Χρήσιμες συμβουλές από τον καθηγητή Γ.Γουδέβενο για μια υγιή καρδιά

Η Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς γιορτάζεται τη τελευταία Παρασκευή του Σεπτέμβρη( φέτος στις 29 Σεπτεμβρίου). Καθιερώθηκε από την Διεθνή Ομοσπονδία Καρδιάς, με πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. Στόχος της ημέρας είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού για τα καρδιαγγειακά νοσήματα και η ενημέρωση για την πρόληψη εμφάνισής τους, που αποτελούν μάστιγα για τις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες του πλανήτη.

Κατά την προηγούμενη δεκαετία, η καρδιαγγειακή νόσος (ΚΑΝ) αναδείχθηκε ως η πιο σημαντική αιτία θανάτου παγκοσμίως. Το 2010, εκτιμάται ότι η ΚΑΝ ήταν η αιτία 16 εκατομμυρίων θανάτων, δηλαδή το 30% όλων των θανάτων παγκοσμίως. Το 2012 και το 2013, η ΚΑΝ υπολογίζεται ότι ήταν υπεύθυνη για τον θάνατο 17,3 εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως σε ετήσια βάση. 

Η ΚΑΝ περιλαμβάνει τέσσερις βασικές κατηγορίες:

• Στεφανιαία νόσος (ΣΝ), η οποία μπορεί να εκδηλωθεί ως έμφραγμα μυοκαρδίου, στηθάγχη, καρδιακή ανεπάρκεια και αιφνίδιος θάνατος(< 1 ωρα από την έναρξη των συμπτωμάτων)

• Αγγειακή εγκεφαλική νόσος (ΑΕΝ), η οποία εκδηλώνεται ως αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο(μόνιμο ή παροδικό)

• Περιφερική αρτηριακή νόσος, η οποία εκδηλώνεται ως διαλείπουσα χωλότητα

• Αορτική αθηροσκλήρωση, θωρακικά και κοιλιακά ανευρύσματα

Ο εφόρου ζωής κίνδυνος για να εκδηλωθεί οποιαδήποτε μορφή της καρδιαγγειακής νόσου σε άτομα ηλικίας άνω των 30 ετών χωρίς γνωστή ΚΑΝ, αγγίζει το 50%, με την στεφανιαία νόσο να αντιστοιχεί στο 1/3 με ½ των συνολικών περιστατικών ΚΑΝ. Παρά την αύξηση του προσδόκιμου ζωής και την μείωση των θανάτων από ΣΝ και ΑΕΝ από το 1975, η ΚΑΝ και οι σχετικές επιπλοκές που προκαλούνται από αυτήν, παραμένουν η πρώτη αιτία θανάτου με αυξημένο κόστος νοσηλειών και θεραπείας.

Πολλά άτομα στον γενικό πληθυσμό έχουν τουλάχιστον έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου για ΣΝ, και πάνω από το 90% των ΚΑΝ συμβαμάτων εκδηλώνονται σε άτομα με τουλάχιστον έναν παράγοντα κινδύνου. Οι πέντε κύριοι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου είναι η δυσλιπιδαιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, η παχυσαρκία και το κάπνισμα, και υπολογίζεται ότι ευθύνονται για τους μισούς και πλέον θανάτους από ΚΑΝ. Επιπλέον βασικός παράγοντας κινδύνου αποτελεί η ύπαρξη πρώιμης ΚΑΝ στην οικογένεια, σε συγγενείς πρώτου βαθμού (θετικό οικογενειακό ιστορικό).

Οικογενειακό ιστορικό: Το θετικό οικογενειακό ιστορικό αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για ΚΑΝ, ειδικά για νεότερους με οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου. Το τι ακριβώς θεωρείται ως θετικό οικογενειακό ιστορικό πρώιμης αθηροσκλήρωσης ποικίλει από μελέτη σε μελέτη. Παρόλα αυτά, είναι γενικά αποδεκτό ότι η εμφάνιση αθηροσκληρωτικής ΚΑΝ ή θανάτου από ΚΑΝ σε πρώτου βαθμού συγγενή (γονέα ή αδερφό) σε ηλικία μικρότερη των 55 (άνδρες) ή 65 (γυναίκες), αποτελεί ισχυρό παράγοντα θετικού οικογενειακού ιστορικού.
Υπέρταση: Η αρτηριακή υπέρταση είναι ένας αποδεδειγμένος παράγοντας κινδύνου για ΚΑΝ, (ειδικά αγγειακού εγκεφαλικού). Η υπέρταση είναι ο ιατρικός όρος για την υψηλή αρτηριακή πίεση. Με τον όρο αρτηριακή πίεση ονομάζουμε την πίεση που ασκεί το αίμα στα εσωτερικά τοιχώματα των αρτηριών. Οι αρτηρίες μεταφέρουν αίμα από την καρδιά στα υπόλοιπα όργανα και σημεία του σώματός μας.

Η αρτηριακή πίεση ορίζεται από δύο μετρήσεις

1. Συστολική πίεση είναι η πίεση που ασκείται στις αρτηρίες όταν η καρδιά συστέλλεται (στην έναρξη ενός καρδιακού παλμού)

2. Διαστολική πίεση είναι η πίεση που ασκείται στις αρτηρίες όταν η καρδιά είναι ήρεμη (μεταξύ των καρδιακών παλμών)

Η αρτηριακή πίεση καταγράφεται ως η συστολική προς διαστολική πίεση (πχ 120/70mmHg).

