Παγκόσμια Ημέρα για τις Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις, Νόσοι του Εντέρου. Nόσος του Crohn. Ελκώδης κολίτιδα

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr  iatrikanea

Πέντε εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με τη νόσο του Crohn και την ελκώδη κολίτιδα, παθήσεις που είναι γνωστές ως Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου (ΙΦΝΕ).

Η Παγκόσμια Ημέρα ΙΦΝΕ “εορτάζεται” τη 19η Μαΐου κάθε έτους από οργανώσεις ασθενών από όλο τον κόσμο με κύριο στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τα ΙΦΝΕ. 

Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD), που προκαλεί χρόνια φλεγμονή του παχέος εντέρου, χαρακτηρίζεται από κοιλιακό άλγος και διάρροια. Όπως στη νόσο νόσο του Crohn, που είναι μια άλλη κοινή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, η ελκώδης κολίτιδα μπορεί να είναι εξουθενωτική και μερικές φορές μπορεί να οδηγήσει σε απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές.

Η ελκώδης κολίτιδα συνήθως επηρεάζει μόνο την εσωτερική επιφανειακή στοιβάδα του παχέος εντέρου και του ορθού. Επεκτείνεται κατα συνέχεια ιστού από ένα μέρος μέχρι όλο το παχύ έντερο σε αντίθεση με τη νόσο του Crohn, η οποία εκδηλώνεται τμηματικά σε διάφορα τμήματα του πεπτικού σωλήνα και συχνά εξαπλώνεται σε βάθος στα στρώματα των ιστών που προσβάλλονται.

Διαβάστε την συνέχεια εδώ

Η νόσος του Crohn είναι ένα χρόνιο φλεγμονώδες νόσημα που μπορεί να αφορά σε οποιοδήποτε τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα. Προσβάλλει συνήθως τις εντερικές έλικες, αν και μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιοδήποτε μοίρα του πεπτικού σωλήνα, από το στόμα μέχρι τον ορθό (πρωκτό). Άτομα που πάσχουν από τη νόσο του Crohn, παρουσιάζουν μια χρόνια διαδρομή φλεγμονής του γαστρεντερικού συστήματος. Η νόσος προσβάλλει οποιαδήποτε μοίρα του πεπτικού σωλήνα. Πιθανό εύρημα είναι, να μεταβάλλονται σε προσβεβλημένα τμήματα εντερικού ιστού, τμήματα υγιούς ιστού. Η χρόνια διαδρομή της φλεγμονής οδηγεί σε πάχυνση του εντερικού βλεννογόνου και υποβλεννογόνου χιτώνα. Η ένταση των συμπτωμάτων ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή. Άλλοι έχουν πολύ έντονα και συχνά συμπτώματα και άλλοι σχεδόν μηδαμινά. Ορισμένοι ασθενείς έχουν μεγάλες περιόδους χωρίς καθόλου συμπτώματα ακόμη και χωρίς θεραπεία. Άλλοι έχουν πιό βαρειά νόσο και χρειάζονται συνεχή θεραπεία ή ακόμη και εγχείρηση.
Πήρε το όνομά της από τον Αμερικανό γαστρεντερολόγο Burrill Crohn, ο οποίος ήταν ο πρώτος που περιέγραψε τη νόσο το 1932 μαζί με τους συνεργάτες του Leon Ginzburg και Gordon Oppenheimer.

Διαβάστε την συνέχεια εδώ

Διαβάστε επίσης

• Τι πρέπει να τρώτε και τι δεν πρέπει αν έχετε ελκώδη κολίτιδα. Η σημασία του άγχους και της άσκησης
• Πόνος στην κοιλιά. Τι μπορεί να σημαίνει;
• Παγκόσμια Ημέρα Κοιλιοκάκης. Μόδα της εποχής ή μια κρυφή νόσος η κοιλιοκάκη; Η γνωστή άγνωστη γλουτένη
• Η νόσος του Crohn (Κρον). Συμπτώματα, διάγνωση και θεραπεία. Ποια η σωστή διατροφή και τι πρέπει να αποφεύγετε; Η σημασία της ψυχολογικής υποστήριξης

Ελκώδης κολίτιδα. Διατροφή και άσκηση. Η σημασία του άγχους, του στρες

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η  ελκώδης κολίτιδα είναι μια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD), που προκαλεί χρόνια φλεγμονή του παχέος εντέρου, χαρακτηρίζεται από κοιλιακό άλγος και διάρροια. Όπως στη νόσο νόσο του Crohn, που είναι μια άλλη κοινή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, η ελκώδης κολίτιδα μπορεί να είναι εξουθενωτική και μερικές φορές μπορεί να οδηγήσει σε απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές. 

Η ελκώδης κολίτιδα συνήθως επηρεάζει μόνο την εσωτερική επιφανειακή στοιβάδα του παχέος εντέρου  και του ορθού. Επεκτείνεται κατα συνέχεια ιστού από ένα μέρος μέχρι όλο το παχύ έντερο  σε αντίθεση με τη νόσο του Crohn, η οποία εκδηλώνεται τμηματικά σε διάφορα τμήματα του πεπτικού σωλήνα και συχνά εξαπλώνεται σε βάθος στα στρώματα των ιστών που προσβάλλονται. 

Δεν υπάρχει καμία γνωστή οριστική θεραπεία για την ελκώδη κολίτιδα, αλλά οι διαθέσιμες θεραπείες  μπορούν να μειώσουν δραματικά τα σημεία και τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας και ακόμη  να επιφέρουν μακροχρόνια  ύφεση

Aν πάσχετε από ελκώδη κολίτιδα, μπορείτε να ακολουθήσετε την παρακάτω διατροφή

Η ελκώδης κολίτιδα στη φάση της έξαρσης μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμένη απορρόφηση βιταμινών, ιχνοστοιχείων και θρεπτικών συστατικών, πράγμα που σημαίνει πως μια ισορροπημένη διατροφή που παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά κρίνεται απαραίτητη για τον ασθενή. Θα πρέπει δηλαδή να καταναλώνονται επαρκείς ποσότητες πρωτεϊνών, βιταμινών, ιχνοστοιχείων, ασβεστίου και σιδήρου διότι λόγω της δυσαπορρόφησης γρήγορα υπάρχουν διατροφικά ελλείμματα και είναι γεγονός πως όσο καλύτερη είναι η θρεπτική κατάσταση του ασθενούς τόσο καλύτερη είναι και η ανταπόκρισή του στη φαρμακευτική αγωγή.

Η διατροφή στην ελκώδη κολίτιδα πρέπει να περιέχει όλες τις ομάδες τροφίμων ώστε να υπάρχει επαρκής εφοδιασμός του οργανισμού με υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπος.

Πίνετε πολλά υγρά για να αποφεύγεται η αφυδάτωση

Να τρώτε πολλά και μικρά γεύματα τα οποία πρέπει να περιέχουν οπωσδήποτε πρωτεΐνες και κυρίως αυτές που είναι υψηλής βιολογικής αξίας

Όταν η νόσος σας βρίσκεται σε ύφεση, να καταναλώνετε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες. 

