Υποθερμία. Σε ποιες παθήσεις γίνεται χαμηλή η θερμοκρασία του σώματος;

Αλέξανδρου Γιατζίδη
Dr.
PhD
https://scholar.google.gr/citations?hl=el&user=x0_XklQAAAAJ

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

Όταν η εσωτερική θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος πέφτει κάτω από 35ο C, το αποτέλεσμα είναι η υποθερμία. Όταν η θερμοκρασία ελαττωθεί κάτω από τα κανονικά επίπεδα λειτουργίας του θερμοστάτη σε ένα οργανισμό, αυτό αποκαλείται ιατρικώς υποθερμία.

Νέο φάρμακο της Novartis παίρνει άδεια κυκλοφορίας για την πρόληψη της ημικρανίας

Η Novartis επιτυγχάνει ένα σημαντικό ορόσημο ως προς τις απαιτήσεις των ρυθμιστικών αρχών για τη χρήση του AMG 334 (erenumab) στην πρόληψη της ημικρανίας, με την αποδοχή του φακέλου που υπέβαλε στον EMA

• Το AMG 334 (erenumab) είναι το πρώτο αντι-CGRP μονοκλωνικό αντίσωμα που έχει αναπτυχθεί για την πρόληψη της ημικρανίας, το οποίο λαμβάνει ρυθμιστική έγκριση από τον EMA για τα έγγραφα που υποβλήθηκαν σχετικά με αυτό 

• Τα έγγραφα υποστηρίζονται από ένα ολοκληρωμένο κλινικό πρόγραμμα με πάνω από 2.600 ασθενείς με ημικρανία, το οποίο αποδεικνύει τη διατηρούμενη αποτελεσματικότητα και το παρόμοιο με εικονικού φαρμάκου προφίλ ασφάλειας του AMG 334 (erenumab) 

• Η αποδοχή της υποβολής προς τον EMA αποτελεί το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση μιας σημαντικής μη ικανοποιούμενης ανάγκης των ασθενών με ημικρανία, οι οποίοι έχουν στη διάθεσή τους πολύ λίγες νέες θεραπευτικές επιλογές από τη δεκαετία του '90

Σχετικά με την ημικρανία

Η ημικρανία είναι ένα ξεχωριστό νευρολογικό νόσημα. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια μέτριας έως σοβαρή κεφαλαλγίας που συνήθως είναι σφύζουσα, συχνά στη μία πλευρά του κεφαλιού, και συνοδεύεται από ναυτία, έμετο και ευαισθησία στο φως, τους ήχους και τις οσμές. Η ημικρανία συσχετίζεται με ανικανότητα και μειωμένη ποιότητα ζωής για τον ασθενή, καθώς και με οικονομικό κόστος για την κοινωνία. Επιδρά έντονα και περιοριστικά στις ικανότητες ενός ατόμου να πραγματοποιεί τις καθημερινές του δραστηριότητες, ενώ, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, αποτελεί μία από τις δέκα κύριες αιτίες πρόκλησης ανικανότητας ετών στους άνδρες και τις γυναίκες. Εξακολουθεί να τυγχάνει ανεπαρκούς διάγνωσης και θεραπείας. Οι υπάρχουσες προληπτικές θεραπείες προέρχονται από άλλες ενδείξεις και συχνά συσχετίζονται με κακή ανεκτικότητα και έλλειψη αποτελεσματικότητας, κάτι που οδηγεί σε ολοένα και μεγαλύτερα ποσοστά διακοπής και δυσαρέσκεια μεταξύ των ασθενών. Η αιτία και οι παράγοντες πυροδότησης της ημικρανίας δεν έχουν κατανοηθεί πλήρως, καθώς καμία ημικρανία δεν είναι ίδια με κάποια άλλη. Ωστόσο, πιστεύεται εδώ και αρκετό καιρό ότι το πεπτίδιο που σχετίζεται με το γονίδιο της καλσιτονίνης (CGRP) παίζει ρόλο στους υποκείμενους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς της ημικρανίας. Το CGRP είναι ένα μόριο το οποίο δεσμεύεται στο σύμπλοκο υποδοχέα του CGRP και θεωρείται ότι είναι υπεύθυνο για τη μετάδοση των σημάτων του πόνου που σχετίζονται με την ημικρανία. Έχει διαπιστωθεί ότι τα επίπεδα του CGRP αυξάνονται κατά την εμφάνιση των συμπτωμάτων της ημικρανίας και επιστρέφουν στο κανονικό όταν υποχωρεί ο πόνος της ημικρανίας. Το CGRP εμπλέκεται επίσης στην αγγειοδιαστολή και την αισθητηριακή μετάδοση που λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια μιας ημικρανίας.