Η αρτηριακή υπέρταση που μένει χωρίς θεραπεία, αυξάνει την τάση στην καρδιά και στα αγγεία, προκαλώντας τελικά βλάβη στα όργανα. Η υπέρταση αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιακή ανεπάρκεια, έμφραγμα, εγκεφαλικό και νεφρική ανεπάρκεια.

Τα όρια της αρτηριακής πίεσης είναι τα εξής:

• Φυσιολογική πίεση: Λιγότερο από 120 η συστολική ΚΑΙ λιγότερο από 80 η διαστολική

• Προϋπέρταση: 121 ως 139 η συστολική 81 ως 89 η διαστολική

Άνθρωποι με προϋπέρταση έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν στο μέλλον υπέρταση και καρδιαγγειακές επιπλοκές, αλλά δεν έχει αποδειχθεί ότι αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει να λαμβάνουν φάρμακα για μείωση της πίεσης.
• Υπέρταση:
 Στάδιο 1: 140 ως 159 η συστολική Ή 90 ως 99 η διαστολική
 Στάδιο 2: 160 ως 179 η συστολική Ή 100 ως 109 η διαστολική
 Στάδιο 3: Πάνω από 180 η συστολική Ή πάνω από 110 η διαστολική

Οι περισσότεροι ενήλικες με υπέρταση έχουν πρωτοπαθή υπέρταση, που σημαίνει ότι ο λόγος που έχουν εμφανίσει υπέρταση δεν είναι γνωστός. Ένας μικρός αριθμός υπερτασικών ασθενών έχει δευτεροπαθή υπέρταση, που σημαίνει ότι οφείλεται σε ένα άλλο, πιθανότατα διορθώσιμο αίτιο(πχ. Νεφροπάθεια).

Δυσλιπιδαιμία: Τα λιπίδια, ιδίως η χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια, είναι στοιχεία αδιάλυτα στο νερό τα οποία χρειάζονται μεγαλύτερες πρωτεϊνικές δομές που ονομάζονται λιποπρωτεΐνες για να τα μεταφέρουν στο αίμα. Η επίπτωση της δυσλιπιδαιμίας είναι αυξημένη σε ασθενείς με πρώιμη ΣΝ, αγγίζοντας το 75% με 85% σε σύγκριση με αντίστοιχης ηλικίας υγιή πληθυσμό όπου η επίπτωση της νόσου κυμαίνεται στο 40-48%.

Σακχαρώδης Διαβήτης: Η αντίσταση στην ινσουλίνη, η υπερινσουλιναιμία, και τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης συσχετίζονται με αθηροσκληρωτική ΚΑΝ. Οι διαβητικοί ασθενείς επιπλέον έχουν υψηλότερο φορτίο για άλλους παράγοντες κινδύνου όπως υπέρταση, παχυσαρκία και υπερτριγλυκεριδαιμία σε σχέση με τους μη διαβητικούς.

Κάπνισμα:Το κάπνισμα αποτελεί έναν βασικό και τον σπουδαιότερο αναστρέψιμο παράγοντα για ΣΝ. Η επίπτωση του εμφράγματος μυοκαρδίου αυξάνεται 6 φορές σε γυναίκες και 3 φορές σε άνδρες που καπνίζουν τουλάχιστον 20 τσιγάρα την ημέρα, σε σύγκριση με αντίστοιχης ηλικίας άτομα μη καπνιστές. Αντιστρόφως, ο κίνδυνος για επανεμφάνιση εμφράγματος μυοκαρδίου σε καπνιστές που υπέστησαν έμφραγμα στο παρελθόν, μειώθηκε πάνω από 50% σε ένα έτος μετά τη διακοπή καπνίσματος.

Άσκηση: Η άσκηση , ακόμα και σε ήπιο βαθμό, έχει προστατευτική δράση έναντι της ΣΝ και του θανάτου από οποιαδήποτε αιτία. Η άσκηση έχει πολλαπλές ευεργετικές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, όπως αύξηση της HDL χοληστερόλης (της «καλής» χοληστερόλης), μείωση της αρτηριακής πίεσης, μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη και απώλεια βάρους.

Παχυσαρκία: Η παχυσαρκία ορίζεται ως δείκτης ΒΜΙ άνω των 30, και είναι ιδιαίτερα συχνή στον γενικό πληθυσμό , με την Ελλάδα να αγγίζει το 20% σε άτομα άνω των 18 ετών και σχεδόν το 40-45% σε παιδιά, από τα υψηλότερα παγκοσμίως. Η παχυσαρκία συσχετίζεται και με άλλους παράγοντες κινδύνου για αθηρωσκληρωτική νόσο, συμπεριλαμβανομένων της υπέρτασης, της αντίστασης στην ινσουλίνη, της υπερτριγλυκεριδαιμίας και της μειωμένης HDL χοληστερόλης.

