Αιματουρία. Σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή αιτίες που υπάρχει αίμα στα ούρα;

Prof
του Γιώργου Μονεμβασίτη, M.D.,* medlabnews.gr iatrikanea

Τα φυσιολογικά ούρα έχουν ωχροκίτρινο χρώμα, διαυγή όψη και δεν έχουν ίχνος αίματος. Ο όρος αιματουρία  αναφέρεται στην παρουσία αίματος στα ούρα.

Αιματουρία θεωρούμε την ύπαρξη ερυθρών αιμοσφαιρίων στα ούρα σε ποσότητες ορατές μικροσκοπικά ή μακροσκοπικά ή κοινώς σε αυτή ο άρρωστος ουρεί  ούρα που περιέχουν αίμα.  Πρόκειται για σύμπτωμα και όχι για πάθηση. Είναι ένα σύμπτωμα που πάντα πίσω από αυτό κρύβεται μία αιτία. Διακρίνεται σε μακροσκοπική όπου τα ούρα φαίνονται κόκκινα ή καφέ με το μάτι και σε μικροσκοπική όπου η ανίχνευση του αίματος γίνεται με ειδικές εξετάσεις. 

Μακροσκοπική αιματουρία: Ακόμα και πολύ μικρές ποσότητες αίματος μπορεί να προκαλέσουν αλλαγή στο χρώμα  των ούρων που μπορεί να είναι στο χρώμα του τσαγιού ή της κόκα-κόλα. Στις γυναίκες συχνή αιτία  ορατής αιματουρίας  είναι η κολπική αιμόρροια. Άλλοι λόγοι είναι φάρμακα, διαταραχές πηκτικότητας, τραυματισμοί.

Ο ασθενής με αιματουρία μπορεί να μην έχει κανένα άλλο σύμπτωμα. Συχνά όμως αναφέρει πόνο κατά την ούρηση, συχνουρία, καύσος, δυσκολία στην ούρηση ή αιματουρία μετά από κόπωση. Η εμφάνιση πηγμάτων αίματος στα ούρα είναι σημάδι μεγάλης αιματουρίας και χρειάζεται γρήγορη εκτίμηση και αντιμετώπιση.

Όταν η αιματουρία δεν συνοδεύεται από άλλο σύμπτωμα, όπως πόνο ή τσούξιμο, τότε χαρακτηρίζεται σαν ανώδυνη αιματουρία. Εάν η αιματουρία εμφανίζεται στην αρχή ή στο τέλος της ούρησης, έχουμε την αρχική ή την τελική αιματουρία. Τέλος αν όλη η ούρηση είναι αιματηρή, τότε μιλούμε για ολική αιματουρία.

Πρέπει να τονιστεί, ότι το ερυθρό χρώμα των ούρων δεν οφείλεται πάντοτε στην παρουσία αίματος.

Τα ούρα είναι δυνατόν να χρωματιστούν κόκκινα μετά τη λήψη διαφόρων φαρμάκων, τη λήψη διαφόρων τροφών (παντζάρια, βατόμουρα), ή χρωστικών με τις τροφές. 

Έχει σημασία να διευκρινιστεί αν η αιματουρία είναι εμμένουσα ή διαλείπουσα γεγονός που μπορεί να διευκρινιστεί με επανειλημμένες δειγματοληψίες. Η διαλείπουσα είναι συχνό φαινόμενο στους ενήλικες. Σε μια μελέτη όπου συμμετείχαν 1000 νεαροί ενήλικες άνδρες και όπου γινόταν ετήσιος έλεγχος για αιματουρία βρέθηκε ότι σε ποσοστό 39% των ανδρών ανιχνεύτηκε αίμα τουλάχιστον σε μια περίπτωση. Στους περισσότερους δεν υπήρχε εμφανής αιτία ενώ σε κάποιες περιπτώσεις υπήρχαν πιθανές αιτίες όπως πυρετός, τραυματισμός, λοίμωξη, άσκηση. Η διαλείπουσα αιματουρία πρέπει να διερευνάται σε ηλικιωμένους ασθενείς λόγω της αυξημένης συχνότητας σε αυτούς κακοηθειών του ουροποιητικού. Σε αντίθεση, η εμμένουσα αιματουρία είναι συνήθως δείκτης κάποιας υποκείμενης νόσου και χρήζει διερεύνησης. 

Επίσης η αιματουρία διακρίνεται σε σπειραματικής και μη σπειραματικής προέλευσης. Η σπειραματική αιματουρία υποδηλώνει ότι η αιτία του αίματος είναι ο νεφρός και συγκεκριμένα μικρά αγγεία του που λέγονται σπειράματα.

Αιτίες 

Η σπειραματική αιματουρία αποτελεί το 10% των περιπτώσεων. Στους υπόλοιπους η αιτία δεν είναι σπειραματική και εντοπίζεται στην ουροδόχο κύστη, τον ουρητήρα, την ουρήθρα και τον προστάτη. Από τις συνηθέστερες αιτίες είναι οι λοιμώξεις του ουροποιητικού (κυστίτιδα, προστατίτιδα, πυελονεφρίτιδα), η λιθίαση, ο καρκίνος του προστάτη, της ουροδόχου κύστης και του νεφρού. 

Επίσης άλλες είναι η έντονη σωματική άσκηση και οι διαταραχές πηκτικότητας

Αιτίες του αίματος στα ούρα που σχετίζονται με το ουροποιητικό σύστημα περιλαμβάνει:

• Καρκίνος της ουροδόχου κύστης 
• Λοίμωξη της ουροδόχου κύστης (ουρολοίμωξη) 
• Κυστίτιδα (φλεγμονή της ουροδόχου κύστης) 
• Ξένο σώμα στην ουρήθρα 
• Τραυματισμό γεννητικών οργάνων
• Σπειραματονεφρίτιδα (φλεγμονή των νεφρών) 
• Καρκίνος του νεφρού 
• Νεφρική ανεπάρκεια 
• Λοίμωξη του νεφρού 
• Πέτρες στα νεφρά 
• Νεφρίτιδα (φλεγμονή των νεφρών) 
• Πολυκυστική νόσος των νεφρών 
• Καρκίνος του προστάτη 
• Πυελονεφρίτιδα (λοίμωξη των νεφρών) 
• Πρόσφατη χειρουργική επέμβαση του  ουροποιητικού συστήματος ή περιτομή ή βιοψία 
• Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα 
• Τραυματισμό Ουροποιητικού συστήματος 

