
MSc