Αν  υπάρχει στένωση εντέρου, να αποφεύγετε τα ωμά φρούτα και λαχανικά. Περιορίστε τις φυτικές ίνες (όσπρια, φρούτα, λαχανικά όχι όμως τις πατάτες χωρίς φλούδα, δημητριακά και σιτηρά ολικής αλέσεως, πίτουρο και τα γαλακτοκομικά προϊόντα), ιδιαίτερα τις εποχές έξαρσης, όταν δηλαδή έχετε πόνο ή διάρροια. 

Αποφύγετε τροφές που φαίνεται να χειροτερεύουν τα συμπτώματα σας. Αυτές μπορεί να είναι "αεριούχες" τροφές, όπως τα φασόλια, το λάχανο , το μπρόκολο, τα άγουρα φρούτα και καρπούς, το ποπ κορν, το αλκοόλ, την καφεΐνη, και τα ανθρακούχων ποτά. 

Αυξήστε την πρόσληψη σιδήρου (καταναλώστε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C σε συνδυασμό με τροφές πλούσιες σε σίδηρο για να αυξηθεί η απορρόφηση του σιδήρου). Είναι σημαντική η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες A και D. 

Αποφύγετε την προσθήκη πίτουρου σε οτιδήποτε μαγειρεύετε μόνοι σας. 

Δοκιμάστε την εξάλειψη ψαριών, λουκάνικων, λάχανου σε άλμη, και προϊόντα μαγιάς από τη διατροφή σας, και να δείτε αν τα συμπτώματα υποχωρούν. 

Τρώτε λιγότερες παρασκευασμένες τροφές πλούσιες σε πίτουρο, γαλακτοκομικά προϊόντα, απλούς υδατάνθρακες και αλκοόλ. 

Να περιορίσετε τον καφές και το αλκοόλ. Το αλκοόλ και  τα ποτά που περιέχουν καφεΐνη διεγείρουν το έντερο σας και έτσι μπορεί να χειροτερέψει τη διάρροια.

Αν υποψιάζεστε ότι μπορεί να έχετε δυσανεξία στη λακτόζη, μπορείτε να διαπιστώσετε ότι η διάρροια, ο κοιλιακός πόνος και  το  φούσκωμα μειώνεται όταν περιορίζετε ή σταματάτε τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Μπορεί να έχετε δυσανεξία στη λακτόζη - δηλαδή, το σώμα σας δεν μπορεί να χωνέψει το σάκχαρο του γάλακτος (λακτόζη) που βρίσκεται σε γαλακτοκομικά τρόφιμα. Αν ναι, προσπαθήστε να γάλατα που είναι ενισχυμένα με το ένζυμο της  λακτάσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ίσως χρειαστεί να σταματήσετε τελείως τα γαλακτοκομικά τρόφιμα.  Με με τον περιορισμό πρόσληψης γαλακτοκομικών προϊόντων , θα πρέπει  να  βρείτε άλλες πηγές ασβεστίου, όπως τα συμπληρώματα ασβεστίου. 

Αποφύγετε τροφές πλούσιες σε οξαλικό, ειδικά αν έχετε ήδη πέτρες στα νεφρά. Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε οξαλικό περιλαμβάνουν φασόλια (όλες οι ποικιλίες: ξερά, ψημένα, πράσινα), βαρελίσια μπίρα, σοκολάτα, κακάο, κέικ φρούτων), φρούτα (βατόμουρα, κορινθιακή σταφίδα, γκρέιπφρουτ, σταφύλια, βατόμουρα, ραβέντι, φράουλες, μανταρίνια), τσάι, φύτρα σιταριού, λαχανικά (παντζάρια, σέλινο, σχοινόπρασο, χόρτα collards, μελιτζάνες, πράσινες πιπεριές, λάχανο, πράσα, μπάμιες, μαϊντανός, σπανάκι, κολοκύθι, γλυκοπατάτες). 

Να περιορίσετε την κατανάλωση πολύ λιπαρών τροφών

Να μην τρώτε γλυκά light, τα οποία περιέχουν μια ουσία που ονομάζεται σερβιτόλη, η οποία προκαλεί διάρροιες

Αποφύγετε παυσίπονα, όπως η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Αν χρειάζεστε οπωσδήποτε παυσίπονο, μπορείτε να λάβετε παρακεταμόλη πχ Depon, Panadol.

Η σημασία του άγχους, στρες

Το στρες μπορεί να προκαλέσει έξαρση (κρίση) της νόσου. Να αποφύγετε τις έντονες συγκινήσεις, να ξεκουράζεστε καλά και να αθλείστε τακτικά. Αν και  το στρες δεν προκαλεί φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, μπορεί να σας χειροτερέψει τα σημεία και τα συμπτώματα σας και να  προκαλέσει εξάρσεις της νόσου. Αγχωτικά γεγονότα μπορεί να ποικίλουν  από από απλές ενοχλήσεις μέχρι μια μετακόμιση, μια  απώλεια θέσης εργασίας ή το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου. 

Όταν είστε σε κατάσταση στρες, η κανονική διαδικασία της πέψης επηρεάζεται με αποτέλεσμα  το στομάχι σας να αδειάζει πιο αργά και να εκκρίνει περισσότερα οξέα. Το στρες μπορεί επίσης να επιταχύνει ή να επιβραδύνει τη δίοδο από τον εντερικό σωλήνα. Μπορεί επίσης να προκαλέσει αλλαγές στο ίδιο τον εντερικό ιστό . 

Άσκηση

Ακόμη και ήπια άσκηση μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες, να ανακουφίσει την κατάθλιψη και να  ομαλοποιήσει την εντερική λειτουργία . Συζητήστε με το γιατρό σας  όσο αφορά  ένα πρόγραμμα άσκησης που  να είναι κατάλληλο για σας. 

Διαβάστε επίσης

• Φουσκώματα, πόνος και κράμπες στην κοιλιά, διάρροια ή δυσκοιλιότητα μπορεί να οφείλονται σε ευερέθιστο έντερο ή σπαστική κολίτιδα. Πως η δίαιτα, το στρες και η άσκηση επηρεάζουν την λειτουργία του εντέρου;
• Τι είναι η κοιλιοκάκη ή δυσανεξία στη γλουτένη; Τι προκαλεί, πώς γίνεται η διάγνωση και ποια η σωστή διατροφή για τους ασθενείς;
• Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, ποιους προσβάλλει, πώς γίνεται η διάγνωση και πώς μπορεί να προληφθεί; Πόσο σημαντική είναι η σωστή διατροφή;
• Πολύποδας παχέος εντέρου. Τι είναι, ποια τα συμπτώματα, ποιοι κινδυνεύουν και ποια η κατάλληλη διατροφή για πρόληψη;
• Η νόσος του Crohn (Κρον). Συμπτώματα, διάγνωση και θεραπεία. Ποια η σωστή διατροφή και τι πρέπει να αποφεύγετε; Η σημασία της ψυχολογικής υποστήριξης

Κωνσταντίνου Λούβρου
Dr.
PhD

Την ηπατομεγαλία δηλαδή την αύξηση του μεγέθους του συκωτιού ποιες παθήσεις την προκαλούν;

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η αύξηση του μεγέθους του συκωτιού (ηπατομεγαλία) αποτελεί μέρος πολλών παθολογικών καταστάσεων στον άνθρωπο. Το ήπαρ είναι συνήθως περίπου 7,5 εκατοστά σε γυναίκες και 10,5 εκατοστά σε άνδρες.

