της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea
Η κολλιτσίδα είναι φυτό ποώδες της οικογένειας των ρουβιιδών (δικοτυλήδονα). Η κολλιτσίδα είναι κοινή ονομασία του φυτού "άρκτιον η λάππα" ή "λάππα η κοινή", που φυτρώνει στην Ελλάδα σε καλλιεργημένους και χέρσους αγρούς, σε φράχτες, δρόμους κλπ.
Είναι πολύκλαδο φυτό, που φτάνει σε ύψος 1,50 μ. Έχει φύλλα λογχοειδή και άνθη πολύ μικρά και κοκκινωπά, που σχηματίζουν σφαιρικά κεφάλια. Η ανθοταξία τους προσκολλάται εύκολα, όπως και ο βλαστός τους με τις πυκνές μικροσκοπικές και γυρισμένες προς τη βάση τρίχες που φέρουν, οι οποίοι κολλούν στα ενδύματα των ανθρώπων, γι` αυτό και το φυτό λέγεται κολλιτσίδα (όπως και μεταφορικά, κάθε ενοχλητικός άνθρωπος). Ο καρπός είναι κάψα και φέρει σπέρματα, εφοδιασμένα με μικρές αγκιστροειδείς τρίχες, με τις οποίες προσκολλάται στο τρίχωμα των ζώων, τα ρούχα, μια ιδιότητα στην οποία οφείλει το φυτό και την κοινή του ονομασία.
Η κολλιτσίδα είναι ακόμα γνωστή ως: arctium lappa, Burdock root, arctium minus, λάππα, πλατανομαντηλίδα, αρκουδοβότανο. Η βοτανική του ονομασία Arctium Lappa προέρχεται από την ελληνική λέξη άρκτος που σημαίνει αρκούδα. Το διεθνές όνομά του Burdock προέρχεται από τη γαλλική λέξη bourre που σημαίνει μαλλιαρός και την παλαιοαγγλική λέξη dock που αναφέρεται στα μεγάλα φύλλα του φυτού. Τα κοτσάνια, κομμένα πριν το λουλούδι ανοίξει και αφαιρούμενα από τη φλούδα, σχηματίζουν ένα νόστιμο λαχανικό, παρόμοιο στη γεύση με τα σπαράγγια όταν βράζονται, και μια ευχάριστη σαλάτα, όταν τρώγονται ωμά με ξύδι.
Έχει μια μακρά ιστορία μέσα στο διάβα των αιώνων και κατέχει τη φήμη ενός από τα θρεπτικότερα και ισχυρότερα τονωτικά βότανα του ήπατος, μαζί με το γαϊδουράγκαθο, το οποίο βοηθά στην αποτοξίνωση και στον καθαρισμό του αίματος. Είναι ένα από τα ισχυρότερα διουρητικά βότανα το οποίο βοηθά στην αποβολή των άχρηστων συσσωρευμένων υλικών του οργανισμού και ένα από τα ισχυρότερα εφιδρωτικά βότανα.
Είναι το βότανο που αυξάνει την έκκριση χολής ώστε να αφομοιωθούν καλύτερα τα λιπαρά τρόφιμα. Έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες σε μια σειρά από παθήσεις και ήταν μια από τις πιο σημαντικές παραδοσιακές θεραπείες
Η κολλιτσίδα ήταν η αφορμή για τον Ελβετό μηχανικό Georges de Mestral να επινοήσει το συνδετήρα hook-and-loop ή κοινώς φερμουάρ. Στην προσπάθειά του να αφαιρέσει τις κολλιτσίδες από το τρίχωμα του σκύλου του και το πλεκτό του πουλόβερ, τις έβαλε στο μικροσκόπιο και παρατήρησε εκατοντάδες αγκίστρια από δύο ξεχωριστά προϊόντα που αποτελούνται από γάντζους και θηλιές να έχουν ενωθεί τόσο καλά ώστε να είναι δύσκολο να διαχωριστούν. Αυτή η παρατήρηση του Mestral ήταν η αρχή της κατασκευής των φερμουάρ.