Για κάθε άτομο, το πρώτο βήμα για την συνολική εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου είναι να εκτιμηθεί η παρουσία ή μη ενός ή περισσοτέρων κλασικών παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω. Για νέους άνω των 20 ετών, πρέπει να εκτιμάται ένα λιπιδαιμικό προφίλ. Αν οι τιμές τη LDL χοληστερόλης είναι αυξημένες, ο ασθενής θα πρέπει να αντιμετωπισθεί είτε με υγιεινοδιαιτητικές οδηγίες είτε με υπολιπιδαιμική φαρμακευτική αγωγή. Για ασθενείς κάτω των 40 ετών, χωρίς δυσλιπιδαιμία, αλλά με άλλους παράγοντες κινδύνου, ή σε ασθενείς άνω των 40 ετών, συστήνεται η εκτίμηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου με διάφορα υπολογιστικά μοντέλα όπως το HeartScore της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρίας  (http://www.heartscore.org/el_GR/access-heartscore) Η τακτική καρδιολογική παρακολούθηση αποτελεί το καλύτερο μέσο για την πρόληψη και παρακολούθηση ασθενών με καρδιαγγειακή νόσο.

Γουδέβενος Γιάννης
Καθηγητής Καρδιολογίας Ιατρικής Σχολής Ιωαννίνων

Η κατανάλωση λαχανικών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο από εγκεφαλικό ή καρδιακή προσβολή

Νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ βρήκε πως η κατανάλωση λαχανικών πλούσιων σε νιτρικά άλατα -όπως το μαρούλι, το σπανάκι και τα παντζάρια- μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο θανάτου από εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακή προσβολή. 

Guardian: Δραματική η κατάσταση στην Ελλάδα -εποχές 2015 θυμίζουν οι προσφυγικές ροές

Η Ελλάδα βιώνει μια δραματική άνοδο στον αριθμό των προσφύγων και των μεταναστών που εισέρχονται στη χώρα, επιδεινώνοντας τις ήδη αξιοθρήνητες συνθήκες διαβίωσης στους νησιωτικούς καταυλισμούς, αναφέρει σε σημερινό της δημοσίευμα η βρετανική εφημερίδα Guardian.

Ο αριθμός των ατόμων που φθάνουν, στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα, έχει υπερδιπλασιαστεί συγκριτικά με τις αρχές του καλοκαιριού. Οι αρχές εκτιμούν ότι οι αφίξεις βρίσκονται πλέον στο ανώτατο επίπεδό τους από τον Μάρτιο του 2016, καθώς καταγράφονται καθημερινά πάνω από 200 άνδρες, γυναίκες και παιδιά.

"Είναι δραματικό και έρχονται στη χώρα οι πιο ευάλωτοι από τους ευάλωτους", δήλωσε ο Ηλίας Παυλόπουλος, ο οποίος είναι επικεφαλής των Γιατρών χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα. "Υπάρχουν ολόκληρες οικογένειες που φεύγουν από ζώνες πολέμου στη Συρία και το Ιράκ. Τους τελευταίους μήνες οι κλινικές μας έχουν δει περισσότερους ανθρώπους που έχουν υποστεί βία, οι οποίοι είναι θύματα βιασμού, οι οποίοι έχουν βασανισθεί, παρά ποτέ".

Παρά τη δέσμευση των κρατών μελών της ΕΕ τον Σεπτέμβριο του 2015 να μετεγκαταστήσουν 160.000 αιτούντες άσυλο - συμπεριλαμβανομένων 106.000 από την Ελλάδα και την Ιταλία - μόλις 29.000 έχουν μεταφερθεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μέχρι στιγμής. Δεδομένου ότι το μπλοκ των 28 χωρών δεν τηρεί την προθεσμία που ορίζεται στο δικό του σχέδιο, αναμένονται μαζικές διαδηλώσεις σε πρωτεύουσες σε όλη την Ευρώπη αυτό το Σαββατοκύριακο.

Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες φτάνουν στην Ελλάδα όχι μόνο σε πλοιάρια από την Τουρκία αλλά και με τα πόδια στα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών. Την Τετάρτη, η αστυνομία ανακοίνωσε ότι 37 πρόσφυγες - συμπεριλαμβανομένων 19 παιδιών - από το Ιράκ, τη Συρία, την Ερυθραία και το Αφγανιστάν, είχαν εγκαταλειφθεί από λαθρεμπόρους στην εθνική οδό εκτός Θεσσαλονίκης.

Οι ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων συγκρίνουν ολοένα και περισσότερο την κατάσταση με αυτή του 2015, όταν, στο peak της μεταναστευτικής κρίσης που συγκλόνισε την Ευρώπη, η Ελλάδα είδε σχεδόν ένα εκατομμύριο ανθρώπους να εισέρχονται στη χώρα, με κάποιους από αυτούς συχνά να μεταφέρονται στη Γερμανία.

"Ζούμε τις μέρες του 2015", δήλωσε ο Παντελής Δημητρίου από την Ηλιάκτιδα, μια τοπική ΜΚΟ στη Λέσβο, που διαχειρίζεται καταλύματα και κέντρα υποστήριξης για τους νεοαφιχθέντες. "Οι ροές έχουν γίνει τεράστιες. Από τις 50 έως τις 60 αφίξεις περίπου στις αρχές Ιουλίου είναι σήμερα πάνω από 200 κάθε μέρα. Ίσως αυτό σχετίζεται με τις εκλογές στη Γερμανία, ίσως με τις επιδεινούμενες σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, ή ίσως αυτή να είναι το τελευταίο κύμα πριν από το χειμώνα, αλλά κάτι συμβαίνει".

Ο ΥΥ Ανδρέας Ξανθός για την επιδημική έξαρσης της ιλαράς. Στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της βουλής το θέμα.