Μπορεί να είναι 3 εκατοστά μεγαλύτερο ή μικρότερο και ακόμη είναι φυσιολογική. Το μέγεθος και το βάρος του ήπατος αυξάνει με την ηλικία  και το σωματικό βάρος. Το φύλο και το σχήμα του σώματος επηρεάζουν επίσης το μέγεθος του ήπατος. Κανονικά το κατώτερο άκρο του ήπατος φτάνει ως το κάτω μέρος του θώρακα στα δεξιά, κάτω από την τελευταία πλευρά. Εάν επεκτείνεται πιο κάτω και ψηλαφείται από το γιατρό στην εξέταση τότε υπάρχει ηπατομεγαλία.

Σε άτομα με πολύ λεπτούς και χαλαρούς μύες ή ραχίτιδα το ήπαρ μπορεί να είναι ψηλαφητό χωρίς να είναι διογκωμένο.

Είναι σημαντικό σε κάθε περίπτωση ηπατομεγαλίας να αναγνωρίζεται η αιτία που την προκαλεί διότι από αυτήν εξαρτάται η θεραπεία που χρειάζεται.

Το συκώτι μπορεί να αυξηθεί σε μέγεθος χωρίς να προκαλεί συμπτώματα. Το αίσθημα πληρότητας της κοιλιάς όπως και ο πόνος μπορεί να υπάρχουν σε ασθενείς με μεγάλη ηπατομεγαλία.

Σε πολλές περιπτώσεις η ηπατομεγαλία δεν επηρεάζει τη λειτουργία του ήπατος. Ωστόσο εάν αυτή επηρεαστεί είναι δυνατόν να εκδηλωθούν:
▪ ίκτερος (κίτρινο χρώμα του δέρματος και του άσπρου των ματιών), 
▪ φαγούρα, 
▪ ασκίτης, 
▪ οιδήματα, 
▪ αιμορραγικά και νευρολογικά προβλήματα

Ασκίτης παρατηρείται σε πυλαία υπέρταση, καρκινωματώδη διασπορά, απόφραξη ηπατικών φλεβών. Εξανθήματα συνοδεύουν διάφορα λοιμώδη εξανθηματικά νοσήματα (ιλαρά), ενώ οι αραχνοειδείς τηλαγγειεκτασίες και η ερυθρότητα του θέναρος και οπισθεναρος των παλαμών στις χρόνιες ηπατοπάθειες.

Ηπατομεγαλία με ίκτερο υποδηλώνει αιμολυτική αναιμία, τοξική η λοιμώδη ηπατίτιδα απόφραξη του χοληδόχου πόρου που μπορεί να οφείλεται σε λιθίαση, καρκίνο του παγκρέατος   η του φύματος του Vater η ακόμη και σε χολική κίρρωση 

Ηπατομεγαλία με πυρετό  υποδηλώνει ιογενής ηπατίτιδα, η λοιμώδης μονοπυρήνωση, η ανιούσα   χολαγγειίτιδα, καθώς και άλλες μολυσματικές ασθένειες.                             

Ηπατομεγαλία και σπληνομεγαλία  υποδηλώνει αλκοολική κίρρωση, αμυλοείδωση, δικτυοενδοθηλίωση, διάφορες αιμολυτικές αναιμίες, χολική κίρρωση και μυελοειδή μεταπλασία. Θα πρέπει επίσης να  σκεφτεί κανείς διάφορες παρασιτικές ασθένειες.

Η παρουσία   ηπατομεγαλίας με ίκτερο και διευρυμένης χοληδόχου κύστεως είναι χαρακτηριστικό εύρημα της απόφραξης του χοληδόχου πόρου από  καρκινώμα  του παγκρέατος, των χοληφόρων, ή της ληκύθου του Vater. 

Ο κλινικός ιατρός θα πρέπει να προσέξει, ότι ο ύδρωπας της χοληδόχου κύστης με λιθίαση στον κοινό χοληδόχο πόρο μπορεί να μιμηθεί την ίδια κλινική εικόνα.

Η μεγάλη σπληνομεγαλία είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της νόσου του Gaucher, του Κάλα-Αζάρ και της μυελοειδούς μεταπλασίας. Περιστασιακά, άλλες μορφές δικτυοενδοθηλίωσης μπορούν επίσης να συνδέονται με μια μεγάλη σπληνομεγαλία.

Η παρουσία άλλης κοιλιακής μάζας υποδεικνύει μεταστατικό καρκίνωμα.

Η ύπαρξη ηπατομεγαλίας με διόγκωση λεμφαδένων υποδηλώνουν   λοιμώδης μονοπυρήνωση, χρόνια λεμφογενής λευχαιμία, λεϊσμανίαση, σαρκοείδωση, λεμφώματα, ιστοπλάσμωση, τοξοπλάσμωση  

Η ευαισθησία του ήπατος μπορεί να προέρχεται από μια ιογενή ή τοξική ηπατίτιδα, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, και ανιούσα χολαγγειίτιδα. Η  ευαισθησία είναι χαρακτηριστικό της πρόσφατης διόγκωσης όπως συμβαίνει στη λοιμώδη   ηπατίτιδα, την οξεία συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, το ηπατικό απόστημα (αμοιβαδικό και ιδίως μικροβιακό.

Οι παθολογικές καταστάσεις που προκαλούν διόγκωση τόσο του ήπατος, όσο και του σπληνός (ισότιμη ή με υπεροχή του ενός οργάνου) είναι αρκετές. 

Οι σημαντικότερες είναι:

▪ οι χρόνιες αιμολυτικές αναιμίες.  
▪ Χρόνιες λοιμώξεις (ελονοσία, σχιστοσωμίαση, αμυλοείδωση).
▪ Ιογενείς μολύνσεις: Λοιμώδης μονοπυρήνωση που είναι μόλυνση από τον ιό EBV (Epstein-Barr), μόλυνση από τον ιό CMV ή άλλους ιούς
▪ Κίρρωση ήπατος
▪ Κατάχρηση αλκοόλ
▪ Λιπώδης διήθηση του ήπατος, στεάτωση, παχυσαρκία
▪ Διηθήσεις (Λευχαιμία, λέμφωμα, αμυλοείδωση, αιμοχρωμάτωση)
▪ Ηπατίτιδα Α, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C
▪ Καρδιακή ανεπάρκεια
▪ Καρκίνος του ήπατος (ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα, ηπατοβλάστωμα, ηπατικό σάρκωμα)
▪ Λευχαιμία, λέμφωμα, νευροβλάστωμα και άλλοι καρκίνοι που κάνουν μεταστάσεις στο συκώτι (καρκίνος παχέος εντέρου)
▪ Αιμοχρωμάτωση συγγενής ή επίκτητος (υπερβολική εναπόθεση σιδήρου στο συκώτι και άλλα όργανα)
▪ Ασθένειες αποθήκευσης γλυκογόνου
▪ Σύνδρομο Rey
▪ Αιμολυτικό-ουραιμικό σύνδρομο 
▪ Σαρκοείδωση
▪ Σκληρωτική χολαγγειίτιδα
▪ Νόσος Gaucher (Γκοσέ)
▪ Κοκκιώματα (Σύφιλη, Τb-c, σαρκοείδωση).
▪ Νοσήματα συνδετικού ιστού (σύνδρομο Felty).
▪ Ερυθηματώδης λύκος, οζώδης πολυαρτηρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα.
▪ Φάρμακα

Ο ασθενής με ηπατομεγαλία πρέπει να δίνει ένα λεπτομερές ιστορικό για να βοηθήσει το γιατρό να βρει την αιτία πρόκλησης της. Μεταξύ άλλων πρέπει να αναφέρει τις συνήθειες του σε σχέση με την κατανάλωση αλκοόλ, τα φάρμακα που παίρνει ή πήρε, το οικογενειακό ιστορικό ανάλογων προβλημάτων, εάν είχε ή όχι πυρετό, αναγούλες, εμέτους, ίκτερο ή πόνο. 

