Πολλαπλή Σκλήρυνση: Συνεργασία NeuOrphan με το Υπουργείο Υγείας για το πρωτοποριακό φάρμακο του Dr. Steven Petratos

medlabnews.gr iatrikanea

Η NeuOrphan, η εταιρεία που κατέχει τα δικαιώματα του πολλά υποσχόμενου νέου φαρμάκου Diaprotectome™ για την Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ), ανακοίνωσε σημαντική συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας της Ελλάδας. Μετά από συνάντηση της ηγετικής ομάδας της εταιρείας με τον Υπουργό Υγείας κ. Άδωνη Γεωργιάδη, επιβεβαιώθηκε η κοινή δέσμευση για την προώθηση της έρευνας και θεραπείας της ΠΣ στη χώρα.

Η ομάδα της NeuOrphan, συναντήθηκε με τον Υπουργό Υγείας για να συζητήσουν το μέλλον της έρευνας και της θεραπείας της ΠΣ στην Ελλάδα. Επικεφαλής της ομάδας είναι ο Δρ. Στέφανος Πετράτος που τυγχάνει της υποστήριξης του Καθηγητή Νικόλαου Γρηγοριάδη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και των συνεργατών του τόσο για την επίτευξη δημιουργίας του Εθνικού Δικτύου Πολλαπλής Στήριξης όσο και εν προκειμένω, για την ενίσχυση των επιστημονικών προκλινικών δεδομένων από τη δράση του Diaprotectome™. Εξέλιξη αυτής της συνεργασίας είναι και η ανάληψη εκ μέρους του Καθηγητή κ. Γρηγοριάδη του ρόλου του συντονιστή της κλινικής μελέτης «Odyssey», με την συμβολή της Pharmassist-CRO στην Ελλάδα και την AlithiaLifeSciences-CRO από την Αυστραλία.

Ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, εξέφρασε την πλήρη Έμπρακτη υποστήριξή του για τη δημιουργία του Εθνικού Δικτύου για την ΠΣ, το οποίο μεταξύ άλλων, θα αποτελέσει το θεμέλιο για τη διεξαγωγή νευρολογικών κλινικών δοκιμών εθνικής κλίμακας. Υπέγραψε ήδη σήμερα την χρηματοδότηση του Εθνικού Δικτύου ΠΣ μέσω εθνικών και κοινωτικών πόρων. Αυτή η πρωτοβουλία θα φέρει την Ελλάδα στην πρωτοπορία της παγκόσμιας επιστημονικής προσπάθειας για νευροεκφυλιστικά νοσήματα όπως η ΠΣ.

Το Diaprotectome™, που αναπτύχθηκε από τον Steven Petratos της NeuOrphan, είναι μια καινοτόμος θεραπεία σχεδιασμένη να συμπληρώνει τις υπάρχουσες Θεραπείες Τροποποίησης της Νόσου (DMTs) για ασθενείς με ΠΣ. Το νέο φάρμακο σκοπεύει να λειτουργήσει συνεργατικά με τις τρέχουσες θεραπείες για τη νόσο, ενισχύοντας ενδεχομένως τα θεραπευτικά αποτελέσματα και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής όσων επηρεάζονται από την ΠΣ.

«Η ίδρυση του εθνικού δικτύου για την ΠΣ, σε συνδυασμό με την ευκαιρία διεξαγωγής εκτεταμένων κλινικών δοκιμών Φάσης II -και στη συνέχεια Φάσης III μετά από επιτυχή αποτελέσματα- αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός», δήλωσε ο Καθηγητής Γρηγοριάδης. «Η υποστήριξη του Υπουργού κ. Α. Γεωργιάδη είναι ανεκτίμητη και ευθυγραμμίζεται πλήρως με τα στρατηγικά σχέδια του Υπουργείου για την αναβάθμιση της υγειονομικής περίθαλψης στη χώρα μας».

Ο Υπουργός Υγείας επιβεβαίωσε τη δέσμευσή του να διευκολύνει τις απαραίτητες προσπάθειες για την έναρξη των κλινικών δοκιμών «Odyssey» στο πλαίσιο του νέου Εθνικού Δικτύου ΠΣ και την διεύρυνσή τους. Αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο και αντανακλά μια αρμονική συνεργασία μεταξύ της κυβέρνησης και της επιστημονικής κοινότητας για την αντιμετώπιση κρίσιμων προκλήσεων στα θέματα της υγείας.

Ο Δρ. Στέφανος Πετράτος υπογράμμισε: «Η υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας όχι μόνο επιταχύνει τις απαιτούμενες διαδικασίες για την ανάγκη τεκμηρίωσης του θεραπευτικού ρόλου του Diaprotectome™, αλλά ενισχύει και την προσπάθεια της Ελλάδας να ηγηθεί στην καινοτόμο νευρολογική έρευνα. Είμαστε αισιόδοξοι για τον θετικό αντίκτυπο που θα έχει η συνεργασία μας με το Υπουργείο Υγείας και το Εθνικό Δίκτυο ΠΣ σε αυτήν τη μελέτη για τα άτομα με ΠΣ, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο».

Διαβάστε επίσης:

Στήβεν Πετράτος. Είμαστε κοντά στην οριστική θεραπεία της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας.

Ο καθηγητής στο Albert Einstein, Ευριπίδης Γαβαθιώτης ανακάλυψε στοχευμένη θεραπεία σε πολλές μορφές καρκίνου και για το Αλτσχάιμερ.

medlabnews.gr iatrikanea

O Ευριπίδης Γαβαθιώτης μεγάλωσε στον Κεραμεικό και τελείωσε το 1ο Πειραματικό Γυμνάσιο της Αθήνας το οποίο συνδέεται ιστορικά με το πρώτο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που λειτούργησε στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος και δημιουργήθηκε το 1829 από τον Ιωάννη Καποδίστρια. Ο πατέρας του ήταν λιθογράφος και το σπίτι τους στον Κεραμεικό ήταν πάντα γεμάτο εφημερίδες και περιοδικά, που ο Ευριπίδης τα διάβαζε αχόρταγα, χωρίς να τον παρακινήσει κανείς.

Με τέτοιες αξιόλογες βιωματικές παραστάσεις και τελειώνοντας ένα Γυμνάσιο από το οποίο αποφοίτησαν μεγάλες προσωπικότητες, ο Ευριπίδης Γαβαθιώτης δεν θα μπορούσε να κάνει τίποτα άλλο, παρά να συνεχίσει όλα τα σπουδαία και πολύτιμα που θαύμασε και διδάχτηκε.

Αριστούχος στο Πανεπιστήμιο Κρήτης όπου σπούδασε Χημεία, συνέχισε στην Αγγλία τις σπουδές του στη Βιολογία και Βιοχημεία και πήγε στην Αμερική για μεταδιδακτορικό στο Πανεπιστήμιο Rochefeller και δεύτερο μεταδιδακτορικό στο Harvard για Βιοχημεία και Φαρμακολογία. Σήμερα είναι ερευνητής και καθηγητής Βιοχημείας στο Albert Einstein, όπου ξεκίνησε πριν κάποια χρόνια να κάνει έρευνα και συνεχίζει μέχρι σήμερα.

Ο Δρ Ευριπίδης Γαβαθιώτης από παιδί ήθελε να σώσει τον κόσμο φτιάχνοντας φάρμακα. Πρόσφατα ο ίδιος και η ερευνητική του ομάδα αποκρυπτογράφησαν τον μηχανισμό της πρωτεϊνης «δολοφόνου» που ευθύνεται για τον θάνατο των ανεπιθύμητων κυττάρων, ανοίγοντας νέους δρόμους για θεραπείες ασθενειών, όπως ο καρκίνος και το Αλτσχάιμερ.

Πρόσφατα κάνατε μια μεγάλη ανακάλυψη μιας στοχευμένης θεραπείας η οποία ενεργοποιεί μια πρωτεΐνη «δολοφόνο» των καρκινικών κυττάρων. Θα μπορούσατε με εκλαϊκευμένο τρόπο να μας εξηγήσετε, τι ακριβώς είναι αυτή η πρωτεΐνη;

Ένα από τα αντικείμενα της έρευνάς μου ασχολείται με τον μηχανισμό κυτταρικού θανάτου και πώς θα δημιουργήσουμε νέες θεραπείες με την κατανόησή του. Υπάρχει μια πρωτεΐνη που λέγεται ΒΑΧ και οι επιστήμονες την έχουν χαρακτηρίσει πρωτεΐνη δολοφόνο και παίζει πρωτεύοντα ρόλο στο να αποφασίζει πότε το κύτταρο θα πεθάνει ή θα ζήσει. Τα καρκινικά κύτταρα καταφέρουν να διατηρούν την ΒΑΧ ανενεργή και να μένουν ζωντανά. Η ερευνά μου έχει ανακαλύψει ένα «διακόπτη» της πρωτεΐνης ΒΑΧ που μας δίνει τη δυνατότητα να επέμβουμε και να προκαλέσουμε την ενεργοποίηση ή απενεργοποίηση της πρωτεΐνης ΒΑΧ στα κύτταρα, ανοίγοντας ή κλείνοντας το «διακόπτη» της. Χρησιμοποιήσαμε αυτή τη γνώση και ανακαλύψαμε ένα φάρμακο να επεμβαίνουμε στα καρκινικά κύτταρα και να ανοίγουμε τον διακόπτη της πρωτεΐνης ΒΑΧ και να προκαλούμε το θάνατό τους, χωρίς να θανατώνουμε τα υγιή κύτταρα. Πρόκειται για μια στοχευμένη θεραπεία, η οποία δεν έχει σχέση με την κοινή χημειοθεραπεία που έχει πολλές παρενέργειες.

Σε ποιες μορφές καρκίνου έχει θεραπευτικά αποτελέσματα η καινούργια θεραπεία που ανακαλύψατε;

Τα πειράματά μας έχουν γίνει σε κυτταρικά μοντέλα και ποντίκια που έχουν διαφορετικούς καρκίνους, όπως λευχαιμίες, λεμφώματα και συμπαγείς καρκίνους του εντέρου και του πνεύμονα με ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Το φάρμακο αυτό είναι σε στάδιο περαιτέρω ανάπτυξης και αξιολόγησης της ασφάλειάς του για να αρχίσει το επόμενο στάδιο των κλινικών δοκιμών σε ασθενείς.

Η πρωτεΐνη ΒΑΧ υπάρχει σε όλα τα κύτταρα και πώς τη χρησιμοποιούνε;

Η πρωτεΐνη ΒΑΧ γενικά υπάρχει σε όλα τα κύτταρα, αλλά κύτταρα όπως καρδιομυοκύτταρα και νευρώνες δεν την χρησιμοποιούνε πάρα μόνο όταν υπάρχει βλάβη στα κύτταρα αυτά, όπως στην περίπτωση του καρδιακού εμφράγματος η εγκεφαλικού επεισοδίου. Τότε τα κύτταρα αυτά παράγουν την ΒΑΧ, την ενεργοποιούνε και προκαλείται ο κυτταρικός θάνατός τους με αποτέλεσμα την απώλεια σημαντικών κυττάρων που ο οργανισμός μας δεν μπορεί να αναπληρώσει, επιφέροντας σημαντικές δυσλειτουργίες στα όργανά μας και ακόμα και τον θάνατο. Για αυτές τις περιπτώσεις έχουμε κάνει έρευνες που σχεδιάσαμε ένα διαφορετικό φάρμακο που απενεργοποιεί την πρωτεΐνη ΒΑΧ ώστε να μην επιφέρει τον κυτταρικό θάνατο ή να μειώσει σημαντικά την απώλεια κυττάρων στα καρδιακά εμφράγματα και εγκεφαλικά.

Εχετε κάνει επιπλέον έρευνες για τον μηχανισμό της αυτοφαγίας…

Υπάρχει πράγματι αυτός ο μηχανισμός του κυττάρου που λέγεται «αυτοφαγία» που δίνει τη δυνατότητα στα κύτταρά μας να ανακυκλώνουν τα συστατικά τους, «τρώγοντας» ένα κομμάτι του εαυτού τους. Με αυτό τον τρόπο, τα κύτταρα ανανεώνονται και διατηρούνται λειτουργικά. Σε περίπτωση που η αυτοφαγία δεν πραγματοποιείται όπως θα έπρεπε, υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης ασθενειών, ενώ σε φυσιολογικές συνθήκες, μας επιτρέπει να «ξεφορτωνόμαστε» άχρηστα στοιχεία, και έτσι να σταματάμε την ανάπτυξη καρκίνων και να εμποδίζουμε μεταβολικές δυσλειτουργίες, όπως την παχυσαρκία και τον διαβήτη, αλλά και φλεγμονές.

