Πόνος στον Αυχένα. Οδηγίες για ανακούφιση αυχεναλγίας. Ασκήσεις για ενδυνάμωση (video).

του Κωνσταντίνου Λούβρου, Μ.D., medlabnews.gr iatrikanea

Αφήστε για λίγο τον υπολογιστή στο γραφείο ή στο σπίτι και ασχοληθείτε με τον αυχένα σας είτε σας ενοχλεί είτε όχι. 
Το καλύτερο προληπτικό φάρμακο για την πίεση στον αυχένα και την πλάτη, είναι η κίνηση. Κάντε συχνά διαλείμματα μακριά από την οθόνη του υπολογιστή και κάντε μερικές ασκήσεις με στόχο τη βελτίωση της κινητικότητας του αυχένα και των άνω άκρων, που πιθανόν να έχουν επηρεαστεί, και την ενδυνάμωση της περιοχής.

Eπίσης οι προτεινόμενες ασκήσεις σκοπό έχουν την περαιτέρω ανακούφισή του από τον πόνο και τη χαλάρωση της περιοχής από το μυϊκό σπασμό, με τη βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος. 

Οι ασκήσεις που θα δυναμώσουν τον Αυχένα

Ένας εύκολος και γρήγορος τρόπος για να βελτιώσουμε το εύρος της κίνησης, να αυξήσουμε την ελαστικότητα της περιοχής, καθώς και να μειώσουμε σε μεγάλο βαθμό την εμφάνιση των συμπτωμάτων, είναι η εκτέλεση μερικών ασκήσεων ελαστικότητας και διατάσεων κατά τη διάρκεια της ημέρας, ακόμα και στα διαλείμματα στον χώρο εργασίας μας. Ο χρόνος που χρειάζεται για την εκτέλεσή τους είναι ελάχιστος.

Κατά την εκτέλεση των ασκήσεων, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, ώστε να αποφύγουμε την αναπαραγωγή ή την αύξηση των συμπτωμάτων (αν νιώσουμε κάτι τέτοιο, διακόπτουμε αμέσως την εκτέλεση των ασκήσεων) και να σταματήσουμε την κίνηση όταν νιώσουμε μια ήπια διάταση στην περιοχή.

Οι Ασκήσεις:

Αυχενική κάμψη: Καθίστε άνετα με τους ώμους πίσω και το κεφάλι να κοιτάει μπροστά. Με αργό ρυθμό κινούμε το πιγούνι μας προς τα κάτω και προς τα μέσα, με απώτερο στόχο να μπορούμε να βλέπουμε τα δάχτυλα των ποδιών μας. Τοποθετώντας το ένα μας χέρι στην πίσω περιοχή της κεφαλής, βοηθάμε την εκτέλεση της κίνησης. Σταματάμε πάλι την κίνηση μόλις νιώσουμε τη διάταση στην περιοχή και διατηρούμε τη θέση μας για 15΄΄. Επιστρέψτε αργά στην αρχική θέση. Επαναλάβετε 3 φορές.

Επίσης

Καθισμένος/η σε μια καρέκλα, περάστε μια πετσέτα γύρω από τον αυχένα σας και κρατάτε την από τις 2 άκρες. Σκύψτε λίγο μπροστά λυγίζοντας ελαφρά το κεφάλι. Δοκιμάστε να σηκώσετε το κεφάλι σας, προβάλλοντας αντίσταση με την πετσέτα. Επαναλάβετε 10 φορές την άσκηση. 

Στροφές του αυχένα: Καθίστε άνετα, με τους ώμους πίσω και το κεφάλι να κοιτάει μπροστά. Στρίβουμε αργά τον αυχένα μας κοιτώντας αρχικά πάνω από τον αριστερό μας ώμο. Τοποθετώντας το ένα μας χέρι στο δεξί μας μάγουλο, προσπαθούμε να αυξήσουμε το εύρος της κίνησης. Μόλις νιώσουμε τη διάταση στη δεξιά μας πλευρά, σταματάμε την κίνηση και διατηρούμε πάλι τη θέση μας για 15΄΄. Επιστρέψτε αργά στην αρχική θέση και κάντε το ίδιο για την αντίθετη πλευρά. Επαναλάβετε 3 φορές για κάθε πλευρά. Αντίστοιχα βήματα ακολουθούμε και για την αντίθετη στροφή.

