Τροφές που προκαλούν πέτρες στην χολή. Ποιες τροφές μειώνουν την πιθανότητα χολολιθίασης;

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, Μ.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η χολολιθίαση συνιστά μια πολυπαραγοντική νόσο με κυριότερους προδιαθεσικούς παράγοντες το φύλο, την ηλικία, την παχυσαρκία, τη κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης και την χαμηλή σωματική δραστηριότητα.

Όσο αφορά τους διατροφικούς παράγοντες έχουν συσχετιστεί θετικά με την εμφάνιση χολόλιθων η χαμηλή διαιτητική πρόσληψη βιταμίνης C, ασβεστίου και φυτικών ινών, η υψηλή κατανάλωση θερμίδων και απλών σακχάρων καθώς και οι απότομες αλλαγές σωματικού βάρους.

Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον του επιστημονικού χώρου στρέφεται στην διεξοδικότερη διερεύνηση της αλληλεπίδρασης των προδιαθεσικών παραγόντων στη εμφάνιση χολόλιθων, προκειμένου να διατυπωθούν οδηγίες πρόληψης της παθολογικής αυτής κατάστασης. Μελέτες έχουν δείξει ότι η μέτρια κατανάλωση καφέ και αλκοόλ σχετίζεται αρνητικά με το σχηματισμό χολόλιθων σε ενήλικες, ενώ αντίθετα η καθιστική ζωή και η παχυσαρκία βοηθούν στην εμφάνιση χολολιθίασης

Η χολή είναι ένα βλεννώδες υγρό με κίτρινο, καφέ ή πράσινο χρώμα. Ο φυσιολογικός ρόλος της χολής είναι, αφ’ ενός μεν να βοηθά στη πέψη και απορρόφηση των λιπών και αφ’ ετέρου δε να παίζει ρόλο φορέα για την απέκκριση από το σώμα των προϊόντων διάσπασης της αιμοσφαιρίνης (των χολοχρωστικών που προέρχονται από τους μεταβολίτες της αιμοσφαιρίνης, χολοπροσίνη και χολερυθρίνη), διαφόρων οργανικών συστατικών του οργανισμού, φαρμάκων, αλλά και της περίσσειας του ασβεστίου. Τα όξινα ανθρακικά (HCO3-) της χολής συμβάλλουν στη ρύθμιση του pH του εντερικού υγρού, εξουδετερώνοντας το οξύ στο δωδεκαδάκτυλο.

Η χοληδόχος κύστη είναι ένα μικρό, σε σχήμα αχλαδιού όργανο, με μέγεθος περίπου 10 εκατοστών. Βρίσκεται κάτω από το συκώτι στο δεξιό πάνω μέρος της κοιλιάς. Τα προβλήματα στην χοληδόχο κύστη συνήθως προκαλούνται από την παρουσία χολολίθων - (Χολολιθίαση): μικρές σκληρές μάζες που σχηματίζονται στην χοληδόχο κύστη ή στον χοληδόχο πόρο. Η δημιουργία λίθων στην χοληδόχο κύστη (χολολιθίαση) οφείλεται στην στερεοποίηση των υγρών της χοληδόχου κύστης και στη μετατροπή τους σε λίθους, που μπορεί να προκαλέσουν έντονο πόνο και σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτούν χειρουργική αφαίρεση της κύστης (χολοκυστεκτομή)

Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξή τους. Αυτοί είναι:

το γυναικείο φύλο,

ο διαβήτης,

η ηλικία (άνω των 60 ετών),

η εγκυμοσύνη,

η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών,

τα περιττά κιλά,

η αυξημένη χοληστερόλη,

η πρόσφατη απώλεια πολλών κιλών, και

το οικογενειακό ή προσωπικό ιστορικό χολολιθίασης.

Ο ρόλος της διατροφή στον σχηματισμό των χολολίθων.