Στην κλινική εξέταση ο γιατρός μπορεί σχετικά εύκολα να ανιχνεύσει την ηπατομεγαλία. Ταυτόχρονα μπορεί να καταλάβει εάν το αυξημένο σε μέγεθος συκώτι είναι μαλακό ή σκληρό, εάν έχει ομαλή ή ανώμαλη επιφάνεια και εάν η ψηλάφηση προκαλεί ή όχι πόνο.

Εκτός από το συκώτι ο γιατρός θα ψάξει να δει εάν υπάρχουν και άλλα παθολογικά σημεία ή συμπτώματα που θα το βοηθήσουν στο να βρει την αιτία πρόκλησης της ηπατομεγαλίας.

Οι συνήθεις εξετάσεις που βοηθούν στη διάγνωση της ηπατομεγαλίας περιλαμβάνουν:

• γενική αίματος,
• την ταχύτητα καθίζησης,
• την ANA ,
• το test Monospot ,
• την ηπατική βιοχημεία (τρανσαμινάσες, γGT, χολερυθρίνη, παράγοντες πήξεως και άλλων πρωτεϊνών που συντίθενται στο συκώτι)
• μια ακτινογραφία θώρακος,
• ένα ΗΚΓ, και
• μια απλή ακτινογραφία  κοιλιάς.

Η εξέταση με υπερήχους του ήπατος, η ακτινογραφία της κοιλιάς, η αξονική τομογραφία ή η μαγνητική τομογραφία προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για την κατάσταση του ήπατος και των άλλων οργάνων της κοιλιάς που βοηθούν στην ανεύρεση της αιτίας πρόκλησης της ηπατομεγαλίας.

• Εάν  υπάρχει υποψία   ιογενούς ηπατίτιδας , πρέπει να δοθεί ο πλήρης έλεγχος των ορολογικών δεικτών της ηπατίτιδας .

• Εάν υπάρχει υποψία  συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας , πρέπει να μετρηθεί η κεντρική φλεβική πίεση και  να γίνει έλεγχος της πνευμονικής λειτουργίας 

• Εαν υπάρχει υποψία καρκινώματος πρέπει να γίνει  μια αξονική τομογραφία της κοιλιάς που μάλλον θα αναδείξει όχι μόνο τη πρωτοπαθή εστία αλλά και τυχόν μεταστάσεις.

• Εαν υπάρχει υποψία μεταστατικού νεοπλάσματος και η κίρρωσης μπορεί να γίνει  βιοψία ήπατος, αλλά θα πρέπει να έχετε κατά νου ότι είναι επικίνδυνο να κάνετε μια βιοψία ήπατος εάν  υπάρχει χολική κίρρωση.

• Εάν υπάρχει υποψία χολοκυστίτιδας και χολολιθίασης  είναι αναγκαίο να γίνει ένα υπερηχογράφημα  της χοληδόχου κύστης  ή μια χολοκυστογραφία .

• Εάν υπάρχει υποψία χοληδοχολιθίασης  η απόφραξης του χοληδόχου πόρου από καρκίνο τότε πιθανών να χρειαστεί να γίνει μια διηπατική  χολαγγειογραφία ή μια ERCP(ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία)μπορεί να χρειαστεί να γίνουν.

• Σε αποφρακτικό ίκτερο τέλος μπορεί να χρειαστεί να γίνει διερευνητική χειρουργική επέμβαση ώστε να πάρετε μια διάγνωση.

• Σε υποψία  μολυσματικών ασθενειών , θα πρέπει γίνουν τίτλοι αντισωμάτων και δερματικές δοκιμασίες για να απομονωθούν  τα υπεύθυνα αίτια. Για παράδειγμα, ένας τίτλος αντισωμάτων της βρουκέλας  ή η δοκιμή Monospot μπορεί να χρειαστούν να γίνουν. Επίσης είναι πιθανό να γίνουν δερματικές δοκιμασίες για διάφορους μύκητες η για έλεγχο φυματίωσης.

• Οι  διάφορες αιμολυτικές αναιμίες  μπορούν να διαγνωστούν με τη μελέτη μιας κηλίδας   αίματος, με το τεστ δρεπάνωσης, με την απτοσφαιρίνη ορού, και την ηλεκτροφόρηση της αιμοσφαιρίνης.

• Οι δικτυοενδοθηλιώσεις  απαιτούν βιοψία ήπατος.

• Η αιμοχρωμάτωση   επίσης μπορεί να διαγνωστεί με βιοψία ήπατος, αλλά  χρειάζονται να γίνουν  εξετάσεις  σιδήρου   ορού και της σιδηροδεσμευτικής ικανότητας .

• Η νόσος του Wilson  μπορεί να διαγνωστεί με τις εξετάσεις  χαλκού ορού και της σερουλοπλασμίνης.

• Η διάγνωση  της ηπατικής φλεβική θρόμβωση γίνεται με φλεβογραφία

Η αντιμετώπιση της ηπατομεγαλίας εξαρτάται από την αιτία πρόκλησης της.

Διαβάστε επίσης

• Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος, που οφείλεται και ποια η σημασία της άσκησης;
• Το συκώτι σας γνωρίζετε αν λειτουργεί φυσιολογικά; Έλεγχος ηπατικής λειτουργίας
• Πόνος στην κοιλιά, αναιμία, κόπωση, πυρετός, νυχτερινή εφίδρωση, φαγούρα είναι συμπτώματα της μυελοΐνωσης. Δεν είναι κληρονομική, μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε
• Προσοχή. Τι άλλο μπορεί να σημαίνει ένας επίμονος πόνος στην μέση;
• Οι καλοήθεις όγκοι του ήπατος επηρεάζουν κυρίως τις γυναίκες. Πόσο επικίνδυνοι είναι και πώς αντιμετωπίζονται;
• Πώς η διατροφή επηρεάζει τον σχηματισμό των χολολίθων; Ποιες τροφές αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης χολολιθίασης και ποιές τις μειώνουν;
• Οι αυξημένες τιμές τρανσαμινασών, στις εξετάσεις αίματος, τι μπορεί να σημαίνει; Τι πρέπει να κάνουμε;

Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ) με εξάνθημα στο πρόσωπο, συνεχή πυρετό, πόνο στις αρθρώσεις, κόπωση

του Κωνσταντίνου Λούβρου, Μ.D., medlabnews.gr iatrikanea

Ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος - Σ.Ε.Λ. είναι χρόνια φλεγμονώδης Ρευματική Πάθηση και αποτελεί διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος, δηλαδή του συστήματος άμυνας του οργανισμού, γνωστή ως αυτοάνοση συστηματική νόσος.  Εκτός από το Σ.Ε.Λ  υπάρχει και ο δερματικός ή Δισκοειδής Λύκος, ο οποίος όμως είναι διαφορετικής και πιο ήπιας μορφής.