Πλάγια κάμψη: Καθίστε άνετα, με τους ώμους πίσω και το κεφάλι να κοιτάει μπροστά. Κάμψτε αργά το κεφάλι προς τον ένα ώμο και μείνετε σε αυτή τη θέση για 15sec. Επιστρέψτε αργά στην αρχική θέση και κάντε το ίδιο προς τον αντίθετο ώμο. Επαναλάβετε 3 φορές για κάθε πλευρά. 

Αυχενική έκταση: Με αργό, ελεγχόμενο ρυθμό, κινούμε τον κεφάλι προς τα πάνω, με στόχο να κοιτάξουμε όσο πιο πίσω μπορούμε, π.χ. το ταβάνι του δωματίου. Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε το ένα μας χέρι, τοποθετώντας το στο μέτωπό μας, ώστε να αυξήσουμε λιγάκι το εύρος της κίνησης. Σταματάμε όταν νιώσουμε τη διάταση στην μπροστινή περιοχή του λαιμού μας και διατηρούμε τη θέση αυτή για 15΄΄.

Αφού εκτελέσουμε τις παραπάνω ασκήσεις χωρίς να παρουσιαστεί κάποια ενόχληση, μπορούμε να πραγματοποιήσουμε και μερικές ισομετρικές ασκήσεις για να δυναμώσουμε την περιοχή του αυχένα. Ισομετρική άσκηση ονομάζεται η άσκηση όπου υπάρχει αντίσταση, αλλά δεν πραγματοποιείται κίνηση, δεν μεταβάλλεται καθόλου δηλαδή η αρχική μας θέση.

Άσκηση 1: Τοποθετώντας το ένα μας χέρι στο μέτωπό μας και διατηρώντας τον αυχένα μας στη φυσιολογική του θέση, προσπαθούμε να κινήσουμε το κεφάλι μας προς τα μπροστά, έχοντας ως αντίσταση το χέρι μας, το οποίο μπλοκάρει την πραγματοποίηση της κίνησης. Η αντίσταση που τοποθετούμε είναι σταθερή και η διάρκεια της άσκησης είναι 15΄΄. Μπορούμε να επαναλάβουμε την άσκηση τρεις φορές για καλύτερο αποτέλεσμα.

Άσκηση 2: Διατηρώντας τη φυσιολογική θέση του αυχένα μας, τοποθετούμε στην αριστερή πλευρά της κεφαλής μας το ένα μας χέρι. Προσπαθούμε από αυτή τη θέση να κάμψουμε πλευρικά το κεφάλι μας προς τα αριστερά, ενώ παράλληλα, χρησιμοποιώντας τη δύναμη στο χέρι μας, μπλοκάρουμε την εκτέλεση της κίνησης. Διατηρούμε την αντίσταση σταθερή και τη θέση μας για 15΄΄. Ακολουθούμε αντίστοιχα βήματα για την αντίθετη πλευρά. Μπορούμε να επαναλάβουμε την άσκηση τρεις φορές για καλύτερο αποτέλεσμα.

Η διάσημη γυμνάστρια Τάρα Στάιλς (Tara Stiles) μας δείχνει τις τρεις ασκήσεις για το μυϊκό άλγος σε αυχένα και πλάτη.

 Προλαμβάνεται και πώς;

