Πνευμονία. Τι είναι; Τύποι πνευμονίας; Πώς μεταδίδεται; Ποια τα συμπτώματα; Πρόληψη της πνευμονίας;

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η πνευμονία είναι η λοίμωξη των πνευμόνων, η οποία προκαλεί βήχα, πυρετό και δυσκολία στην αναπνοή. Είναι μία σοβαρή κατάσταση, ειδικά στα μικρά παιδιά, στα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και στα άτομα που έχουν άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας. 

Η πνευμονία είναι η πιο γνωστή νόσος του αναπνευστικού από την αρχαιότητα. Πρώτος  ο Ιπποκράτης(460-370π.Χ) αναφέρεται στη νόσο και τα συμπτώματά της. Στους αιώνες η πνευμονία θεωρείται κύρια αιτία νοσηρότητος και θνητότητος. Το 1918 ο εξέχων ιατρός Ουίλιαμ Όσλερ χαρακτηρίζει την πνευμονία ως ΄΄κυβερνήτη΄΄ των αιτιών θανάτου εκείνη την εποχή. Το 1929 ο Άγγλος ερευνητής Αλεξάντερ Φλέμινγκ ανακαλύπτει την πενικιλλίνη, το πρώτο αντιβιοτικό σκεύασμα. Έκτοτε η αλματώδης εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης μείωσε τη θνησιμότητα της πνευμονίας στον ανεπτυγμένο κόσμο.

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Πνευμονίας (World Pneumonia Day) καθιερώθηκε το 2009, με πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Συνασπισμού κατά της Παιδικής Πνευμονίας μετά από τη σύμπραξη 125 μη κυβερνητικών οργανώσεων, κινημάτων πολιτών και κυβερνητικών οργανώσεων, προκειμένου να υποστηριχθούν οι προσπάθειες όλων των εμπλεκομένων φορέων για την αντιμετώπιση της νόσου. Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Πνευμονίας παρέχει μια καλή ευκαιρία για να επιστήσουμε την προσοχή στην παιδική επιβίωση, καθώς σήμερα η πνευμονία αποτελεί τη μοναδική κυριότερη αιτία θανάτου παιδιών κάτω των πέντε ετών παγκοσμίως και είναι αιτία για το 18% των περίπου 6,9 εκατομμυρίων θανάτων παιδιών ετησίως - ή περίπου 1,3 εκατομμύρια παιδιά.

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Πνευμονίας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 12 Νοεμβρίου υπό την αιγίδα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (WHO). 

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της πνευμονίας, η χρήση των εμβολίων κατά της πνευμονίας, καθώς και η πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, σώζουν ζωές, με απλά μέτρα, όπως ο έγκαιρος και αποκλειστικός μητρικός θηλασμός, το πλύσιμο των χεριών με σαπούνι, καθαρό οικιακό περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένου του ασφαλούς πόσιμου νερού και βελτιωμένων εγκαταστάσεων υγιεινής, και η παροχή θρεπτικών ιχνοστοιχείων συμβάλλουν ώστε να μειωθούν τα περιστατικά πνευμονίας.

Συνήθως προκαλείται από βακτήρια, αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί από ιούς και άλλους μικροοργανισμούς.

Παθογόνοι μικροοργανισμοί που προκαλούν πνευμονία:

Βακτήρια 

• Streptococcus pneumoniae (~40%) 
• Haemophilus influenzae 
• Moraxella catarrhalis 
• Pseudomonas aeruginosa 

Εντεροβακτηριακά 

• Escherichia coli, 
• Klebsiella pneumoniae 
• Staphylococcus aureus

Άτυπα παθογόνα 

• Mycoplasma pneumoniae 
• Chlamydophila pneumoniae 
• Legionella sp. 

Ιοί 

• Influenza A and B 
• Coronavirus
• Respiratory syncytial virus (RSV)

Ποια είναι τα συμπτώματα της πνευμονίας;

Τα συχνότερα είναι τα εξής:

• Βήχας

• Πυρετός

• Δύσπνοια

• Πόνος στο στήθος κυρίως κατά τη βαθιά ανάσα

• Ταχυκαρδία

• Ρίγος

• Απόχρεμψη πυωδών ή βλεννωδών φλεγμάτων

Τύποι πνευμονίας

Πνευμονία της κοινότητας (ΠΚ): Είναι ο συνηθέστερος τύπος πνευμονίας και οφείλεται συνήθως σε βακτήρια ή ιούς, ωστόσο το πιο συχνό βακτηριακό αίτιο είναι ο πνευμονιόκοκκος.

Πνευμονία σχετιζόμενη με χώρους παροχής φροντίδας υγείας (HCAP): Αυτή η πνευμονία προσβάλλει άτομα που βρίσκονται σε χώρους παροχής φροντίδας υγείας εκτός νοσοκομείων, όπως γηροκομεία, κέντρα αιμοκάθαρσης και εξωτερικά ιατρεία.

Ενδονοσοκομειακή πνευμονία (HAP): Η ενδονοσοκομειακή πνευμονία αφορά συγκεκριμένα ασθενείς που νοσηλεύονται σε νοσοκομείο για άλλο αίτιο.

Πνευμονία από εισρόφηση: Οφείλεται στην είσοδο τροφής, υγρών ή σάλιου στους πνεύμονες.

Πώς μεταδίδεται;

Τα άτομα που είναι φορείς ιών που προκαλούν πνευμονία ή του βακτηρίου του στρεπτόκοκκου στη ρινική κοιλότητα και στον φάρυγγα μπορούν να μολύνουν άλλους μέσω του αέρα με το φτέρνισμα ή τον βήχα.

Παράγοντες κινδύνου

Το  κάπνισμα  είναι  ο  μοναδικός  σημαντικός αναγνωρισμένος  και  προλήψιμος  παράγοντας κινδύνου για  την  πνευμονία της κοινότητας.
 Η μεγαλύτερη ηλικία,  η  χρόνια  αποφρακτική  πνευμονοπάθεια  (ΧΑΠ), προηγούμενες  λοιμώξεις  του  αναπνευστικού αυξάνουν επίσης  τους  κινδύνους  για  εκδήλωση πνευμονίας της κοινότητας.
 Σε  ηλικιωμένους  ασθενείς, ο αλκοολισμός, το άσθμα, οι ανοσοκατασταλτικές  θεραπείες,  οι παθήσεις  του  πνεύμονα,  οι καρδιακές  παθήσεις, η παραμονή  σε  ιδρύματα  και  η  μεγαλύτερη  ηλικία  είναι συνδεμένα  με  τον  κίνδυνο  να  ασθενήσουν  από πνευμονία.

Καταστάσεις  όπου  πολλοί  άνθρωποι  βρίσκονται  σε στενή  επαφή  (π.χ.  σε σχολεία,  στρατώνες,  φυλακές, καταφύγια  για  άστεγους)  διευκολύνουν  την εξάπλωση μερικών  από  τις  πιο  λοιμώδεις  αιτίες  της πνευμονίας, και  οδηγούν  σε  τοπικές  επιδημίες.

Ορισμένα  επαγγέλματα  (π.χ.  αγρότες)  είναι συνδεμένα με  μερικές  από  τις  πιο  συνηθισμένες  αιτίες  της πνευμονίας.

Χρειάζεται να επισκεφτώ το γιατρό μου αν έχω πνευμονία;

Ναι. Το συντομότερο. Μπορεί η πνευμονία να είναι ήπια, αλλά αρκετές φορές μπορεί να είναι σοβαρότατη και να θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενή, ειδικά εάν δεν γίνει η έναρξη της θεραπείας σύντομα. 