Το όνομα συστηματικός ερυθηματώδης λύκος χρονολογείται από τις αρχές του 20ου αιώνα. O «Λύκος» είναι ένα από τα 100 αυτοάνοσα νοσήματα και πήρε το όνομά του πριν από 300 χρόνια εξαιτίας των δερματικών εξανθημάτων που παραμόρφωναν το πρόσωπο σαν να το είχε δαγκώσει «Λύκος». Στα νοσήματα αυτά το ανοσολογικό σύστημα που υπό άλλες συνθήκες μας προστατεύει το σώμα μας στρέφεται εναντίον διαφόρων οργάνων του. Συστηματικός σημαίνει ότι προσβάλλει πολλά όργανα και συστήματα του σώματος. Ερυθηματώδης στα ελληνικά σημαίνει κόκκινος και αναφέρεται στο κόκκινο χρώμα του δερματικού εξανθήματος του ΣΕΛ.




Ο ΣΕΛ είναι μια χρόνια πάθηση του ανοσοποιητικού συστήματος που μπορεί να αποβεί ακόμη και μοιραία, αν και με τις πρόσφατες ιατρικές εξελίξεις η θνησιμότητα έχει μειωθεί αρκετά. Όπως και με τις υπόλοιπες αυτοάνοσες παθήσεις, το ανοσοποιητικό σύστημα  επιτίθεται στα κύτταρα και τους ιστούς του σώματος προκαλώντας φλεγμονή και ιστολογική βλάβη. Στα άτομα, που υποφέρουν από Λύκο, το ανοσολογικό τους σύστημα χάνει την ικανότητα να διακρίνει, τα εξωγενή ερεθίσματα – τους «διάφορους εισβολείς» από τα υγιή δικά του κύτταρα και όχι μόνον δεν τα καταπολεμά, αλλά προκαλεί και την καταστροφή τους, δηλαδή καταστρέφει τα δικά του συστατικά, καταστρέφει τον «εαυτό του». 

Ο ΣΕΛ μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστεί επειδή τα σημεία και τα συμπτώματά του μιμούνται συχνά εκείνα άλλων ασθενειών. Το πιο χαρακτηριστικό σημάδι του Λύκου - ένα δερματικό εξάνθημα που μοιάζει με τα φτερά μιας πεταλούδας, απλώνεται και στα δύο μάγουλα - εμφανίζεται σε πολλές αλλά όχι όλες τις περιπτώσεις της νόσου.

Πόσο συχνός είναι;  Επιδημιολογικά στοιχεία;

Η συχνότητα του ΣΕΛ ποικίλλει αρκετά ανάλογα με την εθνικότητα και τη γεωγραφική περιοχή, ωστόσο διεθνώς κυμαίνεται γενικά σε 0.5–1 ‰. Η νόσος είναι συχνότερη στους μαύρους Αφρο-αμερικανούς και σε Λατινο-αμερικανούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ΣΕΛ εμφανίζεται κατά πολύ συχνότερα στις γυναίκες (7 έως 10 φορές σε σχέση με τους άνδρες).

Ο ΣΕΛ είναι νόσος κυρίως νεαρών γυναικών. Η συχνότερη ηλικία εμφάνισης είναι μεταξύ 15 και 40 ετών με αναλογία γυναίκες: άνδρες 6-10:1. Ωστόσο, η ηλικία έναρξης μπορεί να ποικίλλει από τη βρεφική έως την ενήλικη ζωή.

Ο ΣΕΛ έχει ισχυρό οικογενή χαρακτήρα με υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης μεταξύ των συγγενών πρώτου βαθμού των ασθενών με ΣΕΛ. Η νόσος εμφανίζεται σε αναλογία 25-50% σε μονοζυγωτικούς διδύμους και 5% σε διζυγωτικούς. Επιπλέον, σε ευρύτερες οικογένειες, μπορεί να εμφανισθεί μαζί με άλλες αυτοάνοσες καταστάσεις, όπως η αιμολυτική αναιμία, η θυρεοειδίτιδα και η ιδιοπαθής θρομβοκυτταροπενική πορφύρα. Παρά την επίδραση της κληρονομικότητας οι περισσότερες περιπτώσεις ΣΕΛ εμφανίζονται σποραδικά.




Στην Ελλάδα, επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν πως η συχνότητα του ΣΕΛ είναι περίπου 70–100 περιπτώσεις ανά 100.000 κατοίκους, ενώ υψηλότερη συχνότητα (σχεδόν 120 περιπτώσεις ανά 100.000 κατοίκους) καταγράφηκε σε μελέτη στην Κρήτη.




Δεν είναι ασυνήθιστο για ένα παιδί με ΣΕΛ να έχει στην οικογένειά του συγγενή με κάποια αυτοάνοση νόσο, είναι όμως πολύ σπάνιο να προσβληθούν από ΣΕΛ δύο παιδιά στην ίδια οικογένεια.

Ο ΣΕΛ μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε μέρος του σώματος, αλλά πιο συχνά προκαλεί βλάβες στην καρδιά , τις αρθρώσεις , το δέρμα , τους πνεύμονες , τις φλέβες, το ήπαρ, τα νεφρά  και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Η πορεία της πάθησης είναι απρόβλεπτη. Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται με μια τάση στο να  αναπτύξουν  λύκο, η οποία μπορεί να προκληθεί από μολύνσεις, ορισμένα φάρμακα ή ακόμα και το φως του ήλιου. 




Είναι μεταδοτικός;

Ο ΣΕΛ δεν είναι μεταδοτικός, δεν μπορεί να μεταδοθεί από ένα άτομο σε άλλο, όπως μία λοίμωξη.




Ποια είναι τα αίτια της νόσου;

Είναι πιθανό ότι η νόσος οφείλεται σε έναν συνδυασμό γενετικών  και  περιβαλλοντικών  παραγόντων. Φαίνεται ότι τα άτομα με κληρονομική προδιάθεση για Λύκο μπορεί να εκδηλώσουν την ασθένεια όταν έρχονται σε επαφή με κάτι στο περιβάλλον που μπορεί να τη «διεγείρει». Το γενετικό υπόστρωμα παίζει ένα σημαντικό ρόλο εντούτοις δεν έχει αναγνωρισθεί συγκεκριμένο «γονίδιο Λύκου». Αντίθετα φαίνεται ότι ποικίλα γονίδια ίσως αυξάνουν την προδιάθεση ενός ατόμου για τη νόσο. Πιστεύεται ότι τα γονίδια από μόνα τους δεν καθορίζουν ποιο άτομο θα εκδηλώσει Λύκο. 




Η αιτία για το λύκο στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο, είναι άγνωστη. Μερικοί  πιθανοί παράγοντες που προκαλούν την ασθένεια μπορεί να είναι :

• Τα ηλιακά εγκαύματα: Η έκθεση στον ήλιο μπορεί να πυροδοτήσει  την εκδήλωση της νόσου  σε ευαίσθητα άτομα.

• Φάρμακα: ΣΕΛ μπορεί να προκληθεί από ορισμένους τύπους  αντιεπιληπτικής φαρμακευτικής αγωγής,  φάρμακα που ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση του αίματος και αντιβιοτικά. Οι άνθρωποι που έχουν φαρμακευτικό λύκο συνήθως βλέπουν  τα συμπτώματά τους να απομακρύνονται όταν σταματήσουν τη λήψη των φαρμάκων που τα προκαλούν.