Άλλες αιτίες του αίματος στα ούρα:

Αίμα στα ούρα μπορεί να προκληθεί από φάρμακα και ασθενειών όπως οι εξής:

• Αντιπηκτικά φάρμακα 
• Αιμορροφιλία (σπάνια κληρονομική διαταραχή κατά την οποία το αίμα δεν πήξει κανονικά) 
• Αιμορραγικό πυρετό (ιογενής λοίμωξη) 
• Θρόμβος των αιμοφόρων αγγείων του Νεφρού 
• Λευχαιμία (καρκίνος του αίματος ή του μυελού των οστών) 
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία 
• Φυματίωση του νεφρού 
• Ασθένεια του Von Willebrand (μια κληρονομική αιμορραγική διαταραχή)

Σοβαρές ή απειλητικές για τη ζωή αιτίες του αίματος στα ούρα: Σε ορισμένες περιπτώσεις, το αίμα στα ούρα μπορεί να συνοδεύει μια σοβαρή ή απειλητική για τη ζωή ασθένεια, όπως οι εξής: Κοιλιακό απόστημα  Κοιλιακό αορτικό ανεύρυσμα  Οξεία συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια

Διαγνωστική προσέγγιση 

Θα βασιστεί στο ιστορικό ατομικό και οικογενειακό, την ηλικία και τα αρχικά ευρήματα της εξέτασης ούρων. Από το ιστορικό, για  παράδειγμα , η αναφορά από τον ασθενή πόνου και καύσους κατά την ούρηση υποδηλώνει συνήθως λοίμωξη του κατώτερου ουροποιητικού (κυστίτιδα για τις γυναίκες, προστατίτιδα για τους άνδρες). 

Στη διερεύνηση μπορεί να περιλαμβάνονται συμπληρωματικές εξετάσεις ούρων όπως η κυτταρολογική για  την ανίχνευση πιθανής κακοήθειας σε άτομα συνήθως προχωρημένης ηλικίας και η μικροσκοπική εξέταση των ούρων που θα διακρίνει αν η αιματουρία είναι σπειραματικής προέλευσης ή όχι. 

Επίσης εξετάσεις αίματος που να υποδηλώνουν νεφρική βλάβη ή άλλες παθήσεις που να δικαιολογούν την αιματουρία. 

Μία γενική ούρων θα αποδείξει την ύπαρξη των ερυθρών αιμοσφαιρίων και θα γίνει διαφοροδιάγνωση από άλλα αίτια που προκαλούν χρωματισμό των ούρων, όπως, η βρώση ορισμένων τροφών, η λήψη φαρμάκων, η αιμοσφαιρινουρία, ο ίκτερος κ.λ.π. Η γενική αίματος πιθανόν να προσδιορίσει το μέγεθος της αιματουρίας. 

Σε πολλές περιπτώσεις και εφόσον ο κλασικός έλεγχος δεν διαπιστώσει αιτία αιματουρίας, η κυτταρολογική εξέταση των ούρων μπορεί να βοηθήσει.

Ο ακτινολογικός έλεγχος περιλαμβάνει στην αρχή μία απλή ακτινογραφία και ένα υπερηχογράφημα νεφρών και ουροδόχου κύστης. Η ενδοφλέβια πυελογραφία είναι μία εξέταση στην οποία εξετάζουμε την μορφολογία αλλά και την λειτουργικότητα του ουροποιητικού συστήματος και ιδιαίτερα χρήσιμη, ιδίως σε παθήσεις του ουρητήρα. Η αξονική τομογραφία, το σπινθηρογράφημα και η μαγνητική τομογραφία συμπληρώνουν πολλές φορές τον έλεγχο, συμβάλλοντας σημαντικά στο να τεθεί η διάγνωση .

Τα τελευταία χρόνια η ενδοουρολογία, με την ουρηθροκυστεοσκόπηση και την ουρητηροσκόπηση έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην πρώιμη διάγνωση των αιτίων της αιματουρίας αλλά και στην αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.

Όχι σπάνια παρά τον έλεγχο που γίνετε μπορεί να μην βρεθεί το αίτιο μιας αιματουρίας. Τότε ο ασθενής τίθεται υπό παρακολούθηση και καλείται σε επανεξέταση σε τρεις μήνες, εκτός εάν παρουσιάσει εν τω μεταξύ παρουσιάσει μακροσκοπική αιματουρία, οπότε και υποβάλλεται σε κυστεοσκόπηση με μεγάλη πιθανότητα να βρεθεί από πού αιμορραγεί ο ασθενής.

Η θεραπεία της αιματουρίας εξαρτάται από το αίτιο που την προκάλεσε.

Σε μικρή αιματουρία η αντιμετώπιση του αιτίου γίνεται αφού ολοκληρωθεί ο απαραίτητος έλεγχος. Σε μεγάλη αιματουρία στην οποία υπάρχουν πήγματα αίματος στην ουροδόχο κύστη, τότε καθετηριάζετε ο ασθενής και γίνεται πλύση της ουροδόχου κύστης για να αφαιρεθούν τα πήγματα τα οποία συντηρούν την αιματουρία.

Η αιματουρία οποιουδήποτε βαθμού στους ενηλίκους θα πρέπει να θεωρείται εκδήλωση κακοήθους νόσου του ουροποιητικού μέχρις αποδείξεως του αντιθέτου. 

Κάθε αιματουρία δεν σημαίνει και νεόπλασμα του ουροποιητικού, αλλά όμως σίγουρα ο ασθενής πρέπει να απευθυνθεί άμεσα στον ειδικό ιατρό.

* Ο Γιώργος Μονεμβασίτης είναι Μαιευτήρας-Γυναικολόγος.

Επ. Καθηγητής Παν/μίου Cornell, H.Π.Α., 
Εξειδικευτής στην Ουρογυναικολογία και Χειρουργική Χαλάρωσης Πυέλου.