Τα συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται η πνευμονία από την κοινότητα είναι κοινά και με άλλες νόσους του αναπνευστικού συστήματος, με αποτέλεσμα η διαφορική διάγνωση εκτός νοσοκομείου να είναι συχνά δύσκολη. Κατά την αρχική εκτίμηση του ασθενούς πρέπει να τίθεται το ερώτημα εάν τα συμπτώματα είναι αποτέλεσμα τυπικής πνευμονίας, πνευμονίας εξ εισροφήσεως ή άλλης μη λοιμώδους νόσου (άσθμα, ΧΑΠ, καρδιακή ανεπάρκεια, πνευμονική εμβολή). Η υποψία ανάπτυξης πνευμονίας εξ εισροφήσεως πρέπει να τίθεται σε ασθενείς με διαταραχές στην κατάποση, ήτοι ασθενείς με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, νευρομυϊκά νοσήματα, ορισμένες ψυχιατρικές νόσους και άλλα χρόνια νοσήματα που επηρεάζουν την κατάποση. Η υποψία πνευμονικής εμβολής πρέπει να τίθεται σε ασθενείς με ιστορικό εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης ή πνευμονικής εμβολής, σε όσους είναι σε ακινησία για διάστημα άνω των 4 εβδομάδων και σε ασθενείς με κακοήθεια. Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι δύσκολο να αξιολογηθεί εκτός νοσοκομείου. Υποψία της νόσου πρέπει να τίθεται σε ασθενείς ηλικίας >65 ετών, σε όσους έχουν ιστορικό εμφράγματος μυοκαρδίου και σε όσους εμφανίζουν ορθόπνοια. Στο ερώτημα αν πρόκειται για απλή οξεία βρογχίτιδα ή πνευμονία, ισχυρή υποψία για πνευμονία τίθεται εάν ο ασθενής εμφανίζει οξεία εμφάνιση βήχα και δύσπνοια, ταχύπνοια ή πυρετό που επιμένουν περισσότερο από 4 ημέρες. Η συνύπαρξη συμπτωμάτων από το ανώτερο αναπνευστικό αποτελεί ισχυρή ένδειξη ιογενούς λοίμωξης. Σε όλες τις περιπτώσεις η ακτινογραφία θώρακα (πρόσθια και πλάγια) επιβεβαιώνει τη διάγνωση.

Επισκεφτείτε το γιατρό σας όταν:

• Ο βήχας χειροτερεύει

• Δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε

• Υπάρχει υψηλός πυρετός ( >38.8°C )

• Πονάτε το στήθος ειδικά όταν παίρνετε βαθιά ανάσα

• Μετά από ένα κοινό κρυολόγημα, και ενώ αρχικά είχατε βελτιωθεί, αρχίζετε ξαφνικά να επιδεινώνεστε.

Εάν ο γιατρός σας πιστεύει ότι ενδεχομένως παρουσιάζετε πνευμονία, πιθανότατα θα σας συστήσει να υποβληθείτε σε ακτινογραφία θώρακας. Αυτή εξάλλου είναι και η εξέταση εκλογής για τη διάγνωση της πνευμονίας.

Διάγνωση στο νοσοκομείο

Κατά την εισαγωγή του ασθενούς 

• Ακτινογραφία θώρακα (πρόσθια και πλάγια) 

• Μέτρηση αερίων αρτηριακού αίματος ή παλμική οξυμετρία 

• Γενική αίματος 

• Βιοχημικός έλεγχος 

• Μικροβιολογικός έλεγχος

Ποια είναι η θεραπεία της πνευμονίας;

Η πνευμονία θεραπεύεται με αντιβιοτικά. Η φαρμακευτική  με  αντιβιοτικά  αγωγή  στα  αρχικά στάδια  μπορεί  να  θεραπεύσει  τη  βακτηριακή πνευμονία.  Ακόμη  δεν  υπάρχει  γενική  θεραπεία  για την  ιογενή  πνευμονία,  αν  και  φάρμακα  κατά  των  ιών μπορεί  να  φανούν  χρήσιμα  σε  μερικές  περιπτώσεις. Ασθενείς με σοβαρή πνευμονία πρέπει να λαμβάνουν εντατική θεραπεία και μπορεί  να  χρειασθούν  μηχανική υποστήριξη  της  αναπνοής. 
Η ανάρρωση από την πνευμονία είναι αργή. Μεταξύ 19-31% των ασθενών με πνευμονία της κοινότητας, είτε δεν επιστρέφουν στην εργασία τους ή δεν αναρρώνουν πλήρως μέσα σε 6-8 εβδομάδες, και αυτό το ποσοστό αυξάνει στο 55% στους ηλικιωμένους.

Στους ενήλικες, η θνησιμότητα αυξάνει με την ηλικία, με τους περισσότερους θανάτους να εμφανίζονται στους ηλικιωμένους.
 Ο συνολικός αριθμός θανάτων ανά κράτος ποικίλλει πάρα πολύ, υποδηλώνοντας ότι η  πλημμελής καταγραφή περιπτώσεων πνευμονίας είναι ίσως συχνή.

Είναι πολύ σημαντικό να λάβει κανείς τελικά όλη τη θεραπεία όπως του έχει προτείνει ο γιατρός του, παρά το γεγονός ότι ενδεχομένως να αρχίσει να νιώθει καλύτερα πριν ολοκληρωθούν όλες οι απαιτούμενες δόσεις των φαρμάκων.

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑΣ 

Η απάντηση της πνευμονίας στη θεραπεία παρακολουθείται με κλινικά κριτήρια που περιλαμβάνουν τη βελτίωση της πορείας του πυρετού, τη βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας και τη βελτίωση των αιμοδυναμικών παραμέτρων. Η ακτινολογική λύση της πνευμονίας απαιτεί μακρύτερο χρονικό διάστημα. Η αλλαγή του θεραπευτικού σχήματος συνιστάται στην περίπτωση που επιδεινώνεται η κατάσταση του ασθενούς, μετά από 48 ώρες από την έναρξη της χορήγησής του, ή εάν μετά από 72 ώρες δεν υποχωρεί ο πυρετός. Η απόφαση για χορήγηση εξιτηρίου στον ασθενή προϋποθέτει την πλήρη σταθεροποίηση του.

Μετά από πόσο καιρό θα αισθανθώ καλύτερα;

Μπορεί να νιώθετε βελτίωση 3-5 μέρες μετά την έναρξη των αντιβιοτικών. Οι περισσότεροι ασθενείς επανέρχονται στις καθημερινές τους δραστηριότητες μετά από μία εβδομάδα από την έναρξη της θεραπείας. Ακόμη και τότε όμως, υπάρχει το ενδεχόμενο να αισθάνεται κανείς κούραση και αδυναμία ή και να έχει βήχα μέχρι και ένα μήνα από την έναρξη της φαρμακευτικής του αγωγής.

Τι πρέπει να κάνετε εάν πάσχετε από  πνευμονία;

Χρειάζεται αρχικά ξεκούραση, περιορισμός των δραστηριοτήτων και άφθονα υγρά. Μετά από 4-6 εβδομάδες ενδεχομένως να χρειαστεί να σας επανεκτιμήσει ο γιατρός σας.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της πνευμονίας περιλαμβάνει:

• Ανάπαυση

• Καλή ενυδάτωση

• Αναλγητικά-αντιπυρετικά

• Αντιβιοτικά και σε κάποιες περιπτώσεις ειδικά αντιιϊκά φάρμακα

• Αποχρεμπτικά-βλεννολυτικά

• Εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά και αντιφλεγμονώδη

• Διακοπή καπνίσματος

Τι μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τις πιθανότητες να ξαναπάθετε πνευμονία;

Πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι ή αλκοολούχο αντισηπτικό. Έτσι προστατεύεστε έστω και μερικώς από τους άφθονους μικροοργανισμούς. Επίσης υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο κατά του συχνότερου μικροβίου που προκαλεί πνευμονία. Εντούτοις, αυτό δεν έχει ένδειξη για τον καθένα. Ρωτήστε το γιατρό σας εάν μπορείτε και είναι απαραίτητο να το κάνετε. Επίσης οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να εμβολιαστούν κατά του ιού της γρίπης κάθε χρόνο.