• Ψυχικό stress

• Λοιμώξεις




Συμπτώματα

Μολονότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι τύποι συμπτωμάτων του Σ.Ε.Λ., από τα πιο συνηθισμένα είναι: πυρετός, αδυναμία, κόπωση ή απώλεια βάρους, εξάνθημα του δέρματος, αρθραλγίες στα δάκτυλα των χεριών, τους αγκώνες, τα γόνατα ή τους αστραγάλους, διόγκωση λεμφαδένων, ανορεξία, χαμηλή θερμοκρασία, τριχόπτωση, ναυτία και εμετό. Κοινά συμπτώματα είναι επίσης η κατάθλιψη και ένα γενικευμένο αίσθημα κόπωσης.




Τα σημεία και συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά ή και να αναπτύσσονται αργά, μπορεί να είναι ήπιας ή σοβαρής μορφής και μπορεί η παρουσία τους να είναι προσωρινή ή μόνιμη. Οι περισσότεροι άνθρωποι με ΣΕΛ  εκδηλώνουν την ασθένεια σε ήπια μορφή  που χαρακτηρίζεται από «επεισόδια », όταν τα σημεία και τα συμπτώματα επιδεινώνονται  για λίγο, στη συνέχεια παρατηρείται  βελτίωση ή και μπορεί να εξαφανιστούν εντελώς για ένα διάστημα.




Τα πιο συνηθισμένα σημεία και συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Κόπωση και πυρετό

• Πόνο στις αρθρώσεις, δυσκαμψία και πρήξιμο

• Εξάνθημα σε σχήμα Πεταλούδας στο πρόσωπο, που καλύπτει τα μάγουλα και τη γέφυρα της μύτης

• Δερματικές βλάβες που εμφανίζονται ή επιδεινώνονται με την έκθεση στον ήλιο. 

• Δάκτυλα χεριών και ποδιών που γίνονται άσπρα ή κυανά όταν εκτίθενται στο κρύο ή στη διάρκεια περιόδων στρες (φαινόμενο Raynaud)

• Δύσπνοια

• Πόνο στο στήθος

• Ξηροφθαλμία

• Πονοκεφάλους , σύγχυση, απώλεια μνήμης

• Αρτηριακή πίεση: Αύξηση η οποία προκαλείται από τη χρήση κορτικοειδών η άλλων φαρμάκων η και από τη νεφρική δυσλειτουργία. 

• Καρδιά και πνεύμονες: Μπορεί να προσβληθούν. Είναι επίσης ενδεχόμενη η πρόκληση περικαρδίτιδας ή πλευρίτιδας αντίστοιχα, με αποτέλεσμα τη δύσκολη και επώδυνη αναπνοή. 

• Οστά: Οστεονέκρωση λόγω κακής κυκλοφορίας

• Απώλεια μαλλιών, αλωπεκία

• Αναιμία, ανεπάρκεια μυελού των οστών

• Δυσκολίες συγκέντρωσης και μνήμης




Το μάτι μπορεί να προσβληθεί σπανίως, αν και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι η πρώτη εκδήλωση μιας μέχρι τότε ασυμπτωματικής νόσου. Η οφθαλμική προσβολή περιλαμβάνει:

• Ξηροφθαλμία

• Σκληρίτιδα

• Επισκληρίτιδα

• Αγγείτιδα αμφιβληστροειδή

• Οπίσθια ραγοειδίτιδα




Συνηθέστερα στα μάτια εμφανίζονται εκδηλώσεις όταν ο ΣΕΛ έχει προσβάλλει τα νεφρά και έχει προκαλέσει αρτηριακή υπέρταση (υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια).




Αγγειίτιδα συνήθως εκδηλώνεται όταν ο ΣΕΛ συνυπάρχει με αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο.




Διάγνωση

Η διάγνωση μπορεί να είναι αρκετά ευχερής φτάνει να υπάρχει έντονη υποψία από το γιατρό. Θα βασιστεί στο ατομικό ιστορικό, στην κλινική εξέταση αλλά και σε μια σειρά ειδικευμένων αναλύσεων.

Οι ασθενείς με ΣΕΛ έχουν συχνά στη γενική εξέταση αίματος χαμηλό αιματοκρίτη (αναιμία), ή χαμηλό αριθμό λευκών (λευκοπενία) ή αιμοπεταλίων (θρομβοπενία).




Οι εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί να βοηθήσουν στη διάγνωση του ΣΕΛ και επιπλέον να καθορίσουν ποια εσωτερικά όργανα έχουν προσβληθεί. Οι τακτικές αιματολογικές εξετάσεις και εξετάσεις ούρων είναι σημαντικές για την παρακολούθηση της ενεργότητας και της βαρύτητας της νόσου και για να καθορίσουν πόσο καλά ανεκτά είναι τα φάρμακα. Υπάρχουν αρκετές εργαστηριακές εξετάσεις που πρέπει να γίνουν στο ΣΕΛ:

1) Συνηθισμένες εξετάσεις που δείχνουν εάν υπάρχει ενεργότητα της νόσου με προσβολή πολλαπλών, οργάνων, όπως:

Η ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) και η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), που είναι αυξημένες σε κάθε φλεγμονή. Στο ΣΕΛ ενώ η ΤΚΕ είναι αυξημένη, η CRP είναι χαρακτηριστικά φυσιολογική. Εάν είναι αυξημένη αποτελεί ένδειξη παρουσίας λοίμωξης.

Εξετάσεις αίματος που μπορεί να αποκαλύψουν αναιμία και χαμηλά αιμοπετάλια και λευκά αιμοσφαίρια.

Hλεκτροφόρηση των πρωτεϊνώνֵ του πλάσματος που μπορεί να αποκαλύψει αυξημένη γαμμα-σφαιρίνη (αυξημένη φλεγμονή) και μειωμένη λευκωματίνη (προσβολή των νεφρών).

Βιοχημικές εξετάσεις που μπορεί να αποκαλύψουν προσβολή των νεφρών (αύξηση της ουρίας και της κρεατινίνης στο αίμα, μεταβολές στη συγκέντρωση των ηλεκτρολυτών), παθολογικά ευρήματα στον έλεγχο ηπατικής λειτουργίας (αύξηση τρανσαμινασών) και αύξηση των μυικών ενζύμων, εάν οι μύες έχουν προσβληθεί.

Οι εξετάσεις ούρων είναι πολύ σημαντικές τόσο κατά την αρχική διάγνωση του ΣΕΛ όσο και κατά την παρακολούθηση, για να καθοριστεί η προσβολή των νεφρών. Είναι πιο σωστό να γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ακόμα και όταν η ασθένεια είναι σε ύφεση. Η εξέταση ούρων μπορεί να δείξει διάφορα σημάδια φλεγμονής στα νεφρά, όπως

ερυθρά αιμοσφαίρια ή αυξημένο λεύκωμα(πρωτεΐνες). Μερικές φορές, για να μετρηθεί το λεύκωμα ούρων 24ώρου χρειάζεται να συλλέξουν οι γονείς ούρα του παιδιού για 24 ώρες. Μ’αυτόν τον τρόπο, μπορεί να διαγνωσθεί η πρώιμη προσβολή των νεφρών.