Τηλ. 210 8053176 Μαρούσι, τηλ 210 7777787 Δορυλαίου 10-12 Αθήνα

Διαβάστε επίσης

• Οι ουρολοιμώξεις στις γυναίκες και στους άνδρες και τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης
• Γενική ούρων, πότε γίνεται και τι δείχνει; Οδηγίες για την συλλογή. Τι προετοιμασία χρειάζεται;
  
• Τι προδίδει το χρώμα των ούρων για την υγεία
• Πόσο συχνή και πόσο σοβαρή είναι η ουρολοίμωξη στα παιδιά; Πώς γίνεται η διάγνωση, ποια η θεραπεία και τι πρέπει να προσεχθεί;
• Οι ουρολοιμώξεις στις γυναίκες και στους άνδρες και τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης
• Η βακτηριακή κόλπωση αποτελεί την συχνότερη αιτία κολπικών εκκρίσεων. Πώς γίνεται η διάγνωση και πώς προλαμβάνεται;
• Πόνος στην λεκάνη, στην ούρηση, στην επαφή, δύσοσμες εκκρίσεις, φαγούρα, μπορεί να οφείλονται σε ουρολοίμωξη ή σε κολπίτιδα 
• Το βακτήριο Ureaplasma urealyticum. Είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενο το ουρεόπλασμα; Πόσο επικίνδυνο είναι;

Τι να κάνετε, αν σπάσει το προφυλακτικό; Tι να κάνετε για να ΜΗΝ σπάσει;

Prof
του Γιώργου Μονεμβασίτη *, M.D, medlabnews.gr iatrikanea

Η Διεθνής Ημέρα Προφυλακτικού γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 13 Φεβρουαρίου, την παραμονή της Ημέρας των Ερωτευμένων, στο πλαίσιο της παγκόσμιας εκστρατείας για την πρόληψη των σεξουαλικώς μεταδιδομένων νοσημάτων και του ιού HIV/AIDS. Η πρωτοβουλία ανήκει στο ίδρυμα AHF (AIDS Healthcare Foundation).

Τα προφυλακτικά προστατεύουν από τις ασθένειες που μεταδίδονται με το σεξ και αποτελούν μια πολύ καλή αντισυλληπτική μέθοδο. Εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως επιλέγουν να χρησιμοποιούν προφυλακτικά για την προστασία των ιδίων αλλά και των σεξουαλικών τους συντρόφων από επικίνδυνες ασθένειες που απειλούν τη ζωή τους όπως το AIDS.

Προστατεύονται παράλληλα από άλλες σοβαρές σεξουαλικώς μεταδιδόμενες νόσους όπως η σύφιλης, η γονόρροια, τα θηλώματα από τον ιό HPV που είναι η αιτία του καρκίνου του τραχήλου, της μήτρας, τον έρπητα τύπου 2 των γεννητικών οργάνων και τα χλαμύδια που μπορούν να προκαλέσουν στειρότητα.

Το 50% των τακτικών χρηστών των προφυλακτικών είχαν ατυχήματα κατά τη χρήση τους όπως σπάσιμο ή γλίστρημα.

Το συχνότερο πρόβλημα που εντοπίσθηκε ήταν το σπάσιμο του προφυλακτικού. 
Το δεύτερο συχνότερο ήταν το γλίστρημα από το πέος, του προφυλακτικού. 
Το τρίτο συχνότερο πρόβλημα ήταν η μη τοποθέτηση του προφυλακτικού πριν από την έναρξη της συνουσίας. Άλλα προβλήματα ήταν οι διαρροές και η ανάποδη τοποθέτηση του προφυλακτικού

Αν συμβεί το ατύχημα

• Κατ' αρχάς ΜΗΝ πανικοβάλλεσαι!
• 
Aν το ατύχημα ήταν ολοκληρωμένο, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις είναι να σφιχτείς για να αποβάλεις το σπέρμα από μέσα σου.
• Στη συνέχεια πλύνε καλά τον κόλπο σου με νερό, σαπούνι ή αντισηπτικό. ΠΡΟΣΟΧΗ! Μην χρησιμοποιείτε ποτέ επιθετικές χημικές ουσίες (π.χ. χλωρίνη, ξίδι, οξέα). Νερό, σαπούνι ή αντισηπτικό είναι υπεραρκετά!
• ΠΡΕΠΕΙ επειγόντως να πλύνετε την περιοχή με άφθονο νερό. Μείνετε ακόμα και μισή ώρα μέσα στο μπάνιο προκειμένου να γίνει σωστή πλύση. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, τα υπολείμματα σπέρματος να απομακρυνθούν με το νερό κι εσείς τελικά να μην αποφύγετε μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη!
• Το καλό πλύσιμο του κόλπου και η ούρηση μετά το... ατύχημα μπορεί να μειώσουν την πιθανότητα μετάδοσης κάποιου ιού. Αν έχετε υποψία για HIV η προφύλαξη που μπορείτε να πάρετε για να μην μολυνθείτε από τον ιό είναι αποτελεσματική αν αρχίσει το συντομότερο, το αργότερο μέσα σε 72 ώρες. Απευθυνθείτε σε νοσοκομείο με Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων νωρίς!
• Ωστόσο, μία εξέταση στους δύο μήνες και μία επαναληπτική στους έξι μήνες για την αναζήτηση ιών είναι απαραίτητη.
• Αν το προφυλακτικό παραμείνει στον κόλπο σου, βάλε τα δύο δάχτυλά σου και προσπάθησε να το βγάλεις. Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι και ότι καλύτερο να μείνουν υπολείμματα μέσα στον κόλπο! Αν δεν τα καταφέρεις, πρέπει να απευθυνθείς σε γυναικολόγο εντός 24 ωρών.

Ο κίνδυνος ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης μετά από επαφή χωρίς προστασία κυμαίνεται γενικά μεταξύ 2-4%. Το συγκεκριμένο ποσοστό αυξάνεται σημαντικά όταν η χωρίς προφύλαξη σεξουαλική επαφή πραγματοποιηθεί στις λεγόμενες «επικίνδυνες» ημέρες. Η συστηματική αντισύλληψη αποτελεί την πρώτη επιλογή των γυναικών που επιδιώκουν προστασία έναντι μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. 

Ωστόσο, επειδή και στον έρωτα υπάρχουν άτυχες στιγμές, η επείγουσα αντισύλληψη είναι η μοναδική αξιόπιστη λύση.  