Τα εμβόλια πρόληψης της πνευμονίας είναι το εμβόλιο της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου. Περιέχουν, αντίστοιχα, αντιγόνα γρίπης και πνευμονιόκοκκου, τα οποία έχουν υποστεί ειδική επεξεργασία, ώστε να διεγείρουν την ανοσοποιητική απάντηση του οργανισμού, χωρίς να προκαλούν νόσο. Τα εμβόλια προκαλούν έντονη ανοσολογική διέγερση, με παραγωγή αντισωμάτων, τα οποία προσφέρουν στο άτομο ανοσία. Παρά ταύτα, υπάρχουν και αρκετά άτομα “non responders”, τα οποία δεν αντιδρούν αποτελεσματικά. Επίσης δεν παρέχουν προστασία έναντι όλων των μορφών πνευμονίας. Το εμβόλιο της γρίπης προστατεύει από την πνευμονία από γρίπη και το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου από την πνευμονιοκοκκική πνευμονία. Η ανοχή και η ασφάλεια των εμβολίων είναι υψηλή, με λίγες παρενέργειες που περιλαμβάνουν πρήξιμο, πόνο στην θέση της ένεσης, μυϊκά άλγη, κακουχία, ελαφρό γριπώδες σύνδρομο για λίγες ημέρες μετά την ένεση. Είναι απαγορευτικά, ωστόσο, για ορισμένες κατηγορίες ατόμων (π.χ. θανατηφόρες αλλεργίες σε συστατικά του εμβολίου).

Διαβάστε επίσης

• Τι είναι η οξεία και η χρόνια βρογχίτιδα; Σε τι οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται; Ροφήματα που κάνουν καλό
• O βήχας μπορεί να οφείλεται σε καρκίνο του πνεύμονα;
• Πότε ο βήχας πρέπει να σας ανησυχήσει, τι μπορεί να προκαλέσει και πώς αντιμετωπίζεται;
• Βήχας μετά από το κρυολόγημα και πώς αντιμετωπίζεται
• Πώς η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.) επηρεάζει το αναπνευστικό σύστημα; ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΧΑΠ
• Ξυπνάτε από τον βήχα; Ποια είναι η αιτία και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί; Πότε πρέπει να ανησυχήσετε;
• Τι είναι η φυματίωση; Χρήσιμες πληροφορίες, ερωτήσεις και απαντήσεις.
• 14 βότανα για τις παθήσεις του αναπνευστικού

Έχει το παιδί σας πυρετό; Τι ΔΕΝ πρέπει να κάνετε; Πυρετικοί σπασμοί

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Ο πυρετός από μόνος του δεν είναι επικίνδυνος, επικίνδυνη όμως μπορεί να είναι η αιτία για την οποία το παιδί έχει πυρετό και η θερμοκρασία του παιδιού σας θα επανέλθει στο φυσιολογικό όταν η λοίμωξη περάσει.

Βρέφη ηλικίας κάτω των τριών μηνών διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο όταν έχουν πυρετό και πρέπει να ελέγχονται από παιδίατρο.

Τι είναι ο πυρετός;

Ο πυρετός είναι όταν η θερμοκρασία του σώματος του παιδιού σας είναι μεγαλύτερη από το κανονικό. Η κανονική θερμοκρασία του σώματος είναι περίπου 37. Κελσίου, αλλά αυτή μπορεί να κυμαίνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Στα παιδιά, η θερμοκρασία πάνω από 38.C υποδηλώνει πυρετό. Δεν αποτελεί πάντοτε ένδειξη σοβαρής ασθένειας. Ο πυρετός πρέπει να φθάσει τους 42.C για να προκαλέσει βλάβη στο παιδί σας (ή να τους προκαλέσει βλάβη στον εγκέφαλο). Αυτό είναι πολύ σπάνιο. Η θερμοκρασία του παιδιού σας θα ανεβοκατεβαίνει περίπου κάθε τέσσερις ώρες. Αυτό αποτελεί τη φυσική μέθοδο του σώματος για την καταπολέμηση μιας μόλυνσης. Αντιπυρετικά φάρμακα μπορεί να μην έχουν καμία συνέπεια στη θερμοκρασία του παιδιού σας ή μειώνουν τη θερμοκρασία μόνο για μικρό χρονικό διάστημα. Αυτό είναι φυσιολογικό και δεν πρέπει να προκαλέσει ανησυχία.

Τι προκαλεί πυρετό;

Ο πυρετός δεν είναι αρρώστια, είναι σύμπτωμα (όπως, για παράδειγμα, ο βήχας) που οφείλεται σε πολλά αίτια.
Ο πυρετός συνήθως προκαλείται από μια λοίμωξη κάπου στο σώμα. Ορισμένοι τύποι λοιμώξεων που οδηγούν σε πυρετό περιλαμβάνουν:

• ιογενή (που προκαλείται από έναν ιό) - περίπου εννέα στα δέκα παιδιά με πυρετό θα έχουν μια ιογενή ασθένεια, όπως το κρύωμα, τη γρίπη ή τη γαστρεντερίτιδα

• βακτηριακή (προκαλείται από βακτήρια) - όπως ορισμένες λοιμώξεις του αυτιού, η πνευμονία ή λοιμώξεις των ούρων.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Ένα παιδί μπορεί:

• να φαίνεται αναψοκοκκινισμένο και να το νιώθετε ότι καίει

(τα χέρια και τα πόδια τους μπορεί να νοιώθουν κρύα)

• να αισθάνεται ενοχλημένο και κουρασμένο (που μπορεί να

θέλουν να κοιμηθούν περισσότερο)

• να αναπνέει ταχύτερα ή/και ο παλμός τους είναι γρήγορος ή

‘χτυπά δυνατά’

• να μη θέλει να φάει.

Τα συμπτώματα αυτά είναι όλα λόγω του πυρετού και θα ξεπεραστούν όταν η θερμοκρασία του παιδιού σας ομαλοποιηθεί. Οι πυρετοί είναι πολύ συχνοί στην παιδική ηλικία, ειδικά στα παιδιά που πηγαίνουν σε ημερήσια φροντίδα, βρεφικό σταθμό ή νηπιαγωγείο. Τα παιδιά μπορεί να αρρωστήσουν από ιογενή ασθένεια και να αναπτύξουν πυρετό αρκετές φορές μέσα σ’ ένα χρόνο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα παιδιά συχνά αρρωσταίνουν από άλλα παιδιά που είναι άρρωστα, συνήθως επειδή μοιράζονται παιχνίδια, τρόφιμα και ποτά και απλά και μόνο με το φτάρνισμα και το βήχα. Το να αρρωστήσουν βοηθά τα παιδιά να δημιουργήσουν ένα ισχυρότερο ανοσοποιητικό σύστημα, και είναι φυσιολογικό μέρος της παιδικής ηλικίας.