Με λίγα λόγια, η αυτοφαγία παρουσιάζεται ως το «κλειδί» για μια καλύτερη υγεία και την επιβράδυνση της γήρανσης. Η έρευνά μου ασχολείται με την επιλεκτική αυτοφαγία η οποία λέγεται CMA που απομακρύνει αχρείαστες πρωτεΐνες μέσω των λυσοσωμάτων του κυττάρου, τα οποία λειτουργούν ως ένας «κάδος απορριμμάτων» που οι πρωτεΐνες μεταφέρονται και διαλύονται.

Στη συγκεκριμένη έρευνά μας έχουμε βρει μια άλλη πρωτεΐνη, η οποία λέγεται RARα και μπορεί να ρυθμίζει τη διαθεσιμότητα των πρωτεϊνών που παίρνουν μέρος στη διαδικασία της αυτοφαγίας CMA. Επίσης, ανακαλύψαμε ένα φάρμακο που στοχεύει την RARα και την απενεργοποιεί και έτσι διατηρεί τη διαθεσιμότητα των πρωτεϊνών που παίρνουν μέρος στην αυτοφαγία CMA. Αυτό είναι σημαντικό γιατί ο μηχανισμός αυτοφαγίας CMA μειώνεται σημαντικά με τη γήρανση με αποτέλεσμα τη συσσώρευση αχρείαστων και βλαβερών πρωτεϊνών που αυξάνουν τον κίνδυνο για διάφορες ασθένειες.

Σε ποιες ασθένειες έχει επικεντρωθεί η έρευνα σας για τον μηχανισμό της αυτοφαγίας;

Πρόσφατα δημοσιεύσαμε μια εργασία όπου δείξαμε ότι μπορέσαμε με τη χορηγία του φαρμάκου για την αυτοφαγία να διατηρήσουμε τον μηχανισμό της αυτοφαγίας CMA σε υψηλά επίπεδα σε ποντίκια που είχαν συμπτώματα ασθένειας Αλτσχάιμερ. Στην ασθένεια Αλτσχάιμερ υπάρχει μία πρωτεΐνη η οποία λέγεται tau και ενώ κανονικά θα έπρεπε να απομακρύνεται με την αυτοφαγία, αυτό δεν γίνεται, και έτσι η πρωτεΐνη tau δημιουργεί διάφορα συσσώματα, τα οποία προκαλούν στρες στα κύτταρα και τελικά επιφέρουν τον θάνατο των νευρικών κυττάρων. Η έρευνά μας έδειξε ότι το φάρμακο που αναπτύξαμε για την αυτοφαγία σε ποντίκια που είχαν ήδη συμπτώματα με Αλτσχάιμερ, κατάφερε να αντιστρέψει συμπτώματα όπως απώλεια μνήμης, κατάθλιψης, άγχος, και ικανότητα βάδισης καθώς πέτυχε και την απομάκρυνση συσσωμάτων tau και φλεγμονής που επιταχύνει την ανάπτυξη της ασθένειας. Η νέα θεραπευτική προσέγγιση για ασθένειες όπως Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον και άλλες ασθένειες σχετικές με τη γήρανση βρίσκεται σε καλό δρόμο για την εφαρμογή της σε ανθρώπους σε κλινικές μελέτες.

Τι πρέπει να κάνουμε για να κρατήσουμε τον οργανισμό μας σε μία υγιή κατάσταση;

Θα έλεγα ισορροπημένη διατροφή, ύπνος, άσκηση αν είναι δυνατόν, και προληπτική ιατρική σε συνεννόηση με τον γιατρό μας. Μπορούμε μέσω του intermediate fasting να ενεργοποιούμε την αυτοφαγία στον οργανισμό μας, όταν αποφεύγουμε το φαγητό για αρκετές ώρες και ενισχύουμε την αναζωογόνηση των κυττάρων μας. Θα ήταν καλύτερα όμως να βρούμε ένα ασφαλές φάρμακο που θα ενεργοποιεί την αυτοφαγία χωρίς να μπούμε σε όλη αυτή τη διαδικασία μακροχρόνιας νηστείας.

Πηγή ekirikas.com

Διαβάστε επίσης

• Τι είναι η νόσος Alzheimer; Τι πρέπει να κάνετε για να αποφύγετε την άνοια;
• Ξεχνάτε, χάνετε τις λέξεις, χάνετε πράγματα; Μήπως πρέπει να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό για Alzheimer;
• 10 μυστικά για την πρόληψη της άνοιας. Τι είναι η άνοια και ποιές οι συνηθέστερες μορφές της.

Αγνοδίκη: Η πρώτη γυναίκα γιατρός στην Αρχαία Ελλάδα. Έζησε στην Αθήνα τον 4ο π.Χ. αιώνα

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Η Αγνοδίκη έζησε στην Αθήνα τον 4ο π.Χ. αιώνα. 

Ήθελε να σπουδάσει Ιατρική, αλλά αυτό ήταν αδύνατο στην εποχή της, αφού αν το τολμούσε ως γυναίκα θα ερχόταν αντιμέτωπη ακόμα και με θανατική ποινή. 

Λόγω της αυστηρής απαγόρευσης, είχε παρατηρηθεί μεγάλο ποσοστό θνησιμότητας στις επίτοκες, γιατί πολλές ντρεπόντουσαν να εξεταστούν από άνδρες. Αυτός ήταν ο κυριότερος λόγος που ήθελε η νεαρή κοπέλα να γίνει μαία.

 Άνδρας είχε αναγκασθεί να ντυθεί η πρώτη γυναίκα γιατρός στην Αρχαία Ελλάδα, καθώς, έως τον 4ο αιώνα, είχε θεσμοθετηθεί νόμος που απαγόρευε στις γυναίκες να ασκούν ιατρική και όποια παρέβαινε το νόμο, τιμωρείτο με θανατική ποινή. 

Η περί ου ο λόγος Αγνοδίκη, η οποία δεν δίστασε να ντυθεί άνδρας και να μαθητεύσει δίπλα στον διάσημο γιατρό Ηρόφιλο (355-280 π.Χ.) στην Αλεξάνδρεια. Μετά τη μαθητεία της, μεταμφιεσμένη πάντα σε άνδρα, επέστρεψε στην Αθήνα και άσκησε το ιατρικό επάγγελμα με μεγάλη επιτυχία και γρήγορα έγινε η ευνοούμενη των εύπορων γυναικών. 

Σύμφωνα με όσα γνωστά υπάρχουν, οι Αθηναίοι γιατροί ζήλεψαν για την επιτυχία του νεοφερμένου γιατρού και η Αγνοδίκη καταγγέλθηκε ως άτομο που διαφθείρει τα ήθη των κυριών. 

Η Αγνοδίκη αποκάλυψε τότε ότι ήταν γυναίκα και παραπέμφθηκε σε δίκη, αλλά όλες οι γυναίκες και ιδίως οι πλούσιες και οι εταίρες τής συμπαραστάθηκαν με αποτέλεσμα να αθωωθεί και στη συνέχεια να αλλάξει ο νόμος. Οι γυναίκες μπορούσαν πλέον να ασκούν το ιατρικό επάγγελμα αρκεί να εξέταζαν μόνο γυναίκες. Η Αγνοδίκη η Αθηναία έζησε στην Αθήνα του 4ου αι. π.Χ. Τα περισσότερα ιστορικά στοιχεία γι’αυτήν μας τα έχει αφήσει ο μεταγενέστερος Ρωμαίος συγγραφέας Υγίνος Γάιος-Ιούλιος, ο οποίος υπήρξε διευθυντής της Παλατινής Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Η Αγνοδίκη ουσιαστικά αποτέλεσε την πρώτη φεμινίστρια της εποχής της και έσπειρε τον πρώτο σπόρο της ισότητας των δύο φύλων.

Δίψαγε για μάθηση, η ψυχή της επιθυμούσε να ορίζει η ίδια τον εαυτό της κι έτσι πήρε τη μεγάλη απόφαση. Μεταμφιεσμένη σε άντρα, πήρε τον δρόμο για την Ηροφίλιο Ιατρική Σχολή της Αλεξάνδρειας. Εκεί μετά από πολλές περιπέτειες κατάφερε να γίνει η πρώτη γυναίκα μαιευτήρας-γυναικολόγος κι επέστρεψε στην πατρίδα της για να διεκδικήσει την ανεξαρτησία και την αποδέσμευση όλων των Ελληνίδων.

Ο καθηγητής της Ιστορίας της Επιστήμης, Κωνσταντίνος Γεωργακόπουλος, μέσα στο βιβλίο του «Αρχαίοι Ελληνες Ιατροί», γράφοντας για την Αγνοδίκη αναφέρει τα εξής: «Μαθήτρια του διάσημου ιατρού Ηρόφιλου. Ειδικεύτηκε στη Γυναικολογία. Σύμφωνα με τον τότε ισχύοντα νόμο απαγορευόταν η εξάσκηση του ιατρικού επαγγέλματος από γυναίκες και από δούλους. Επειδή πολλές γυναίκες ασθενείς ή επίτοκοι δεν ήθελαν, από ντροπή, να καλέσουν άνδρες ιατρούς, επέθαιναν. Βλέποντας την κατάσταση αυτή η Αγνοδίκη φόρεσε ανδρικά ενδύματα και παρακολούθησε τις παραδόσεις της Ιατρικής Σχολής του Ηροφίλου. Άρχισε να εξασκεί το επάγγελμα, εμπιστευόταν το μυστικό της στις ασθενείς της και εσημείωσε μεγάλες επιτυχίες. Οι άνδρες συνάδελφοί της, νομίζοντας πάντοτε ότι είναι άνδρας, την κατηγόρησαν, πιθανώς λόγω του μεγάλου ανταγωνισμού, ότι είχε συνάψει σχέσεις με τις πελάτισσές της. Στο δικαστήριο η Αγνοδίκη αναγκάστηκε να αποκαλύψει το φύλο της και αθωώθηκε, κατηγορήθηκε όμως στη συνέχεια για παράβαση του νόμου περί ασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος, αφού ήταν γυναίκα. Στη δεύτερη δίκη, που έμεινε στην Ιστορία, η Αγνοδίκη με άριστους δικηγόρους υπερασπίσεως, επέτυχε όχι μόνον την αθώωσή της, αλλά και την αναθεώρηση του νόμου. Πιθανώς εξ αυτού του γεγονότος να πήρε και το όνομα Αγνοδίκη. Από τότε επετράπη στις γυναίκες να σπουδάζουν ιατρική και να ασκούν το ιατρικό επάγγελμα»! 

Η πρώτη γυναίκα γιατρός στην Ιστορία της Ανθρωπότητας είχε νικήσει χρησιμοποιώντας την αλήθεια που μόνο η Αθηναϊκή Δημοκρατία παρείχε και γι’ αυτό φέρεται ως η πρώτη καταγεγραμμένη στην παγκόσμια ιστορία γυναίκα που άσκησε επίσημα το επάγγελμα της μαίας.

Η ιστορία της Αγνοδίκης αποτελεί το αντικείμενο της εισήγησης της Ε. Κατσαρού από το Γενικό Νοσοκομείο Ζακύνθου, που παρουσιάστηκε στο 22ο ιατρικό συνέδριο Ενόπλων Δυνάμεων στη Θεσσαλονίκη, το 2008. 

Ο Ελληνοαυστραλός Στήβεν Πετράτος ξεκινά μεγάλη κλινική μελέτη στην Ελλάδα με το φάρμακό του για την Σκλήρυνση κατά Πλάκας

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., διευθυντή σύνταξης medlabnews.gr iatrikanea

Είμαστε από τους πρώτους στο medlabnews.gr iatrikanea που πιστέψαμε και προβάλαμε το έργο του σπουδαίου Ελληνοαυστραλού ερευνητή Steven Petratos και την έρευνά του για την Σκλήρυνση κατά Πλάκας.

Μια πρωτοποριακή θεραπεία για τη Σκλήρυνση Κατά Πλάκας (ΣΚΠ) πρόκειται να ξεκινήσει κλινικές δοκιμές ταυτόχρονα στην Ελλάδα και την Αυστραλία τους επόμενους μήνες, στέλνοντας ένα μήνυμα ελπίδας σε εκατομμύρια ασθενείς με ΣΚΠ σε όλο τον κόσμο.

Ο Δρ. Στήβεν Πετράτος, έχει αφιερώσει 30 χρόνια έρευνας προς την ανακάλυψη μια ενδεχόμενης οριστικής θεραπείας για αυτή τη σοβαρή ασθένεια, η οποία έχει σημειώσει πάνω από 30% αύξηση σε περιστατικά τα τελευταία χρόνια, επηρεάζοντας ολοένα και πιο νέους ανθρώπους.