Η Novartis ανακοίνωσε ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) έκανε δεκτή την αίτηση άδειας κυκλοφορίας (ΑΑΚ) που υπέβαλε η εταιρεία για το AMG 334 (erenumab), με στόχο την πρόληψη της ημικρανίας. Το erenumab είναι ένα αντι-CGRP μονοκλωνικόαντίσωμα που έχει αναπτυχθεί για την πρόληψη της ημικρανίας. Αποτελεί το μόνο που είναι πλήρως ανθρώπινο και δεσμεύεται εκλεκτικά στον υποδοχέα του CGRP, το οποίο θεωρείται ότι διαδραματίζει κύριο ρόλο στην πρόκληση του εξουθενωτικού πόνου της ημικρανίας.

«Η Novartis, εδώ και πολλά χρόνια, πρωταγωνιστεί στον επαναπροσδιορισμό της κλινικής πρακτικής στον τομέα της νευρολογίας, με την κυκλοφορία καινοτόμων φαρμάκων για αυτούς που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Ανυπομονούμε να συνεχίσουμε αυτή την παράδοση συνεργαζόμενοι με τις ευρωπαϊκές υγειονομικές αρχές για τον στόχο μας, που είναι να κάνουμε το erenumab, το πλήρες ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμά μας, την πρώτη, εδώ και μια δεκαετία, νέα θεραπεία την οποία θα έχουν στη διάθεσή τους οι ασθενείς με ημικρανία», δήλωσε ο Vas Narasimhan, Global Head DrugDevelopment και Chief Medical Officer της Novartis.

Η υποβολή στον EMA για έγκριση περιλαμβάνει δεδομένα από τέσσερις κλινικές μελέτες Φάσης II και III, στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 2.600 ασθενείς με τέσσερις ή περισσότερες ημέρες με ημικρανία ανά μήνα. Αυτά και άλλα δεδομένα παρουσιάστηκανστο 3ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Νευρολογίας (24-27 Ιουνίου 2017, Άμστερνταμ, Ολλανδία). Σε όλο το φάσμα του ολοκληρωμένου κλινικού προγράμματος, το erenumabεπέδειξε κλινικά και στατιστικά σημαντική και διατηρούμενη αποτελεσματικότητα έναντι του εικονικού φαρμάκου στη μείωση του αριθμού ημερών με ημικρανία ανά μήνα. Το erenumab επέφερε επίσης σημαντικές βελτιώσεις στην επίδραση που είχε η ημικρανία στην ανικανότητα και την ποιότητα ζωής των ασθενών (συναισθηματική ευεξία και καθημερινή ζωή, όπως χαμένες εργάσιμες ημέρες ή χρόνος μακριά από την οικογένεια και τους φίλους), σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. Σε όλες τις μελέτες, το προφίλ ασφάλειας του erenumab ήταν συγκρίσιμο με αυτό του εικονικού φαρμάκου. Επιπλέον, βρίσκεται σε εξέλιξη μια δοκιμή επέκτασης, η οποία αξιολογεί τη μακροπρόθεσμη ασφάλειά του σε ανθρώπους που πάσχουν από ημικρανία για έως και 5 έτη.

Η ημικρανία είναι ένα χρόνιο νευρολογικό νόσημα που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια μέτριας έως σοβαρής κεφαλαλγίας που συνήθως είναι σφύζουσα, συχνά στη μία πλευρά του κεφαλιού, και συνοδεύεται από ναυτία, έμετο και ευαισθησία στο φως, τους ήχους και τις οσμές.5,6 Η ημικρανία επιδρά έντονα και περιοριστικά στις ικανότητες ενός ατόμου να πραγματοποιεί τις καθημερινές του δραστηριότητες, ενώ, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, αποτελεί μία από τις δέκα κύριες αιτίες πρόκλησης ανικανότητας  στους άνδρες και τις γυναίκες.7,8 Παραμένει μία περιοχή με σημαντική, μη ικανοποιούμενη ιατρική ανάγκη. Οι υπάρχουσες προληπτικές θεραπείες προέρχονται από άλλες ενδείξεις και συχνά συσχετίζονται με κακή ανεκτικότητα και έλλειψη αποτελεσματικότητας, κάτι που οδηγεί σε ολοένα και μεγαλύτερα ποσοστά διακοπής και δυσαρέσκεια μεταξύ των ασθενών.