Θεραπεία

Δεν είναι πάντα απαραίτητο να κάνετε θεραπεία για πυρετό. Μπορεί να σας συμβουλεύσουν να δώσετε στο παιδί σας αντιπυρετικά φάρμακα, για να προσφέρετε στο παιδί σας μεγαλύτερη άνεση. Αυτό συνιστάται αν το παιδί σας είναι ενοχλημένο, ευερέθιστο ή πονά και όχι για τη θεραπεία του ίδιου του πόνου. Ο πυρετός δεν είναι επιβλαβής και βοηθά το σώμα του παιδιού να καταπολεμήσει τη λοίμωξη. Με άλλα λόγια, καταπολεμούμε τον πυρετό όχι γιατί αυτός είναι επικίνδυνος, αλλά διότι προκαλεί κακουχία στο παιδί. Εάν το παιδί είναι ζωηρό και έχει όρεξη για παιχνίδι, έστω κι αν έχει 39° , δεν είναι απαραίτητο να πάρει αντιπυρετικό. Με το να μειώσετε τον πυρετό, η ασθένεια του παιδιού σας μπορεί να παραταθεί. Εάν το παιδί σας έχει μια ιογενή ασθένεια είναι πιθανό να καλυτερέψει χωρίς θεραπεία, και τα αντιβιοτικά δεν θα είναι χρήσιμα. Εάν το παιδί σας έχει μια βακτηριακή λοίμωξη μπορεί να χρειαστεί αντιβιοτικά για να καταπολεμήσει τη λοίμωξη.  

Η αιτία του πυρετού ενός παιδιού μπορεί να μην είναι προφανής.

Περιστασιακά το παιδί σας μπορεί να χρειάζεται να κάνει ορισμένες εξετάσεις (όπως δείγματα ούρων και αίματος), για να διαγνώσουν την αιτία της νόσου. Τα αντιπυρετικά φάρμακα κυκλοφορούν σε ποικίλες μορφές (σιρόπια, υπόθετα, σταγόνες κ.ά.). Καθεμία από τις μορφές αυτές περιέχει ορισμένο ποσό δραστικής ουσίας. Η δόση των αντιπυρετικών καθορίζεται ανάλογα με το βάρος του παιδιού, και γι' αυτό οι γονείς πρέπει να συμβουλεύονται τον παιδίατρο. Όταν δίνουμε αντιπυρετικό σε μορφή σιροπιού, σωστό είναι, για να είμαστε ακριβείς, να μετρούμε την ποσότητα με μία σύριγγα και όχι με κουταλάκι του γλυκού.

Αντιμετώπιση στο σπίτι.

Δώστε στο παιδί σας να πιει πολύ. Να προσφέρετε συχνά νερό ή αραιωμένο χυμό. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν το παιδί σας έχει διάρροια ή εμετό. Αν το θηλάζετε, να του προσφέρετε το στήθος πιο συχνά και στο μεσοδιάστημα να του δώσετε βραστό νερό που κρύωσε, αν χρειαστεί. Μην ανησυχείτε αν το μωρό σας ή το παιδί σας δεν τρώει. Η όρεξή τους θα επανέλθει τη στιγμή που θα νιώσουν καλύτερα (συνήθως μετά από δύο με τρεις ημέρες). Τα υγρά είναι τα πιο σημαντικά, καθώς αυτά συμβάλλουν να προληφθεί η αφυδάτωση (η απώλεια νερού) του παιδιού σας.

Να εξετάσετε το ενδεχόμενο να δώσετε στο παιδί σας παρακεταμόλη  για τον πόνο ή την ενόχληση.

Να ελέγξετε προσεκτικά την ετικέτα για τη σωστή δόση και να βεβαιωθείτε ότι δεν δίνετε στο παιδί σας οποιαδήποτε άλλα προϊόντα που περιέχουν παρακεταμόλη (όπως κάποια φάρμακα για το βήχα και τον πόνο και παρασκευάσματα για το κρύο και τη γρίπη).

Να παρέχετε στο παιδί σας άνεση με πολλές αγκαλιές και διαβεβαίωση. 
Να ενθαρρύνετε το παιδί σας να ξεκουραστεί ή να παίξει ήσυχα αν δεν αισθάνεται καλά. Να μη βάλετε το παιδί σας σε κρύο μπάνιο ή σε κρύο ρεύμα αέρα, και να μη δώσετε στο παιδί σας ασπιρίνη. 

Αν ο πυρετός ξεπερνά τους 39,8°C ή το παιδί νιώσει δυσφορία, εκτός από το αντιπυρετικό, θα βοηθούσε ένα ολόσωμο μπάνιο (εφ' όσον το παιδί το δέχεται). Το νερό πρέπει να έχει θερμοκρασία γύρω στους 30°  (το νερό της βρύσης έχει θερμοκρασία 18-20° C). Το να πλένετε ένα παιδί με πυρετό με σφουγγάρι δεν βοηθά στη μείωση του πυρετού και μπορεί να αναστατώσει το παιδί σας. Είναι προτιμότερο να τα ντύσετε ελαφρά.

Πως να πάρετε τη θερμοκρασία του παιδιού σας

Για να πάρετε τη θερμοκρασία του παιδιού σας, χρησιμοποιήστε ένα ψηφιακό θερμόμετρο, το οποίο μπορείτε να προμηθευτείτε από ένα φαρμακείο. Ακολουθήστε τις οδηγίες καθώς το κάθε θερμόμετρο είναι διαφορετικό. Είναι καλύτερα να καθοδηγείστε από τον τρόπο που το παιδί σας φαίνεται ή αισθάνεται παρά να ελέγχετε συνεχώς τη

θερμοκρασίας τους.

Τι να περιμένετε

Τα περισσότερα παιδιά αναρρώνουν μέσα σε δύο με τρεις ημέρες, χωρίς περαιτέρω θεραπεία.

Πυρετικοί σπασμοί

Μερικά παιδιά με πυρετό μπορεί να έχουν πυρετικούς (με πυρετό), σπασμούς (νευρική κρίση ή παροξυσμό), όπου το παιδί χάνει τις αισθήσεις του και τα χέρια και τα πόδια τους κινούνται σπασμωδικά. Οι περισσότεροι παροξυσμοί δεν διαρκούν πολύ, συνήθως λιγότερο από δύο λεπτά και δεν έχουν σαν αποτέλεσμα εγκεφαλική βλάβη. Ο παροξυσμός μπορεί να είναι τρομακτικός για το γονέα αλλά δεν είναι επικίνδυνος εκτός αν διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα (συνήθως περισσότερο από 15 λεπτά). Αυτό δεν σημαίνει ότι το παιδί σας έχει επιληψία. Η χρήση της παρακεταμόλης για τον ‘έλεγχο’ του πυρετού δεν θα εμποδίσει τον παροξυσμό και μπορεί να μη μειώσει τη θερμοκρασία.

Τι πρέπει να κάνω αν το παιδί μου πάθει νευρική κρίση;

• Να παραμείνετε ήρεμοι και να μην πανικοβληθείτε.

• Να μην σπρώξετε ή βάλετε τίποτα στο στόμα του παιδιού σας, ούτε και τα δάχτυλά σας.

• Να βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας είναι ασφαλές βάζοντας το στο δάπεδο και αφαιρώντας κάθε αντικείμενο που θα μπορούσε να το τραυματίσει.

• Να έχετε υπόψη το χρόνο που άρχισε και σταμάτησε η νευρική κρίση, για να το πείτε στο γιατρό σας.

• Μόλις έχει σταματήσει η νευρική κρίση να βάλετε το παιδί σας να ξαπλώσει σε πλάγια θέση και να το κάνετε να αισθάνεται άνετα.

• Να μην ανακινείστε ή χαστουκίστε το παιδί σας να το ξυπνήσετε.

• Να μη περιορίσετε το παιδί σας.

• Να πάτε το παιδί σας στον παιδίατρο ή το τμήμα επειγόντων περιστατικών (το συντομότερο δυνατό) για μία γενική ιατρική εξέταση για να εξετάσουν αν χρειάζονται θεραπεία της λοίμωξης που προκαλεί τον πυρετό.