Το Χάπι της επόμενης μέρας (Χ.Ε.Μ.) είναι από του στόματος αντισυλληπτικό που περιέχει μόνο προγεσταγόνο και προορίζεται για χρήση στις περιπτώσεις που υπήρξε σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη ή όταν σπάσει το προφυλακτικό. 

Το χάπι δεν χορηγείται με συνταγή γιατρού και είναι πιο αποτελεσματικό εάν ληφθεί λίγες ώρες μετά τη σεξουαλική επαφή. Όσο περνούν οι ώρες, η αποτελεσματικότητά του μειώνεται. Το χάπι της επόμενης ημέρας πρέπει να λαμβάνεται μόνο σε επείγουσες καταστάσεις και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μέθοδο συστηματικής αντισύλληψης. Πριν αποφασιστεί η λήψη του χαπιού, θα πρέπει πρώτα το ζευγάρι να βεβαιωθεί ότι υπήρχε πράγματι διαρροή στο προφυλακτικό κατά την εκσπερμάτιση (π.χ. έλεγχος κάτω από βρύση). Ακόμη κι αν ληφθεί το χάπι της επόμενης ημέρας, καλό θα είναι η κοπέλα να παρακολουθεί τον κύκλο της ώστε να διαπιστώσει έγκαιρα εάν εκδηλωθεί κάποιο τυπικό σύμπτωμα εγκυμοσύνης.

Τι να κάνετε για να μην σπάσει το προφυλακτικό 

• Για να ελαττώσετε την πιθανότητα να σπάσει το προφυλακτικό, χρησιμοποιείτε καινούργια προφυλακτικά και αρκετό υδατοδιαλυτό λιπαντικό (ζελέ τύπου ΚΥ). Ποτέ βαζελίνη, λάδι, κρέμα!
• Μην εκθέτετε τα προφυλακτικά στον ήλιο, σε έντονη ζέστη (π.χ. εσωτερικό αυτοκινήτου το καλοκαίρι), μην τα φυλάτε στην κωλότσεπη.
• Για να το φορέσετε σωστά ξετυλίξτε το από την κατάλληλη πλευρά και κρατήστε την κορυφή του, ώστε να αφαιρεθεί ο αέρας και να αποφύγετε πιθανό σπάσιμο του προφυλακτικού. Ανοίξτε το με τα χέρια και όχι με το στόμα γιατί πιθανόν να του προκαλέσετε κάποια ζημιά που δε θα καταλάβετε.
• Επειδή το προφυλακτικό, αν σπάσει, συνήθως σπάζει στην πρώτη είσοδο, καλό είναι, αφού μπείτε, λίγο αργότερα να βγείτε τελείως έξω και να το ελέγξετε στα γρήγορα.
• Διαβάζετε την ημερομηνία λήξεως

* Ο Γιώργος Μονεμβασίτης είναι Μαιευτήρας-Γυναικολόγος.

Επ. Καθηγητής Παν/μίου Cornell, H.Π.Α., 
Εξειδικευτής στην Ουρογυναικολογία και Χειρουργική Χαλάρωσης Πυέλου.

Τηλ. 210 8053176 Μαρούσι, τηλ 210 7777787 Δορυλαίου 10-12 Αθήνα

Διαβάστε επίσης

• Με ποιους τρόπους μεταδίδεται η HIV λοίμωξη και πώς μεταδίδεται κάνοντας σεξ χωρίς προφυλάξεις;
• Human Papillomaviruses (HPV). Kονδυλώματα - μυρμηκιες
• Οι κύριες κατηγορίες αντισυλληπτικών μεθόδων. Φυσικές, ορμονικές, χειρουργικές, το χάπι της επόμενης μέρας

Γιώργου Μονεμβασίτη

Dr.

Prof

Πότε η γαλακτόρροια είναι φυσιολογική; Πότε το έκκριμα της θηλής του μαστού, χωρίς εγκυμοσύνη, είναι ανησυχητικό;

του Γιώργου Μονεμβασίτη *, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Γαλακτόρροια (galactorrhoea). Αυτός είναι ο ιατρικός όρος για την έκκριση γαλακτώδους υγρού από το μαστό. Αν και προκαλεί ανησυχία, στις περισσότερες περιπτώσεις το σύμπτωμα δείχνει ορμονική διαταραχή και εμφανίζεται σε καλοήθεις παθήσεις.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, αν έχετε το σύμπτωμα πρέπει να επισκεφτείτε τον γιατρό για να γίνει κυτταρολογική εξέταση και να αποκλειστεί το ενδεχόμενο κακοήθειας.

Ο αδένας του γυναικείου μαστού αποτελείται από πολλούς μικρότερους αδένες (αδενικά λοβία) κάθε ένας από τους οποίους επικοινωνεί με τη θηλή του μαστού μέσω μικρών σωλήνων (εκφορητικοί πόροι) ώστε να αποβάλλεται το έκκριμα του.

Η αποβολή γαλακτόχρωμου εκκρίματος και από τις δύο θηλές των μαστών είναι συχνή, ιδίως κατά τον πρώτο χρόνο μετά τον τοκετό. Έκκριμα της θηλής και από τους δύο μαστούς μπορεί επίσης να συμβεί σε γυναίκες με υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (υποθυρεοειδισμό) ή σαν παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων. Τέτοια έκκριση μπορεί επίσης να εμφανιστεί λόγω όγκων στην υπόφυση (έναν αδένα που βρίσκεται στον εγκέφαλο), που προκαλούν αύξηση μίας ορμόνης που λέγεται προλακτίνη.

Αρκετές γυναίκες μπορεί να παρατηρήσουν να βγαίνει μικρή ποσότητα υγρού από τη θηλή τους, όταν πιέσουν το μαστό ή την περιοχή γύρω από τη θηλή. Αυτό το υγρό που συνήθως είναι κιτρινωπό ή πρασινωπό ή καφέ, λέγεται «φυσιολογική» έκκριση και δεν αποτελεί λόγο ανησυχίας. Η φυσιολογική έκκριση δεν περιέχει αίμα.