Σημεία συνέντευξης του υπουργού Υγείας, Ανδρέα Ξανθού στο Ρ/Σ «Ραδιόφωνο 24/7», στην εκπομπή του Στέφανου Τζανάκη και του Γιώργου Μελιγγώνη.  

Στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων το θέμα της επιδημικής έξαρσης της ιλαράς

• Ότι  υπάρχει πρόβλημα, υπάρχει. Για να είμαστε απολύτως σαφείς. Στο βαθμό που το αντιεμβολιαστικό κίνημα αυξάνει την επιρροή του, όπως γίνεται σε πάρα πολλές χώρες της Δυτικής Ευρώπης, και δεν ενισχύεται ο υγειονομικός φραγμός που προκαλούν τα εμβόλια, ιδιαίτερα στον παιδικό πληθυσμό, νομίζω ότι είναι μία εξέλιξη η οποία πρέπει να μας ανησυχεί και να μας κρατάει σε εγρήγορση.

• Επί του παρόντος υλοποιούμε τις κατευθύνσεις που μας δίνει η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, η οποία άλλαξε τις οδηγίες. Ζητάει να εμβολιάζονται τα παιδιά σε μικρότερη ηλικία, στους 12 μήνες αντί για τους 15. Να επαναλαμβάνεται σύντομα η 2η δόση, έτσι ώστε σε αυτήν την περίοδο που υπάρχει μία επιδημική έξαρση, να ενισχύσουμε ακριβώς την ανοσιακή απάντηση η οποία υπάρχει στον παιδικό πληθυσμό και συνολικά στον πληθυσμό της χώρας 

• Έχουμε ζητήσει από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, που αποτελείται από επιστήμονες, εμπειρογνώμονες, λοιμωξιολόγους, παιδιάτρους, και επιδημιολόγους, που παρακολουθούν τις διεθνείς τάσεις, εάν κρίνουν ότι χρειάζεται κάποια τροποποίηση των οδηγιών και κάποια αυστηροποίησητου πλαισίου, να μας το εισηγηθούν τεκμηριωμένα, για να πάρει η πολιτεία τα μέτρα της.

• Δεν θέλουμε να δημιουργούμε πανικό. Το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης που υπάρχει στην Ελλάδα, ειδικά για τη συγκεκριμένη νόσο, την ιλαρά, είναι πάρα πολύ υψηλό, της τάξης του 95% - 96%. Είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη και αυτό παρέχει μία ασφάλεια.

• Εκεί που εντοπίζονται προβλήματα είναι σε ειδικές ομάδες, ειδικούς πληθυσμούς, που για διάφορους λόγους, κυρίως κοινωνικοοικονομικούς, έχουν χαμηλή αντίστοιχη κάλυψη, όπως είναι οι πληθυσμοί των Ρομά. Εκεί προσπαθούμε αυτή την περίοδο να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα με συστηματικές παρεμβάσεις. Έχουμε εμβολιάσει σε καταυλισμούς Ρομά στο λεκανοπέδιο της Αττικής πάνω από 1.500 παιδιά τον τελευταίο μήνα. Αυτό είναι ένα πρόγραμμα που είναι σε εξέλιξη μέσα από μία κινητή μονάδα του ΚΕΕΛΠΝΟ και σε συνεργασία με τις υγειονομικές περιφέρειες και τις όμορες δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας. Θα το προχωρήσουμε και θα το επεκτείνουμε σε όλη την Ελλάδα. 

• Είναι σημαντικό ότι στους προσφυγικούς καταυλισμούς δεν έχουμε πρόβλημα. Μέχρι στιγμής, από τα 196 – 200 περιστατικά ιλαράς που έχουμε στη χώρα μας, δεν έχουμε κανένα κρούσμα από προσφυγικό καταυλισμό. Διότι,ευτυχώς, εκεί από τις αρχές του 2016 υπήρξε η πρόνοια και έγιναν έγκαιρα εμβολιασμοί, ξεκινώντας από την Ειδομένη και στη συνέχεια σε όλα τα camps, σε όλους τους χώρους ανοιχτής φιλοξενίας. 

• Νομίζω ότι δεν χρειάζεται ούτε να υπάρξει ένα κλίμα  πανικού, ούτε φυσικά να εφησυχάζουμε. Χρειάζεται εγρήγορση, χρειάζεται παρακολούθηση των δεδομένων.

• Ελάχιστες χώρες της Ευρώπης έχουν «γλιτώσει» μέχρι στιγμής νομίζω είναι ή 3 ή 4 που δεν έχουν κρούσματα ιλαράς φέτος. Η Ελλάδα είναι μία από αυτές που έχουν μία επιδημική έξαρση. Νομίζω ότι το φαινόμενο είναι ελεγχόμενο και το κυριότερο είναι ότι εξαιτίας αυτής της συζήτησης οι πολίτες έχουν ευαισθητοποιηθεί περισσότερο αυτήν την περίοδο κι αυτό φαίνεται από την αυξημένη ζήτηση εμβολίων στα φαρμακεία.