Δείτε τον παιδίατρο, αν το παιδί σας:

• Αρνείται να πιει για 12-24 ώρες
• Το παιδί ξυπνά δύσκολα, είναι θολωμένο ή έχει παραλήρημα.
• Έχει υπερβολικούς εμετούς ή διάρροια
• Έκανε σπασμούς.
• Το παιδί κλαίει απαρηγόρητα.

• Παραπονιέται ότι στραβολαίμιασε / τα μάτια τους πονούν από το φως
• Πάσχει από χρόνιο νόσημα που το κάνει πιο ευπαθές σε σοβαρές λοιμώξεις
• Είναι υπνηλία / φαίνεται αδιάθετο
• Αναπτύξει εξάνθημα
• Το παιδί είναι μικρότερο των 3 μηνών
• Δεν καλυτερεύσει σε δύο ή τρεις ημέρες.
• Ο πυρετός είναι πάνω από 40,5 βαθμούς.

Διαβάστε επίσης

• Παραπονιέται το παιδί σας για πονοκεφάλους; Πόσο σοβαρό μπορεί να είναι και πότε πρέπει να πάτε στον γιατρό;
• Μήπως ο υψηλός πυρετός που έχει το παιδί σας, οφείλεται στη νόσο Kawasaki;
• Κρυολόγημα, γρίπη, χωρίς αντιβιοτικά

Τι είναι ο λοιμωξιολόγος; Τι είναι η λοιμωξιολογία; Σε ποιες παθήσεις επεμβαίνει; Μονάδες Λοιμώξεων

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η Λοιμωξιολογία αποτελεί επίσημη και αναγνωρισμένη εξειδίκευση της Παθολογίας και της Παιδιατρικής. 

Οι περισσότερες κοινές λοιμώξεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιτυχία από τον προσωπικό σας ιατρό . Ωστόσο ο γιατρός σας, μπορεί χρειαστεί να σας παραπέμψει σε έναν ειδικό όταν
• μια λοίμωξη είναι δύσκολο να εντοπιστεί
• μια λοίμωξη συνοδεύεται από υψηλό πυρετό και δεν ανταποκρίνεται σε κοινά αντιβιοτικά
• μια λοίμωξη εμφανίζεται σε ασθενή με χρόνια υποκείμενα νοσήματα
• η πρόληψη και η θεραπεία των λοιμώξεων αποτελεί μέρος της συνολικής φροντίδας του ασθενούς όπως στους ασθενείς με υποκείμενη ανοσοκαταστολή που υποφέρουν συχνά από υποτροπιάζουσες λοιμώξεις ή λοιμώξεις από ειδικά παθογόνα
• ένα υγιές άτομο σχεδιάζει να ταξιδέψει σε μια ξένη χώρα ή σε μια τοποθεσία όπου ο κίνδυνος μόλυνσης από ειδικά και μη ειδικά λοιμώδη νοσήματα είναι μεγάλος
• μια λοίμωξη εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της κύησης

Λοιμώξεις χαρακτηρίζονται τα νοσήματα που προκαλούνται από μικροοργανισμούς όπως μικρόβια, ιούς, μύκητες, πρωτόζωα και παράσιτα. Κάποια από αυτά τα παθογόνα μεταδίδονται στον άνθρωπο από το περιβάλλον, από ζώα ή από άλλους ανθρώπους και κάποια προέρχονται από τον ίδιο τον ασθενή εφόσον υπάρχουν συνθήκες ή άλλα νοσήματα που ευνοούν την πρόκληση λοίμωξης. Σε κάποιες από τις περιπτώσεις τα νοσήματα μπορεί να μεταδίδονται σε άλλους ανθρώπους και απαιτούν την εφαρμογή μέτρων πρόληψης της διασποράς τους και σε κάποιες όχι.

O Λοιμωξιολόγος έχει την επιστημονική γνώση πρόληψης, διάγνωσης και κατά περίσταση θεραπείας περιστατικών, τα οποία αν δεν δοθεί η απαραίτητη προσοχή, μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ασθενή.

Στο ευρύ φάσμα της Λοιμωξιολογίας περιλαμβάνονται και οι ενδονοσοκομειακές  λοιμώξεις, που εμφανίζονται σε νοσηλευόμενους ασθενείς, αιματολογικούς και ουδετεροπενικούς ασθενείς, σε ασθενείς με μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων κ.α, αλλά και λοιμώξεις που εμφανίζονται σε ταξιδιώτες (ταξιδιωτική ιατρική), στους οποίους πραγματοποιούνται προληπτικοί εμβολιασμοί και μέτρα ανάλογα με τη χώρα προορισμού τους. 

Ενδεικτικά, λοιμώξεις που απαιτούν παρακολούθηση από Ειδικό Λοιμωξιολόγο είναι:

• Αναπνευστικού συστήματος (Κοινό κρυολόγημα, Οξεία φαρυγγίτιδα και αμυγδαλίτιδα, Ωτίτιδα, Παραρρινοκολπίτιδα, Βρογχίτιδα, Πνευμονία)
• Ουροποιητικού συστήματος (Ουρηθρίτιδα, Κυστίτιδα, Προστατίτιδα, Πυελονεφρίτιδα)
• Γεννητικού συστήματος (επιδιδυμίτιδα, ορχίτιδα, κολπίτιδα, σαλπιγγίτιδα, ενδομητρίτιδα)
• Κεντρικού νευρικού συστήματος (μηνιγγίτδα, εγκεφαλίτιδα, εγκεφαλικό απόστημα)
• Δέρματος και μαλακών μορίων (ερυσίπελας, κυτταρίτιδα, θρομβοφλεβίτιδα, νεκρωτικές φλεγμονές, λοιμώξεις από δήγματα ζώων, πυώδης ιδραδενίτιδα)
• Οστών και αρθρώσεων (σηπτική αρθρίτιδα, οστεομυελίτιδες ή αρθρίτιδες με ή χωρίς ορθοπαιδική πρόθεση, σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη κλπ)
• Γαστρεντερικού συστήματος (γαστρεντερίτιδα, οισοφαγίτιδα)
• Ενδοκοιλιακές χειρουργικές λοιμώξεις (χολοκυστίτιδα, χολαγγειίτιδα, περιτονίτιδα, εκκολπωματίτιδα, ενδοκοιλιακά αποστήματα, παγκρεατίτιδα)
• Λοιμώξεις καρδιαγγειακού συστήματος (ενδοκαρδίτιδα, λοιμώξεις εμφυτευομένων καρδιακών συσκευών και αγγειακών μοσχευμάτων, λοιμώξεις κεντρικών φλεβικών καθετήρων).
• Λοιμώξεις ενδαγγειακών προθέσεων (καρδιακών βαλβίδων ή αγγειακών μοσχευμάτων),
• Μετεγχειρητικές λοιμώξεις,
• Λοιμώξεις σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς (μεταμοσχευμένοι, χρόνια λήψη κορτικοειδών, θεραπεία με βιολογικούς παράγοντες κλπ),
• Λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της κύησης.

Ενδονοσοκομειακές Λοιμώξεις:

Αντιμετώπιση λοιμώξεων που εμφανίζονται σε νοσηλευόμενους ασθενείς, αιματολογικούς και ουδετεροπενικούς ασθενείς, σε ασθενείς με μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων, μεταμόσχευση μυελού των οστών καθώς και χειρουργικές λοιμώξεις και λοιμώξεις που σχετίζονται με ξένα σώματα.