Η διατροφή φαίνεται να επηρεάζει το σχηματισμό χολόλιθων, τροποποιώντας είτε τη κινητικότητα της χολής είτε τη σύσταση αυτής σε λιπίδια. Στις περισσότερες μελέτες οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στους ακόλουθους διατροφικούς παράγοντες:

Oι χολόλιθοι αυξάνουν

Δίαιτες υποθερμιδικές – Aπώλεια βάρους

Άτομα που ακολουθούν πολύ υποθερμιδικές δίαιτες, προκειμένου να επιταχύνουν την απώλεια βάρους μπορούν να εμφανίσουν χολόλιθους. Στα άτομα αυτά παρατηρείται μειωμένη κατά 40-50% έκκριση χολικών οξέων και μείωση των φωσφολιπιδίων, η οποία οδηγεί σε μικρότερο απαιτούμενο χρόνο σύνθεσης κρυστάλλων χοληστερόλης. Οι συνέπειες των υποθερμιδικών και χαμηλών σε λίπος διαιτών στη σύσταση των χολικών λιπιδίων εξαρτάται από την ισορροπία της αυξημένης επαναπορρόφησης της ηπατικής χοληστερόλης και αλλαγές στην σύνθεση ηπατικής χοληστερόλης και την έκκριση χολικών οξέων.

Πρωτεΐνες και λίπος,

Η υπερβολική κατανάλωση λίπους και ιδιαίτερα κορεσμένων λιπαρών οξέων φαίνεται να σχετίζεται άμεσα με την ανάπτυξη χολόλιθων. Αντιθέτως, τα τελευταία χρόνια αποδεικνύεται η προστατευτική δράση των πρωτεϊνών φυτικής προέλευσης ενάντια στη χολολιθίαση. Τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων πλάσματος και τα χαμηλά επίπεδα HDL-χοληστερόλης πλάσματος σχετίζονται με μεγαλύτερο κίνδυνο για χολολιθίαση.

Απλά σάκχαρα

Η υψηλή κατανάλωση απλών σακχάρων οδηγεί σε αύξηση της σύνθεσης ηπατικής χοληστερόλης και αύξηση της ινσουλίνης, φαινόμενα τα οποία σχετίζονται με τη χολολιθίαση

Οι χολόλιθοι μειώνονται με:

Ω-3 λιπαρά οξέα

Η διαιτητική πρόσληψη μονο- και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων αναστέλλει το σχηματισμό χοληστερινικών χολόλιθων. Το λινελαϊκό και το ελαϊκό οξύ σχετίζονται ισχυρά με χαμηλότερο κίνδυνο χολολιθίασης. Η πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων μειώνει σημαντικά το κίνδυνο στεφανιαίας νόσου και το δείκτη κορεσμού της χοληστερόλης (CSI) ασθενών με χολολιθίαση. Παράλληλα, σταθεροποιεί το CSI και το χρόνο σύνθεσης χολόλιθων (NT) σε παχύσαρκες γυναίκες κατά τη διάρκεια απώλειας βάρους, προλαμβάνοντας έτσι το σχηματισμό χοληστερινικών χολόλιθων.

Η απότομη απώλεια βάρους, αποτέλεσμα διαιτητικής ή χειρουργικής θεραπευτικής παρέμβασης σε παχύσαρκους ασθενείς, συνεπάγεται γρήγορο σχηματισμό συμπτωματικών χοληστερινικών χολόλιθων. Παράλληλα, ακολουθείται από αύξηση του δείκτη κορεσμού της χοληστερόλης (CSI). Η πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων κατά τη διάρκεια προσπάθειας απώλειας βάρους φαίνεται να αποτρέπει την εμφάνιση χολολιθίασης

Φυτικές ίνες

Έχει αποδειχτεί ότι ορισμένες φυτικές ίνες εμποδίζουν την επαναπορρόφηση των χολικών οξέων στο τελικό ειλεό, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό την εντεροηπατική τους κυκλοφορία.

Βιταμίνη C

Το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C) είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη και δρα γενικά ως αντιοξειδωτικό σε υδατικά διαλύματα όπως το αίμα και το εσωτερικό του κυττάρου. Η ανεπάρκεια σε ασκορβικό οξύ έχει σχετιστεί με μειωμένη ηπατική βιοσύνθεση της χοληστερόλης και χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Επίσης, θεωρείται ότι υψηλά επίπεδα ασκορβικού οξέος αυξάνουν το καταβολισμό της χοληστερόλης σε χολικά οξέα, προλαμβάνοντας το σχηματισμό χοληστερινικών χολόλιθων.