• Το υπουργείο Υγείας αυξάνει τα διαθέσιμα- το στοκ- των εμβολίων στη χώρα. Ο ΕΟΦ το παρακολουθεί, συνεννοείται με τις εταιρίες, έχουμε ζητήσει αυξημένη διαθεσιμότητα εμβολίων από τις εταιρίες προς τις φαρμακαποθήκες και τα φαρμακεία και επίσης αυτές τις ημέρες με μια ειδική παρέμβαση του ΕΟΦ απαγορεύτηκε η παράλληλη εξαγωγή εμβολίων τα οποία κυκλοφορούσαν στη χώρα προς το εξωτερικό ακριβώς για να μην μειωθεί το διαθέσιμο στοκ. Γίνονται ενημερωτικές καμπάνιες, παρεμβάσεις και από το ΚΕΕΛΠΝΟ με ενημερωτικό υλικό στα νοσοκομεία με αφίσες κλπ., αλλά και ενημερωτικές εκδηλώσεις από τα Πανεπιστήμια. Προχθές στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας έγινε μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση που παρουσιάστηκαν τα γνωστά και τεκμηριωμένα οφέλη του εμβολιασμού και με πολύ εμπεριστατωμένο επιστημονικό τρόπο απαντήθηκαν οι όποιες επιφυλάξεις και επικρίσεις έρχονται από διάφορες πλευρές.

• Η χώρα είναι υγειονομικά ασφαλής. Δεν είμαστε «ξέφραγο αμπέλι» όπως έχει γραφτεί κατά καιρούς από διάφορες πλευρές. Οι πολίτες πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς, να κάνουν αυτό που πρέπει, δηλαδή να εμβολιάζουν τα παιδιά τους. Αυτό είναι η καλύτερη επένδυση στην προστασία της υγείας των παιδιών τους και στην προστασία της Δημόσιας Υγείας.

• Την επόμενη εβδομάδα, με δική μας παραίνεση προς τη Βουλή, θα συνεδριάσει η Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων στην οποία θα κληθούν η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, εκπρόσωποι της επιστημονικής παιδιατρικής κοινότητας, επιδημιολόγοι, λοιμωξιολόγοι κλπ. να εκθέσουν τις επιστημονικές απόψεις τους και να ενημερώσουν την τεχνική αντιπροσωπεία για τα μέτρα τα οποία λαμβάνονται και για τις πρακτικές τις οποίες υιοθετούν και άλλες χώρες. Όλα αυτά θα τα συζητήσουμε για να δώσουμε το σήμα ότι θωρακίζουμε το σύστημα όσο είναι δυνατόν και προσπαθούμε με τη συναίνεση, με τη διασφάλιση της συναίνεσης των πολιτών, των γονιών και φυσικά του υγειονομικού προσωπικού να περιορίσουμε στο ελάχιστο δυνατό τους κινδύνους από την επιδημική έξαρση της νόσου.

1η Οκτωβρίου-Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων 2017. Η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις σε γηράσκοντα πληθυσμό

Τα στατιστικά στοιχεία και οι προοπτικές μελέτες για την εξέλιξη του πληθυσμού της Ελλάδας είναι δυσοίωνα και απολύτως απογοητευτικά. 

Ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται σε απόλυτους αριθμούς ετησίως συνεχώς από το 2011, οπότε και για πρώτη φορά ο αριθμός των γεννήσεων και των μεταναστευτικών ροών προς τη χώρα υπολείπεται του αριθμού των θανάτων και της μετανάστευσης Ελλήνων στο εξωτερικό. 

Η υπογεννητικότητα είναι χρόνιο πρόβλημα για την πατρίδα μας. Ο μέσος όρος ολικής γονιμότητας, δηλαδή παιδιών ανά ζεύγος, είναι 1,30, σταθερός τα τελευταία χρόνια, όταν ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 1,49. Επισημαίνεται ότι για να διατηρηθεί σταθερός ο πληθυσμός πρέπει ο δείκτης γονιμότητας να είναι πάνω από 2,1.

Η Ελλάδα και η Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων (9‰) στην Ε.Ε., μετά τη Γερμανία (8,4‰) και την Πορτογαλία (8,5‰). Σαν αποτέλεσμα της υπογεννητικότητας και της γήρανσης του πληθυσμού αλλά και του αρνητικού ισοζυγίου μετανάστευσης, υπολογίζεται ότι θα έχουμε μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας από τα 11 εκατομμύρια το 2013 στα 8,3 έως 10 εκατομμύρια το 2050. Η ελάττωση του πληθυσμού θα κυμανθεί από 800 χιλιάδες μέχρι 2,5 εκατομμύρια άτομα. 

Ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (από 3 μέχρι 17 ετών) θα μειωθεί από 1,6 εκατομμύρια σήμερα σε 1,4 εκατομμύρια (αισιόδοξο σενάριο) έως 1 εκατομμύριο (απαισιόδοξο σενάριο) το 2050. Εξάλλου, υπολογίζεται ότι το 2020 ένα στα 7 παιδιά που γεννιούνται θα έχουν έναν τουλάχιστον αλλοδαπό γονιό. 

Με βάση τις εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών για την προοπτική εξέλιξης του παγκόσμιου πληθυσμού από το 2010 μέχρι το 2050, προβλέπεται αύξηση 188% για τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, 351% για τα άτομα ηλικίας άνω των 85 ετών και 1004% για τα άτομα που ξεπερνούν τα 100 χρόνια. Αυτές οι εντυπωσιακές αυξήσεις των ατόμων της τρίτης ηλικίας βρίσκονται σε αντιδιαστολή με μία αύξηση μόλις 22% του γενικού πληθυσμού ηλικίας από 0-64 ετών για το ίδιο χρονικό διάστημα. 