O ομογενής επιστήμονας μοιράζεται τον ενθουσιασμό και την αισιοδοξία του καθώς πλησιάζει τον πολυπόθητο στόχο μιας ενδεχόμενης οριστικής θεραπείας για τη Σκλήρυνση Κατά Πλάκας.

Μαζί με την ομάδα του στο Τμήμα Νευροεπιστημονικής Ιατρικής στο Νοσοκομείο Alfred, έχει μελετήσει και αναπτύξει ένα φάρμακο που ήδη υπάρχει στην αγορά.

Οι προκλινικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε ποντίκια, όχι μόνο σταμάτησε την εξέλιξη της Σκλήρυνσης Κατά Πλάκας αλλά και αντέστρεψε τη ζημιά που είχε ήδη προκληθεί.

Εντυπωσιακά, ποντίκια που ήταν παράλυτα ανέκτησαν την ικανότητά τους να περπατούν μετά τη λήψη αυτής της νέας θεραπείας.

Προς το παρόν, δεν υπάρχει θεραπεία για τη Σκλήρυνση Κατά Πλάκας, μια πάθηση που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα και παρεμβαίνει στα νευρικά ερεθίσματα στον εγκέφαλο. Η σοβαρότητα της πάθησης ποικίλλει, και συνδέεται με ένα ευρύ φάσμα εξουθενωτικών συμπτωμάτων, όπως προβλήματα συντονισμού, μυϊκή αδυναμία, κόπωση.

«Είμαι πολύ αισιόδοξος. Όλες οι προκλινικές δοκιμές ήταν πολύ επιτυχείς και έχουμε εξασφαλίσει και διεθνή πατέντα», δήλωσε  ο Δρ Πετράτος.

Ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας στην Ελλάδα και την Αυστραλία θα λάβουν μέρος στη Φάση ΙΙ των κλινικών μελετών για να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα του νέου αυτού φαρμάκου, πριν οι δοκιμές προχωρήσουν σε παγκόσμια κλίμακα.

Η θεραπεία, που φέρει την ονομασία Diaprotectome, στοχεύει στην αποκατάσταση των βλαβών στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, όπως εξήγησε ο κ. Πετράτος σε συνέντευξη Τύπου.

Η θεραπεία Diaprotectome βασίζεται σε ένα μικρό μόριο που δρα σε δύο επίπεδα: πρώτον, προστατεύει τις νευρικές ίνες από περαιτέρω καταστροφή της μυελίνης, της προστατευτικής επικάλυψης των νευρώνων που επιτρέπει την ταχεία μετάδοση των νευρικών σημάτων, και δεύτερον, ενθαρρύνει την επαναδημιουργία μυελίνης (επαναμυελίνωση), μια διαδικασία απαραίτητη για την αποκατάσταση της νευρικής λειτουργίας.

«Τα προκλινικά αποτελέσματα από δοκιμές που έγιναν σε Ελλάδα, Αυστραλία και Ισραήλ είναι εντυπωσιακά. Σε πειραματικά μοντέλα, παράλυτα ζώα κατάφεραν να περπατήσουν ξανά, καθώς αποκαταστάθηκε η φυσιολογική λειτουργία του νευρικού τους συστήματος», δήλωσε ο κ. Πετράτος. Η θεραπεία Diaprotectome μπορεί να χορηγείται εύκολα από το στόμα και θα συνδυάζεται με τις υπάρχουσες θεραπείες των ασθενών, προσφέροντας μια συμπληρωματική επιλογή χωρίς την ανάγκη διακοπής άλλων φαρμάκων.

Στην Ελλάδα, όπου περίπου 21.200 ασθενείς πάσχουν από Πολλαπλή Σκλήρυνση, οι κλινικές δοκιμές θα διεξαχθούν με τη συνεργασία της NeuOrphan LTD, μιας εταιρείας με έδρα την Αυστραλία και υπό την καθοδήγηση του Καθηγητή Νευρολογίας του ΑΠΘ, Νικόλαου Γρηγοριάδη. Οι δοκιμές, με την επωνυμία «Odyssey», θα πραγματοποιηθούν σε τουλάχιστον 10 νοσοκομεία σε όλη την Ελλάδα, με στόχο να συμμετάσχουν έως και 400 ασθενείς σε διαφορετικά στάδια της νόσου.

«Η συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτό το καινοτόμο ερευνητικό πρόγραμμα είναι μια σημαντική πρόοδος στον αγώνα για την Πολλαπλή Σκλήρυνση», υπογράμμισε ο καθηγητής Γρηγοριάδης. Οι δοκιμές αναμένεται να ξεκινήσουν στα μέσα του επόμενου έτους, μόλις ολοκληρωθούν οι απαραίτητες εγκρίσεις από τις ρυθμιστικές αρχές.

Εφόσον τα αποτελέσματα είναι επιτυχή, οι κλινικές δοκιμές θα συνεχιστούν σε διεθνές επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, με στόχο την έγκριση και τη μαζική παραγωγή του φαρμάκου, το οποίο ενδέχεται να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τη θεραπεία της Πολλαπλής Σκλήρυνσης παγκοσμίως.

Σε στενή συνεργασία με τον καθηγητή Νευρολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή του Κέντρου Πολλαπλής Σκλήρυνσης ΑΧΕΠΑ, Νικόλαο Γρηγοριάδη, έχουν επιλεχθεί 14 κλινικές τοποθεσίες σε όλη την Ελλάδα για την έναρξη αυτών των δοκιμών ταυτόχρονα με τις δοκιμές στην Αυστραλία.

«Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να διασφαλίσουμε ότι τα κέντρα για τις κλινικές δοκιμές είναι έτοιμα να υποδεχθούν τους ασθενείς που θα μπουν στο πρόγραμμα».

Το φάρμακο που δοκιμάζεται, ήδη χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση μιας σπάνιας γενετικής πάθησης, οπότε έχει αποδειχθεί ασφαλές για χρήση σε ανθρώπους.

«Σκοπεύουμε να δοκιμάσουμε το φάρμακο σε έναν αριθμό ασθενών που δεν θα ξεπερνά τους 200. Θα είναι μια συμπληρωματική θεραπεία—όχι μονοθεραπεία—επιτρέποντας στους ασθενείς να συνεχίσουν τις συνήθεις θεραπείες τους επιπλέον του φαρμάκου που δοκιμάζεται», προσθέτει ο Δρ. Πετράτος, σημειώνοντας ότι αυτό απλουστεύει τη διαδικασία σε τεράστιο βαθμό.

Η συμπερίληψη της χώρας καταγωγής του σε αυτή τη σημαντική φάση της νέας θεραπείας έχει ιδιαίτερη σημασία για τον Δρ. Πετράτο.

Ο παππούς του στην Ελλάδα υπέφερε σημαντικά από αυτή τη νόσο για τη συντριπτική πλειονότητα της ζωής του, επηρεάζοντας βαθιά όλη την οικογένεια, και είναι ένας από τους λόγους (μαζί με το έντονο ενδιαφέρον του για τη νευροεπιστήμη και την ανοσολογία) που ο ομογενής επιστήμονας έχει αφιερώσει τόσα χρόνια ερευνώντας μια οριστική θεραπεία.

Η ΣΚΠ στην Ελλάδα είναι διαδεδομένη, εξηγεί. «Δεν το περιμέναμε, αλλά έτσι είναι. Στην ουσία, λίγο πάνω από 21.000 άτομα ζουν με ΣΚΠ στην Ελλάδα. Συνεπώς, ένα φάρμακο που μπορεί να σταματήσει την νευρολογική επιδείνωση θα είναι τεράστιο όφελος όχι μόνο για τους ασθενείς αλλά και για όλο το σύστημα Υγείας».

Αν και υπάρχουν πολλές θεωρίες για τους λόγους που η ΣΚΠ είναι σε έξαρση, καμία δεν έχει αποδειχθεί ουσιαστικά.

«Μια κρίσιμη πτυχή είναι η μαζική αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων. Αυτή η αλλαγή είναι ιδιαίτερα εμφανής στην Ελλάδα, αν λάβουμε υπόψη ότι η μεσογειακή διατροφή θεωρείται η πανάκεια της καλύτερης διατροφικής πρακτικής. Όμως οι εύκολες και γρήγορες επιλογές διατροφής υπερισχύουν σήμερα, επηρεάζοντας την ικανότητά μας να διατηρούμε μια ισορροπημένη διατροφή, απαραίτητη για την προστασία της υγείας μας από ασθένειες», λέει ο Δρ Πετράτος.

Αυτό που προσπαθούν να διαπιστώσουν οι ερευνητές, είναι γιατί η ΣΚΠ εκδηλώνεται σε συγκεκριμένες περιόδους στη ζωή των ασθενών και γιατί προσβάλλει κυρίως τις γυναίκες.

«Τα δύο τρίτα των ατόμων που πάσχουν είναι γυναίκες. Και συνήθως τις πλήττει όταν βρίσκονται στην ακμή της ζωής τους», προσθέτει ο Δρ Πετράτος.

Ο στόχος είναι να σταματήσει η εξέλιξη και επιδείνωση της νόσου στους ασθενείς.

«Αυτό είναι το concept της νέας θεραπείας που θα δοκιμάσουμε. Είναι το μόνο φάρμακο που δοκιμάζεται αυτή τη στιγμή που είναι ικανό να διαπεράσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, επιτρέποντάς του να φτάσει και να προστατεύσει τα εγκεφαλικά κύτταρα, αποτρέποντας περαιτέρω βλάβες και μόνιμη νευρολογική ζημιά», εξηγεί.

Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νευρολογική νόσος, που προσβάλει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Πρόκειται για ένα αυτοάνοσο νόσημα, όπου το ανοσοποιητικό σύστημα δεν αναγνωρίζει το προστατευτικό περίβλημα των νεύρων – τη μυελίνη – ως δικό του ιστό και την καταστρέφει. Αυτή η βλάβη όχι μόνο εμποδίζει τα νευρικά ερεθίσματα να ταξιδέψουν στις νευρικές ίνες, αλλά αφήνει επίσης τα κύτταρα ευάλωτα στον εκφυλισμό.

Το φάρμακο που πρόκειται να δοκιμαστεί στην Ελλάδα και την Αυστραλία -ένα απλό δισκίο που οι ασθενείς θα μπορούν να παίρνουν καθημερινά- στοχεύει στο να σταματήσει και ενδεχομένως να αντιστρέψει την απώλεια της μυελίνης στον εγκέφαλο, και ακόμη και να αποκαταστήσει τη βλάβη της μυελίνης που προστατεύει τα νευρικά κύτταρα.

Η συνεργασία του ομογενούς επιστήμονα και της ομάδας του με τον διευθυντή του Κέντρου Πολλαπλής Σκλήρυνσης ΑΧΕΠΑ στη Θεσσαλονίκη, Νικόλαο Γρηγοριάδη, που ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια, συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία.

Αυτή η συνεργασία δεν ωφελεί μόνο το ερευνητικό έργο καθαυτό, αλλά παρέχει επίσης σε Έλληνες ασθενείς πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες.

Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η φάση των κλινικών δοκιμών, και είναι επιτυχής, οι δοκιμές θα συνεχιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο προτού το φάρμακο καταφέρει να φτάσει στην αγορά.

Ακολουθήστε το medlabnews.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις

Παγκόσμια διάκριση του καθηγητή και Περιφερειάρχη Θεσσαλίας Δημήτρη Κουρέτα. Πρώτος στην έρευνα για το οξειδωτικό στρες

medlabnews.gr iatrikanea 

Τέταρτος στον κόσμο σε αναγνώριση του ερευνητικού του έργου αναδείχθηκε ο Καθηγητής και Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας, σύμφωνα με την κατάταξη που βγαίνει κάθε χρόνο τέτοια εποχή από το AD Scientific Index (Alper-Doger Scientific Index), το οποίο προσφέρει το ευρύτερο φάσμα κλάδων, παρέχοντας αναλύσεις σε 13 κύρια πεδία και 197 υπό κλάδους σε παγκόσμιο, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Παράλληλα, ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, αναδείχθηκε πρώτος στο πεδίο oxidative stress (οξειδωτικό στρες)

Αυτές οι αναλύσεις μπορούν να βασίζονται σε δείκτες όπως ο δείκτης H, ο δείκτης i10 και ο αριθμός αναφορών, καθώς και οι τιμές τους από τα τελευταία 6 χρόνια. Από τις 5 Νοεμβρίου 2024, οι κατατάξεις είναι σύμφωνα με το Total H Index.