Η Novartis και η Amgen θα κυκλοφορήσουν από κοινού το AMG 334 (erenumab) στην αγορά των ΗΠΑ. Η Amgen έχει τα αποκλειστικά δικαιώματα εμπορικής διάθεσης του φαρμάκου στην Ιαπωνία, ενώ η Novartis διατηρεί τα αποκλειστικά εμπορικά δικαιώματα στον υπόλοιπο κόσμο. Οι δύο εταιρείες θα συνεχίσουν από κοινού την παγκόσμια ανάπτυξη του φαρμάκου.

Σχετικά με το Πρόγραμμα Κλινικών Δοκιμών του AMG 334 (erenumab)

Το erenumab μελετήθηκε εκτεταμένα σε διάφορες μεγάλης κλίμακας, παγκόσμιες, τυχαιοποιημένες, διπλά τυφλές, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο κλινικές μελέτες για την αξιολόγηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητάς του στην πρόληψη της ημικρανίας, σε περισσότερους από 2.600 ασθενείς. Έχει  τεκμηριωμένο προφίλ ασφάλειαςμε το μεγαλύτερο χρόνο παρακολούθησης από όλες τις θεραπείες κατά του CGRP, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη μια δοκιμή επέκτασης που αξιολογεί την αποτελεσματικότητα για διάστημα έως και πέντε ετών. 

Σχετικά με τη μελέτη Φάσης ΙΙ για το AMG 334 (erenumab) στη χρόνια ημικρανία
Αυτή η βασική μελέτη Φάσης II είναι μια παγκόσμια, τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο κλινική μελέτη 12 εβδομάδων, η οποία αξιολογεί την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του erenumab στην πρόληψη της χρόνιας ημικρανίας (με τον όρο αυτό εννοούμε τουλάχιστον 15 ημέρες με κεφαλαλγία ανά μήνα, από τις οποίες οκτώ ή περισσότερες εμφανίζουν χαρακτηριστικά ημικρανίας, για διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών). Στη μελέτη, 667 ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν άπαξ μηνιαίως και με υποδόρια χορήγηση εικονικό φάρμακο ή erenumab των 70mg ή των 140mg σε αναλογία 3:2:2 αντίστοιχα. Κατά την έναρξη, οι ασθενείς είχαν κατά μέσο όρο 18 ημέρες με ημικρανία ανά μήνα. Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν η μεταβολή των ημερών με ημικρανία ανά μήνα από την έναρξη έως τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες της φάσης θεραπείας 12 εβδομάδων στους ασθενείς με χρόνια ημικρανία (ο αριθμός ημερών με ημικρανία μεταξύ των εβδομάδων 9 και 12).

Σχετικά με τις μελέτες Φάσης ΙΙΙ για το AMG 334 (erenumab) στην επεισοδιακή ημικρανία

Η STRIVE (NCT02456740) είναι μια παγκόσμια, πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο κλινική μελέτη Φάσης ΙΙΙ, διάρκειας 24 εβδομάδων, η οποία αξιολογεί την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του erenumab στην πρόληψη της επεισοδιακής ημικρανίας (με τον όρο αυτό εννοούμε έως 14 ημέρες με ημικρανία ανά μήνα). Στη μελέτη, 955 ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν άπαξ μηνιαίως και με υποδόρια χορήγηση εικονικό φάρμακο ή erenumab (70mg ή 140mg) σε αναλογία 1:1:1. Οι ασθενείς είχαν από 4 έως 14 ημέρες με ημικρανία κάθε μήνα, με 8,3 ημέρες με ημικρανία ανά μήνα κατά μέσο όρο κατά την έναρξη.13 Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν η μεταβολή του μέσου αριθμού ημερών με ημικρανία ανά μήνα από την έναρξη μέχρι το διάστημα των τελευταίων τριών μηνών της διπλά τυφλής φάσης θεραπείας της μελέτης (μήνες 4, 5 και 6).