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η κολλιτσίδα περιέχει φαινολικά οξέα κερκετίνη και luteolin - όλα τους ισχυρότατα αντιοξειδωτικά - νιτρικό κάλιο, αιθέριο έλαιο, γλίσχρασμα - το γλισχρασμα προστατεύει τους βλεννογόνους του οργανισμού από τους ερεθισμούς και τις φλεγμονές - ινουλίνη-μια φυσική διαιτητική ίνα η οποία έχει χρησιμοποιηθεί για να βελτιώσει την πέψη και η οποία μπορεί να μετατραπεί σε ένα γλυκαντικό κατάλληλο για τους διαβητικούς- παλμιτικό οξύ, καφεϊκό οξύ, σιτοστερόλη, βιταμίνες Β, κάλιο, θείο, σιδήρο, ασβέστιο, επίσης περιέχει arctigenin - το οποίο είναι μία λιγνάνη - και το οποίο έχει δείξει ισχυρές αντιικές, αντικαρκινικές, αντιοξειδωτικές και αντι-φλεγμονώδεις δράσεις, χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των φλεγμονών των ιστών, ανακουφίζει από το stress.
Οι υδατάνθρακες είναι το κύριο συστατικό της ρίζας της κολλιτσίδας. Η ινουλίνη αποτελεί το 40%-50% των υδατανθράκων της ρίζας, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό υδατανθράκων αποτελείται από βλεννώδη συστατικά, διάφορους μονοσακχαρίτες και άμυλο. Οι υδατάνθρακες είναι υπεύθυνοι για τις μαλακτικές επιδράσεις της κολλιτσίδας και προσθέτουν περισσότερες ίνες στη διατροφή.
Ακόμα περιέχει πρωτεΐνες, πτητικά έλαια, φυτικές στερόλες, τανίνες και λιπαρά έλαια. Oι ερευνητές δεν είναι βέβαιοι για το ποια από όλα τα δραστικά συστατικά στη ρίζα της κολλιτσίδας είναι υπεύθυνα για τις θεραπευτικές ιδιότητές της αλλά το βότανο έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές, αντιβακτηριακές, αντιιικές, διουρητικές, εφιδρωτικές, αποτοξινωτικές, αντιδιαβητικές, αντισυπτικές και αντιβιοτικές ιδιότητες. Η κολλιτσίδα έχει επίσης ελαφρά βακτηριοστατική δράση λόγω της μικρής ποσότητας πολυολεφινών στα πτητικά έλαια. Βακτηριοστατική είναι μια ουσία που είναι ικανή να εμποδίζει την ανάπτυξη ή την αναπαραγωγή των μικροβίων, σε αντίθεση με τις βακτηριοκτόνες ουσίες που είναι ικανές να σκοτώνουν τα μικρόβια.
Οι ταννίνες που υπάρχουν στην κολλιτσίδα είναι υπεύθυνες για τη λεπτή στυπτική γεύση της και συμβάλλουν στη διουρητική της επίδραση. Τα πτητικά έλαια (πολλά από τα οποία είναι όξινα ή φαινολικά), που υπάρχουν ιδιαίτερα στις φρέσκιες ρίζες, συντελούν στις αποτοξινωτικές επιδράσεις του βοτάνου μέσω εφίδρωσης, καθώς και στις τονωτικές του επιδράσεις στο ουροποιητικό σύστημα. Λόγω του ότι οι Ιαπωνέζοι και οι Κινέζοι χρησιμοποιούν την κολλιτσίδα ως βασική τροφή, τρώνε τις φρέσκιες ρίζες.
Tονώνει τις λειτουργίες της χοληδόχου κύστεως του ήπατος , του θυρεοειδούς και του φλοιού των επινεφριδίων ενθαρρύνοντας την πέψη και το μεταβολισμό των λιπών και των πρωτεϊνών.
Tο έλαιο της ρίζας της κολλιτσίδας είναι γνωστό για τη θεραπεία κατά της πιτυρίδας και της φαγούρας στο κεφάλι. Επίσης λέγεται ότι έχει θετική επίδραση σε περίπτωση ρυπαρής επιδερμίδας και δερματικών παθήσεων. Πιστεύεται ότι βοηθά στον καθαρισμό του δέρματος.