Ο εν δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός (δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20-69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν) θα μειωθεί από 7 εκατομμύρια το 2015 σε 4,8-5,5 εκατομμύρια το 2050. Ο πραγματικός οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί από 4,7 εκατομμύρια το 2015 σε 3-3,7 εκατομμύρια. 

Τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών αντιπροσωπεύουν σήμερα στη χώρα μας ποσοστό πάνω από το 20,7% του πληθυσμού και σύμφωνα με τις προβλέψεις το 2030 θα είναι περίπου το 30% του πληθυσμού ενώ το 2050 θα πλησιάσουν το 1/3 του πληθυσμού! Αντίθετα, το αντίστοιχο ποσοστό των ατόμων ηλικίας 0-14 ετών είναι σήμερα περίπου 14% και αναμένεται να υποχωρήσει το 2050 στο 10-12%. Αντίστοιχα, η μέση ηλικία, που ήταν 26 έτη το 1951 και που είναι 44 έτη σήμερα, αναμένεται να αυξηθεί και να αγγίξει τα 50 έτη. Αυτή η δημογραφική γήρανση -κοινή σε όλες τις δυτικού τύπου χώρες- προκαλεί πολλά προβλήματα ιατρικά, κοινωνικά, οικογενειακά, οικονομικά, ασφαλιστικά, κ.ά. που θα προσλάβουν εκρηκτικές διαστάσεις στις προσεχείς δεκαετίες. 

Σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Έτος ενεργού γήρανσης 2012 (COM (210) 462/06.09.2010) και με βάση στοιχεία και προβλέψεις της Eurostat, υπολογίζεται ότι ενώ σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιστοιχούν 4 άτομα σε παραγωγική ηλικία (15-64 ετών) ανά 1 συνταξιούχο άνω των 65 ετών, το 2060 θα υπάρχουν μόνο 2 άτομα για κάθε 1 συνταξιούχο, αναλογία που αποτελεί τη δυσάρεστη πραγματικότητα για την πατρίδα μας σήμερα! Το πρόβλημα αυτό είναι γενικό για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και θα προκαλέσει μεγάλα προβλήματα βιωσιμότητας στα ασφαλιστικά συστήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, η μέση ηλικία συνταξιοδότησης στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι θα αυξηθεί από τα 61 έτη το 2013 στα 64,9 έτη το 2020, τα 65,9 έτη το 2030 και τα 67,5 έτη το 2060 για τους άνδρες και αντίστοιχα για τις γυναίκες τα 61,2, 64,8, 65,5 και 67,1 έτη. 

Η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε γηράσκοντα πληθυσμό (ποσοστό αύξησης 21,4%) έναντι μέσου όρου της Ε.Ε. 17,2%. Συγκεκριμένα, οι έξι πρώτες χώρες σε παγκόσμια κλίμακα που γηράσκουν ταχύτατα είναι κατά σειρά η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ελλάδα και η Ιταλία. Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας το 2050 θα υπάρχουν 3 εκατομμύρια Έλληνες ηλικίας άνω των 60 ετών. 

Εξάλλου, δεδομένα από την ετήσια έκθεση της διεθνούς οργάνωσης HelpAge International του 2015 για την ποιότητα της ζωής των ηλικιωμένων χαρακτηρίζει την Ελλάδα ως μια από τις χειρότερες χώρες για να ζουν οι πολίτες άνω των 60 ετών και κατατάσσει τη χώρα μας στην 79η θέση μεταξύ 96 χωρών, όσον αφορά στην κοινωνικο-οικονομική ευημερία, κάτω από τη Βενεζουέλα και τη Νότια Αφρική!

Παρόλα αυτά όμως, σύμφωνα με την ίδια οργάνωση το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων ηλικίας 60 ετών είναι 24 έτη και το προσδόκιμο ζωής με καλή υγεία τα 17,4 έτη, πολύ κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το προσδόκιμο ζωής χωρίς χρόνια νοσηρότητα στην ηλικία των 65 ετών, το 2011 ήταν 8,0 έτη για τους άνδρες και 7,7 έτη για τις γυναίκες, παρουσιάζοντας μείωση από το έτος 2005 κατά -0,6 έτη και -1,1 έτη, για άνδρες και γυναίκες, αντίστοιχα.

Ο Πρόεδρος της Ε.Γ.Γ.Ε.

Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός

Αμ. Επίκ. Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Διευθυντής Ογκολογικής Χειρουργικής Κλινικής

Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Αγ. Σάββας»

Τηλ. 6932401823 / Email: igkaraitianos@hotmail.com

5

Φοιτητές από την Κίνα ξεκινούν μαθήματα στην Ελληνική Γλώσσα στο ΕΚΠΑ

Από Δευτέρα, ξεκινούν τα μαθήματα στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών... Κάτι που δεν θα αποτελούσε είδηση, εάν δεν υπήρχε η ιδιαιτερότητα, ότι φέτος, μαζί με τους επιτυχόντες των περυσινών πανελλαδικών εξετάσεων, θα φοιτήσουν στη Φιλοσοφική Σχολή και 20 φοιτητές από την Κίνα και το Πανεπιστήμιο του Πεκίνου (Beijing Foreign Studies University).