Όταν παρουσιάζεται αυτόματη έκκριση υγρού (υγρό που βγαίνει από μόνο του, χωρίς πίεση του μαστού ή της θηλής) ή όταν το υγρό είναι διαυγές ή αιματηρό, μπορεί να οφείλεται σε κάποιο μικρό καλόηθες ογκίδιο μέσα σε κάποιον πόρο του μαστού, ή σπανιότερα σε καρκίνο του μαστού.

Η γαλακτόρροια, δηλαδή́ η απρόσφορη έκκριση γαλακτικού υγρού́ από́ το μαστό́, θεωρείται μη φυσιολογική́ όταν παρατείνεται για διάστημα πέραν των 6 μηνών μετά τη γέννα ή τη διακοπή της γαλουχίας. Η γαλακτόρροια μετά τον τοκετό είναι μια αυτοπεριοριζόμενη διαταραχή, που συχνά συνδυάζεται με ελαφρώς αυξημένα επίπεδα προλακτίνης (PRL). Η γαλακτόρροια μπορεί να συμβεί είτε αυτόματα ή από πίεση της θηλής του μαστού. Τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες η γαλακτόρροια μπορεί́ να ποικίλει σε χρώμα και πυκνότητα (διαυγής, γαλακτόχρωμη ή αιματηρή) και να απορρέει είτε μονόπλευρα είτε αμφοτερόπλευρα.

Για τις αιματηρές εκροές (ιδίως από έναν μόνο πόρο), οι οποίες μπορεί να προκαλούνται από καρκίνο του μαστού, ενδείκνυνται το υπερηχογράφημα και η μαστογραφία. 

Η γαλακτόρροια σχετίζεται συχνά με υπερπρολακτιναιμία γι’ αυτό και η θεραπεία της συνήθως περιλαμβάνει την αντιμετώπιση της υποκείμενης διαταραχής που προκαλεί την υπερπρολακτιναιμία π.χ. την αντικατάσταση της Τ4 στον υποθυρεοειδισμό

Οι Πιθανές αιτίες της γαλακτόρροιας περιλαμβάνουν:

• Φάρμακα, όπως ορισμένα ηρεμιστικά, αντικαταθλιπτικά και για υψηλή αρτηριακή πίεση
• Φυτικά συμπληρώματα, όπως σπόρους μάραθου, γλυκάνισου
• Τα αντισυλληπτικά χάπια
• Ένας μη καρκινικός όγκος της υπόφυσης (προλακτίνωμα) ή άλλη διαταραχή της υπόφυσης
• Η υπολειτουργία του θυρεοειδούς (υποθυρεοειδισμός)
• Χρόνια νεφρική νόσος
• Η υπερβολική διέγερση του μαστού, η οποία μπορεί να σχετίζεται με τη σεξουαλική δραστηριότητα, συχνές αυτο-εξετάσεις του μαστού, ένα δερματικό εξάνθημα στο στήθος ή παρατεταμένη τριβή με ρούχα
• Νευρική βλάβη στο θωρακικό τοίχωμα από χειρουργική επέμβαση στο στήθος, εγκαύματα ή άλλους τραυματισμούς στο στήθος
• Χειρουργική επέμβαση Νωτιαίου μυελού, τραυματισμός ή όγκος

Διάφορες παθολογικές καταστάσεις μπορούν να συνδυασθούν με έκκριμα υγρού από το μαστό.
Έτσι τραύματα, εγκαύματα, κακώσεις ή χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή του θώρακα ή των μαστών πολύ συχνά συνοδεύονται με έκκριμα υγρού από τους μαστούς. Δυσλειτουργία της υπόφυσης , όπως νέκρωση που μπορεί να συμβεί κατά τον τοκετό γνωστό και σύνδρομο Sheehan , που δημιουργείται από αιμορραγία στην υπόφυση, συνοδεύεται από επίμονη γαλακτόρροια. Αδενώματα της υπόφυσης , προλακτινώματα, όπου αυξάνουν την παραγωγή της προλακτίνης, έχουν σαν αποτέλεσμα, διαταραχές της περιόδου και έκκριμα από τους μαστούς. 
Το παθολογικό έκκριμα είναι συνήθως αυτόματο (βγαίνει από μόνο του) , αφορά τον ένα μαστό και εξέρχεται από ένα συγκεκριμένο στόμιο γαλακτοφόρου πόρου στην επιφάνεια της θηλής. Το ορώδες έκκριμα (υγρό) είναι λεπτό, διαφανές με ίσως ήπια κίτρινη απόχρωση. Ορώδες υγρό μπορεί να εμφανίσουν γυναίκες που λάμβαναν αντισυλληπτικά για έτη, επίσης νεαρές γυναίκες κατά τη διάρκεια της περιόδου που έχουν στήθος που αυξάνεται, αλλά επίσης παρατηρείται και σε περιπτώσεις θηλώματος.
Εκείνο που έχει μεγάλη σημασία είναι να διερευνάται εάν το συγκεκριμένο έκκριμα έχει ύποπτα η μη χαρακτηριστικά:
Εάν παρατηρείται στον ένα η και στους δύο μαστούς , εάν εφόσον παρατηρείται στον ένα μαστό εξέρχεται από ένα η πολλαπλούς πόρους και εάν είναι αιματηρό , ορό αιματηρό , ξανθωπό ορώδες η πράσινο.

Όταν υπάρχει έκκριμα αιματηρό η οροαιματηρό πρέπει να διερευνάται η ύπαρξη κάποιου ενδοπορικού θηλώματος η σπανιότερα πρώιμου καρκίνου του μαστού.

Κάθε γυναίκα με έκκριμα θηλής πρέπει να επισκέπτεται το γιατρό της, ο οποίος θα πρέπει να αξιολογήσει τον τύπο του εκκρίματος και να προτείνει τις κατάλληλες εξετάσεις (μαστογραφία, υπερηχογράφημα, κυτταρολογική εξέταση ή ειδική εξέταση των πόρων του μαστού).

* Ο Γιώργος Μονεμβασίτης είναι Μαιευτήρας-Γυναικολόγος.

Επ. Καθηγητής Παν/μίου Cornell, H.Π.Α., 
Εξειδικευτής στην Ουρογυναικολογία και Χειρουργική Χαλάρωσης Πυέλου.