Ασβέστιο

Tο ασβέστιο αποτελεί συστατικό των περισσότερων χολόλιθων. Θεωρείται ότι το ασβέστιο μειώνει το κορεσμό της χολής με χοληστερόλη επαναπορροφώντας τα δευτερεύοντα χολικά οξέα από το κόλον. Μάλιστα έχει διατυπωθεί η άποψη ότι μια δίαιτα πλούσια σε ασβέστιο μπορεί να μειώσει σημαντικά το κίνδυνο ανάπτυξης χολόλιθων

Καφεΐνη

Η κατανάλωση καφέ επιδρά σε αρκετές διεργασίες του ήπατος και της χοληδόχου κύστης, οι οποίες εμπλέκονται στο σχηματισμό χοληστερινικών χολόλιθων. Η καφεΐνη καθώς και άλλα συστατικά του καφέ διεγείρουν την έκκριση χολοκυστοκινίνης, αυξάνουν τη σύσπαση της χοληδόχου κύστης, αναστέλλουν την απορρόφηση χολικού υγρού, μειώνουν τη κρυστάλλωση της χοληστερόλης στη χολή και πιθανώς αυξάνουν τη κινητικότητα του εντέρου. ο καφές δρα προληπτικά στην εμφάνιση συμπτωμάτων από χολόλιθους. Ο κωλικός της χοληδόχου κύστης, το πιο κοινό σύμπτωμα της χολολιθίασης, θεωρείται ότι προέρχεται από προσωρινή παρεμπόδιση του κυστικού πόρου. Θεωρητικά, η ισχύς της σύσπασης της χοληδόχου κύστης, τα σχετικά μεγέθη των χολόλιθων καθώς και το εύρος του κυστικού πόρου προσδιορίζουν την εμφάνιση κωλικού. Πιθανολογείται ότι η καφεΐνη αυξάνει τη σύσπαση της χοληδόχου κύστης και τη ροή της χολής, αλλά παραμένει αβέβαιος ο τρόπος πρόληψης συμπτωμάτων

Aλκοόλ

H αύξηση πρόσληψης αλκοόλ σχετίζεται με μονοτονική μείωση του κινδύνου χολοκυστεκτομής. Σε όλα τα είδη αλκοολούχων ποτών (κρασί, μπύρα, λικέρ) φάνηκε σημαντική μείωση του σχετικού κινδύνου. Πιθανώς η αντίστροφη συσχέτιση της κατανάλωσης αλκοόλ να σχετίζεται περισσότερο με τα αρχικά στάδια του σχηματισμού χολόλιθων και λιγότερο με τη πρόληψη χολοκυστίτιδας, όπου έχει ήδη προηγηθεί η σύνθεσή τους.

ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΧΟΛΟΛΙΘΙΑΣΗ:

Αποβουτυρωμένο γάλα, αφρόγαλα χωρίς λίπος, γιαούρτι και τυρί άπαχα, σούπες χωρίς λίπος, αναψυκτικά, καφές, τσάι, κρέατα άπαχα, ψητά ή βρασμένα, πουλερικά ψητά, ψάρια άπαχα, ψητά ή βρασμένα, το λευκό του αυγού, ελεύθερα, ολόκληρο το αυγό βραστό, πατάτες ψητές ή βραστές χωρίς λίπος, όσπρια μαγειρεμένα ελαφρά χωρίς λίπος, μακαρόνια χωρίς λιπαρές σάλτσες, ψωμί χωρίς λίπος όλων των ειδών, όλα τα λαχανικά φρέσκα ή ωμά ή μαγειρεμένα ελαφρά, όλοι οι χυμοί φρούτων και λαχανικών, φρούτα κυρίως τα εσπεριδοειδή, γλυκά και κέικ με αποβουτυρωμένο γάλα και με το λευκό του αυγού, ζελέ φρούτων, κρέμα από αποβουτυρωμένο γάλα, κράκερς, ρύζι, μέλι, μαρμελάδες, αλάτι, μουστάρδα, αρωματικά βότανα.

ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΧΟΛΟΛΙΘΙΑΣΗ:

Πλήρες και σοκολατούχο γάλα, γιαούρτι και τυρί από πλήρες γάλα, όλα τα οινοπνευματώδη, ρόφημα κακάο-σοκολάτας, λιπαρές σούπες, χοιρινό, λουκάνικα, σολωμός, μπέικον, σαλάμι, παστουρμάς, σάντουιτς, τοστ, χάμπουργκερ, όλες οι κονσέρβες ψαριών με λίπος, πατάτες τηγανητές, πατατάκια, γαριδάκια, ζυμαρικά με λιπαρές σάλτσες, ψωμοειδή με λίπος, σουφλέ λαχανικών και άλλα, σοκολάτα, ξηροί καρποί, πιπέρι, όσπρια κονσερβοποιημένα με λίπος, καρύδα, ελιές, περισσότερα από 1 αυγό την ημέρα τηγανητό.