Η μελέτη ARISE (NCT02483585) είναι μια παγκόσμια, πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο κλινική μελέτη Φάσης III, διάρκειας 12 εβδομάδων, η οποία αξιολογεί την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του erenumab στην πρόληψη της επεισοδιακής ημικρανίας. Στη μελέτη, 577 ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν άπαξ μηνιαίως και με υποδόρια χορήγηση εικονικό φάρμακο ή erenumab (70mg) σε αναλογία 1:1. Οι ασθενείς που έλαβαν μέρος στην ARISE είχαν από 4 έως 14 ημέρες με ημικρανία ανά μήνα, με περίπου 8,3 ημέρες με ημικρανία ανά μήνα κατά μέσο όρο κατά την έναρξη. Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν η μεταβολή των ημερών με ημικρανία ανά μήνα από την έναρξη έως τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες της φάσης θεραπείας 12 εβδομάδων στους ασθενείς με επεισοδιακή ημικρανία (ο αριθμός ημερών με ημικρανία μεταξύ των εβδομάδων 9 και 12).

Σχετικά με το AMG 334 (erenumab)

Το erenumab είναι ένα πλήρως ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα που έχει σχεδιαστεί ειδικά για τη στόχευση και τον αποκλεισμό του υποδοχέα του πεπτιδίου που σχετίζεται με το γονίδιο της καλσιτονίνης (CGRP), το οποίο θεωρείται ότι διαδραματίζει κύριο ρόλο στην πρόκληση του εξουθενωτικού πόνου της ημικρανίας. Το erenumab έχει μελετηθεί σε διάφορες μεγάλης κλίμακας, παγκόσμιες, τυχαιοποιημένες, διπλά τυφλές, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο κλινικές μελέτες για την αξιολόγηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητάς του στην πρόληψη της ημικρανίας.

Σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των εταιρειών Amgen και Novartis στον τομέα των νευροεπιστημών

Τον Αύγουστο του 2015, η Amgen προχώρησε σε διεθνή συνεργασία με την Novartis με στόχο την από κοινού ανάπτυξη και διάθεση στην αγορά πρωτοποριακών θεραπειών στον τομέα της ημικρανίας και της νόσου του Alzheimer. Η συνεργασία εστιάζει σε υπό έρευνα φάρμακα της Amgen στο πεδίο της ημικρανίας, συμπεριλαμβανομένου του erenumab (Αίτηση Άδειας Κυκλοφορίας Βιολογικού Σκευάσματος υποβλήθηκε στον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ και στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων τον Μάιο του 2017) και του AMG 301 (επί του παρόντος σε μελέτη Φάσης I). Τον Απρίλιο του 2017, η συνεργασία επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει την από κοινού διάθεση του erenumab στην αγορά των ΗΠΑ. Για το πρόγραμμα της ημικρανίας, η Amgen διατηρεί τα δικαιώματα αποκλειστικής διάθεσης στην αγορά της Ιαπωνίας, ενώ η Novartis έχει τα εμπορικά δικαιώματα για την Ευρώπη, τον Καναδά και τον υπόλοιπο κόσμο. Επίσης, οι εταιρείες ενώνουν τις δυνάμεις τους για την ανάπτυξη και την εμπορική αξιοποίηση ενός προγράμματος αναστολέα της βήτα-σεκρετάσης 1 (BACE) στη νόσο του Alzheimer. Η από του στόματος θεραπεία CNP520 (επί του παρόντος σε μελέτη Φάσης II/ΙΙΙ για τη νόσο του Alzheimer) αποτελεί το βασικό μόριο, ενώ θα εξεταστεί το ενδεχόμενο χρήσης άλλων ενώσεων από τα προ-κλινικά προγράμματα αναστολέα BACE ως επακόλουθων μορίων.

Η Νovartis στον τομέα των νευροεπιστημών
Η εξέλιξη των νευροεπιστημών και η παροχή καινοτόμων θεραπειών στους ασθενείς που πάσχουν από νευρολογικές παθήσεις, όπου οι ανάγκες εξακολουθούν να μην καλύπτονται σε μεγάλο βαθμό, αποτελούν ισχυρή και διαρκή δέσμευση της Novartis. Δεσμευόμαστε για την υποστήριξη των ασθενών και των ιατρών σε ένα μεγάλο εύρος παθήσεων, όπως η πολλαπλή σκλήρυνση, η νόσος του Alzheimer, η νόσος του Πάρκινσον, η επιληψία και η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη ελπιδοφόρες δράσεις για την πολλαπλή σκλήρυνση, τη νόσο του Αλτσχάιμερ, την ημικρανία και την εξειδικευμένη νευρολογία (π.χ. νευροπαθητικό άλγος).