Διαβάστε επίσης

• Ο καρκίνος του μαστού, στα αρχικά του στάδια, μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία. Μπορεί να υπάρξει εγκυμοσύνη και θηλασμός μετά από μαστεκτομή
• Τι είναι το ινοαδένωμα και πόσο είναι πιθανό να προκαλέσει καρκίνο;
• Τι είναι ο φρουρός λεμφαδένας; Σε τι χρησιμεύει και πώς γίνεται η ανίχνευση του;Ποια τα οφέλη της βιοψίας και ποια η διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου;
• YΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΜΑΣΤΟΥ. ΠΟΤΕ ΓΙΝΕΤΑΙ; ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑ ΤΗΝ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ;

Γιώργου Μονεμβασίτη
Dr.
PhD

Πώς θα καταλάβετε άν έχετε ορμονικό πρόβλημα; Οι ορμόνες Προγεστερόνη, Οιστραδιόλη, Τεστοστερόνη, FSH, LH.

του Γιώργου Μονεμβασίτη, M.D.*,  medlabnews.gr iatrikanea

Οι γυναικείες ορμόνες παίζουν ρόλο σε πολλές λειτουργίες σ' όλη τη διάρκεια της ζωής της γυναίκας. Οι κυριότερες σχετίζονται με την ανάπτυξη των οργάνων αναπαραγωγής, τη ρύθμιση του κύκλου και της εμμήνου ρύσεως, τη γονιμότητα και αναπαραγωγή, ενώ σημαντική είναι η επίδραση των ορμονών αυτών στα οστά (πρόληψη οστεοπόρωσης) και στην καρδιά (πρόληψη καρδιαγγειακών επεισοδίων). 

Αναφορικά με το θέμα του σωματικού βάρους οι γεννητικές ορμόνες ασκούν έντονη επίδραση, και θετική και αρνητική. Η επίδραση αυτή είναι πιο εμφανής σε ορισμένες ευαίσθητες περιόδους της ζωής της γυναίκας όπως είναι η εφηβεία, η εγκυμοσύνη και η εμμηνόπαυση. 

Οι βασικές ορμόνες που ρυθμίζουν την περίοδο και την γονιμότητα παράγονται από την υπόφυση, τον κεντρικό αδένα σε μέγεθος μπιζελιού που βρίσκεται στον εγκέφαλο, και τις ωοθήκες. 

Ένα τμήμα του εγκεφάλου που λέγεται υποθάλαμος παράγει την ορμόνη GnRH, η οποία ενεργοποιεί την παραγωγή των γοναδοτροπινών από την υπόφυση. Οι γοναδοτροπίνες, FSH (follicle stimulating hormone) και luteinizing hormone (LH) είναι υπεύθυνες για την ωρίμανση των ωοθηλακίων σε ωάρια στις ωοθήκες, για την ωοθηλακιορρυξία κάθε μήνα και την παραγωγή ορμονών από τις ωοθήκες. Κάθε μια από αυτές τις ορμόνες έχει το δικό της ρυθμό παραγωγής από την υπόφυση, αυξάνεται και μειώνεται σε  σε διαφορετικά σημεία του καταμήνιου κύκλου, αλλά και οι δύο μαζί είναι υπεύθυνες για την σταθερή περίοδο στις γυναίκες, σε κάθε κύκλο αν δεν προκύψει εγκυμοσύνη. 

Οι πιο σημαντικές ορμόνες που παράγονται από τις ωοθήκες και ευθύνονται για την διαμόρφωση του γυναικείου σώματος είναι τα οιστρογόνα. 

Οι ωοθήκες παράγουν επίσης προγεστερόνη, που είναι απαραίτητη για την σταθερή περίοδο και την γονιμότητα, αλλά και τεστοστερόνη (ανδρική ορμόνη) που είναι απαραίτητη για την φυσιολογική ανάπτυξη της γυναίκας. 

Οι γυναικείες ορμόνες είναι πολύ πιο σύνθετες από αυτές του άνδρα. Επιπλέον οι δράσεις τους είναι πολλές και σε ευαίσθητα πεδία, αφού ρυθμίζουν τον έμμηνο κύκλο, είναι υπεύθυνες για το «θαύμα» της ζωής, αλλά δημιουργούν και πολλά προβλήματα στην ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα των γυναικών. 

Οι ορμόνες που επηρεάζουν περισσότερο τη γυναίκα είναι:

·FSH (Ωοθυλακιοτρόπος)

·LH(Ωχρινοτρόπος)

·Οιστραδιόλη (οιστρογόνα)

·Προγεστερόνη

·Τεστοστερόνη

Πως θα καταλάβω εάν έχω ορμονικό πρόβλημα;

Όταν μία γυναίκα έχει φυσιολογικό κύκλο θεωρείται ότι κατά 95% δεν αντιμετωπίζει και κανένα ορμονικό πρόβλημα. Μένει βέβαια ένα 5% που είναι σημαντικό και μπορεί να προκαλέσει σημαντικά καθημερινά συμπτώματα. 

Στην περίπτωση που το πρόβλημα δεν οφείλεται σε ορμόνες, μπορεί να είναι κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας. 

Τα επίπεδα των γυναικείων ορμονών αλλάζουν δραματικά με την ηλικία. Οι ορμόνες είναι συνήθως παρούσες κατά τη γέννηση, την ανάπτυξη, την εφηβεία και την εγκυμοσύνη και αρχίζουν να μειώνονται όσο πλησιάζει η εμμηνόπαυση.

Οι ορμόνες μπορεί να διαταραχθούν όχι μόνο από κάποια νόσο ή οργανική διαταραχή (όπως για παράδειγμα το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών) αλλά και από αυστηρή δίαιτα, απότομη απώλεια βάρους ή πρόσληψη βάρους, έντονη άσκηση, στρες ή κατάθλιψη. Υπάρχουν, λοιπόν, πολλές πιθανότητες μια γυναίκα να αντιμετωπίσει κάποια ορμονική διαταραχή σε μια ή περισσότερες περιόδους της ζωής της. 

Τι θα μπορούσε όμως να μας προκαλέσει η κάθε ορμόνη και ποια είναι η βασική λειτουργία της;

FSH

Παραγωγή ωαρίων

Δύο μέρες πριν την εμφάνιση περιόδου συμβαίνει ένα ορμονικό φαινόμενο κατά το οποίο αυξάνει η παραγωγή της FSH. Η FSH προκαλεί την ανάπτυξη ωοθυλακίων (και ως εκ τούτου ωαρίων) και την παραγωγή οιστρογόνων στις ωοθήκες.