Διαβάστε επίσης

Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος, που οφείλεται και ποια η σημασία της άσκησης;

Dr.
PhD

Aπονεύρωση; Πότε είναι απαραίτητη η ενδοδοντική θεραπεία;

του Γιώργου Κουτσικάκη Χειρουργού Οδοντιάτρου Μ.Sc., medlabnews.gr iatrikanea

Σε γενικές γραμμές είναι απαραίτητη όταν έχει προκληθεί ανεπανόρθωτη ζημιά στον πολφό (νεύρο) του δοντιού. Η βλάβη προέρχεται από τερηδόνα ή τραύμα.

Ο οδοντίατρός σας θα ερευνήσει  τα συμπτώματα και σημεία και αφού καταλήξει στη διάγνωση θα σας προτείνει την ενδοδοντική θεραπεία.

Συμπτώματα

• Δυνατός πόνος που επιμένει και μερικές φορές μπορεί να διακόπτει τον ύπνο σας.
• Μερικές φορές δεν εντοπίζεται εύκολα το δόντι καθότι ο πόνος αντανακλά στην ευρύτερη περιοχή, στο αυτί ή στην αντίθετη γνάθο.
• Πόνος στο δάγκωμα που υποδηλώνει φλεγμονή στην άκρη της ρίζας και στο περιβάλλον κόκκαλο.
• Το δόντι δίνει την αίσθηση ότι είναι ΄΄μακρύτερο’’ σαν να υπερανατέλλει. Ένδειξη νεκρού δοντιού.
• Ευαισθησία στο ζεστό σαφή ένδειξη ανεπανόρθωτης βλάβης του δοντιού.
• Η αντίδραση στο κρύο ποικίλει. Μπορεί να προκαλεί δυνατό πόνο που διαρκεί και μετά την αποδρομή του ερεθίσματος. Μπορεί όμως να προκαλεί και ανακούφιση σε κάποιες φάσεις της φλεγμονής.
• Οίδημα στην περιοχή ή συρίγγιο μία μικρή οπή σαν σπυράκι στα ούλα από όπου εκρέει πύον με άσχημη γεύση και μυρουδιά. Σαφής ένδειξη φλεγμονής που έχει επεκταθεί  στο κόκκαλο. 
• Δόντι που φαίνεται πιο σκούρο από τα παρακείμενα. Ένδειξη νεκρού δοντιού.
• Κανένα σύμπτωμα.
  

Εξέταση και κλινικά σημεία

Ο οδοντίατρος θα προβεί σε κάποιες εξετάσεις προκειμένου να αποφασίζει αν το δόντι χρειάζεται ενδοδοντική θεραπεία, σφράγισμα ή εξαγωγή ή θεραπεία των ούλων που το περιβάλλουν.

• Επισκόπηση για να δει την κατάσταση της μύλης του δοντιού δηλαδή την ύπαρξη τερηδόνας ή τί οδοντιατρική εργασία φέρει επάνω του.
• Επισκόπηση και ψηλάφηση των ούλων της περιοχής.
• Ερεθισμός με τον αέρα και  το νερό της υδροσύριγγας.
• Ερεθισμός με ζεστό και κρύο.
• Επίκρουση του δοντιού.
• Δοκιμασία με τον ειδικό ηλεκτρικό δοκιμαστή.
• Θα βγάλει μία τοπική ακτινογραφία που αποτελεί την ‘’έκτη  του αίσθηση’’.

Αν και τα συμπτώματα που αναφέρει ο ασθενής είναι πολύ σημαντικά, το καθοριστικό για τη διάγνωση, συνεπώς και τη θεραπεία, είναι τα στοιχεία που αποκομίζει ο οδοντίατρος από την εξέταση του. Για παράδειγμα ο προσδιορισμός του υπαίτιου δοντιού δεν είναι εύκολος από τον ασθενή, όταν ο πόνος ακτινοβολεί σε άλλα δόντια και άλλες περιοχές.