12η Σεπτεμβρίου Παγκόσμια Ημέρα Κεφαλαλγίας

Η Κεφαλαλγία είναι το 3ο σημαντικότερο ιατρικό πρόβλημα παγκοσμίως, μετά τη χρόνια Οσφυαλγία και την Κατάθλιψη, προκαλώντας σημαντική αναπηρία, με την έννοια της απώλειας χρόνου λόγω του πόνου. Περισσότεροι από ένας στους 5 πολίτες έχουν πονοκεφάλους που περιορίζουν τις δραστηριότητές του στο σπίτι, την εργασία και την κοινωνική του ζωή. Ένας στους 25 πολίτες έχει σχεδόν καθημερινούς πονοκεφάλους που τον καθηλώνουν κυριολεκτικά. Σε πρόσφατη Πανελλαδική μελέτη της Ελληνικής Εταιρίας Κεφαλαγλίας ένας περίπου στους 12 Έλληνες είχε ημικρανία και 4 στους 10 είχαν Κεφαλαλγία τύπου τάσεως που μείωνε τις δραστηριότητές τους τον τελευταίο χρόνο. Ενας στους χίλιους υπέφερε απο αθροιστική Κεφαλαλγία. Η αναπηρία στους πολίτες που έχουν συχνούς πονοκεφάλους δεν προσδιορίζεται εύκολα, ούτε είναι ορατή. Κυκλοφορούν ανάμεσά μας χωρις να ξεχωρίζουν. Αυτό το make up είναι αμφίπλευρο ωστόσο. Από τη μια πλευρά προστατεύει την ιδιωτικότητα, αλλά απο την άλλη υποβιβάζει το πρόβλημα. Για αυτό και η Κεφαλαλγία υποτιμάται σε όλα τα επίπεδα: στην κοινωνία, στην εργασία, ακόμη και στην οικογένεια. Η αναγνώριση δεν αγγίζει ούτε τον ιατρικό κόσμο, που πεισματικά υποτιμά τον πόνο και την Κεφαλαλγία ειδικότερα. Ο πονοκέφαλος δεν είναι μόνο υποκειμενικός, ούτε «υστερικός» όπως πολλοί πιστεύουν.  Έχει συγκεκριμένους μηχανισμούς στον εγκέφαλο που έχουν χαρτογραφηθεί λεπτομερώς.

Η Ευρωπαϊκή Εταρία Κεφαλαλγίας σε συνεργασία με άλλες Επιστημονικές Εταιρείες, αλλά κυρίως με τις Ευρωπαϊκές Οργανώσεις πολιτών που υποφέρουν από Κεφαλαλγίες, προσπαθεί να ανατρέψει αυτή την κατάσταση και να φωτίσει τη σκοτεινή περιοχή του χρόνιου πόνου και της δυσθυμίας.  Σε αυτό το πλαίσιο είναι φυσικά ενταγμένη και ηΕλληνική Εταιρία Κεφαλαλγίας. Στενά συνεργαζόμενη με τον Ελληνικό ΣύνδεσμοΚεφαλαλγίας που δραστηριοποιεί τους πάσχοντες από χρόνιους πονοκεφάλους στην Ελλάδα, ενορχηστρώνει μια καμπάνια αναγνώρισης του προβλήματος.

Είναι ένας χρόνος τώρα που θεσπίστηκε η 21η Μαρτίου ως ημέρα αθροιστικής Κεφαλαλγίας για να ευαισθητοποιήσει τους Ευρωπαίους πολίτες για το πρόβλημα τηςΚεφαλαλγίας που αγνοείται σχεδόν απο τους πάντες και προσβάλλει έναν στους χίλιους πολίτες, καταρρακώνοντας κυριολεκτικά τη ζωή τους. Η 12η Σεπτεμβρίου είναι ημέρα αναγνώρισης της Κεφαλαλγίας Παγκοσμίως. Δεν αποτελεί επικοινωνιακό τέχνασμα, ούτε προσπάθεια υπερτίμησης. Απλά υπενθυμίζεται και καταδεικνύεται το υποτιμημένο πρόβλημα. 

Η παγκόσμια έρευνα, παρά την περιορισμένη χρηματοδότηση, αποκαλύπτει νέες θεραπείες με μεθόδους σχεδόν διαστημικές. Βιολογικοί παράγοντες απόλυτα εξειδικευμένοι για τη θεραπεία της ημικρανιας και συσκευές νευ-ερεθισμού προστίθενται στα κλασικά φάρμακα για την καταπολέμηση της ημικρανίας και των άλλων Κεφαλαλγιών, όπως είναι η αθροιστική Κεφαλαλγία. Στη χώρα μας, πραγματοποιούνται εκτενείς κλινικές μελέτες που στοχεύουν στην επιστημονική τεκμηρίωση αυτών των θεραπειών, οι οποίες αναμένεται να αλλάξουν πλήρως τη θεραπευτική κατάσταση που επικρατεί τώρα. 