Η επιτυχία του καθηγητή Δημήτρη Κουρέτα αποτελεί σημαντική αναγνώριση για το ακαδημαϊκό και ερευνητικό έργο των ελληνικών πανεπιστημίων. Ως επιστήμονας με μακροχρόνια πορεία στη βιοχημεία και την τοξικολογία, ο Κουρέτας έχει συμβάλλει στην ανάδειξη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ως κέντρο πρωτοποριακής έρευνας, τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς. Οι καινοτόμες μελέτες του, που εστιάζουν στη δράση των φυτικών φαινολών, το οξειδωτικό στρες και τα βιολειτουργικά τρόφιμα, προωθούν τη φήμη των ελληνικών ιδρυμάτων ως αξιόλογων ερευνητών. Τέτοιες διακρίσεις ενισχύουν την εμπιστοσύνη στην ποιότητα της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα και δείχνουν ότι τα πανεπιστήμια μπορούν να παράγουν ερευνητικό έργο με παγκόσμια επίδραση. Επιπλέον, η παρουσία τέτοιων επιστημόνων συμβάλλει στην προσέλκυση χρηματοδοτήσεων και στη συνεργασία με διεθνείς ερευνητικούς φορείς, ενδυναμώνοντας τη θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο ακαδημαϊκό χάρτη.

Το ευχαριστώ του Δ. Κουρέτα

Ο Δημήτρης Κουρέτας, με ανάρτηση του ευχαριστεί όλους όσοι συνεργάστηκαν μαζί του αλλά και τον ενέπνευσαν να ασχοληθεί με την έρευνα. Αναλυτικότερα έγραψε: Σύμφωνα με την λίστα AD Scientific Index 2025 που κυκλοφόρησε χθες και αξιολογεί όλους τους ερευνητές παγκοσμίως, βάση του δημοσιευμένου έργου τους διεθνώς και της αναγνώρισης από την διεθνή κοινότητα σε διάφορα επιστημονικά πεδία, του καθένα. Το αποτέλεσμα, στο πεδίο oxidative stress markers, Ranking based on selection, Dimitrios Kouretas, University of Thessaly, Department of biochemistry biotechnology, Greece, Ranking 1.

Μετά από 29 χρόνια προσφοράς στο πεδίο, να ευχαριστήσω όλους τους συνεργάτες και κυρίως τους Fotis Tekos, Zoi Skaperda, Periklis Vardakas, Maria Nechalioti, Sotirina Makri, Anastasia Patouna, Gasdroga Maria, Thanos Tsioras, Thomas karabatzakis, Ioannis Kyriazis, Maria Kourti, Νίκος Γκουτζουρέλας, Dimitris Stagkos, και άλλους 139 φοιτητές μου που έκαναν την διπλωματική τους μαζί μου. Όλοι αυτοί έφεραν την πρώτη θέση στο πεδίο μας παγκόσμια. Τους δασκάλους μου Ορφέας Αντώνογλου, Joanna Yana Floros, και κυρίως Charitini Nepka. Από την μικρή Λάρισα μέσα σε χιλιάδες εργαστήρια σε όλο τον κόσμο.

Το μυστικό είναι ένα, δουλειά, δουλειά, δουλειά…

Κουρέτας: Προγράμματα ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ για το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Σε κατεύθυνση ανάδειξης της έρευνας μέσω της σύμπραξης εταιρειών και πανεπιστημίων προχωρά η Περιφέρεια Θεσσαλίας προκηρύσσοντας προγράμματα ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία -όπως υπογράμμισε ο περιφερειάρχης κ. Δημήτρης Κουρέτας κατά τη σημερινή παρουσίαση των δράσεων από το Πρόγραμμα Θεσσαλίας 2021-2027 σε καθηγητές – μέλη ΔΕΠ, διευθυντές κλινικών, στο αμφιθέατρο «Ιπποκράτης», στη Βιόπολη, «θα συνδέσουν την έρευνα με την πραγματική οικονομία».

«Δεν έχει ξαναγίνει σε καμία περιφέρεια της χώρας. Για πρώτη φορά συντάσσεται τόσο μεγάλο πακέτο. Είναι μεγάλη ευκαιρία για το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας να ενισχυθεί με σωστό, ανταγωνιστικό τρόπο, να αναδειχθούν οι καλύτεροι» τόνισε σε δηλώσεις του.

Λεπτομέρειες για το περιεχόμενο του πρώτου προγράμματος, ύψους 6 εκατομμυρίων ευρώ, έδωσε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας κ. Δημήτρης Λεωνίδας. «Είναι μια πρωτοβουλία της Περιφέρειας Θεσσαλίας μέσω του ΕΣΠΑ για την ενίσχυση των ερευνητικών υποδομών καθώς και του προσωπικού και της ερευνητικής δυναμικής που έχουν τα εργαστήρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Έρχεται σαν προοίμιο μιας νέας πρόσκλησης που θα βρει μέσα στον Δεκέμβριο για συμπράξεις επιχειρήσεων με ερευνητικά εργαστήρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Πρώτα πάμε να ενισχύσουμε τα ερευνητικά εργαστήρια, ώστε να έχουν το ερευνητικό δυναμικό (σε υλικοτεχνική υποδομή – ανθρώπινο δυναμικό)» εξήγησε.

Σύμφωνα με τον κ. Κουρέτα μετά τα δύο προγράμματα, θα ακολουθήσει νέο σχετικό με την επιχειρηματικότητα ύψους 18 εκατομμυρίων ευρώ.

Ελληνοκύπριος γιατρός βραβεύτηκε ως καθηγητής της χρονιάς στην Μελβούρνη

 medlabnews.gr iatrikanea

Ο Ελληνοκύπριος γιατρός Στέφανος Ηροδότου επιλέχθηκε από τους φοιτητές του στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης ως ο MD2 Καθηγητής της Χρονιάς για το 2023.

Ο Δρ Ηροδότου έχει αναγνωριστεί για τη συνεισφορά του στην ακαδημαϊκή και προσωπική ανάπτυξη των φοιτητών ιατρικής από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης.

Γεννημένος στην Κύπρο, σπούδασε ιατρική στην Αθήνα και έχει κάνει τα δημόσια νοσοκομεία της Μελβούρνης το «δεύτερο σπίτι» του τα τελευταία 40 χρόνια.

Θεωρεί ότι η αναγνώριση είναι μεγάλη τιμή ειδικά επειδή προέρχεται από τους φοιτητές του.

«Είναι μεγάλη τιμή, είναι εκπληκτικό και με κάνει να νιώθω πολύ περήφανος για το ποιος είμαι, για το γεγονός ότι ξεκίνησα από την Κύπρο και για το ότι βρίσκομαι σήμερα εδώ », είπε στον Νέο Κόσμο.

«Όταν ξεκίνησα πριν από πολλά χρόνια, ούτε στα πιο τρελά μου όνειρα δεν μπορούσα να ονειρευτώ μια καριέρα σαν αυτή. Προέρχομαι από φτωχή οικογένεια, νιώθω μεγάλη τιμή».

Ο Δρ Ηροδότου υπήρξε ένα από τα βασικά στελέχη των τμημάτων επειγόντων περιστατικών στο Κοινοτικό Νοσοκομείο Preston and Northcote (PANCH) και στη συνέχεια στο Νοσοκομείο Northern στο Epping.

Επίσης, δραστηριοποιήθηκε πολύ στο χώρο της Κλινικής Ιατρικής, ενώ από το 2001 είναι υπεύθυνος για την περαιτέρω ενδονοσοκομειακή εκπαίδευση νοσηλευτών και ειδικών.

Ο Δρ. Ηροδότου έχει υπηρετήσει στο Διοικητικό Συμβούλιο της Κυπριακής Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτώριας ενώ από το 1980-1992 ήταν Αντιπρόεδρος και επικεφαλής της Επιτροπής Πολιτιστικών Εκδηλώσεων.

Το 2022 έλαβε το Μετάλλιο του Τάγματος της Αυστραλίας (OAM) για την προσφορά του στην ιατρική και στην κυπριακή κοινότητα της Βικτώριας.

«Είμαι περήφανος για αυτό που είμαι. Λατρεύω την ιατρική και είμαι παθιασμένος με αυτό που κάνω και θα συνεχίσω να προσπαθώ να αφιερώνω τον υπόλοιπο χρόνο μου δουλεύοντας σε αυτό το επάγγελμα».

Πηγή sigmalive.com

Νίκος Σκαρμέας. Το Αλτσχάιμερ είναι μια νευροεκφυλιστική νόσος, που οδηγεί σε σημαντικές βλάβες στις περιοχές του εγκεφάλου

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

«Είναι σαν να χάνεις τον άνθρωπο σου. Παραμένει ζωντανός στο σώμα του, αλλά στην ουσία χάνεται, γιατί χάνεται ο χαρακτήρας του, η αίσθηση της ταυτότητάς του, το είναι του, η πνευματικότητά του». Ετσι ξεκίνησε η συνομιλία μας με τον κ. Νίκο Σκαρμέα, Καθηγητή Νευρολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Αναπληρωτή Καθηγητή Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη, θέλοντας να μας περιγράψει πώς αισθάνεται έναν άνθρωπος που έχει Αλτσχάιμερ.

Ο κ. Νίκος Σκαρμέας, ένας από τους καλύτερους νευρολόγους στην Ελλάδα με διεθνή αναγνώριση, πέραν της εκπαίδευσης και της κλινικής άσκησης της Νευρολογίας, έχει κάνει έρευνα στον τομέα των Ανοιών και έχει ασχοληθεί εκτενώς με παράγοντες που επηρεάζουν την πρόληψη και καθυστέρηση της εξέλιξης της Νόσου Αλτσχάιμερ συμπεριλαμβανομένων του τρόπου ζωής – πνευματικών, κοινωνικών δραστηριοτήτων, σωματικής άσκησης, διατροφής κ.λπ. Η ερευνητική του δραστηριότητα έχει χρηματοδοτηθεί από πολλές πηγές, ανάμεσα στις οποίες η Alzheimer’s Association και το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών των ΗΠΑ. Είναι κριτής σε περισσότερα από 130 διεθνή επιστημονικά περιοδικά, καθώς και για πολλές οργανώσεις και ιδρύματα χρηματοδότησης έρευνας σε πολλές χώρες και έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 200 πρωτότυπες επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά.

Ο κ. Σκαρμέας έκανε τις πρώτες ιατρικές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με διδακτορικό (PhD) από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και συνέχισε την επίσημη εξειδίκευσή του στην Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας στους τομείς Συμπεριφορικής Νευρολογίας και Γηριατρικής Νευρολογίας ολοκληρώνοντας τις μεταπτυχιακές του σπουδές, μάστερ στους τομείς της Βιοστατιστικής, Επιδημιολογίας και Κλινικής Ερευνας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Columbia -Mailman School of Public Health. Τα τελευταία χρόνια, το ερευνητικό του ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί στον τρόπο με τον οποίο οι διατροφικές επιλογές και συγκεκριμένα η μεσογειακή διατροφή και ο σωστός τρόπος ζωής μπορούν να προστατέψουν τον εγκέφαλο και τη μνήμη των ανθρώπων. Το να μιλήσεις απλά και κατανοητά δεν είναι απλό, όταν ασχολείσαι με το «εκκρεμές του νου που πάλλεται μεταξύ λογικού και παραλόγου». Η συνέντευξη που ακολουθεί, αποκαλύπτει το ταλέντο και τη δημιουργικότητα ενός εξαίρετου νευρολόγου να κάνει το πολύπλοκο… τόσο απλό, τόσο κατανοητό.

Κύριε Σκαρμέα, γιατί έχει δοθεί τόσο μεγάλη έμφαση στη νόσο του Αλτσχάιμερ;

Υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για αυτή την πάθηση και ο ένας λόγος είναι γιατί δεν είναι αμιγώς ιατρικό βιολογικό πρόβλημα, αλλά είναι πρωτίστως οικονομικό. Στις ΗΠΑ το Αλτσχάιμερ κοστίζει πάνω από 200 δισ. δολάρια το χρόνο. Τόσο κοστίζει κάθε χρόνο ο πόλεμος των ΗΠΑ εναντίον του Ιράκ, αυτής της τάξης μεγέθους είναι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Ελλάδας. Οι προβλέψεις για το 2050 στις ΗΠΑ είναι, ότι το κόστος για το Αλτσχάιμερ θα είναι πάνω από ένα τρις δολάρια το χρόνο! Σαν να χρειάζεται η Αμερική να έχει πέντε στρατούς και να μπορούν να πολεμούν σε πέντε διαφορετικά σημεία του πλανήτη. Φανταστείτε, αν αυτό μπορεί να το αντέξει η οικονομία. Επιπρόσθετα, το πρόβλημα γίνεται όλο και μεγαλύτερο στις αναπτυσσόμενες χώρες στις οποίες εντείνεται η γήρανση του πληθυσμού, που σημαίνει περισσότερα περιστατικά άνοιας.