Γιώργος Κουτσικάκης, Χειρουργός Οδοντίατρος Μ.Sc.

τηλ 210-8056112

http://www.dentistpefki.gr

E-mail: gkoutsikakis@hotmail.com

Διεύθυνση Οδοντιατρείου :  Υψηλάντου 11, Πεύκη

Διαβάστε επίσης

• Άφθες, οι ενοχλητικές πληγές στο στόμα. Τι πρέπει να κάνετε; 
• Πονόδοντος, Στοματικός πόνος. Ποιές μπορεί να είναι οι αιτίες του; Γιατί πρέπει να πάτε στον οδοντίατρο όσο υπάρχει πόνος;
• Χρήσιμες πληροφορίες για τα λευκά σφραγίσματα. 
• Ποια τα πλεονεκτήματά τους;
• 21 καλές συνήθειες και συμβουλές για καταπληκτικά δόντια
• Γνωρίζω το Στόμα μου και το Φροντίζω. Τι μπορούμε να κάνουμε για να έχουμε γερά δόντια και ούλα
• Απώλεια δοντιού, αιτία, συνέπειες, πρόληψη, αντιμετώπιση. Πώς και γιατί χάνεται ένα δόντι;
• 5 σημάδια ότι χρειάζεστε καλύτερη στοματική υγιεινή. Κανόνες στοματικής υγιεινής (video)

Καρκίνος των Οστών, Οστεοσάρκωμα, Σάρκωμα Ewing, Χονδροσάρκωμα. Ποια τα συμπτώματα του καρκίνου των οστών;

Αλέξανδρου Γιατζίδη

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Οι καρκίνοι που ξεκινούν απ’ τα οστά λέγονται πρωτογενείς καρκίνοι των οστών. Παρουσιάζονται κυρίως στα άνω και κάτω άκρα αλλά μπορούν να εμφανιστούν σ’ οποιοδήποτε οστούν του σώματος. Τα παιδιά και οι νέοι εμφανίζουν πιο συχνά καρκίνο των οστών σε σύγκριση με τους ενήλικες.  

Οι περισσότεροι όγκοι των οστών είναι καλοήθεις. Σε μερικές όμως σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να είναι κακοήθεις.

Οι πρωτογενείς καρκίνοι των οστών λέγονται σαρκώματα. Υπάρχουν διάφοροι τύποι σαρκωμάτων. Καθένα εμφανίζεται σε διαφορετικό είδος οστίτη ιστού. Τα πιο συνηθισμένα είναι το οστεοσάρκωμα, το σάρκωμα Ewing και το χονδροσάρκωμα.  

• Το οστεοσάρκωμα είναι ο συχνότερος πρωτοπαθής κακοήθης όγκος των οστών στα παιδιά. Το 75% των οστεοσαρκωμάτων απαντούν σε ηλικίες μεταξύ 10-25 ετών και το 86% αφορά τα μακρά οστά. Οι άνδρες προσβάλλονται πιο συχνά απ’ τις γυναίκες. Το οστεοσάρκωμα ξεκινά συχνά στα άκρα των οστών απ’ όπου παράγεται νέος οστίτης ιστός καθώς μεγαλώνει το νεαρό άτομο. Συνήθως προσβάλει τα μακρά οστά των άνω και κάτω άκρων. 
• Το σάρκωμα Ewing. Ο καρκίνος αυτός προσβάλλει παιδιά και έφηβους. εκδηλώνεται συνήθως στις ηλικίες μεταξύ 10 και 20 ετών. Είναι πιθανόν ότι ο καρκίνος αυτός αρχίζει από ανώριμα κύτταρα του μυελού των οστών. Εντοπίζεται συνήθως στο μέσο τμήμα (διάφυση) των μακρών οστών. Συνήθως προσβάλει οστά της λεκάνης, και τα μακρά οστά του μηρού και του βραχίονα. Επίσης εμφανίζεται στις πλευρές.
• Το χονδροσάρκωμα απαντάται κυρίως στους ενήλικες. Αυτό το είδος όγκου σχηματίζεται στους χόνδρους, στον ελαστικό ιστό πλησίον των αρθρώσεων.
• Άλλοι τύποι καρκίνου των οστών είναι τα ινοσαρκώματα, σι γιγαντοκυτταρικοί όγκοι των οστών και τα χονδρώματα. Αυτές οι σπάνιες περιπτώσεις καρκίνου συνήθως προσβάλουν άτομα ηλικίας άνω των 30 ετών. 