Συμπτώματα

·Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα

Φυσιολογικές τιμές

παραγωγική φάση

3 - 20  mU/ml  

εκκριτική φάση 

1 - 12 mU/ml  

Οιστραδιόλη / LH

Ωορρηξία

Όταν ξεκινά η περίοδος αυξάνουν και τα οιστρογόνα δηλαδή ηοιστραδιόλη. Η αύξηση της είναι συνεχόμενη μέχρι τη μέση του κύκλου όπου η εν λόγω ορμόνη φτάνει στο ζενίθ της. Το φαινόμενο αυτό είναι το πιο σημαντικό κατά τη διάρκεια του κύκλου διότι είναι προαπαιτούμενο για να γίνει η ωορρηξία. Δεν θα μπορούσε όμως να γίνει ωορρηξία εάν μία ημέρα πριν δεν φθάσει στο ζενίθ της η LH η οποία μπορεί να βοηθά την οιστραδιόλη αλλά είναι εξίσου απαραίτητη.

Συμπτώματα

·Πόνος στο επίπεδο των ωοθηκών (είναι πολύ έντονος κάποιες φορές)

·Αυξημένες κολπικές εκκρίσεις

·Αυξημένη λίμπιντο / Έντονη σεξουαλική διάθεση

·Σταγόνες αίματος στη μέση του κύκλου

·Υψηλά επίπεδα ενέργειας

·Αίσθημα πρηξίματος στα εξωτερικά γεννητικά όργανα

Φυσιολογικές τιμές

παραγωγική φάση

3 - 20 mU/ml  

εκκριτική φάση 

1 - 19 mU/ml  

Προγεστερόνη

Μετά την ωορρηξία η γυναίκα εισέρχεται στη δεύτερη φάση του κύκλου όπου τα οιστρογόνα μειώνονται και κυριαρχεί η προγεστερόνη. Αυτή φτάνει στην υψηλότερή της τιμή τη 21 μέρα του κύκλου (σε τέλειο κύκλο 28 ημερών). Η προγεστερόνη προετοιμάζει το ενδομήτριο σε περίπτωση εγκυμοσύνης, ενώ «σταματά» και την παραγωγή των FSH και LH.

Συμπτώματα

·Αύξηση Βασικής Θερμοκρασίας Σώματος

·Πρήξιμο κοιλιάς

·Αίσθημα βάρους

·Κατακράτηση υγρών / Αύξηση βάρους

·Κόπωση

·Υπνηλία

·Ανησυχία

Από την άλλη πλευρά, τα χαμηλότερα επίπεδα της προγεστερόνης μπορούν να οδηγήσουν 
·σε στειρότητα, 
·κολπική ξηρότητα και 
·χαμηλή λίμπιντο. 

Η αύξηση του σωματικού βάρους, η κατάθλιψη, το φούσκωμα είναι όλες οι πρόσθετες συνέπειες των μειωμένων επιπέδων προγεστερόνης που έρχονται μαζί με την εμμηνόπαυση. 

Οιστρογόνα

Μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων συναντάμε κυρίως σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, από την περίοδο της προεμμηνόπαυσης και έπειτα, στο πλαίσιο του συνόλου των ορμονικών αλλαγών που συμβαίνουν στο σώμα. Εκτός όμως από αυτό άλλες αιτίες είναι:

Μειωμένα οιστρογόνα

·Σωματικό βάρος >15% λιγότερο του φυσιολογικού ΒΜΙ

·Έλλειψη βιταμίνης Α

·Υπερβολική άσκηση

·Υπερβολικό κάπνισμα

Η πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων κατά την εμμηνόπαυση μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα στα οστά και την καρδιά, όπως η οστεοπόρωση και οι καρδιοπάθειες. Οι νυχτερινές εφιδρώσεις, οι εξάψεις και η κολπική ξηρότητα είναι επίσης συχνά συμπτώματα της απώλειας αυτών των ορμονών. Μπορεί να συμβούν επίσης πονοκέφαλοι, κόπωση και ενοχλήσεις κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης.

Συμπτώματα:

·Ακανόνιστες περίοδοι

·Κολπική ξηρότητα / πόνοι κατά την επαφή

·Εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα

·Απώλεια μνήμης

Θεραπεία: 
Κυρίως μέσα από διατροφικές αλλαγές / πρόσληψης φυτοοιστρογόνων / ειδικής και προσεγμένης διατροφής

Αυξημένα οιστρογόνα

Από την άλλη πλεονάζουσα συγκέντρωση οιστρογόνων σε μία γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας αποτελεί συχνά παρατηρούμενο φαινόμενο στις μέρες μας. Αυτό δεν φαίνεται να σχετίζεται τόσο σε μία ακόμα ορμονική ανισορροπία όσο στην έκθεση των γυναικών σε αυτά που αποκαλούμε «περιβαλλοντικά οιστρογόνα» και βρίσκονται σε:

·Πλαστικές συσκευασίες

·Εντομοκτόνα

·Ορμόνες (που λαμβάνουμε με διατροφή από τρόφιμα

·Νερό

·Αέρα

Αυτά, σε συνδυασμό με την κακή διατροφή (επεξεργασμένοι υδατάνθρακες-κορεσμένα ζωικά λίπη- απουσία φυτικών ινών ) και το στρες,«μπερδεύουν» το σώμα όσον αφορά το μεταβολισμό των οιστρογόνων και της προγεστερόνης, με αποτέλεσμα την πλεονάζουσα συγκέντρωση τους στο αίμα.