Μπορείτε να μας ξεκαθαρίσετε την έννοια της Ανοιας από το Αλτσχάιμερ;

Την Ανοια πολύ συχνά την συγχέουν με τον Αλτσχάιμερ. Η λέξη Ανοια προέρχεται από στερητικό α και την λέξη «νους» (α+νους), σημαίνει χάσιμο του νου, του μυαλού και χρησιμοποιείται για να περιγράψει οποιοδήποτε κλινικό σύνδρομο χαρακτηρίζεται από σημαντική έκπτωση των ανώτερων γνωστικών λειτουργιών, όπως η μνήμη, η ικανότητα του λόγου, η ικανότητα σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων, η κριτική σκέψη ο προσανατολισμός στο χώρο κ.ά. Από τους 100 ασθενείς που έχουν άνοια, το 80% περίπου έχει πάθει την νόσο λόγω της πάθησης Αλτσχάιμερ και το 20% από άλλες αιτίες. Το Αλτσχάιμερ είναι μια νευροεκφυλιστική νόσος, που ξεκινά συνήθως με διαταραχές της πρόσφατης αυτοβιογραφικής μνήμης και οδηγεί σε σημαντικές βλάβες στις περιοχές του εγκεφάλου, που σχετίζονται με τις νοητικές λειτουργίες.

Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου που πρέπει να μας ανησυχήσουν;

Αν διαπιστώσουμε επαναλαμβανόμενη απώλεια της πρόσφατης μνήμης, κάποιου γεγονότος, που δεν δικαιολογείται να έχει ξεχαστεί, αυτό είναι σήμα κινδύνου. Δηλαδή, να μην έχουν καταγραφεί στον εγκέφαλο ενός ατόμου σαν γεγονός, π.χ. τα βαφτίσια που πήγε πριν ένα μήνα, η οι διακοπές που έκανε με την οικογένειά του πριν δυο χρόνια, σε ένα συγκεκριμένο τόπο. Αλλα πράγματα, όπως μία δυσκολία να θυμηθούμε ονόματα η μία λεπτομέρεια σε μια συζήτηση, αυτό δεν είναι δείγμα κινδύνου για Αλτσχάιμερ, αλλά ένα συχνό εύρημα στην πλειοψηφία των ανθρώπων, όταν μεγαλώνουμε. Επίσης, η κατάθλιψη ή η επιθετικότητα, μπορεί να εμφανιστούν σαν πρώτες εκδηλώσεις της νόσου, πριν ακόμα ο ασθενής παρουσιάσει βλάβες στη μνήμη.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για το Αλτσχάιμερ;

Οι παράγοντες κινδύνου για το Αλτσχάιμερ διαπιστωμένα είναι γενετικοί και η ηλικία. Υπάρχει μια πάρα πολύ μεγάλη βιβλιογραφία για μία σειρά και από άλλους παράγοντες , όπως οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, αλλά και η υπέρταση, ο διαβήτης, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, οι διαταραχές της χοληστερίνης, παράγοντες δηλαδή που βλάπτουν την καρδιά και τα αγγεία, αλλά φαίνεται να βλάπτουν και τον εγκέφαλό μας. Από κει και πέρα φαίνεται, ότι η υψηλότερη μόρφωση, ο ενεργητικός τρόπος ζωής (κοινωνικά, πνευματικά και σωματικά) και η κατάλληλη διατροφή, ενδεχομένως να προσφέρουν κάποια προστασία.

Πώς ξεχνάει ένας υγιής νους από το γήρας και πώς ένας δυσλειτουργικός από το Αλτσχάιμερ;

Η διαφορά είναι κατ’ αρχήν ποσοτική. Για παράδειγμα όταν μεγαλώνουμε εξασθενούν και οι κινητικές μας ικανότητες. Μεγαλώνοντας π.χ. μπορεί να μην μπορούμε ενδεχομένως να τρέξουμε, όπως όταν είμασταν νεώτεροι, αλλά να μπορούμε μόνο να περπατήσουμε. Αυτό όμως δεν είναι πάθηση, είναι η εξασθένηση της κινητικής ταχύτητας με την πάροδο της ηλικίας. Κατ’ αντιστοιχία, έτσι εξασθενούν και οι νοητικές ικανότητες, που όσο και αν ακούγεται παράδοξο, η πτώση τους ξεκινάει από πολύ νεαρές ηλικίες.

Μπορείτε να μας δώσετε ένα παράδειγμα;

Σαν παράδειγμα η ταχύτητα πνευματικής αντίδρασης εκπίπτει και από την ηλικία των 30-35 ετών. Στα video games έχουμε δει πώς ένας 18χρονος είναι πιο γρήγορος από έναν 28χρονο. Αν πάρουμε λοιπόν έναν άνθρωπο 85 χρονών, η ικανότητά του να θυμάται μία λίστα με λέξεις άσχετες μεταξύ τους, είναι μικρότερη από την ικανότητα ενός 80 ετών. Αλλά η απώλεια αυτής της ικανότητας δεν είναι πάρα πολύ μεγάλη. Μπορεί δηλαδή στα 50 του χρόνια ένας υγιής νους από τις 16 λέξεις να θυμάται τις 12 και στα 80 μόνο τις οκτώ ή τις εννιά. Αν όμως σε κάποιο άτομο έχουν ξεκινήσει οι βλάβες του Αλτσχάιμερ, θα θυμάται μόνο τη μια η τις δυο. Άρα για να συνοψίσουμε, η μία διαφοροποίηση από τη φυσική γήρανση είναι ποσοτική, δηλαδή στη φυσιολογική γήρανση χάνουμε νοητικά, αλλά χάνουμε λίγο, ενώ στο Αλτσχάιμερ χάνουμε πολύ περισσότερο απ’ ό,τι χάνουμε λόγω της εξέλιξης της ηλικίας. Ολα αυτά τα δεδομένα τα έχουμε καταγράψει σε πίνακες που χρησιμοποιούμε σαν οδηγούς. Λέμε π.χ. ότι για την τάδε ηλικία και με αυτό το μορφωτικό επίπεδο η λειτουργία του ατόμου είναι μέσα στα αποδεκτά όρια, ενώ η επίδοση ενός δεύτερου ατόμου είναι κάτω από τα αποδεκτά όρια.

Τι ρόλο παίζει η μόρφωση στην υγεία του εγκεφάλου;

Όταν κοιτάζουμε τις φυσιολογικές επιδόσεις για κάθε ηλικία κοιτάζουμε διαφορετικά για κάθε μορφωτικό επίπεδο, αλλά και για το αν κάποιος είναι άντρας η γυναίκα. Κατατάσσουμε διαφορετικά αυτούς που δεν έχουνε πάει σχολείο, αυτούς που τελείωσαν μόνο Δημοτικό ή Γυμνάσιο ή Λύκειο, ή σπούδασαν και πόσα χρόνια σπούδασαν. Υπάρχει μία ολόκληρη θεωρία, που λέγεται η θεωρία του «Νοητικού Αποθέματος ή των Νοητικών Εφεδρειών». Αυτοί λοιπόν που έχουν περισσότερη μόρφωση και πιο ενεργό τρόπο ζωής, φαίνεται ότι μπορούν και αντιρροπούν τις βλάβες τύπου Αλτσχάιμερ που ξεκινάνε στον εγκέφαλο και εκδηλώνουν κλινικά την νόσο πιο αργά. Με βάση αυτά που ξέρουμε ως τώρα, φαίνεται να χτίζει περισσότερες εφεδρείες στον εγκέφαλο η υψηλότερη μόρφωση, ώστε να μπορούν να αντιρροπούνται οι βλάβες. Δηλαδή το υγιές κομμάτι του εγκεφάλου, το οποίο δεν έχει προσβληθεί ακόμα π.χ. από το αμυλοειδές (τη βασικότερη ίσως βλάβη του Αλτσχάιμερ), είναι τόσο αποτελεσματικό και λειτουργικό, ώστε μπορούμε στην καθημερινότητά μας να λειτουργούμε πολύ καλύτερα. Θα λέγαμε ότι η υψηλή μόρφωση καθυστερεί την ημερομηνία, στην οποία θα εκδηλωθεί το πρόβλημα, αν πρόκειται να εκδηλωθεί.

Πρέπει ο ασθενής με Αλτσχάιμερ να κάνει κάποια ιδιαίτερη διατροφή;

Η διατροφή που μας προστατεύει από καρδιαγγειακές παθήσεις φαίνεται να μας προστατεύει σε κάποιο βαθμό και από την άνοια. Η ισχυρότερη βιβλιογραφική υποστήριξη υπάρχει για τη Μεσογειακή Διατροφή, που είναι βασισμένη σε φυτικά προϊόντα, φρούτα, λαχανικά, όσπρια, πολύ λίγο κρέας, λίγο παραπάνω ψάρι, κύρια πηγή λίπους το ελαιόλαδο και μικρή ποσότητα κατανάλωσης κρασιού στη διάρκεια των γευμάτων κυρίως με τη μορφή κρασιού. Τώρα έχουν γίνει πάρα πολλές μελέτες για επιμέρους τροφές και πολλές από αυτές είναι αντικρουόμενες, αλλά αυτό που ξέρουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα είναι, ότι καλύτερη διατροφή είναι η Μεσογειακή Διατροφή δηλαδή ο τρόπος διατροφής στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’60.

Σχετικά με την άσκηση πείτε μας ποιοι είναι οι ενδεδειγμένοι τρόποι που μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση της υγείας των ηλικιωμένων ατόμων;

Στο κομμάτι της άνοιας συγκεκριμένα, δεν είναι σαφές το είδος της άσκησης, η ένταση και η ποσότητα που μπορεί να βοηθήσει. Υπάρχουν όμως επίσημες συστάσεις για την άσκηση διεθνώς (ως προς τη γενικότερη υγεία), οι οποίες συνιστούν για τις μεγαλύτερες ηλικίες 4-5 φορές την εβδομάδα αερόβια άσκηση (για παράδειγμα ποδήλατο, ακόμα και στατικό στο σπίτι), κολύμπι, γρήγορο βάδισμα ή τρέξιμο ή περπάτημα και 2-3 φορές την εβδομάδα ασκήσεις αντίστασης και ασκήσεις ισορροπίας. Είναι κάτι το οποίο πρέπει κάπως να μπει στη ζωή μας, ειδικά όταν βγαίνουμε στη σύνταξη, που έχουμε πιο πολύ χρόνο. Πρέπει να υιοθετήσουμε αυτή την συνήθεια, όπως πλένουμε τα δόντια μας κάθε μέρα και όπως συνηθίζαμε να πηγαίνουμε στη δουλειά μας κάθε μέρα. Τώρα πρέπει να ξυπνάμε και να κάνουμε τη γυμναστική μας. Αυτή είναι η νέα δουλειά μας! Σε μεγάλες ηλικίες βέβαια είναι σημαντικό το πού μένεις, το αν έχεις ένα πάρκο κοντά σου, αν σε κινητοποιούν οι άνθρωποι που συναναστρέφεσαι. Η αλήθεια είναι, ότι κάποιοι άνθρωποι μπορούν και τα καταφέρνουν καλύτερα, και κάποιοι άλλοι όχι, είναι καλό όμως να προσπαθήσει κάποιος να βάλει μικρούς και ρεαλιστικούς στόχους. Ας κάνει κάτι εύκολο και απλό. όπως το να περπατάει λίγη ώρα κάθε μέρα, να χρησιμοποιεί λιγότερο χρόνο το αυτοκίνητο, να μην παίρνει το ασανσέρ, αλλά να χρησιμοποιεί την σκάλα ει δυνατόν, να μη ζητάει να του φέρουν στο χέρι το τηλεκοντρόλ ή ένα ποτήρι νερό, αλλά να ενεργοποιείται ο ίδιος να τα πάρει, δηλαδή να κάνει μικρά καθημερινά πράγματα, που αθροιζόμενα είναι ένα είδος άσκησης.

Ποιο είναι το συναίσθημα που κυριαρχεί στους φροντιστές και τους θεραπευτές όταν βρίσκονται με ένα ασθενή με άνοια;

Είναι σαν να χάνεις τον άνθρωπό σου. Παραμένει ζωντανός στο σώμα του, αλλά στην ουσία χάνεται, γιατί χάνεται ο χαρακτήρας του, η αίσθηση της ταυτότητάς του, το είναι του, η πνευματικότητά του. Είναι σαν να φεύγει από την ζωή, ενώ παραμένει, αλλά αυτό που μένει εν ζωή δεν είναι το ίδιο με το πρόσωπο το οποίο έχουμε γνωρίσει και έχουμε δεθεί. Είναι πάρα πολύ στενάχωρο. Το βλέπω καθημερινά με τους φροντιστές και τους συγγενείς και καταλαβαίνω, όταν μπαίνω στην θέση τους, πόσο δύσκολο είναι.