2) Ανοσολογικές εξετάσεις:

Αντιπυρηνικά αντισώματα (ΑΝΑ) 

Αντισώματα έναντι του DNA 

Αντισώματα anti-Sm 

Αντιφωσφολιπιδικά αντισώματα 




Εργαστηριακές εξετάσεις που μετρούν τα επίπεδα του συμπληρώματος στο αίμα. Η λέξη συμπλήρωμα είναι όρος που αναφέρεται σε μια ομάδα πρωτεϊνών του αίματος που καταστρέφουν τα μικρόβια και ρυθμίζουν τη φλεγμονώδη αντίδραση και την ανοσιακή απάντηση. Συγκεκριμένες πρωτεΐνες του συμπληρώματος (C3 και C4) μπορεί να καταναλωθούν σε ανοσιακές αντιδράσεις και τα χαμηλά επίπεδα αυτών των πρωτεϊνών σημαίνουν την παρουσία ενεργού νόσου, ιδίως νεφρικής προσβολής.




Σήμερα, είναι διαθέσιμες πολλές ακόμη εξετάσεις για να δούμε τις επιδράσεις του ΣΕΛ σε διάφορα όργανα του σώματος. Συχνά γίνεται βιοψία των νεφρών (αφαίρεση μικρού τμήματος ιστού). Η νεφρική βιοψία παρέχει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τον τύπο, το βαθμό και τη διάρκεια των βλαβών του ΣΕΛ και βοηθάει πολύ στην επιλογή της κατάλληλης αγωγής. Η δερματική βιοψία μπορεί να βοηθήσει μερικές φορές να διαγνωστεί η δερματική αγγειίτιδα, ο δισκοειδής λύκος ή η φύση διάφορων δερματικών εξανθημάτων. 




Άλλες εξετάσεις περιλαμβάνουν ακτινογραφίες θώρακος (για την καρδιά και τους πνεύμονες), ηλεκτροκαρδιογράφημα και υπερηχογράφημα για την καρδιά, λειτουργικές εξετάσεις των πνευμόνων, ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ), μαγνητική τομογραφία (ΜRΙ), ή άλλες τομογραφίες για τον εγκέφαλο και πιθανόν βιοψίες άλλων ιστών.




Θεραπεία

Οι θεραπείες στο ΣΕΛ αποσκοπούν να βάλουν «φρένο» στην υπέρμετρη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, περιορίζοντας έτσι τη φλεγμονή και τα συμπτώματα της νόσου. Ως εκ τούτου, οι θεραπείες αυτές χαρακτηρίζονται ως «ανοσοτροποποιητικές» ή «ανοσοκατασταλτικές» και περιλαμβάνουν την υδροξυχλωροκίνη, τη μεθοτρεξάτη, την αζαθειοπρίνη, το μυκοφαινολικό και την κυκλοφωσφαμίδη. Τα δύο τελευταία φάρμακα χρησιμοποιούνται στις περισσότερο σοβαρές περιπτώσεις λύκου (π.χ. σε ασθενείς με νεφρίτιδα).




Λόγω της χρήσης των θεραπειών αυτών, τα τελευταία χρόνια έχει περιοριστεί η χρήση της κορτιζόνης. Παρόλα αυτά, η κορτιζόνη έχει το πλεονέκτημα ότι δρα πολύ γρήγορα και είναι ανάγκη να χορηγείται σε σοβαρές μορφές ή υποτροπές της νόσου. Στους υπόλοιπους ασθενείς, πρέπει να επιδιώκεται η μακροχρόνια θεραπεία της νόσου να γίνεται με τη χαμηλότερη δυνατή δόση κορτιζόνης ή κατά το δυνατό, να διακόπτεται η χορήγησή της μετά από κάποιες εβδομάδες, προκειμένου να περιοριστούν οι παρενέργειές της στον οργανισμό.




Τα τελευταία χρόνια η εμβάθυνση στην επιστημονική γνώση για τις αιτίες και τους μηχανισμούς που προκαλούν το ΣΕΛ έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας νέας γενιάς θεραπειών, γνωστές και ως «βιολογικές» θεραπείες. Οι βιολογικές θεραπείες, σε αντίθεση με τις παραδοσιακές ανοσοκατασταλτικές θεραπείες, «στοχεύουν» συγκεκριμένες πρωτεΐνες του ανοσοποιητικού συστήματος που ευθύνονται (τουλάχιστον εν μέρει) για την ανάπτυξη του ΣΕΛ. Τέτοιες θεραπείες είναι το belimumab και το rituximab. Οι νεότερες θεραπείες μπορεί να αποβούν χρήσιμες σε ασθενείς με ανθεκτικές μορφές του ΣΕΛ, στους οποίους οι παραδοσιακές ανοσοκατασταλτικές θεραπείες δεν έχουν επιτύχει ή έχουν προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες και δε μπορούν πλέον να χρησιμοποιηθούν. 




Τέλος, συχνά οι ασθενείς παρά τη φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνουν και την αντικειμενική βελτίωση του λύκου, εξακολουθούν να έχουν αίσθημα εξάντλησης (κόπωση) ή πόνου στο σώμα τους, το οποίο τους επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητά τους. Η αντιμετώπιση αυτών των ενοχλήσεων γίνεται με ένα πρόγραμμα ήπιας φυσικής άσκησης, ψυχολογικής υποστήριξης, βελτίωσης του νυκτερινού ύπνου, ή και με παυσίπονα φάρμακα ή φάρμακα για τη θεραπεία του χρόνιου πόνου.




Τι πρέπει να κάνει ο ασθενής;

Κυρίως, αποφυγή καταστάσεων που προκαλούν αναζωπύρωση της νόσου (αποφυγή stress, κούρασης, κακή διατροφή).




• Προφυλάξεις κατά του ηλιακού φωτός (χρήση προστατευτικής κρέμας που μπλοκάρει UV-A, UV-B ακτίνες, Δείκτης προστασίας 15).

• Χρήση καπέλου κεφαλής.

• Απόλυτος έλεγχος (κινήσεων – ενέργειας) κατά την έξαρση της νόσου (περισσότερη ξεκούραση – λιγότερο άγχος). Μετά την έξαρση, μπορεί να επακολουθείτε σταδιακά στις εργώδεις δραστηριότητες (φυσική άσκηση, λογική γυμναστική).

• Κατανάλωση ελεγχόμενων γευμάτων (πλούσια σε πρωτεΐνες, βιταμίνες).

• Συνιστάται εμβολιασμός – προληπτική αντιβιοτική θεραπεία – πριν από κάθε παθολογικό ή οδοντιατρικό πρόβλημα υγείας, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα λοίμωξης, η οποία θα ενεργοποιήσει θα «ξυπνήσει» το λύκο.

• Απόλυτος έλεγχος και γνώση της νόσου (των επιπλοκών της – των εξάρσεων της).

• Επίσημη – παρακολούθηση ιατρική – κάθε 6 μήνες ή κάθε φορά που εμφανίζονται προβλήματα (καλύτερα η πρόληψη από την θεραπεία – αυτά ισχύει για όλα τα νοσήματα).