Ειδικές Λοιμώξεις:
Φυματίωση, Βρουκέλλωση, Εχινοκοκκίαση, Λεϊσμανίαση, παρασιτικές λοιμώξεις, ΗΙV λοίμωξη και άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, καθώς και ιογενείς (Γρίπη, Λοιμώδης μονοπυρήνωση κ.α) και μυκητιακές λοιμώξεις.
Λοιμώξεις Ταξιδιωτών:
Λοιμώξεις που εμφανίζονται σε ταξιδιώτες, προληπτικοί εμβολιασμοί και μέτρα ανάλογα με τη χώρα προορισμού.

Έλεγχος Νοσοκομειακών λοιμώξεων:
Καταγραφή, επιτήρηση και μελέτη της επιδημιολογίας των Νοσοκομειακών λοιμώξεων καθώς και λήψη μέτρων πρόληψης και περιορισμού της διασποράς λοιμώξεων στο νοσοκομειακό περιβάλλον. Ορθή πολιτική χρήσης αντιβιοτικών και βασικές αρχές αντιμικροβιακής χημειοθεραπεία.

Εμβολιασμοί:
Ενημέρωση, πρόληψη και εμβολιασμός ενηλίκων έναντι των λοιμωδών νοσημάτων.

Επίσης απαραίτητη είναι η εξέταση από λοιμωξιολόγο σε:
• Ασθενείς με παρατεινόμενο ή υποτροπιάζοντα πυρετό,
• Άτομα που πρόκειται να ταξιδέψουν σε χώρες όπου απαιτείται πρόληψη για μεταδιδόμενα νοσήματα (προφύλαξη για ελονοσία, εμβόλια κλπ) ή επιστρέφουν με προβλήματα υγείας από τέτοιες χώρες.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η εξειδικευμένη εκπαίδευση και τα ειδικά διαγνωστικά εργαλεία του Λοιμωξιολόγου μπορούν να σας βοηθήσουν να προσδιορίσετε την αιτία της ασθένειας και να κατευθύνουν εσάς και τον προσωπικό σας ιατρό στην καλύτερη προσέγγιση της θεραπείας.

Μονάδες Λοιμώξεων 

1. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ “Γ.ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ”

2. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ “Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ”

3. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ-ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ “Ε.Ε.Σ.”

4. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ “ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ”

5. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ “ΑΤΤΙΚΟΝ”

6. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ ΑΘΗΝΩΝ “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ”

7. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ “ΛΑΪΚΟ”

8. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΦΡ. & ΔΕΡΜ. ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ “ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΥΓΓΡΟΣ”

9. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ “ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ”

10. Γ.Ν.Α. ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ – ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (Πρώην 1ο Νοσοκομείο ΙΚΑ)

11. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

12. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ “ΤΖΑΝΕΙΟ”

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 13. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ “ΑΧΕΠΑ”

ΠΑΤΡΑ 14. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ 15. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ 16. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ 

ΡΟΔΟΣ 17. ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΡΟΔΟΥ

Διαβάστε επίσης

Πρώτη αιτία θανάτου το σηπτικό σύνδρομο. Τι είναι η σήψη, ποιοι κινδυνεύουν και πώς μπορεί να προληφθεί; Μύθοι και αλήθειες (video)

Κωνσταντίνου Λούβρου
Dr.
PhD

Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η ημερίδα με θέμα «Η σημασία των Εμβολίων και της Ορθολογικής Χρήσης των Αντιβιοτικών» (video)

medlabnews.gr iatrikanea

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η υβριδική ενημερωτική ημερίδα με θέμα «Η σημασία των Εμβολίων και της Ορθολογικής Χρήσης των Αντιβιοτικών» στις 19 Μαρτίου 2024. Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από το Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων του Π.Ο.Υ., την Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών και τον ΕΔΟΕΑΠ και πραγματοποιήθηκε στο κτήριο του Οργανισμού.           

Η Ημερίδα εντάσσεται στο πλαίσιο της Πανελλήνιας Εκστρατείας Ενημέρωσης «Μύθοι και Αλήθειες για τα Αντιβιοτικά και τα Εμβόλια», που διενεργεί, για ενδέκατη συνεχή χρονιά, το ΕΔΔΥΠΠΥ σε συνεργασία με τον ΙΣΑ και την Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, με στόχο  την ενημέρωση, και αφύπνιση των πολιτών για τη σωστή χρήση των αντιβιοτικών και τη σημασία των εμβολίων, καθώς η χώρα μας παραμένει από το 2011 πανευρωπαϊκά πρώτη στην άσκοπη κατανάλωση αντιβιοτικών με αποτέλεσμα τη δημιουργία υψηλού ποσοστού ανθεκτικών μικροβίων. Το γεγονός επίσης ότι δεν αναμένεται να κυκλοφορήσουν στο κοντινό μέλλον νέα αντιβιοτικά, δραστικά στα ανθεκτικά μικρόβια, καθιστά αδήριτη την ανάγκη να διασωθούν αυτά τα πολύτιμα φάρμακα.

Ομιλητές ήταν οι κ.κ. Ελένη Γιαμαρέλλου, Καθηγήτρια Παθολογίας- Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, συντονίστρια της Ομάδας Μελέτης της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας, Κυριακή Κανελλακοπούλου, Καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, μέλος της Ομάδας της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, Μαρία Τσολιά, Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Λοιμώξεων, Διευθύντρια στη Β’ Παιδιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας και της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Συμεών Μεταλλίδης, Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων του ΑΠΘ, Διευθυντής Α' Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης, Βησσαρία Σακκά, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Διευθύντρια, Γ' Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, ΓΝΝΘΑ "Η Σωτηρία". Χαιρετισμό απηύθυναν ο Πρόεδρος του ΕΔΔΥΠΠΥ και του ΙΣΑ, κ. Γιώργος Πατούλης, ο πρόεδρος ΔΣ του ΕΔΟΕΑΠ κ. Σταύρος Καπάκος, η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ κα Μαρία Αντωνιάδου, ο αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ, Δρ. Εμμανουήλ Ανδρεάδης ενώ την εκδήλωση συντόνισε ο κ. Πάνος Σαμαράς, μέλος ΔΣ ΕΔΟΕΑΠ.

Θλιβερή πρωτιά της Ελλάδας στην υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών

Οι ομιλητές αναφέρθηκαν στη θλιβερή πρωτιά της χώρας μας και τις συνέπειες από την υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών, καθώς επίσης την ανάγκη συνεχιζόμενης εκπαίδευσης του Έλληνα πολίτη για τα εμβόλια, τη γρίπη, τον Covid-19, τον πνευμονιόκοκκο, τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV), νόσους, όπως η ιλαρά, που επανεμφανίζονται λόγω ελλιπούς εμβολιασμού.

Ειδικότερα, ο Πρόεδρος του ΙΣΑ και του ΕΔΔΥΠΠΥ Γ. Πατούλης, τόνισε τα εξής:

« Η αλόγιστη χρησιμοποίηση αντιβιοτικών κάνει τον άνθρωπο ευάλωτο, ανοχύρωτο και ίσως αποτελέσει και αιτία να χάσει τη ζωή του από την αυξανόμενη μικροβιακή αντοχή. Το αντιβιοτικό, από όπλο στα χέρια της επιστήμης, μπορεί να αποβεί και μοιραίο όταν χρησιμοποιείται αλόγιστα. Γι΄ αυτό θα πρέπει να γίνεται σωστή χρήση των επιστημονικών όπλων, για το καλό των πολιτών. Τα αρνητικά πρωτεία που κατέχει η χώρα μας, μεταξύ των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, τόσο στην κατανάλωση όσο και στην ανάπτυξη αντοχής, σχετίζονται με τις ζωές των παιδιών μας και όλων μας. Γι’ αυτό και δεν μπορεί να μιλά ο καθένας μη ειδικός». 