Θεραπευτικές Ιδιότητες της κολλιτσίδας:
• Διουρητικό που μειώνει το ουρικό οξύ. Η κολλιτσίδα χρησιμοποιείται σε μια σειρά από παθήσεις που σχετίζονται με την κατακράτηση των υγρών του οργανισμού όπως στην ουρική αρθρίτιδα.
• Γιατρεύει την ψαμμίαση και βοηθάει να μη μεταβληθεί σε πέτρα στο νεφρό
• Ορεκτικό, Εφιδρωτικό, Καθαρτικό, Υπακτικό
• Ένα από τα είδη κολλιτσίδας, το Galium aparine αυξάνει και την περιεκτικότητα σακχάρου στο αίμα. Είναι δηλαδή πολύτιμο σε όσους έχουν υπόταση. Αυτό όμως σημαίνει ότι δεν πρέπει να το τρώνε, ούτε να πίνουν το αφέψημα του οι διαβητικοί.
• Χολαιρετικό, Χολαγωγό. Διαλύει τις πέτρες της χολής.
• Μικροβιοκτόνο. Αντιβιοτικό κατά των βακτηριδίων σε θετικό Γκραμ (σταφυλόκοκκο, πνευμονόκοκκο) για αποστήματα -«καλόγηρους», άνθρακα.
• Θεωρείται από παλιά ως αντισυφιλιδικό.
• Φάρμακο κατά των δηλητηριάσεων. Για δάγκωμα από φίδια και μάλιστα από έχιδνα.
• Για τους ρευματισμούς και τα αρθριτικά.
• Για πυώδεις δερματοπάθειες (κι ασθένειες που έχουν σχέση με τον ιδρώτα), ακμή, λειχήνες, εκζέματα, έρπητα, ιλαρά.
• Ακόμη είναι επουλωτικά και αντιφλογιστικά. Οι πλύσεις με αφέψημα ή έγχυμα κολλιτσίδας αφαιρούν ή απαλύνουν τις φακίδες και επουλώνουν τα ηλιοεγκαύματα.
Η κολλιτσίδα είναι ισχυρότατο αντικαρκινικό και βοηθά στην επουλωτική διαδικασία σε όλες τις περιπτώσεις
Η κολλιτσίδα καθώς είναι ένα από τα σπουδαιότερα αποτοξινωτικά βότανα χρησιμοποιείται για τη θεραπεία καταστάσεων που προκαλούνται από «υπερφόρτωση» τοξινών, Επίσης χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη και τόνωση των μαλλιών, για την τριχόπτωση-το μασάζ με το χυμό του φυτού βοηθάει στην ανάπτυξη της τρίχας και προλαμβάνει την τριχόπτωση -για την πιτυρίδα, τη σμηγματόρροια, τη μυκητίαση.
Πως κάνουμε αφέψημα από ρίζα κολλιτσίδας:
Σε ένα σκεύος βράζουμε περίπου ένα μεγάλο φλιτζάνι νερό, μόλις αρχίζει να κοχλάζει μειώνουμε τη θερμοκρασία και ρίχνουμε δύο (2) κουταλάκια του γλυκού αποξηραμένη ρίζα κολλιτσίδας.
Σκεπάζουμε το σκεύος μας και αφήνουμε το αφέψημά μας να σιγοβράσει για περίπου άλλα πέντε (5) λεπτά. Στη συνέχεια βγάζουμε το αφέψημά μας από τη φωτιά και το αφήνουμε για περίπου μισή με μία ώρα να κρυώσει τελείως.
Μπορούμε να πίνουμε μέχρι δύο κούπες την ημέρα.
π.χ
Σε περιπτώσεις δερματικών προβλημάτων - μπορούμε να πλένουμε και τις περιοχές του δέρματος με το πρόβλημα - για να ενισχύσουμε δε τη δράση της μπορούμε να τη συνδυάσουμε
με ρίζα αγριοράδικου και κόκκινο τριφύλλι .
Σε περιπτώσεις νεφρολιθίασης - πέτρες στα νεφρά - χολολιθίασης - πέτρες στη χοληδόχο κύστη . Για τις περιπτώσεις αυτές μπορούμε να προσθέσουμε στο τελικό αφέψημά μας και έγχυμα δυόσμου.