Συμπτώματα:

·Φούσκωμα

·Κατακράτηση υγρών

·Αύξηση Βάρους

·Βαριά περίοδος

·Αλλαγές στη διάθεση / άγχος

·Ημικρανίες

Αντιμετώπιση

Αλλαγή διατροφικών συνηθειών και κυρίως :

·Πρόσληψη φυτικών ινών για καλύτερη λειτουργία του εντέρου

·Καθημερινή κατανάλωση ενός «ζωντανού» οργανικού γιαουρτιού που να περιέχει τον μικροοργανισμό Lactobacillusacidophilus

·Λήψη βιταμίνης B6 έως 50mg ημερησίως

Τεστοστερόνη

Είναι μία αρρενοποιητική ορμόνη που βρίσκεται σε αμφότερα τα φύλλα. Η τεστοστερόνη ευθύνεται για τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ανδρικού σώματος και είναι υπεύθυνη για τη λίμπιντο, τη μυϊκή αύξηση και την εναπόθεση ασβεστίου στα οστά σε άνδρες και γυναίκες.

Οι γυναίκες σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν υψηλότερα επίπεδα από τα φυσιολογικά με χαρακτηριστικό παράδειγμα το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Συχνότερη αιτία διαταραχής είναι το στρες.

Συμπτώματα

Μειωμένης τεστοστερόνης

·Μείωση λίμπιντο

·Απώλεια κινητικότητας (νωθρότητα)

Αυξημένης τεστοστερόνης

·Ακμή

·Αύξηση βάρους

·Αν-ωοθηλακοριξία

·υπερτρίχωση

Ανισορροπία προγεστερόνης, οιστρογόνων και τεστοστερόνης

Μπορεί η κάθε μία ορμόνη να δίνει κάποια συμπτώματα, αλλά ο συνδυασμός και μη ομαλή αλληλεπίδρασή τους μπορεί να προκαλέσει και να επηρεάσει την καθημερινότητα με:

·Μειωμένη λίμπιντο

·Ημικρανίες/πονοκέφαλους

·Εξάψεις

·Αύξηση βάρους

·Αιμορραγία

·Κατακράτηση υγρών

·Πρήξιμο στήθους / ευαισθησία

·Πρήξιμο της κοιλιάς

·Καλή διάθεση

·Κόπωση

·Ινωμάτωση

·Κυτταρίτιδα

·Ενδομητρίωση

·Διαταραχές περιόδου

·Επώδυνη περίοδο

·Ακανόνιστοι κύκλοι

·Κατάθλιψη

Αντιμετώπιση

Δεν υπάρχει φαρμακευτική αγωγή παρά μονάχα αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες.

Εκτός βέβαια από τα καθημερινά προβλήματα στις γυναικείες ορμόνες οφείλονται και σημαντικά γυναικεία σύνδρομα και ασθένειες. Τα πιο σημαντικά που χρήζουν περισσότερης προσοχής είναι:

Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)

Το εν λόγω σύνδρομο είναι μία από τις πιο συχνές διαταραχές. Υπολογίζεται το 5-10% γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας πάσχουν από το εν λόγω σύνδρομο και τουλάχιστον 30% έχουν τα συμπτώματα. 
Η πάθηση σχετίζεται:

·Με ορμονικές διαταραχές

·Αντίσταση στην ινσουλίνη.

Δεν εμφανίζουν όλες οι γυναίκες με το σύνδρομο τα χαρακτηριστικά του συμπτώματα που είναι:

·Παχυσαρκία (ιδιαίτερα στην περιοχή της κοιλιά)

·Δυσκολία απώλειας βάρους

·Κούραση, κατάθλιψη, συναισθηματική αστάθεια

·Αραιή ή και απούσα περίοδος

·Κοιλιακός πόνος και ευαισθησία στο στήθος

·Ζαλάδες και τάση για λιποθυμιά

·Αύξηση τριχοφυΐας (μουστάκι κ.λπ.)

·Απώλεια μαλλιών

·Ακμή

·Υπογονιμότητα και αποβολές

·Πάχυνση του δέρματος πανάδες και κηλίδες στον αυχένα

·Δερματικές ανωμαλίες – μυρμηγκιές

Ορισμένες έχουν λίγα μόνο από αυτά ή και καθόλου. Αυτές που δεν έχουν καθόλου συνήθως έχουν πολυκυστικές ωοθήκες (άλλο σύνδρομο πολυκυστικών, άλλο πολυκυστικές). Οι τελευταία περίπτωση αφορά τις πολυκυστικές ωοθήκες (PCO), και οι εν λόγω ασθενείς έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν το σύνδρομο και θα πρέπει να παρακολουθούνται ειδικά σε περιόδους στρες ή αύξησης βάρους οπότε και μπορούν να εγκατασταθούν τα συμπτώματα.

Παρόλο που έχουν περάσει 60 χρόνια από την αναγνώριση του συνδρόμου η αιτιολογία του ακόμη αναζητάτε παρόλο που οι θεραπευτικές επιλογές είναι πολλές.

Γνωστές αιτίες του συνδρόμου είναι:

·Γενετική προδιάθεση

·Στρες

·Ατμοσφαιρική Μόλυνση

·Διατροφή

Ορμόνες που επηρεάζουν ή προκαλούν σύνδρομο πολυκυστικών -άλλοι βιοχημικοί δείκτες

·Υψηλά επίπεδα της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH)

·Φυσιολογικά ή οριακά χαμηλά επίπεδα της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH)

·Υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης

·Χαμηλά επίπεδα προγεστερόνης (στην ωχρινική φάση του κύκλου)

·Υψηλά επίπεδα οιστρογόνων

·Υψηλά επίπεδα ινσουλίνης και γλυκόζης

·Ανώμαλο λιπιδαιμικό προφίλ

* Ο Γιώργος Μονεμβασίτης είναι Μαιευτήρας-Γυναικολόγος.

Επ. Καθηγητής Παν/μίου Cornell, H.Π.Α., 

Εξειδικευτής στην Ουρογυναικολογία και Χειρουργική Χαλάρωσης Πυέλου.

Τηλ. 210 8053176 Μαρούσι, τηλ 210 7777787 Δορυλαίου 10-12 Αθήνα

Διαβάστε επίσης

• Ο αναπαραγωγικός κύκλος της γυναίκας. Σε ποιές καταστάσεις γίνεται ορμονολογικός έλεγχος;
• Πολυκυστικές Ωοθήκες. Τι είναι; Ποια τα συμπτώματα τους; Πώς αντιμετωπίζονται;
• ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ: Ποιες απαραίτητες εξετάσεις περιλαμβάνει και ποια η σημασία τους για την ασφάλεια της μητέρας και του παιδιού;