Περίπου 15-20% των παιδιών με οστεοσάρκωμα έχουν μεταστάσεις τη στιγμή της διάγνωσης – συνήθως στους πνεύμονες και τα οστά. Τα σαρκώματα Ewing είναι δυνατόν να δώσουν μεταστάσεις και στο μυελό των οστών.

Οι καρκίνοι που ξεκινούν απ’ τα οστά είναι αρκετά σπάνιοι. Αντίθετα, δεν είναι ασυνήθιστο να εξαπλωθεί καρκίνος από άλλα μέρη του σώματος στα οστά. Όταν συμβεί αυτό, η ασθένεια δεν λέγεται πλέον καρκίνος των οστών. Κάθε τύπος καρκίνου παίρνει το όνομά του απ’ το όργανο ή τον ιστό του σώματος από τον οποίο ξεκίνησε. Η θεραπεία του καρκίνου που έχει εξαπλωθεί στα οστά εξαρτάται από το σημείο στο οποίο πρωτοεμφανίστηκε και απ’ το βαθμό της επέκτασής του. 

Οι καρκίνοι που εμφανίζονται στους μυς, στο λιπώδη ιστό, στα νεύρα, αγγεία και σ’ άλλους τύπους συνδετικού και ερειστικού ιστού του σώματος λέγονται σαρκώματα των μαλακών μορίων. Μπορούν να προσβάλουν και παιδιά και ενήλικες. 

Λευχαιμία, πολλαπλούν μυέλωμα και λέμφωμα είναι καρκίνοι που προέρχονται από κύτταρα που παράγονται στο μυελό των οστών. Είναι διαφορετικού είδους ασθένειες, και όχι καρκίνοι των οστών.  

Οι πρωτογενείς όγκοι που ”δίνουν” μεταστάσεις στα οστά είναι κατά κύριο λόγο πέντε: προστάτης, μαστός, πνεύμονες, νεφροί και θυρεοειδής αδένας. Οι κυριότερες περιοχές του οστικού συστήματος που προτιμώνται από τους πρωτογενείς όγκους για μεταστάσεις είναι η σπονδυλική στήλη, η πύελος, οι πλευρές, το μηριαίο και το βραχιόνιο οστό. Στη σπονδυλική στήλη, το 94% των μεταστάσεων βρίσκεται εκτός του νωτιαίου μυελού, ενώ μόλις το 6% βρίσκεται εντός του σπονδυλικού σωλήνα και εντός του νωτιαίου μυελού.

Οι μεταστάσεις των οστών έχουν δυστυχώς μία πλειάδα επιπλοκών για τον οργανισμό. Οι βασικότερες είναι ο πόνος, τα παθολογικά κατάγματα, η υπερασβεστιαιμία, η νευρολογική βλάβη και η αναιμία, συνήθως σε συνδυασμό με θρομβοπενία. 

Ποια τα συμπτώματα του καρκίνου των οστών;

Τα συμπτώματα του καρκίνου των οστών συνήθως εξελίσσονται αργά. Εξαρτώνται απ’ το είδος, τη θέση και το μέγεθος του όγκου. Ο πόνος είναι το πιο συχνό σύμπτωμα του καρκίνου των οστών. Πολλές φορές ένα σκληρό, ελαφρά ευαίσθητο εξόγκωμα στο οστό μπορεί να ψηλαφηθεί κάτω απ’ το δέρμα. 

Κάποτε, ο καρκίνος των οστών παρεμποδίζει τις φυσιολογικές κινήσεις των αρθρώσεων. Ο καρκίνος των οστών μπορεί να προκαλέσει κατάγματα στα οστά.  

Τα παραπάνω συμπτώματα δεν είναι σίγουρα σημεία καρκίνου. Μπορεί να προκαλούνται από άλλα, λιγότερο σοβαρά προβλήματα. Μόνο ένας γιατρός μπορεί να διαγνώσει με σιγουριά.  

Άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με όγκους των οστών είναι:

• Πυρετός

• Ιδρώτες

• Ασυνήθιστο πρήξιμο γύρω από ένα κόκκαλο

• Χωλότητα

Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου των οστών;

Η κλινική εξέταση θα συμπληρωθεί από απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες, αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Οι αναλύσεις αίματος και ούρων μπορούν να δώσουν πληροφορίες σε σχέση με μια γενικευμένη νόσο που έχει επηρεάσει και τα οστά. Επίσης μπορεί να δώσει ενδείξεις κατά πόσο ο καρκίνος των οστών έχει επηρεάσει άλλα συστήματα του οργανισμού. Οι ακτινογραφίες μπορούν να δείξουν η θέση, το μέγεθος και το περίγραμμα ενός όγκου των οστών. Στις ακτίνες-Χ, οι καλοήθεις όγκοι συνήθως μοιάζουν στρογγυλοί και λείοι, με ομαλά όρια. Οι καρκίνοι των οστών συνήθως έχουν παράξενα σχήματα με ασαφή όρια.  

Εάν οι ακτίνες - Χ δείξουν έναν πιθανό καρκίνο, τότε μπορούν να γίνουν μερικές απ’ τις ακόλουθες εξετάσεις. Αυτές οι εξετάσεις θα δείξουν εάν ο όγκος έχει ήδη αρχίσει να εξαπλώνεται.  Σπινθηρογράφημα οστών: περιγράφει το μέγεθος, το σχήμα και τη θέση των παθολογικών περιοχών στα οστά. Ένα μικρό ποσό ραδιενεργού υλικού εισάγεται στην κυκλοφορία και ανιχνεύεται με τη βοήθεια ενός ειδικού οργάνου που ονομάζεται scanner (= ανιχνευτής).

Αξονική τομογραφία (CT ή CAT scan): είναι μια εξέταση βασιζόμενη στις ακτίνες-Χ η οποία δίδει λεπτομερείς εικόνες εγκάρσιων τομών του σώματος. Οι εικόνες αυτές συντίθενται με τη βοήθεια ηλεκτρ. υπολογιστή.

Η Μαγνητική Τομογραφία (MRI) επίσης συνθέτει λεπτομερείς εικόνες εγκάρσιων και επιμήκων τομών του σώματος. Η Μαγνητική Τομογραφία χρησιμοποιεί έναν ισχυρότατο μαγνήτη συνδεδεμένο με ηλεκτρ. υπολογιστή.

Οι αγγειογραφίες είναι ειδικές ακτινογραφίες των αγγείων. Μια χρωστική που ανιχνεύεται με ακτίνες-Χ εισάγεται στην κυκλοφορία του αίματος, οπότε τα αγγεία διαγράφονται λεπτομερέστερα. Η εξέταση αυτή βοηθά και στη μελέτη της διαδικασίας της χειρουργικής επέμβασης.

Η βιοψία είναι σημαντικότατο βήμα για τη διάγνωση και σχεδόν πάντα πρέπει να προηγείται της θεραπείας.  Κατά τη βιοψία λαμβάνονται μικρά τεμάχια από τον όγκο. Αυτό μπορεί να γίνει με βελόνα ή με χειρουργική επέμβαση. Εάν βρεθεί καρκίνος, ο παθολογοανατόμος μπορεί να διαγνώσει τον τύπο του καρκίνου (σαρκώματος) και να κρίνει εάν θα αναπτυχθεί αργά ή γρήγορα. Η εμπειρία του Ιατρού δεν είναι αρκετά σημαντικός λόγος έτσι ώστε να μην διενεργηθεί. Η βιοψία μπορεί να είναι είτε ανοικτή είτε κλειστή με την τελευταία να κερδίζει συνεχώς έδαφος. Σαν κλειστή θεωρείται η βιοψία που διενεργείται με ειδική βελόνη βιοψίας η οποία έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει ιστοτεμάχιο το οποίο συλλέγεται σε ειδικό δοχείο φορμόλης. Η βιοψία με βελόνη (needle biopsy) μπορεί να κατευθύνεται με τη βοήθεια φορητού ακτινοσκοπικού μηχανήματος (C-ARM guided), με καθοδήγηση από αξονικό τομογράφο (CT – guided) ενώ στα μαλακά μόρια μπορεί να χρησιμοποιηθεί η καθοδήγηση από υπερηχογάφο (U.S. – guided). Δεν συνιστώνται οι τυφλές βιοψίες, οι βιοψίες σε εξωτερικά ιατρεία και βέβαια βιοψίες που δεν ακολουθούν τις γραμμές των χειρουργικών προσπελάσεων έτσι ώστε να ενέχεται κίνδυνος παραμονής μολυσμένης περιοχής μετά την χειρουργική αφαίρεση του όγκου. 