Ανάπαυση και άσκηση

Αν κουράζεστε εύκολα, χρειάζεται να διατηρείτε μια ισορροπία μεταξύ ανάπαυσης και δραστηριότητας. Μέρος αυτής της ισορροπίας περιλαμβάνει το να ρυθμίζεται τον εαυτό σας κατά την διάρκεια της ημέρας κι επίσης από μέρα σε μέρα. Αφήστε αρκετό χρόνο να τελειώσετε κάτι που αρχίσατε, ώστε να μην νιώσετε πιεσμένοι. Μην προσπαθείτε να κάνετε πολλά πράγματα κάθε φορά. Να είστε ρεαλιστές. Προγραμματισμός και ρύθμιση χρόνου σημαίνει επίσης να κάνετε τα δυσκολότερα πράγματα όταν βρίσκεστε στην καλύτερη κατάσταση.




Συνήθως δεν απαιτείται να εγκαταλείψετε τις συνηθισμένες σας δραστηριότητες. Πάντως ίσως να χρειαστεί να περιορίσετε κοπιαστικές δραστηριότητες, ειδικά όταν νιώθετε ότι πλησιάζει κάποια έξαρση. Η αναλαμπή είναι μια περίοδος κατά την οποία τα συμπτώματα της πάθησης εμφανίζονται ή χειροτερεύουν. Κατά την διάρκεια της έξαρσης μη διστάσετε να ζητήσετε από άλλους στην οικογένεια να βοηθήσουν στο σπίτι. Ίσως θα πρέπει να σκεφτείτε να ζητήσετε από κάποιον να σας βοηθήσει στις οικιακές δουλειές.

Όταν βρίσκεστε στη δουλειά προσπαθήστε να κάνετε μικρά διαλείμματα και να εναλλάσσετε τις δραστηριότητες. Ίσως χρειαστεί να μειώσετε τις ώρες που εργάζεστε. Αν το να μειώσετε τις ώρες της εργασίας σας, παρουσιάζει προβλήματα στην παρούσα εργασία σας, ένας σύμβουλος επαγγελματικής αποκατάστασης ίσως σας βοηθήσει να βρείτε μια δουλειά με πιο ελαστικό ή μειωμένο ωράριο ή και λιγότερο κουραστική.




Είναι εξίσου σημαντικό να κάνετε κατάλληλες ασκήσεις σε καθημερινή βάση. Μπορείτε να τις κάνετε όταν η πάθηση δεν βρίσκετε σε ενεργό στάδιο και νιώθετε καλύτερα. Πάντως, ακόμα και κατά την διάρκεια της έξαρσης το να κάνετε μια ποικιλία ενεργητικών και παθητικών ασκήσεων βοηθά σημαντικά για την αποφυγή της δυσκαμψίας και ατροφίας των μυών. Ένας φυσιοθεραπευτής, που κατευθύνετε από τον γιατρό σας, μπορεί να σας βοηθήσει να φτιάξετε ένα πρόγραμμα ασκήσεων που ταιριάζει στο καθημερινό σας πρόγραμμα και την τωρινή σας κατάσταση.




Δίαιτα

Το ισορροπημένο διαιτολόγιο, αποτελεί σημαντικό μέρος του θεραπευτικού προγράμματος. Κατά καιρούς, όταν ο λύκος είναι σε δραστηριότητα και η όρεξή σας είναι μικρή, ίσως σας βοηθήσει, το να πάρετε μια ημερήσια πολυβιταμίνη. Ο γιατρός μπορεί να σας γράψει κάποιες ειδικές βιταμίνες, για συγκεκριμένα προβλήματα του λύκου. Είναι σημαντικό να θυμάστε πάντως, ότι οι υπερβολικές δόσεις βιταμινών μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρές παρενέργειες. Θα πρέπει να είστε σίγουροι πως ο γιατρός σας γνωρίζει τα σκευάσματα βιταμινών που παίρνετε.




Κατά καιρούς ίσως χρειαστεί να κάνετε κάποια ειδική δίαιτα, εξ' αιτίας των προβλημάτων που δημιουργούνται από κάποια σημεία ή συμπτώματα του λύκου σας, όπως π.χ. η βλάβη των νεφρών. Δίαιτα χαμηλή σε αλάτι θα βοηθήσει στην μείωση του οιδήματος. Όταν τα νεφρά δεν λειτουργούν φυσιολογικά, ίσως είναι αναγκαίο να περιοριστεί η ποσότητα πρωτείνης στη δίαιτα.




Ορισμένοι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι η δίαιτα που είναι πλούσια σε λάδι ψαριού, μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην πορεία του λύκου, εμποδίζοντας την φλεγμονή να αναπτυχθεί. Οι κλινικές δοκιμές της δίαιτας με λάδι ψαριού σε άτομα με λύκο, βρίσκονται στα πρώτα στάδια.




Δίαιτα χαμηλή σε νάτριο, πρωτεΐνες και κάλιο, σε περιπτώσεις νεφρικής βλάβης. Περιορισμό της χρήσης άλατος σε περιπτώσεις ψηλής πίεσης. Στην περίπτωση χρήσης κορτικοειδών θα πρέπει να αποφεύγετε τα γλυκά, το αλάτι και τα λιπαρά με σκοπό να αποφευχθεί η εκδήλωση σακχαρώδη διαβήτη, υπέρτασης και υπερλιπιδαιμίας. Η κατανάλωση επαρκούς ποσότητας ασβεστίου με τις τροφές- γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά- είναι απαραίτητη, γιατί η χρήση των φαρμάκων προδιαθέτει την εκδήλωση οστεοπόρωσης. 




Σεξουαλική Ζωή 

Η σεξουαλική ζωή είναι ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής του ατόμου. Είναι ενδεχόμενο μετά την πάθηση να επηρεαστεί το κομμάτι αυτό της ζωής  λόγω κυρίως του πόνου στις αρθρώσεις, της κόπωσης , του φόβου για τις αλλαγές στο σώμα και την εμφάνιση κλπ. Επίσης μπορούν να επηρεάσουν οι συχνές μυκητιάσεις και ουρολοιμώξεις καθώς και η ξηρότητα στον κόλπο. 




Κύηση και Σ.Ε.Λ. Η κύηση πρέπει να είναι έγκαιρα προγραμματισμένη    και σε συνεννόηση με τον θεράποντα γιατρό ώστε να εμπίπτει  στην περίοδο που ο Σ.Ε.Λ. είναι σε ύφεση. Ίσως χρειαστεί να αναθεωρηθεί η φαρμακευτική αγωγή που παίρνετε. Επίσης είναι σημαντική η στενή και καλή συνεργασία ρευματολόγου και γυναικολόγου που σας παρακολουθούν. Η καλή και υγιεινή διατροφή, η ξεκούραση και η αποφυγή του ποτού και του καπνίσματος θα βοηθήσουν ακόμη περισσότερο στην ομαλή εξέλιξη της κύησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως παρατηρηθεί ήπια έξαρση της νόσου κατά τη διάρκεια της κύησης ή αμέσως μετά κατά τη λοχεία. Επιπλέον συνιστάται η δυνατότητα ταχείας πρόσβασης σε μονάδα νεογνών την ώρα του τοκετού σε περίπτωση που θα χρειαστεί ειδική φροντίδα. Περίπου το 25% των νεογνών γυναικών με Σ.Ε.Λ. γεννιούνται πρόωρα αλλά δεν πάσχουν από γενετικές ανωμαλίες.

Διαβάστε επίσης

• Τα ωμέγα-3 λιπαρά μπορεί να βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής σε ορισμένες μορφές αρθρίτιδας.
• Τι είναι ο ρευματολόγος και για ποιους λόγους πρέπει να τον επισκεφτείτε;