Όσοι υποφέρουν από συχνές Κεφαλαλγίες πρέπει να έχουν ιατρική παρακολούθηση και πρόσβαση στις νέες εξειδικευμένες θεραπείες, γιατί δεν μπορούν μόνοι τους να διαχειριστούν αυτό το πρόβλημα. Συχνά τα ίδια τα αναλγητικά επιδεινώνουν τους πονοκεφάλους όταν χρησιμοποιούνται αλόγιστα και δεν αρκούν οι φιλικές συμβουλές και οι παραδοσιακοί τρόποι για να αντιμετωπίσει κανείς τον πονοκέφαλό του. Ούτε το ξεμάτιασμα. Ειδικά Κέντρα Κεφαλαλγίας υπάρχουν σε αρκετά δημόσια νοσοκομείαστελεχωμένα με ειδικούς γιατρούς (αναφέρονται στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Εταιρίας Κεφαλαλγίας http://www.kefalalgia.gr/index.php/el), που καθοδηγούν με επιστημονικότητα, αποτελεσματικότητα και ασφάλεια τους Κεφαλαλγικούς ασθενείς.

Πονοκέφαλος, κούραση, ξηροστομία μπορεί να οφείλονται στο όζον που περιέχεται στη αιθαλομίχλη. Πόσο επικίνδυνο είναι για την υγεία μας;

των Αλέξανδρου Γιατζίδη, Μ.D. και Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr

Οι ζεστές ημέρες και οι καύσωνες συνοδεύονται από ψηλότερα επίπεδα όζοντος στην κατώτερη ατμόσφαιρα. 

Αποτελεσματική θεραπευτική αντιμετώπιση του πονοκέφαλου. Στρες, ακατάλληλα γεύματα, διαταραχές του ύπνου, ελλιπής σωματική άσκηση σχετίζονται με κεφαλαλγία

επιμέλεια Κασσιανή Τσώνη, medlabnews.gr

Η κεφαλαλγία είναι ένα σχεδόν παγκόσμιας εμφάνισης σύμπτωμα, έχοντας ένα πολύπλοκο και ετερογενές σύνολο αιτίων με αρνητικές ατομικές και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, αποτελώντας συγχρόνως μια από τις πιο συχνές διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις για τους επαγγελματίες υγείαςπαγκοσμίως. Η κεφαλαλγία σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι ίσως το συχνότερο και σημαντικότερο πρόβλημα πόνου, αφού πολλές φορές συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, που δυσχεραίνουν την καθημερινότητα του ασθενή. Περισσότερα από 1 στα 5 άτομα έχουν πονοκεφάλους που περιορίζουν τις δραστηριότητές τους στο σπίτι, την εργασία και την κοινωνική τους ζωή. Ένα στα 25 άτομα έχει σχεδόν καθημερινούς πονοκεφάλους, με αρνητικό αντίκτυπο στην προσωπική και κοινωνική του ζωή.

Ο πονοκέφαλος και οι συχνές κεφαλαλγίες
Ο πονοκέφαλος δεν είναι μόνο υποκειμενικός, ούτε «υστερικός» όπως πολλοί πιστεύουν. Έχει συγκεκριμένους εγκεφαλικούς μηχανισμούς που έχουν καταγραφεί λεπτομερώς. Όπως όλα τα είδη χρόνιου πόνου, κινητοποιούν μηχανισμούς συναισθηματικούς που επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

Στο σχολείο, στη δουλειά, στο σπίτι, ο συμμαθητής, ο συνάδελφος ή ο σύντροφος, που πονά, δεν πρέπει να περιφρονείται και ο επίμονος πονοκέφαλος δεν πρέπει να παραβλέπεται. Είναι αλήθεια ότι ο πονοκέφαλος δεν σκοτώνει, αλλά “κλέβει” ημέρες ζωής και συχνά καταστρέφει την προσωπική ζωή του ατόμου, οδηγώντας το και σε κοινωνική απομόνωση.

Όσοι υποφέρουν από συχνές κεφαλαλγίες χρειάζονται ιατρική παρακολούθηση, γιατί δε μπορούν μόνοι τους να διαχειριστούν αυτό το πρόβλημα. Συχνά, η υπερβολική χρήση αναλγητικών επιδεινώνει τον πονοκέφαλο και δεν αρκούν οι φιλικές συμβουλές και οι παραδοσιακοί τρόποι αντιμετώπισής του.