Η ιστολογική εξέταση του δείγματος της βιοψίας, επιτρέπει την αναγνώριση του είδους του συγκεκριμένου όγκου. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που παρουσιάζονται δυσκολίες στην κατάταξη των όγκων των οστών και για το λόγο αυτό συχνά χρειάζονται και δεύτερες γνώμες από άλλα εξειδικευμένα κέντρα.

Εάν τεθεί διάγνωση καρκίνου των οστών, είναι αναγκαίο να γνωρίζει ο γιατρός ακριβώς το σημείο που βρίσκεται και εάν έχει εξαπλωθεί απ’ το αρχικό του σημείο εμφάνισης. Αυτή η πληροφορία είναι πολύ αναγκαία για τον προγραμματισμό της θεραπείας. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων, ακτινογραφιών, τομογραφιών και της βιοψίας χρησιμοποιούνται στη σταδιοποίηση του καρκίνου. Το στάδιο του καρκίνου δείχνει εάν η ασθένεια έχει εξαπλωθεί και την ποσότητα του ιστού που έχει προσβληθεί.  

Ποια είναι η θεραπεία του καρκίνου των οστών;

  

Οι γιατροί συνυπολογίζουν έναν αριθμό παραγόντων για ν’ αποφασίσουν την καλύτερη θεραπεία για τον καρκίνο των οστών. Ανάμεσα σ’ αυτούς είναι ο τύπος, η θέση το μέγεθος και η έκταση του όγκου, όπως επίσης και η ηλικία του ασθενούς και η κατάσταση της υγείας του. Ο γιατρός θα δημιουργήσει ένα σχέδιο θεραπείας που να προσαρμόζεται στις ανάγκες του ασθενούς.  

Η θεραπεία των οστικών όγκων είναι κυρίως χειρουργική. Σε αρκετές όμως περιπτώσεις η χειρουργική συνδυάζεται τόσο με χημειοθεραπεία όσο και ακτινοθεραπεία ανάλογα με το είδος του όγκου.

Υπάρχουν διάφοροι συνδυασμοί χημειοθεραπευτικών φαρμάκων τα οποία συνεχώς εμπλουτίζονται και μπαίνουν στη φαρέτρα του ογκολόγου σαρκωμάτων με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας αλλά και συνδυασμοί της ίδιας της χημειοθεραπείας με τη χειρουργική.

Η χημειοθεραπεία μπορεί να είναι είτε προεγχειρητική, είτε μετεγχειρητική ή όπως συνήθως και τα δύο. Η ακτινοθεραπεία επίσης μπορεί να συνδυαστεί με τις άλλες δύο θεραπείες.

Η χειρουργική θεραπεία έχει αναπτυχθεί πολύ τις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Παλαιότερα οι εγχειρήσεις ακρωτηριασμού ήταν το διεθνές standard. Πλέον η χειρουργική διάσωσης άκρων είναι αυτή που έχει επικρατήσει παγκοσμίως. Υπάρχουν πλέον διαθέσιμες πολλές τεχνικές αφαίρεσης του οστικού τμήματος στο οποίο αναπτύσσεται ο όγκος και αντικατάστασής του με μόσχευμα ή με πρόθεση έτσι ώστε να μη χάνεται η λειτουργικότητα του άκρου που υποβάλλεται στην επέμβαση και ο ασθενής να παραμένει δραστήριος και λειτουργικός. Επίσης έχουν αναπτυχθεί κλίμακες βαθμολόγησης (scores) των αποτελεσμάτων αυτών των χειρουργικών επεμβάσεων όπως το TESS και το MSTS scores.

Διαβάστε επίσης

• Σε ποιες παθήσεις αυξάνεται και σε ποιες μειώνεται η αλκαλική φωσφατάση; Πόσο σημαντική είναι η παρακολούθησή της;
• Ο καρκίνος του πνεύμονα συχνά δεν παρουσιάζει συμπτώματα παρά μόνο αφού φτάσει σε προχωρημένο στάδιο
• Σε ποιες παθήσεις διογκώνονται οι λεμφαδένες; Πότε και γιατί θα πρέπει να αφαιρούνται;