Για τα αρθριτικά ένα αφέψημα από 60 γραμ. νωπές ρίζες σε ένα λίτρο νερό, να βράσει 5 λεπτά. Πίνουμε δυο λίτρα την ημέρα, ανάμεσα στα γεύματα (το ένα ποτήρι το πρωί, με άδειο στομάχι).
Για διουρητικό ένα αφέψημα από 4 με 5 γραμμάρια σπόρια, που τα βράζουμε σε ένα λίτρο νερό και πίνουμε τρία φλιτζάνια την ημέρα.
Έγχυμα: Για την αϋπνία πρέπει να πίνουμε το έγχυμα που γίνεται με 30 γραμ. ξερή κολλιτσίδα σε 2 φλιτζάνια νερό.
Εξωτερική Χρήση: Τις φακίδες και τα εγκαύματα από τον ήλιο τα πλένουμε με έγχυμα ή αφέψημα φρέσκου φυτού, με τη βοήθεια φυσικού σφουγγαριού.
Στα δαγκώματα φιδιών βάζουμε επιθέματα με ψιλοκομμένα φρέσκα φύλλα κολλιτσίδας.
Σε χρόνιες πνευμονικές παθήσεις, συνάχι διαρκείας και για τους πόνους των ρευματισμών ή της αρθρίτιδας βάζουμε καταπλάσματα με φρέσκα φύλλα πάνω στο στήθος.
Καταπλάσματα από ψημένα φύλλα ή φύλλα κοπανισμένα με λάδι γίνονται αλοιφή για τους αρθριτικούς πόνους.
Φύλλα κολλιτσίδας μαλαγμένα σε ελαιόλαδο βοηθούν να επουλωθούν τα έλκη στις γάμπες.
Αν βράσουμε τρεις χούφτες φρέσκες ρίζες κολλιτσίδας σε ένα λίτρο νερό για 20 λεπτά είναι καλή λοσιόν για την τριχόπτωση. Βρέχουμε με αυτήν τακτικά το κεφάλι και κάνουμε εντριβή στο τριχωτό μέρος. Το αφέψημα αυτό είναι κατάλληλο και για πλύσιμο δερματικών παθήσεων όπως η ακμή, και οι λειχήνες.
Αν βράσουμε ρίζες κολλιτσίδας, τις κάνουμε πολτό και τον βάλουμε κατάπλασμα στους δοθιήνες μαλακώνουν, ανοίγουν και φεύγει το πύο. Το κατάπλασμα αυτό κάνει καλό και στον κοινό έρπητα και στην ψωρίαση.
Παρενέργειες-Αντενδείξεις
Άτομα που παίρνουν φάρμακα για το διαβήτη - επίσης - πρέπει να είναι προσεχτικά διότι μπορεί να μειώσει επιπλέον το σακχάρου στο αίμα με αποτέλεσμα την υπογλυκαιμία .
Η κολλιτσίδα δεν πρέπει να καταναλώνεται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Άτομα τα οποία έχουν αλλεργίες πρέπει να είναι προσεκτικά μαζί της.
Άτομα που παίρνουν διουρητικά -επίσης- πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά με την κολλιτσίδα διότι με τη διουρητική της δράση μπορεί να κάνει την επίδραση αυτών των φαρμάκων ισχυρότερη με αποτέλεσμα να προκαλέσει αφυδάτωση .
Άτομα που παίρνουν φάρμακα για την πήξη του αίματος διότι η κολλιτσίδα μπορεί να επιβραδύνει την πήξη του αίματος και όταν λαμβάνεται με φάρμακα αραίωση του αίματος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για μώλωπες και αιμορραγία.
Διαβάστε επίσης
Είμαστε Ειδησεογραφικό Μέσο για Ειδήσεις και Ιατρικά Νέα, Διαπιστευμένο στο Υπουργείο Υγείας, ένα από τα μεγαλύτερα portal υγείας της χώρας. Γράφουν και Υπογράφουν Ιατροί, υγειονομικοί, συντάκτες υγείας μέλη σε Ενώσεις Συντακτών. Η εγκυρότητα ελέγχεται από το ΙΕΚΕΤΥ - Ινστιτούτο Ενημέρωσης και Επικοινωνίας της Υγείας