Σχέση ανάμεσα στην κεφαλαλγία και στο στρες
Την άμεση σχέση ανάμεσα στην κεφαλαλγία και στο στρες, ως αναφερόμενου εκλυτικού παράγοντα, κατέδειξε για πρώτη φορά, η πιο πρόσφατη μέχρι σήμερα, κλινική μελέτη επιστημόνων ιατρών της Νευρολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών του Αιγινήτειου Νοσοκομείου. Η μελέτη διεξήχθη σε σύνολο 5.988 προσελεύσεων στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) του Νοσοκομείου, εκ των οποίων 906 άτομα καταγράφηκαν με προεξάρχον το σύμπτωμα της κεφαλαλγίας.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η κεφαλαλγία τύπου τάσεως ήταν ο πιο συχνός τύπος πρωτοπαθούς κεφαλαλγίας, ενώ, ακολουθούσαν με μικρότερη συχνότητα η ημικρανία, η αθροιστική κεφαλαλγία και η κεφαλαλγία χωρίς ειδικούς χαρακτήρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι, η πλειοψηφία στο δείγμα ήταν γυναίκες (2:1), με συχνότερη διάγνωση αυτή της κεφαλαλγίας τύπου τάσης σε ποσοστό (42,9%) και, ακολουθούσε η ημικρανία σε ποσοστό (22,49%). Στους άνδρες συχνότερη ήταν η κεφαλαλγία τύπου τάσης σε ποσοστό (42,07%) ενώ, δεύτερη κατά συχνότητα ήταν η κεφαλαλγία χωρίς ειδικούς χαρακτήρες σε ποσοστό (16,5%).

Οι διαγνώσεις των διαφόρων τύπων κεφαλαλγίας, επί των 906 ασθενών, κατεγράφησαν ως εξής: 

Τύπος κεφαλαλγίας	Κεφαλαλγία τάσης (χρόνια ή επεισοδιακή) Ημικρανία Αθροιστική κεφαλαλγία Δευτεροπαθής NOS (not otherwise specified: κεφαλαλγία χωρίς ειδικούς χαρακτήρες)	386 (42,60%) 183 (20,20%) 15 (1,70%) 155 (17,10%) 167 (18,40%)
Φαρμακευτική αγωγή	Κοινά αναλγητικά Αντιημικρανικά Αντικαταθλιπτικά Καμία	767 (84,70%) 97 (10,70%) 18 (2,00%) 24 (2,60%)
Κατάχρηση φαρμάκων	Ναι Όχι	755 (83,30%) 151 (16,70%)
Ύφεση κεφαλαλγίας με τη φαρμακευτική αγωγή	Ναι Όχι Μερική ύφεση	417 (46,00%) 446 (49,20%) 43 (4,70%)

Η πλειοψηφία των ασθενών (83,3%) ανέφερε κατάχρηση φαρμάκων (λήψη για περισσότερες από 15 συνολικά ημέρες το μήνα), κυρίως απλών αναλγητικών(84,70%), αντιημικρανικών (10,7%), αντικαταθλιπτικών (2%), χωρίς ύφεση της κεφαλαλγίας (49,20%). Αξιοσημείωτο είναι ότι οι περισσότεροι ασθενείς δεν λαμβάνουν προφυλακτική αγωγή.

Το 93,3% των ασθενών με κεφαλαλγία τάσης και το 90% με ημικρανία ανέφεραν ότι τα επεισόδια κεφαλαλγίας εκλύονται κατόπιν έντονου στρες, ως εξής:

Τύπος κεφαλαλγίας	Στρες ως εκλυτικός παράγοντας
	ΝΑΙ	ΟΧΙ
Τάσης	359 (93,01%)	27 (6,99%)
Ημικρανία	165 (90,16%)	18 (9,84%)
Αθροιστική	10 (66,67%)	5 (33,33%)
NOS	136 (81,44%)	31 (18,56%)

Αναλύοντας τη μελέτη, οι ερευνητές ανέφεραν ότι, μεταξύ των πολλαπλών προδιαθεσικών παραγόντων που έχουν ενοχοποιηθεί για την κεφαλαλγία τάσης, όπως, ακατάλληλα γεύματα, διαταραχές του ύπνου, ελλιπής σωματική άσκηση, το στρες είναι ο πιο κοινός, αλλά η σχέση αιτίου/αιτιατού δεν είναι σαφής. Παρόλα αυτά, τόνισαν, ότι η παρούσα μελέτη έγινε σε ασθενείς που προσήλθαν στο χώρο των ΤΕΠ, τα οποία εστιάζουν κυρίως στην αρχική εκτίμηση των ασθενών, τη διάκριση μεταξύ πρωτοπαθούς - δευτεροπαθούς κεφαλαλγίας και, όπου υπάρχει αμφιβολία ή νευρολογικό έλλειμμα, συνιστάται περαιτέρω νευροαπεικονιστικός έλεγχος και εισαγωγή σε νευρολογικό τμήμα για διερεύνηση.