Για τους περισσότερους από αυτούς, η επαφή τους με την ελληνική γλώσσα έγινε πριν από δύο χρόνια, όταν ήρθαν στην Ελλάδα και τα Ιωάννινα και ξεκίνησαν από το μηδέν την εκμάθηση των νέων ελληνικών στο διδασκαλείο του πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Φέτος, ήρθαν στην Αθήνα για να πραγματοποιήσουν τον τρίτο χρόνο σπουδών τους, πριν γυρίσουν στην Κίνα και ολοκληρώσουν, με το τέταρτο έτος, τις σπουδές τους στην Ελληνική Γλώσσα και τον Πολιτισμό.

Το πρόγραμμά τους, ήδη «φορτωμένο», περιλαμβάνει το μάθημα των Νέων Ελληνικών στο διδασκαλείο του ΕΚΠΑ και το υποχρεωτικό και ειδικά σχεδιασμένο για αυτούς μάθημα της Ευρωπαϊκής Ιστορίας και της Ευρωπαϊκής Τέχνης. Ωστόσο, έχουν την ελευθερία να επιλέξουν και μερικά από τα μαθήματα που διδάσκονται στα τμήματα της Φιλοσοφικής και η διάδραση με τους Έλληνες φοιτητές και η εμπειρία των διαλέξεων στα ελληνικά είναι κάτι που περιμένουν με ανυπομονησία, αλλά και με αγωνία.

«Θα παρακολουθήσουμε και μαθήματα, μαζί με τους υπόλοιπους φοιτητές, στα Ελληνικά. Ελπίζω να τα καταφέρουμε», λέει χαμογελαστή η Αμάντα σε άψογα ελληνικά. «Ναι, είμαστε αρκετά αγχωμένοι με αυτό το κομμάτι», παραδέχεται, επίσης χαμογελαστή η Ντενίζ, μετά την υποδοχή της ομάδας τους από τον πρύτανη του ΕΚΠΑ και καθηγητές της Φιλοσοφικής.

Και, αν τα ονόματά τους δεν φαίνονται πολύ? κινέζικα, είναι επειδή συστήνονται με το? ευρωπαϊκό τους όνομα. Δύο από τα αγόρια, ωστόσο, πρόσθεσαν -σε άπταιστα ελληνικά- ότι πλέον, εκτός του κινεζικού και του αγγλικού ονόματος, έχουν και ελληνικό και προτιμούν να συστήνονται με αυτό στην Ελλάδα. «Ο δάσκαλός μας στα Γιάννενα μας έδωσε ελληνικά ονόματα», εξηγεί ο? Ανδρέας. «Εμένα στην αρχή μου έδωσε το 'Φίλιππος', αλλά δε μου άρεσε και ζήτησα άλλο», συμπληρώνει ο? Αλέξανδρος.

Προκαλεί εντύπωση το πόσο «ανοικτοί» είναι στο να εγκλιματιστούν στην ελληνική καθημερινότητα. «Χαιρόμαστε πολύ που ήρθαμε εδώ», λέει ο Ανδρέας, «είναι εντυπωσιακή εμπειρία να είμαστε εδώ τρία χρόνια. Ειδικά στην Αθήνα, μπορούμε να παρακολουθήσουμε μαθήματα από διάφορα τμήματα και υπάρχουν και ευκαιρίες για πρακτική ή και για δουλειά». «Μακάρι να περάσουμε ωραία, να έχουμε πρόοδο στα ελληνικά και να μάθουμε για την Ελλάδα γενικά», καταλήγει.

Το ενδιαφέρον για τις σπουδές Ελληνικών, και μάλιστα στην Ελλάδα, από κινέζους φοιτητές, ίσως να ξενίζει. Τι έκανε τα παιδιά αυτά να στραφούν στις ελληνικές σπουδές; «Αυτή τη στιγμή, υπάρχει μεγάλη ζήτηση για διερμηνείς ελληνικών στην Κίνα», εξηγεί η Ντενίζ, «άρα, για εμάς, η φοίτηση εδώ σημαίνει περισσότερες ευκαιρίες πίσω στην Κίνα». Την επαγγελματική αποκατάσταση προέταξε και ο Αλέξανδρος σαν το πρώτο κίνητρο για να πάρει την υποτροφία και να σπουδάσει εδώ. «Ήθελα πολύ την υποτροφία, κυρίως γιατί είχα προσδοκίες για το επαγγελματικό μου μέλλον», λέει, ωστόσο προσθέτει ότι η επαφή του με την Ελλάδα τον έκανε να την αγαπήσει και να εκτιμήσει τον πολιτισμό και την ιστορία της.

«Τα παιδιά αυτά είναι το μέλλον των διμερών μας σχέσεων (σ.σ. μεταξύ Ελλάδας και Κίνας), βασιζόμαστε πάνω τους», τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιάο Γουεντσί (Gao Wenqui), Σύμβουλος και Αναπληρωτής Αρχηγός Αποστολής (Counselor and Deputy Head of Mission) της πρεσβείας της Κίνας στην Ελλάδα, και ευχήθηκε «να αδράξουν τη μέρα, ακόμα και την? ώρα, για να μάθουν όσα περισσότερα μπορέσουν», από την παραμονή τους στην Ελλάδα και την ελληνική πρωτεύουσα.

«Το όλο εγχείρημα στηρίζεται στο πολύ θετικό ενδιαφέρον της κινεζικής πλευράς για την Παιδεία της χώρας μας και στην εκτίμηση και το σεβασμό που τρέφουμε εμείς, ως ελληνικό πανεπιστήμιο, για το αξιόλογο αυτό πανεπιστήμιο της Κίνας και τις δυνατότητες του για γόνιμες συμπράξεις με το δικό μας», σχολίασε στη συνέχεια ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, Θάνος Δημόπουλος.