Πόσο επαχθής είναι η καθημερινότητά σας με ασθενείς που πάσχουν από άνοια;

Αν το σκεφτείτε, όλη η ιατρική, επειδή έχει να κάνει με την ασθένεια γενικά, είναι από μόνη της μέσα σε ένα διαρκές πρόβλημα. Οι περισσότεροι συνάδελφοι το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μας αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα, που προσπαθούμε να λύσουμε. Υπάρχουν ασθενείς που πάσχουν και από άλλες νευρολογικές παθήσεις, κάποιες από τις οποίες είναι θεραπεύσιμες. Στις περιπτώσεις άνοιας δεν αντιμετωπίζουμε πάντα τα προχωρημένα στάδια της άνοιας. Πολλές φορές στα αρχικά της νόσου οι άνθρωποι είναι αρκετά λειτουργικοί και δεν έχουν πολλά συμπεριφορικά προβλήματα. Από την άλλη πλευρά, όταν υπάρχουν διαταραχές στη συμπεριφορά των ασθενών, όταν δηλαδή έχουμε κατάθλιψη, επιθετικότητα, διέγερση, διαταραχές του ύπνου και πολλές φορές με κατάλληλους χειρισμούς μπορούμε και άρουμε αυτά τα συμπτώματα, αυτό από μόνο του αποτελεί για μας τους γιατρούς μια μεγάλη ικανοποίηση, να μπορούμε δηλαδή να βελτιώνουμε τις συνθήκες ζωής και για τον ασθενή και για τους δικούς του ανθρώπους.

Ποια είναι η αρμόζουσα συμπεριφορά των φροντιστών σε ένα άτομο με Αλτχάιμερ;

Ενα πράγμα το οποίο λέμε συνεχώς είναι, ότι δεν ζητάμε από τους ασθενείς τίποτα παραπάνω από ό,τι μπορούν πνευματικά να δώσουν. Πολλές φορές οι φροντιστές εκνευρίζονται προσπαθώντας να πάρουν τη σωστή απάντηση από τους ασθενείς, αλλά στην ουσία τους ζητάνε να κάνουν κάτι, το οποίο είναι αδύνατον να κάνουν. Τους φωνάζουν εκνευρισμένοι: «Μα δεν το θυμάσαι; Πόσες φορές στο είπα… αφού στο εξήγησα 10 φορές κλπ;» και τους δημιουργούν μεγαλύτερη σύγχυση. Εξηγούμε στους φροντιστές, ότι είναι αναγκαίο να προσαρμόσουν τις απαιτήσεις τους, ανάλογα με τις ικανότητες των ασθενών. Το δεύτερο σημαντικό θέμα είναι, να ικανοποιούν μεν τις ανάγκες τους, αλλά ταυτόχρονα να τις οριοθετούν. Δηλαδή, αν δεν τους αρέσει μία κουρτίνα, ή τους ενοχλεί κάποιος θόρυβος, ή δεν θέλουν κάποιο πρόσωπο να τους επισκεφτεί, οι φροντιστές θα ακολουθήσουν την επιθυμία τους. Θα αλλάξουν την κουρτίνα, θα προσπαθήσουν να μειώσουν τον θόρυβο και δεν θα φέρνουν σπίτι τον ανεπιθύμητο επισκέπτη. Αν όμως οι νοσούντες θέλουν να βγουν βόλτα στις 3 το ξημέρωμα, τότε οι φροντιστές πρέπει να βάλουν όρια με ήρεμο και σταθερό τρόπο. Είναι γενικά επιθυμητό να ικανοποιούν τις περισσότερες επιθυμίες τους, ως προς την καθημερινότητά τους. Είναι και ένας τρόπος να αποφεύγεται η διέγερση και το να καταφύγουν στα ψυχιατρικά φάρμακα, χρησιμοποιώντας διάφορους τρόπους, είτε τραβώντας τους την προσοχή σε κάποιο άλλο θέμα, αν κάπου ή κάτι τους εκνευρίζει ή αλλάζοντας θέμα συζήτησης και βάζοντας όρια, μόνο όταν και όπου χρειάζεται.

Τι είναι αυτό που αποκομίσατε κατά τη διάρκεια της εξειδίκευσής σας από την Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας στους τομείς Συμπεριφορική και Γηριατρική Νευρολογία και ως Αναπληρωτής Καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη;

Στην Ελλάδα υπάρχει πολύ μεγάλη έλλειψη στο κομμάτι της συμπεριφοράς προς τον ασθενή. Στην Αμερική ωφελήθηκα πάρα πολύ, γιατί μπήκα σε μία διαφορετική νοοτροπία συμπεριφοράς προς τον ασθενή, γιατί εκπαιδεύτηκα επάνω σ’ αυτό. Από τα πρώτα πράγματα που έμαθα είναι ότι η σχέση του γιατρού με τον ασθενή είναι σχέση ισχύος «ο ασθενής ζητάει, ο γιατρός δίνει, ο ασθενής είναι ξαπλωμένος, ο γιατρός είναι όρθιος, ο ασθενής είναι γυμνός, ο γιατρός να ντυμένος». Όταν οι ασθενείς δεν έχουν καλή συμπεριφορά αυτό οφείλεται συνήθως στο άγχος τους, στο φόβο της ασθένειας, στο φόβο του μέλλοντος, στις εν γένει ανασφάλειές τους, πράγματα που πρέπει να τα έχουμε στο μυαλό μας. Αυτές τις αρχές τις έχω συνέχεια στο μυαλό μου και προσπαθώ να στηρίξω τον ασθενή και όταν ακόμη δεν φέρεται σωστά, αλλά ξέρω πως πρέπει να τον προστατέψω. Αυτή η προσέγγιση επαγγελματικής συμπεριφοράς στην Αμερική (δηλαδή η καρτερία και η αποφυγή συγκρούσεων και άσκησης εξουσίας σε ασθενείς) παρ’ ότι φαίνεται παράδοξο, συνδυάζεται με ένα πλαίσιο πολύ οριοθετημένης συμπεριφοράς και κανόνων, από το οποίο δεν πρέπει να βγαίνουμε, γιατί τότε το όλο οικοδόμημα του συστήματος παροχής υπηρεσιών υγείας δυσλειτουργεί και είναι αρνητικός ο αντίκτυπος και στον ασθενή και στον γιατρό.

Πηγή ekirikas.com

Διαβάστε επίσης

• Τι είναι η νόσος Alzheimer; Τι πρέπει να κάνετε για να αποφύγετε την άνοια;
• 10 μυστικά για την πρόληψη της άνοιας. Τι είναι η άνοια και ποιές οι συνηθέστερες μορφές της.
• Ξεχνάτε, χάνετε τις λέξεις, χάνετε πράγματα; Μήπως πρέπει να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό για Alzheimer;
• Η νόσος του Πάρκινσον τι είναι; Ποια τα συμπτώματα και πώς γίνεται η διάγνωση; Μάθετε να φροντίζετε τον εαυτό σας και πώς να κινήστε χωρίς να πέφτετε.
• Έχετε τρέμουλο στα χέρια, αργείτε να δέσετε τα κορδόνια σας, προβλήματα στην ισορροπία και την ομιλία; Μπορεί να έχετε νόσο του Πάρκινσον

H ατρόμητη Ελληνίδα αλεξιπτωτίστρια που πολέμησε τους Γερμανούς ως μυστική πράκτορας

medlabnews.gr

H πρώτη Ελληνίδα αλεξιπτωτίστρια που πολέμησε τους Γερμανούς ως μυστική πράκτορας. Κατατάχθηκε στους καταδρομείς και μετά από την αποχώρηση των Γερμανών, ζήτησε να πολεμήσει τους Ιάπωνες!

Πόσοι γνωρίζουν ότι στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μια ατρόμητη Ελληνίδα εκπαιδεύτηκε ως κομάντο και αλεξιπτωτίστρια και έδρασε ως πράκτορας στην κατεχόμενη πατρίδα μας;

Επρόκειτο για τη Σόνια-Σοφία Στεφανίδου, πρωτότοκη κόρη του Πόντιου γιατρού και θερμού πατριώτη Φιλοποίμενα Στεφανίδη.

Γεννήθηκε στην Οδησσό της Ουκρανίας το 1907 και σε ηλικία πέντε ετών μετέβη στην Αθήνα, καθώς ο πατέρας της κατατάχθηκε ως εθελοντής γιατρός στον Ελληνικό Στρατό, κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους.

Ο Φιλοποίμενας φρόντισε να μεταδώσει την φλογερή αγάπη προς την πατρίδα στην κόρη του.

Η ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ

Ακολουθώντας το παράδειγμα του πατέρα της, λίγους μήνες πριν από την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, η Σόνια γράφτηκε εθελοντικά στο Σχολείο Νοσοκόμων Παθητικής Αεράμυνας.

Αμέσως με την κήρυξη του πολέμου, ζήτησε άδεια κατάταξης σε στρατιωτική υπηρεσία καθώς, όπως έγραψε: «εθεώρησα καθήκον μου όπως και εγώ προσφέρω ότι ηδυνάμην περισσότερον, χάριν του Ιερού Αγώνος» .

Στα τέλη Νοεμβρίου 1940, παρουσιάστηκε για εκπαίδευση αδελφής νοσοκόμας στο νοσοκομείο « Ερυθρός Σταυρός» της Αθήνας.

Στις 15 Ιανουαρίου 1941, με εμφανή ανυπομονησία, έστειλε επιστολή στον Υπουργό Στρατιωτικών με την οποία του ζητούσε μετάθεση στην πρώτη γραμμή!

Τελικά, στις 7 Απριλίου, την επομένη της γερμανικής επίθεσης στην Ελλάδα παρουσιάστηκε για ανάληψη υπηρεσίας στο 1ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων.

Δεκατρείς ημέρες μετά, το 2ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της πόλης βομβαρδίστηκε ανηλεώς από την Ιταλική Αεροπορία.

Η Σόνια έτρεξε από τους πρώτους για να βοηθήσει τους πολυάριθμους τραυματίες. Δεν δίστασε, μάλιστα, να συγκεντρώσει τα διαμελισμένα μέλη των άτυχων θυμάτων!

Μετά τη συνθηκολόγηση του Ελληνικού Στρατού, επέστρεψε στην Αθήνα.

Όμως, η ζωή στην κατεχόμενη πόλη δεν της ταίριαζε. «Η θέα του αγκυλωτού σταυρού επάνω στην Ακρόπολη θανατώνει την ψυχή μου», έγραφε.

Μετά από μια Οδύσσεια δυόμισι μηνών, κατά τη διάρκεια της οποίας επέδειξε αξιοθαύμαστη τόλμη και αντοχή, κατάφερε να φθάσει στη Μέση Ανατολή.

Εκεί, ζήτησε επίμονα να καταταγεί στον Βασιλικό Ελληνικό Στρατό Μέσης Ανατολής, ο οποίος συγκροτήθηκε από τα υπολείμματα των ελληνικών μονάδων που είχαν καταφύγει στην Αίγυπτο.

Την 1η Ιουνίου 1942, κλήθηκε για υπηρεσία στο 1ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αλεξάνδρειας. Ωστόσο, η υπήρεσία της νοσοκόμας δεν της αρκούσε.

Στις 8 Απριλίου 1943 ζήτησε από τον εμβρόντητο πρωθυπουργό Εμμανουήλ Τσουδερό να καταταγεί σε μονάδα καταδρομών (commando).

Παραδόξως για τα ελληνικά ήθη, το αίτημά της έγινε δεκτό και η ατρόμητη Πόντια βρέθηκε να εκπαιδεύεται από τους Βρετανούς στη συλλογή, αναφορά και ασφάλεια πληροφοριών, στην κρυπτογράφηση, στη χρήση ασυρμάτου και στην πτώση με αλεξίπτωτο! Η επίδοσή της μάλιστα, χαρακτηρίστηκε ως «υψηλού επιπέδου».

Η ΠΡΩΤΗ ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΡΙΑ

Στις 2 Ιουλίου 1943, η Στεφανίδου έπεσε με αλεξίπτωτο, ως μέλος ομάδας πρακτόρων, κοντά στη Φλώρινα, με αποστολή τη συλλογή πληροφοριών.

Μεταμφιεσμένη πότε σε ζητιάνα και πότε σε χωρική, μετέβαινε σε κατοικημένες περιοχές και μάζευε πληροφορίες, που θα ήταν δύσκολο να εντοπίσει ένας άνδρας κατάσκοπος.