Θεραπευτική αντιμετώπιση του πονοκέφαλου

Η εταιρεία Valeant/PharmaSwiss Ελλάδας συνεισφέρει υπεύθυνα στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της κεφαλαλγίας, διαθέτοντας στην αγορά το αμιγώς Ελληνικό και πάνω από 60 χρόνια γνωστό και καταξιωμένο αναλγητικό Algon®. Το σκεύασμα αποτελεί μία λύση για την ανακούφιση από ήπιας έως μέτριας έντασης πόνους, καθώς συνδυάζει 3 δραστικές ουσίες: ακετυλοσαλικυλικό οξύ (400 mg), με αναλγητική, αντιπυρετική και αντιφλεγμονώδη δράση, παρακεταμόλη (200 mg), με αναλγητική και αντιπυρετική δράση αλλά και καφεΐνη (50 mg), με διεγερτικές ιδιότητες, που μειώνουν την αντίληψη του πόνου και αυξάνουν την απορρόφηση των υπόλοιπων δραστικών συστατικών. Μελέτες κατέδειξαν ότι ο συνδυασμός των 3 δραστικών συστατικών του Algon® είναι πιο αποτελεσματικός σε σχέση με το Placebo και 30% πιο αποτελεσματικός από τη μονοθεραπεία με παρακεταμόλη(2), ενώ το 80% των ασθενών που τους χορηγήθηκε ο τριπλός συνδυασμός των δραστικών ουσιών του Algon®, δήλωσαν πλήρη ή μερική ανακούφιση από τον πονοκέφαλο(3).Επιπλέον, η ανακούφιση μετά τη λήψη του τριπλού συνδυασμού δραστικών του Algon® είναι στατιστικώς μεγαλύτερη από τα πρώτα 45’ της χορήγησης, σε σχέση με την ιβουπροφαίνη(4).
Το Algon®, χάρη στον τριπλό συνδυασμό δραστικών ουσιών, ανακουφίζει από τον πονοκέφαλο, την μυαλγία, αρθραλγία, νευραλγία, τον πονόδοντο, τους πόνους περιόδου και παράλληλα έχει αντιπυρετική δράση.

Βιβλιογραφία:
1.Επιδημιολογική καταγραφή των ασθενών με κεφαλαλγία στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών της Νευρολογικής κλινικής του Αιγινητείου Νοσοκομείου κατά τη διετία 2010-2012 / Μπουγέα Αναστασία, Αναγνώστου Ευάγγελος, Παρασκευάς Γεώργιος, Καπάκη Ελισάβετ, Κωνσταντινίδης Βασίλειος, Σταμπουλής Ελευθέριος, Kαλφάκης Νικόλαος, Καραρίζου Ευαγγελία Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο // http://www.jneurology.gr/en/images/pdf_2013_1/24_28.pdf

2. Diener et al. The Journal of Headache and Pain 2014, 15:76, Use of a fixed combination of acetylsalicylic acid, acetaminophen and caffeine compared with acetaminophen alone in episodic tension-type headache: meta-analysis of four randomized, double-blind, placebo-controlled, crossover studies. Hans-Christoph Diener, Morris Gold and Martina Hagen)
3. Arch Neurol/vol 55:210-217, Feb 1998 Efficacy and Safety of Acetaminophen, Aspirin, and Caffeine in Alleviating Migraine Headache Pain: Three Double-blind, Randomized, Placebo-Controlled Trials. Lipton, Richard B. MD; Stewart, Walter F. PhD, MPH; Ryan, Robert E. Jr, MD; Saper, Joel MD; Silberstein, Stephen MD; Sheftell, Fred MD
4. Cephalalgia 2014, Vol.34 (13) 1070-1078. J. Goldstein, M. Hagen, M. Gold. Results of a multicenter, double-blind, randomized, parallel-group, placebo-controlled, single-dose study comparing the fixed combination of acetaminophen, acetylsalicylic acid, and caffeine with ibuprofen for acute treatment of patients with severe migraine