Από την πλευρά της, η κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Ελένη Καραμαλέγκου, τόνισε ότι η Ελλάδα και η Κίνα είναι «δύο χώρες με μεγάλους πολιτισμούς», που συνεργάζονται στον «κατεξοχήν ευαίσθητο και ουσιαστικό τομέα της Εκπαίδευσης, με στόχο την εξειδικευμένη γνώση αλλά και την ευρύτερη Παιδεία». «Το πρόγραμμα σπουδών των φοιτητών στη Σχολή μας είναι ειδικώς σχεδιασμένο, ώστε να ανταποκρίνεται στις εκπαιδευτικές ανάγκες των φιλοξενουμένων μας και να συνδυάζεται με τα άλλα τρία χρόνια σπουδών τους», επεσήμανε.

Πρόκειται για μία πρωτοβουλία που συνοδεύεται από μεγάλες προσδοκίες, από ελληνικής πλευράς, καθώς υπάρχουν ήδη «στα σκαριά» και συζητούνται νέες συνεργασίες, με άλλα μεγάλα πανεπιστημιακά ιδρύματα της Κίνας.

ΑΠΕ

«Βραδιά του Ερευνητή» στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας

Για μια ακόμη χρονιά πραγματοποιείται απόψε και στην Ελλάδα η «Βραδιά του Ερευνητή». Ένας ευρωπαϊκός θεσμός με 12 χρόνια ζωής, που διοργανώνεται κάθε χρόνο σε περισσότερες από 300 πόλεις σε όλη την Ευρώπη. Ο χώρος της έρευνας ανοίγει πάλι στο ευρύτερο κοινό, δίνοντας τη δυνατότητα για μια γνωριμία με τους ανθρώπους της επιστήμης.

Με σύνθημα «Γνώρισε τη μαγεία της Έρευνας», η κεντρική εκδήλωση στην Ελλάδα πραγματοποιείται στην Αθήνα στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος) και παράλληλα στο Πολυτεχνείο (Ιστορικό Συγκρότημα Πατησίων).

Η εκδήλωση στον «Ελληνικό Κόσμο» (17.00 - 24.00), με ελεύθερη είσοδο και με κύριο διοργανωτή το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, περιλαμβάνει παρουσιάσεις, πειραματικές επιδείξεις, επιστημονικά δρώμενα ειδικά σχεδιασμένα για μαθητές, διαδραστικά εργαστήρια για εκπαιδευτικούς, διαγωνισμούς και ποικίλες πρωτότυπες εκδηλώσεις για μικρούς και μεγάλους. Οι επισκέπτες θα γνωρίσουν επίσης από κοντά διάφορα καινοτόμα τεχνολογικά επιτεύγματα των Ελλήνων ερευνητών.

Ανάμεσα στα εκθέματα που θα παρουσιάσουν ομάδες νέων επιστημόνων, θα είναι ένα λειτουργικό μοντέλο του ελληνικού δορυφόρου UPSat μαζί με τον σταθμό εδάφους SatNOGS, το αεροπλανάκι HERMES από την ομάδα διαστημικής EUROAVIA του ΕΜΠ, ένα ηλεκτρικό μονοθέσιο όχημα υψηλών επιδόσεων από την UoP Racing team του Πανεπιστημίου Πατρών, ένα drone και το σύστημα αυτόματης περιπολίας Νyx από την MindCore κ.α.

Η Θόλος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού θα είναι ανοικτή και, μέσα από προβολές εικονικής πραγματικότητας, θα παρουσιάζει στους θεατές τρισδιάστατες ψηφιακές αναπαραστάσεις του παρελθόντος. Η συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) θα περιλαμβάνει προβολές και παρουσίαση των διαστημικών του προγραμμάτων.

Θα γίνεται επίσης αστροπαρατήρηση μέσα από τηλεσκόπια με την καθοδήγηση μελών της Αστρονομικής Ένωσης Σπάρτης και της Ελληνικής Αστρονομικής Ένωσης. Ακόμη, οι επισκέπτες θα μάθουν από τους συνεργάτες των σταθμών En Lefko 87.7, HIT 88.9 και RED 96.3 πώς λειτουργεί ένας ραδιοφωνικός σταθμός, ενώ θα μπορούν να φτιάξουν τη δική τους εκπομπή και να την πάρουν μαζί τους ως ενθύμιο. Η βραδιά θα συνοδεύεται με μουσική από τις μπάντες του Πολεμικού Ναυτικού και του Μουσικού Σχολείου Αλίμου και μουσικά συγκροτήματα.

Εκδηλώσεις διοργανώνουν επίσης σήμερα το ΕΛΚΕΘΕ (Θαλασσόκοσμος) και το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας στο Ηράκλειο Κρήτης, η Ομάδα ΜΕΤΕΟ του Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Παλαιοντολογικό Μουσείο Γουλανδρή στο Ρέθυμνο, ο «Δημόκριτος» στην Καλαμάτα για το υποβρύχιο τηλεσκόπιο νετρίνων KM3NeT, το ερευνητικό κέντρο «Αθηνά» στην Ξάνθη και ο Αστρονομικός Σταθμός Κρυονερίου Κορίνθου.

ΑΠΕ