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1943, η δράση της ως κατασκόπου φάνηκε να τελειώνει άδοξα, καθώς ολόκληρη η ομάδα συνελήφθη από τους Γερμανούς.

Εντελώς ανέλπιστα όμως, ένας Γερμανός φρουρός τους βοήθησε να δραπετεύσουν! Η Σόνια κατέφυγε στην Καλαμπάκα, στην περιοχή της Νεράιδας, όπου λειτουργούσε στρατηγείο ανταρτών με Βρετανούς συνδέσμους.

Τον Δεκέμβριο του 1943, η Στεφανίδου επέστρεψε στην Αίγυπτο και κατατάχθηκε στο νεοσύστατο Εθελοντικό Στρατιωτικό Σώμα Ελληνίδων, με βαθμό αντίστοιχο του ανθυπολοχαγού.

Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, η Ελληνίδα πράκτορας μετέβη σε αποστολή στην Κρήτη (Ιανουάριος-Οκτώβριος 1944).

Εκεί, ήλθε σε επαφή με έναν από τους πρωτεργάτες της αντίστασης στο νησί, τον Μανώλη Μπαντουβά.

Ωστόσο, ακόμη δεν έχουμε μάθει για ποιo λόγο συναντήθηκαν. Η μυστικότητα και το γεγονός ότι τα αρχεία των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών παραμένουν πεισματικά κλειστά, δεν επιτρέπουν την πλήρη εξέταση των αποστολών της.

Η ΑΙΤΗΣΗ ΝΑ ΠΟΛΕΜΗΣΕΙ ΤΟΥΣ ΙΑΠΩΝΕΣ!

Μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, η Στεφανίδου επέστρεψε μαζί με την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση.

Τον Μάιο του 1945, ο πόλεμος στην Ευρώπη τελείωσε με την ολοκληρωτική ήττα της χιτλερικής Γερμανίας.

Από τον άλλοτε παντοδύναμο Άξονα, μόνο η Ιαπωνία συνέχιζε να μάχεται. Προφανώς, ο κίνδυνος είχε γίνει δεύτερη φύση για τη Στεφανίδου.

Δεν εξηγείται αλλιώς η υποβολή αίτησής της, να ενταχθεί στον Αμερικανικό Στρατό ως αλεξιπτωτίστρια, προκειμένου να συμμετάσχει στο θέατρο επιχειρήσεων του Ειρηνικού!

Η αίτησή της απορρίφθηκε. Ο πόλεμος για την Ελληνίδα κομάντο είχε τελειώσει.

Τα χρόνια της ειρήνης, η Στεφανίδου εργάστηκε ως υπάλληλος του Υπουργείου Εξωτερικών, στη Διεύθυνση Εθιμοτυπίας.

Παρέμεινε σεμνή και αφανής και δεν επεδίωξε ποτέ να εξαργυρώσει την πλούσια πολεμική της δράση.

Τιμήθηκε με πλήθος μεταλλίων, μεταξύ αυτών και το Χρυσούν Αριστείο Ανδρείας, την ανώτατη τιμητική διάκριση που απονέμεται σε καιρό πολέμου!

Πέθανε την άνοιξη του 1990. Τελευταία της επιθυμία ήταν να ταφεί με μια απλή τελετή, φορώντας τη στρατιωτική της στολή και τα παράσημά της.

*Ο Νίκος Γιαννόπουλος είναι ιστορικός.

Διαβάστε επίσης

• Τι είναι η μπομπότα, που έτρωγαν στην κατοχή; (συνταγή)
• Η ιατρική περίθαλψη των τραυματιών και ασθενών το 1940 από τις Υγειονομικές υπηρεσίες του Στρατού, τα πλωτά Νοσοκομεία και τις νοσηλεύτριες Ερυθροσταυρίτισσες του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.

Ελένη Ανδρεοπούλου. Eξελέγη ως παγκοσμίου εμβέλειας Ελληνίδα επιστήμων στον χώρο της Ογκολογίας και της Έρευνας για τον μαστό

 επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Η Δρ Ελένη Ανδρεοπούλου, είναι τακτική καθηγήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Cornell στη Νέα Υόρκη, διακεκριμένη ογκολόγος, ειδικευμένη στον καρκίνο του μαστού και διευθύντρια Κλινικής Ερευνας για τον Καρκίνο του Μαστού στο Weill Cornell Medicine/New York-Presbyterian Hospital, εξελέγη ως παγκοσμίου εμβέλειας Ελληνίδα επιστήμων της οποίας η προσφορά στον χώρο της Ογκολογίας και της Ερευνας για τον μαστό είναι ανεκτίμητη.

Η Δρ Ανδρεοπούλου είναι πολυβραβευμένη ερευνήτρια σε πολλές κλινικές δοκιμές νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων σε προχωρημένη φάση του καρκίνου του μαστού, υποστηρίζει σθεναρά την εφαρμογή της εξατομικευμένης θεραπείας με επιστημονικές ανακαλύψεις και στρατηγικές ταχείας ανάπτυξης φαρμάκων που συμβάλλουν σε αποτελεσματικές επιλογές θεραπείας των ασθενών και δραστηριοποιείται σε προγράμματα ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού που καλύπτουν τον έλεγχο και την πρόληψη με ιδιαίτερη έμφαση στην εξυπηρέτηση μειονοτήτων που δεν λαμβάνουν την απαραίτητη περίθαλψη στη μητροπολιτική περιοχή της Νέας Υόρκης και παγκοσμίως. Η ηγετική της θέση, η διεθνής αναγνώριση, το φιλανθρωπικό της έργο και η δέσμευσή της στην ακαδημαϊκή κλινική ιατρική που επιβεβαιώνονται μέσα από το επαγγελματικό και προσωπικό της ταξίδι, αποτελούν μαρτυρία για τη δύναμη που έχουν οι γυναίκες και την ικανότητά τους να διαπρέπουν στον επιστημονικό χώρο.

Η επιλογή της επιστήμης που έχει αφιερωθεί, συνέπεσε χρονικά με την απαρχή της ιατρικής ακριβείας και τις συναρπαστικές προοπτικές έρευνας, με τον γενετικό κώδικα να υπαγορεύει τη θεραπευτική αντιμετώπιση.

Η εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών για την πρώιμη ανίχνευση, τη διάγνωση, την παρακολούθηση και τη θεραπεία (στοχευμένη μοριακή και ανοσοθεραπεία) του καρκίνου μαστού, καθώς και η εισαγωγή της τεχνητής νοημοσύνης, που αλλάζει την παραδοσιακή μορφή άσκησης της Ιατρικής αποτελούν τα πιο σημαντικά της ενδιαφέροντα στην εξατομικευμένη Ιατρική.

Πρωτοπόρος στην ιατρική έρευνα, η Δρ Ανδρεοπούλου έχει πλούσιο συγγραφικό επιστημονικό έργο, συμμετέχει σε διεθνή και εθνικά συνέδρια και είναι μέλος πολλαπλών επιστημονικών οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένων της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας, της Αμερικανικής Εταιρείας Ερευνας για τον Καρκίνο, της Αμερικανικής Εταιρείας Γυναικών Ιατρών και της Βασιλικής Ιατρικής Εταιρείας. Εχει συμμετάσχει ενεργά σε προγράμματα ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού, καλύπτοντας τον έλεγχο και την πρόληψη με έμφαση στις μειονεκτούσες ομάδες. Η Δρ Ανδρεοπούλου έχει βραβευτεί πολλές φορές για την προσφορά της στην προώθηση της έρευνας για τον καρκίνο του μαστού, ενώ η διεθνή της καριέρα, της δίνει τη δυνατότητα περίθαλψης ασθενών από όλο τον κόσμο, με στόχο την κοινή μάχη κατά της συχνότερης αιτίας καρκίνου στις γυναίκες. Με την πρόσφατη συμμετοχή της σε μια επαναστατική έρευνα για πρώιμη ανίχνευση πολλαπλών καρκίνων (Grail Multi-Cancer Early Detection MCED Test), και τον Μήνα Οκτώβριο που είναι αφιερωμένος στον καρκίνο του μαστού, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε μαζί της για τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις για τη νόσο.

Δρ Ανδρεοπούλου μιλήστε μας για την ακαδημαϊκή σας θεώρηση της κλινικής πρακτικής σας.

Είναι ένας συνεχής ζωντανός διάλογος με τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις στο χώρο. Η κλινική μου δραστηριότητα είναι καθαρά εστιασμένη στις ασθενείς μου. Επιπλέον της πρότυπης φροντίδας είναι στόχος και υποχρέωση να θέτουμε ερωτήματα προς απάντηση στα εργαστήρια της βασικής έρευνας. Η διεπιστημονική κλινική συνεργασία και η εγγύτητα στις ερευνητικές δραστηριότητες είναι ακαδημαϊκό προνόμιο.

Η πρωταρχική μου ερευνητική προτεραιότητα στην παρούσα φάση, είναι η ανάπτυξη και εισαγωγή στην κλινική πράξη καινοτόμων τεχνολογιών, που επιτρέπουν την έγκαιρη ανίχνευση και διάγνωση του καρκίνου μαστού, τη διάγνωση της φαινοτυπικής και γενοτυπικής δυναμικά εξελισσόμενης βιολογικής ετερογένειας της νόσου, προκειμένου να εφαρμοστεί εξατομικευμένη θεραπεία, καθώς και μετά την διάγνωση η συστημική εντατική παρακολούθηση της υπολειμματικής αόρατης μικρο-μεταστατικής νόσου για έγκαιρη διάγνωση υποτροπής σε μοριακό επίπεδο. Η θετική προοπτική στο μέλλον θα είναι πιθανότατα η δυνατότητα για άμεση θεραπευτική παρέμβαση με στόχο την εξασφάλιση του ελέγχου επιθετικής χρόνιας νόσου. Η διαχρονική παρακολούθηση αυτής της ίδιας νόσου επιτρέπει άμεση εκτίμηση των δυναμικών αλλαγών των καρκινικών κυττάρων, ως αποτέλεσμα της υποκείμενης βιολογίας και εφαρμοζόμενης θεραπείας και εξασφαλίζει εξατομικευμένη θεραπευτική αντιμετώπιση.

Στόχος αυτής της έρευνας είναι η βελτίωση της ενημερωμένης θεραπείας για τη βελτίωση της πρόγνωσης και αύξηση της ίασης. Το πρωταρχικό τεκμήριο εφαρμογής της ιατρικής ακρίβειας είναι η αναγνώριση του οιστρογονικά εξαρτημένου καρκίνου και η χρήση του φαρμάκου ταμοξιφένη για περίπου 3/4 του αιώνα. Πρόσφατα οι επιλογές έχουν διευρυνθεί, πέραν των αναστολέων της αρωματάσης, που μειώνουν τα επίπεδα οιστρογόνων στο σώμα σε επιπρόσθετα βιολογικά φάρμακα, που διακόπτουν κριτικές λειτουργίες των καρκινικών κυττάρων. Ο καρκίνος του μαστού δεν είναι στατική νόσος.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του μαστού;

Η ηλικία, η φυλή, το φύλο, η γενετική προδιάθεση (οικογενειακό ιστορικό, μεταλλάξεις BRCA1, BRCA2), αναπαραγωγικοί παράμετροι (εγκυμοσύνη σε μεγάλη ηλικία, πρώιμη εμμηναρχή, καθυστερημένη εμμηνόπαυση), η πυκνότητα του μαστού, δημογραφικοί παράγοντες, η προηγούμενη ακτινοθεραπεία, η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης, ο τρόπος ζωής (το αλκοόλ, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η πλούσια δίαιτα σε λιπαρά και τα πλαστικά).

Εάν δεν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, δεν σημαίνει ότι μια γυναίκα δεν είναι σε κίνδυνο, αφού το 60% των διαγνώσεων είναι σποραδικός καρκίνος.

Υπάρχουν τρόποι να βελτιώσεις τον κίνδυνο με το πιο σημαντικό το προληπτικό screening και βελτίωση του lifestyle με δίαιτα, άσκηση, περιορισμό του αλκοόλ, βελτίωση της υγιεινής του ύπνου και μείωση του άγχους.

Από ποια ηλικία πρέπει να εξετάζονται οι γυναίκες σήμερα για τον καρκίνο του μαστού και ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνουν;

Η Προληπτική Μαστογραφία είναι η μοναδική απεικονιστική εξέταση, που έχει αποδειχτεί ότι μειώνει τη θνητότητα από τον καρκίνο μαστού. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι μειώνει τη θνητότητα 25-30% σε γυναίκες ηλικίας >50 ετών και πιθανότατα έχει την ίδια επίπτωση σε γυναίκες ηλικίας 40-50 ετών.