Η καθηγήτρια κα Ελένη Γιαμαρέλλου παρουσίασε τη στατιστική εικόνα της Ελλάδας μεταξύ των χωρών της Ευρώπης, που την καθιστούν σταθερά πρώτη στην υπερκατανάλωση αντιβιοτικών, με συνέπεια την ανάπτυξη μικροβιακής αντοχής στην κοινότητα, από το 2011 έως σήμερα και υπογράμμισε τις βασικές αρχές που πρέπει να ακολουθούν οι γιατροί για τη συνταγογράφηση, ώστε να σταματήσει η κατάχρηση των αντιβιοτικών. Αναφερόμενη στις συνέπειες της υπερκατανάλωσης των αντιβιοτικών, επισήμανε τις παρενέργειες, όπως οι αλλεργικές αντιδράσεις αλλά και σε ζωτικά τμήματα του οργανισμού όπως οι νεφροί, καθώς και στη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων που «πολεμούν-αντιστέκονται» στα αντιβιοτικά όταν τα χρειαστεί ο ασθενής. Χαρακτηριστικά, το 2020 η Ελλάδα ήταν πρώτη, με 2.000 θανάτους, από πολυανθεκτικά μικρόβια στην Ε.Ε. ενώ ήταν μόνο 100 στη Νορβηγία και 300 στη Σουηδία!

Η κα Γιαμαρέλλου υπογράμμισε τις ευθύνες όσων εμπλέκονται (ιατρών, φαρμακοποιών, πολιτών) και τόνισε ότι ο μόνος τρόπος για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος είναι να σταματήσει η άσκοπη κατανάλωση αντιβιοτικών.

Τι έδειξαν οι δημοσκοπήσεις

Την κακή εικόνα της χώρας μας επιβεβαιώνουν και οι δημοσκοπήσεις για την κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ελλάδα τη δεκαετία 2013-2023, που παρουσίασε η καθηγήτρια κα Κυριακή Κανελλακοπούλου. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των Ελλήνων που έχει πάρει κάποιο αντιβιοτικό στη διάρκεια του χρόνου αυξήθηκε από το 50% (2013) στο 75% (2023). Το 16% δήλωσε ότι το προμηθεύτηκε χωρίς συνταγή, ενώ σταθερά την τελευταία δεκαετία, ένας στους τρεις (32%) διατηρεί στο σπίτι κάποιο αντιβιοτικό για ώρα ανάγκης. Το 50% των ερωτηθέντων απάντησε ότι, εάν κρυολογήσει θα πάρει αντιβιοτικό, αν και γνωρίζει ότι υπάρχει υπερκατανάλωση (55%) ή ότι τα φάρμακα αυτά πρέπει να χορηγούνται μόνο με ιατρική συνταγή (32%).

Γρίπη

Η κα Κυριακή Κανελλακοπούλου μίλησε επίσης για τη γρίπη, η οποία κατά κανόνα κάνει την εμφάνισή της κάθε Νοέμβριο και διαρκεί ως τα τέλη Απριλίου και προκαλεί στους ενήλικες και στα παιδιά υψηλό πυρετό, κεφαλαλγία, έντονες μυαλγίες και κόπωση. Τα μέτρα πρόληψης, όπως ο συχνός αερισμός των χώρων, το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό, όπως και η επάλειψη των χεριών με αλκοολούχο αντισηπτικό 70%, η χρήση μάσκας σε κλειστούς χώρους, ειδικά από άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες και ασφαλώς ο εμβολιασμός, είναι τα βασικά όπλα για την αντιμετώπιση της γρίπης.

Ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν για τη γρίπη:

• Όλα τα άτομα ηλικίας ≥ 65 ετών

• Άτομα με χρόνιες παθήσεις των πνευμόνων(ΧΑΠ)-καρδιάς

• Άτομα με Σακχαρώδη διαβήτη

• Άτομα με χρόνια νεφροπάθεια και ηπατοπάθεια

• Άτομα με Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)

• Άτομα σε Ανοσοκαταστολή (χημειοθεραπεία –κακοήθη νοσήματα )

• Άτομα με Παχυσαρκία

• Άτομα με σύνδρομο Down

• Εγκυμονούσες

• Επαγγελματίες σε χώρουs υπηρεσιών υγείας

• Άτομα με Νευρολογικές παθήσεις

• Ανεξαρτήτως ηλικίας άτομα που συμβιώνουν με βρέφη <6 μηνών ή ανοσοκατεσταλμένα

• Όλοι οι Καπνιστές!

Φέτος κυκλοφόρησε και ειδικό εμβόλιο για τα άτομα άνω των 65 ετών, το οποίο έχει τέσσερις φορές μεγαλύτερη ισχύ από τα παλαιότερα εμβόλια, δεδομένου ότι στις μεγάλες ηλικίες το ανοσοποιητικό σύστημα δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά όπως στα νεότερα άτομα. Το εμβόλιο έχει 6μηνη ισχύ και πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.

Θεραπευτικά, το αντιϊκό φάρμακο οσελταμιβίρη τόσο για ενήλικες άνω των 65 ετών, όσο και για τα παιδιά όπως και τα άτομα υψηλού κινδύνου (με υποκείμενα νοσήματα) όταν χορηγείται τα πρώτα δύο 24ωρα, μειώνει τη διάρκεια της νόσου κατά μία περίπου ημέρα και βοηθά ώστε να μην εξελιχθεί σε βαριά μορφή, ιδιαίτερα στα άτομα άνω των 65 ετών. Σημειωτέον, ότι το φάρμακο αυτό μπορεί να χορηγηθεί, με διαφορετική δοσολογία και προληπτικά, σε άτομα υψηλού κινδύνου που ήρθαν σε επαφή με πάσχοντες από γρίπη, πάντοτε έπειτα από συνεννόηση με τον ιατρό τους.

Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV)

Η καθηγήτρια παιδιατρικής ΕΚΠΑ κα Μ. Τσολιά τόνισε ότι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV), έχει εμφανίσει έκρηξη κρουσμάτων κυρίως στα πολύ μικρά παιδιά και προκαλεί βρογχιολίτιδα με έντονη δύσπνοια, η οποία συχνά απαιτεί νοσηλεία. Η θεραπεία είναι συμπτωματική, καθώς δεν υπάρχουν ακόμα ειδικά φάρμακα. Πρόσφατα χορηγείται έτοιμο μονοκλωνικό αντίσωμα με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Ο ιός μεταδίδεται κυρίως σε κλειστό περιβάλλον, όπως βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς. Για το λόγο αυτό η σύσταση των επιστημόνων είναι οι χώροι να αερίζονται επαρκώς, να πλένονται τακτικά τα κοινά παιχνίδια και οι γονείς να μη στέλνουν τα παιδιά τους με πυρετό στο σχολείο. Φέτος για πρώτη φορά έχουν παρουσιαστεί κρούσματα στους ευπαθείς ανοσοκατεσταλμένους ενήλικες, όπως και στους ηλικιωμένους τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως.

Ιλαρά

Η κα Τσολιά ανέφερε ότι η ιλαρά δεν αποτελεί πια μια περασμένη παιδική ασθένεια, καθώς έχει εκδηλώσει μεγάλη αύξηση στην Ευρώπη, λόγω μείωσης των ποσοστών εμβολιασμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι μια ήπια παιδική αρρώστια αλλά σοβαρή νόσος με επιπλοκές και σημαντική θνητότητα. Στόχος για να ελεγχθεί η νόσος, είναι ο εμβολιασμός του 95% του πληθυσμού με δύο δόσεις. Στην Ελλάδα έχουν αναφερθεί περίπου 20 κρούσματα κυρίως σε ενήλικες ανεμβολίαστους ή μερικώς εμβολιασμένους

Covid-19

Για τη παρουσία του Covid-19 στη χώρα μας, μίλησε η κα Β. Σακκά, η οποία ανέφερε ότι παραμένει στην Ελλάδα με κυρίαρχο στέλεχος το XBB 1.5, το οποίο περιλαμβάνεται στο νέο επικαιροποιημένο μονοδύναμο εμβόλιο που κυκλοφορεί. Τα επιδημιολογικά στοιχεία για τον εμβολιασμό στη χώρα μας αναφέρουν ότι μέχρι σήμερα 8 εκατομμύρια άτομα έχουν κάνει την πρώτη δόση, περίπου 7,5 εκατομμύρια τις δύο αρχικές δόσεις και μόνον 320.000 άτομα άνω των 65 ετών, έχουν κάνει το διδύναμο επικαιροποιημένο εμβόλιο Β4/Β5. Το νέο μονοδύναμο επικαιροποιημένο εμβόλιο XBB 1.5 είναι δραστικό σε όλη τη σειρά των «Ο» στελεχών που έχει επικρατήσει στο 98% των περιστατικών. Σοβαρή ένδειξη χορηγήσεως, έχουν τα άτομα με αυξημένο κίνδυνο λόγω ηλικίας και υποκείμενων νοσημάτων όπως > 60 ετών, από 6μηνών έως 59 ετών με υποκείμενα νοσήματα, τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα, οι έγκυες (από το Α΄τρίμηνο) και οι Επαγγελματίες Υγείας. Επομένως, η ενημερωτική εκστρατεία για τη σημασία του εμβολιασμού με επικαιροποιημένο εμβόλιο πρέπει να συνεχιστεί.

Πνευμονιόκοκκος

Σε υβριδική σύνδεση από το ΑΠΘ, ο καθηγητής Σ. Μεταλλίδης μίλησε για τη σημασία του εμβολιασμού για τον πνευμονιόκοκκο, ο οποίος προκαλεί συχνά προβλήματα σε μικρούς και μεγάλους. Πάνω από το 80% των περιστατικών ΔΠΝ στους ενήλικες άνω των 65 ετών είναι περιστατικά βακτηριαιμικής πνευμονίας. Στα χέρια μας έχουμε ένα μοναδικό όπλο για την αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών και είναι το εμβόλιο. Συνιστάται να χορηγηθεί 1 δόση του συζευγμένου πνευμονιοκοκκικού εμβολίου PCV20 σε όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών. Ο εμβολιασμός είτε συνηπάρχουν άλλα νοσήματα είτε όχι είναι εξαιρετικής σημασίας να πραγματοποιηθεί σε όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών.

‘Εγκυες

Ιδιαίτερη έμφαση έδωσαν οι ομιλητές στην αναγκαιότητα του αντιγριπικού εμβολιασμού σε όλα τα τρίμηνα της εγκυμοσύνης, όπως και στις γυναίκες που βρίσκονται στην περίοδο της λοχείας και του θηλασμού. Καθώς οι έγκυες είναι πιο ευάλωτες να παρουσιάσουν βαρύτερη επιπλοκή και να νοσηλευτούν, όπως και να αποβάλουν. Το εμβόλιο της γρίπης προστατεύει τη μητέρα και το νεογέννητο για τουλάχιστον έξι μήνες. Είναι ασφαλές εμβόλιο μακράς πείρας και συνιστάται και από τις μαιευτικές εταιρείες της χώρας μας.

 Εξίσου σημαντικός είναι ο εμβολιασμός κατά του Covid- 19 σε όλες τις φάσεις της εγκυμοσύνης. Δε βλάπτει το έμβρυο και δεν προκαλεί προβλήματα γονιμότητας στη γυναίκα και τον άνδρα. Αντιθέτως, η νόσηση της εγκύου από κορωνοϊό μπορεί να προκαλέσει πρόωρο τοκετό, ελλιποβαρή ή και θνησιγενή παιδιά και να κινδυνεύσει και η ζωή ακόμα και της ίδιας της εγκύου. 

Ως προς τα μέτρα προφύλαξης, εκτός από τους κανόνες υγιεινής, τονίζεται για άλλη μία φορά η ανάγκη χρήση της μάσκας σε όλους τους χώρους των υπηρεσιών υγείας και σε πολυσύχναστους εσωτερικούς χώρους. 

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΕΔΟΕΑΠ, κ. Σ. Καπάκος υπογράμμισε ότι ο ΕΔΟΕΑΠ, ως πρότυπος ασφαλιστικός οργανισμός, που διαχειρίζεται την καθημερινότητα, δηλαδή οι άνθρωποι της ενημέρωσης σε συνδυασμό με τους επιστήμονες, αποτελούν ένα ισχυρό δίδυμο για την αξιόπιστη ενημέρωση των πολιτών. Ο αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ, Δρ Εμ. Ανδρεάδης επισήμανε ότι η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών οδήγησε στην αύξηση του κόστους και στη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων, ενώ οι φαρμακοβιομηχανίες μείωσαν το ρυθμό ανάπτυξης νέων αντιβιοτικών.

Με την παρουσία τους τίμησαν την εκδήλωση και απηύθυναν χαιρετισμό, η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, κα Μαρία Αντωνιάδου η οποία τόνισε ότι οι δημοσιογράφοι μαζί με τους γιατρούς, έδωσαν τη δική τους μάχη για την ενημέρωση του κόσμου κατά τη διάρκεια της πανδημίας, χωρίς να ακολουθούν τα fake news. Επίσης, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών, κ. Σωτήρης Τριανταφύλλου εξήρε την πρωτοβουλία ενημέρωσης που στηρίζει ο ΕΔΟΕΑΠ γι΄ αυτό το καίριο θέμα.

Η συντονίστρια του Ελληνικού Διαδημοτικού Δικτύου Υγιών Πόλεων του Π.Ο.Υ. κα Νταίζη Παπαθανασοπούλου παρουσίασε τις δράσεις της Εκστρατείας του Δικτύου που υλοποιείται από το 2014 μέχρι σήμερα, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας και τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών, με στόχο την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού, αλλά και των εκπαιδευτικών, στην ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών και την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί συνολικά 161 ενημερωτικές ομιλίες δια ζώσης ή διαδικτυακά σε ευρύ κοινό, σε 115 Δήμους όλης της χώρας και έχει διανεμηθεί ειδικό ενημερωτικό υλικό, 528.000 έντυπα και βιβλία.

Ακολούθησε σύντομη παρουσίαση δράσεων του Δήμου Ξηρομέρου Αιτωλοακαρνανίας, που συμμετέχει στο πρόγραμμα ως μέλος του Δικτύου, από τη συντονίστρια του Δήμου Ξηρομέρου στο ΕΔΔΥΠΠΥ  κα Μαρία Σακουφάκη.

Όλοι όσοι συμμετείχαν στην εκδήλωση έλαβαν ενδεικτικό υλικό της εκστρατείας, το παιδικό παραμύθι, με τίτλο «Ποιος παγίδεψε την Πένυ Κιλλίνη» που διανέμεται δωρεάν στα δημοτικά σχολεία της χώρας, καθώς και ενημερωτικά φυλλάδια για τα αντιβιοτικά και τα εμβόλια.

Διαβάστε επίσης:

Σήψη. Το σηπτικό σύνδρομο αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου. Ποιοι κινδυνεύουν και πώς μπορεί να προληφθεί; (video)

Τα αντιβιοτικά στην οδοντιατρική. Πότε η χρήση των αντιβιοτικών είναι πολύτιμη; Πότε ΔΕΝ προσφέρει τίποτα;