Η AMA (American Cancer Society) συνιστά ετήσια προληπτική μαστογραφία σε γυναίκες ηλικίας 40-54 ετών και κατόπιν μετάβαση σε κάθε δύο χρόνια για γυναίκες ηλικίας >55 ετών (με τη δυνατότητα επίσης να συνεχίζουν ετήσιο έλεγχο). To υπερηχογράφημα είναι συμπληρωματικό στη μαστογραφία και ενδείκνυται για μαστούς με υψηλή πυκνότητα.

Συγκεκριμένα αναφέρεται:

* Το MRI ενδείκνυται σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου, όπως σε γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου, καθώς επίσης μεταλλάξεων του επιδιορθωτικού DNA (DNA Repair) συστήματος BRCA1/2.

Συμμετέχετε σε ένα πείραμα σε κλινική βάση για την ανίχνευση του καρκίνου γενικά που ως ιδέα αποτελεί επανάσταση στην επιστήμη για την πρόληψη της νόσου. Μιλήστε μας για αυτό.

Η ομάδα μας συμμετέχει σε μια προοπτική πολυκεντρική μελέτη ασφαλείας και επίδοσης της εφαρμογής της καινοτομικής έρευνας για πρώιμη ανίχνευση πολλαπλών καρκίνων (Grail Multi-Cancer Early Detection MCED Test)

Αυτή η δοκιμή ανίχνευσης είναι βασισμένη σε επόμενης γενιάς αλληλουχίας (NGS) δομικών στοιχείων καρκινικού DNA στο αίμα. Ειδικότερα, η εξέταση ανιχνεύει θραύσματα κυκλοφορούντος cell-free DNA (cfDNA) καρκίνου, που «πέφτουν» στο αίμα και χρησιμοποιεί ειδικές μεθόδους, όπως στοχευμένη μεθυλίωση καθώς και ταξινομική μηχανή μάθησης με δυνατότητα πρόβλεψης της πιθανής εστίας. Το θετικό αποτέλεσμα της εξέτασης πιθανόν να υποδεικνύει την παρουσία υποκειμένου καρκίνου, που όμως μπορεί σε αυτό το στάδιο να μην είναι ανιχνεύσιμος με άλλες εξετάσεις συμπεριλαμβανομένων και των απεικονιστικών. Ακολουθεί ενδελεχής έλεγχος διαγνωστικών εξετάσεων για τον πιθανό πρώιμο εντοπισμό της εστίας. Δυνητικά κάτι τέτοιο μπορεί να βελτιώσει την πρόγνωση με σκοπό την ίαση με την άμεση ριζική αντιμετώπιση σε αρχικά στάδια και με μικρό φορτίο νόσου.

Υπογραμμίζω, ότι οι δοκιμές αυτές παραμένουν ερευνητικές και τα τελικά αποτελέσματα αναμένουν να ανακοινωθούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικά με την ευαισθησία της μεθόδου καθώς και των ψευδών θετικών/ αρνητικών σημάτων. Επιπλέον, η επίπτωση στην ψυχολογία/άγχος των ασθενών είναι ένας σημαντικός παράγοντας, που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη. Η εξέταση δεν είναι εγκεκριμένη από το FDA, ωστόσο όμως είναι εμπορικά διαθέσιμη στο κοινό (under CLIA waiver).

Η σημαντικότητα αυτής της μελέτης είναι η προοπτική για απόδειξη της ιδέας, ειδικά στις περιπτώσεις που υστερεί η προληπτική ανίχνευση και έγκειται στην πιθανότητα με μια απλή αιμοληψία της πρώιμης διάγνωσης σε πολύ αρχικό στάδιο θανατηφόρων επικίνδυνων καρκίνων. Ανάλογες μεθοδολογίες βρίσκονται σε τρέχουσες έρευνες.

Εχει δοθεί μεγάλη έμφαση στις κλινικές δοκιμές στον καρκίνο μαστού. Πού βρισκόμαστε σ’ αυτό τον τομέα;

Οι κλινικές δοκιμές στον καρκίνο μαστού έχουν συντελέσει δραματικά στη βελτίωση των θεραπειών πέραν της μη επιλεκτικής τοξικής χημειοθεραπείας. Παράλληλα με την αποκωδικοποίηση του γενετικού κώδικα και την αποσαφήνιση της βιολογίας της νόσου με την ακόλουθη κατηγοριοποίηση ετερογενών ομάδων, ένας σημαντικός αριθμός κυρίως βιολογικών στοχευμένων θεραπειών έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές συμβάλλοντας στη βελτίωση της πρόγνωσης σε όλα τα στάδια της νόσου και σε όλες τις βιολογίες του καρκίνου μαστού. Υπογραμμίζω, ότι δεν πρόκειται για μια νόσο, αλλά πολλές στο φάσμα με τους δύο πόλους: τον ορμονικά εξαρτημένο καρκίνο μαστού και τον τριπλά αρνητικό καρκίνο.

Η ανοσοθεραπεία για παράδειγμα, αποτελεί σημαντική πρόοδο ειδικά για τον επιθετικό καρκίνο. Ουσιαστικά αποκαθιστά τη φυσιολογική επισκόπηση του ανοσοποιητικού συστήματος για την αναγνώριση και εξουδετέρωση των καρκινικών κυττάρων. Προηγμένες τεχνολογίες σύνθεσης νέων φαρμάκων (Antibody – Drug Congugate) έχουν βρει εφαρμογή στον καρκίνο μαστού επιτρέποντας τη στοχευμένη μεταφορά χημειοθεραπευτικών στο καρκινικό φορτίο, αλλά επίσης με αποτελεσματικότητα στα παρεμφερή ετερογενή καρκινικά κύτταρα των όγκων.

Πολυπαραγοντική είναι η ανταπόκριση στη θεραπεία, όπως επίσης πολυπαραγοντική και περίπλοκη είναι η αντίσταση (έμφυτη και επίκτητη) των καρκινικών κυττάρων στις εφαρμοζόμενες θεραπείες.

Οι κλινικές δοκιμές της νέας εποχής εστιάζονται σε εφαρμογή επιλεκτικών στοχευμένων θεραπειών, όπως καθορίζεται από εξετάσεις που εκθέτουν μοριακά ευένδοτα στοιχεία των όγκων. Η δυναμική εξέλιξη της νόσου αναγνωρίζεται ως σημαντικός παράγοντας για την εισαγωγή πολλών νέων φαρμάκων και την επιλεκτική εφαρμογή τους κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής πορείας χρόνιας νόσου.

Πού βασίζεται η επιλογή θεραπειών;

Σημαντικός παράγοντας για τη θεραπευτική αντιμετώπιση είναι οι προτεραιότητες και οι στόχοι της ίδιας της ασθενούς.

* Ο καρκίνος μαστού αποτελεί την κύρια αιτία καρκίνου στις γυναίκες, αφού 1 στις 8 γυναίκες έχει κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου κατά τη διάρκεια της ζωής. Η βελτίωση της δημόσιας ενημέρωσης καθώς και των προληπτικών απεικονιστικών προγραμμάτων, όπως η μαστογραφία, έχει συμβάλει σημαντικά στην πρώιμη ανίχνευση και διάγνωση. Η μετεγχειρητική χημειοθεραπεία και ορμονοθεραπεία στα αρχικά στάδια (Ι-ΙΙΙ) στοχεύει στην ίαση, αφού αποσκοπεί στην εξάλειψη της αόρατης μικρο-μεταστατικής νόσου. Η επιλογή των θεραπειών βασίζεται σε παράγοντες που σχετίζονται με τον ίδιο τον όγκο (στάδιο και βαθμός διαφοροποίησης), βιολογικά χαρακτηριστικά του όγκου (ορμονικοί υποδοχείς, Her2 status, γενετικά τεστ) και παράγοντες που σχετίζονται με την ασθενή (εμμηνόπαυση, ηλικία, γενικότερη υγεία). Νέες βιολογικές θεραπείες όπως η ανοσοθεραπεία έχουν βελτιώσει περαιτέρω την πρόγνωση επιθετικά βιολογικά καρκίνου μαστού, όπως του Her2 θετικού και του τριπλά αρνητικού. Η ακτινοθεραπεία αποσκοπεί στη μείωση τοπικών υποτροπών. Παρόλα αυτά, περίπου 20% των ασθενών με τοπική νόσο θα παρουσιάσουν υποτροπή με μεταστάσεις μέσα στα πρώτα 5 χρόνια. Μόνο ένα 5% των ασθενών είναι σε μεταστατικό στάδιο κατά τη διάρκεια της διάγνωσης. Ο μεταστατικός καρκίνος μαστού (στάδιο ΙV) θεραπεύεται ως χρόνια νόσος με στόχο ανακουφιστικό και επιμήκυνση της επιβίωσης καθόσον οι πιθανότητες ίασης είναι περιορισμένες και η πενταετής επιβίωση λιγότερο από 25%.

Η θνητότητα από τον καρκίνο μαστού έχει σημειώσει μείωση με την εξέλιξη των θεραπειών;

Η θεραπεία έχει εξελιχθεί σημαντικά. Ξεκινώντας στη δεκαετία του ’70 η εισαγωγή της συστηματικής κυτταροτοξικής χημειοθεραπείας βελτίωσε την επιβίωση ελεύθερης νόσου στα αρχικά στάδια. Κατά την πορεία, υποστηρικτικά φάρμακα αναπτύχθηκαν για την αντιμετώπιση της τοξικότητας. Σήμερα οι στοχευμένες θεραπείες αποδεικνύονται δραστικά περισσότερο αποτελεσματικές με ελεγχόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Το να διατηρήσουμε τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα καθώς και την εικόνα του σώματος (body image) κατά τη διάρκεια της θεραπείας, είναι πρωταρχικό μέλημά μας για τις ασθενείς. Για τις νέες ασθενείς που θεραπεύονται με σκοπό την ίαση, η αναπαραγωγική διατήρηση είναι σημαντικός παράγοντας και πρέπει να λαμβάνεται υπόψη.

Στο γενικότερο πλαίσιο αποκλιμάκωσης της θεραπείας η χειρουργική αντιμετώπιση είναι λιγότερο ακρωτηριαστική, με τη μερική μαστεκτομή (ογκεκτομή) να αποτελεί την πιο συχνή προσέγγιση. Με την εισαγωγή μεθόδων απεικόνισης με μεγάλη ευκρίνεια, η χειρουργική εξαίρεση βελτιώνει περαιτέρω το κοσμητικό αποτέλεσμα.

Η πρόσβαση σε μεγάλη έκταση ιατρικής πληροφορίας στο διαδίκτυο είναι αποπροσανατολιστική. Τι πρέπει να κάνουν οι ασθενείς;

Η πρόσβαση σε μεγάλη έκταση πληροφορίας στο διαδίκτυο είναι μεν κατά κάποιο τρόπο ενημερωτική και διαφωτιστική, όμως πολλές φορές δημιουργεί σύγχυση και αποπροσανατολισμό χωρίς να αποσαφηνίζει τις λεπτομέρειες της νόσου, που είναι ιδιαίτερες και ξεχωριστές για την κάθε ασθενή.

Η διαφορετικότητα των ασθενών καθώς και η διαφορετικότητα του καρκίνου για την κάθε ασθενή προϋποθέτει την αντιμετώπιση της νόσου από εξειδικευμένη διεπιστημονική ομάδα για τον προσδιορισμό της εξατομικευμένης αντιμετώπισης για την καλύτερη δυνατή έκβαση κάθε διαγνωσμένης με καρκίνο μαστού γυναίκας.

Επιπλέον πολλές ανεξέλεγκτες αναφορές στο διαδίκτυο συμβάλλουν στο άγχος και την αντιδραστική κατάθλιψη των ασθενών.

Με λίγα λόγια τι προτείνετε στις γυναίκες, ώστε να κάνουν μια σωστή πρόληψη για τον καρκίνο του μαστού;

Δίαιτα ισορροπημένη – άσκηση- περιορισμός αλκοόλ – υγιεινή ύπνου – διαλογισμό και Ολιστική Ιατρική (Integrative medicine). Επίσης, πολύ σημαντικά είναι τα προγράμματα ενημέρωσης και ισχυρής υποστήριξης από τις ομάδες παράκλητων για τους ασθενείς (patient advocate) με σημαντική συνεισφορά για τη φροντίδα των ασθενών.

Η νόσος έχει αποστιγματιστεί στον προηγμένο κόσμο και αυτό αποτελεί μεγάλο βήμα στη συλλογική προσπάθεια με τη συμμετοχή των ασθενών στην έρευνα προς εξεύρεση ίασης για τον καρκίνο μαστού.

Με στοιχεία από τον Εθνικό Κήρυκα