• Αν οδηγείτε για πολλές ώρες η πλάτη του καθίσματος πρέπει να είναι σε όρθια θέση και το κεφάλι να μη γέρνει μαζί με τους ώμους προς τα εμπρός. Επίσης, πολλοί οδηγοί λανθασμένα γέρνουν προς το πλάι, έχοντας το χέρι πάνω στις ταχύτητες ή στο παράθυρο, κάτι που επιβαρύνει τον αυχένα.
• Προσαρμόστε την καρέκλα στο γραφείο σας, την οθόνη του υπολογιστή σας, έτσι ώστε ο αυχένας και γενικώς η σπονδυλική στήλη να είναι σε ουδέτερη θέση. Η έκταση του αυχένα (όταν γυρίζει το κεφάλι μας προς τα πάνω) είναι συνήθως η στάση που ενοχλεί. Πρέπει να διατηρείται η οσφυϊκή λόρδωση. Να ακουμπάνε οι γλουτοί στην πλάτη του καθίσματος και το κεφάλι με τον αυχένα να είναι σε μία ευθεία.
• Διακόπτετε την καθιστή θέση κάθε μία ώρα και περπατάτε για μερικά λεπτά.
• Αποφεύγετε να στερεώνετε το τηλέφωνο ανάμεσα στο αφτί και στον ώμο σας, όταν μιλάτε.
• Αποφεύγετε να κοιμάστε μπρούμυτα. Να χρησιμοποιείτε το κατάλληλο για εσάς μαξιλάρι. Αν χρησιμοποιείτε απλό μαξιλάρι, θα πρέπει να προσέχετε ώστε να «γεμίζει» το κενό από το αυτί μέχρι τον ώμο, γιατί όταν το τοποθετείτε από το αυτί και πάνω ο αυχένας δεν έχει τη σωστή στήριξη.
• Ασκηθείτε τακτικά. Γυμνάστε ιδιαίτερα τους θωρακικούς μυς. Οι ασκήσεις για τον αυχένα που θα σας υποδείξει ο ειδικός είναι πολύ σημαντικές για την πρόληψη των πόνων του αυχένα και του αυχενικού συνδρόμου.
• Σταματήστε ή ελαττώστε το κάπνισμα.
• Να σημειώσουμε ότι η πρόληψη καλό είναι να γίνεται με τις οδηγίες ενός φυσιάτρου ή φυσικοθεραπευτή.
• Σε κάθε περίπτωση που ο πόνος δεν σταματά, είναι καθημερινός ή επανέρχεται συχνά ή ακόμα γίνεται χρόνιος, απαιτείται έλεγχος από ειδικό (για να βρεθεί η αιτία του) και ειδική αντιμετώπιση (είτε συντηρητική από φυσίατρο /φυσικοθεραπευτή είτε χειρουργική). 

Διαβάστε επίσης

• Υποφέρετε από πόνους στον αυχένα; Ξυπνάτε πιασμένοι; Ποιες οι αιτίες της αυχεναλγίας – του αυχενικού συνδρόμου, πως προλαμβάνεται;
• Αυχενογενής πονοκέφαλος. Πονοκέφαλος στην βάση του κρανίου. Αιτίες, Συμπτώματα και αντιμετώπιση
• Πονάει ο ώμος σας; Σε τι μπορεί να οφείλεται και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;
• Αρθρίτιδες. Οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ποδάγρα ή ουρική αρθρίτιδα. Τι να κάνετε για να ζείτε καλά με την αρθρίτιδα.
• Αντιμετωπίστε τον πονοκέφαλο-ημικρανία με παρακεταμόλη. Η υγρασία φέρνει πονοκέφαλο.
• Το κρύο, η υγρασία και η αλλαγή του καιρού προκαλεί πόνους στις αρθρώσεις και σε παλιά τραύματα. Που οφείλεται και τι μπορεί να κάνετε για να το αντιμετωπίσετε; Πώς μπορεί να βοηθήσει η σωστή διατροφή;

Κωνσταντίνου Λούβρου
Dr.
PhD

Με απόλυτη επιτυχία ολοκληρώθηκε το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Exercise is Medicine»

medlabnews.gr iatrikanea

Το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Exercise is Medicine» ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία από το Εθνικό Κέντρο «Exercise is Medicine – Greece» στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), ) κατά το διήμερο 6 & 7 Απριλίου 2024, σε συνδυασμό με τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Σωματικής Δραστηριότητας και της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας. Το Συνέδριο χαρακτήριζε η ευρύτητα των θεματικών ενοτήτων σχετικά με το ρόλο της σωματικής άσκησης στην πρόληψη και τη θεραπεία χρόνιων νόσων και συμμετείχαν σε αυτό περισσότεροι από 400 σύνεδροι από όλη την Ελλάδα, προσκεκλημένοι ομιλητές διεθνούς κύρους και εξέχοντες θεσμικοί εκπρόσωποι του παγκόσμιου δικτύου Exercise is Medicine®. 

Βασικό θέμα του Συνεδρίου αποτέλεσε η ανάδειξη της σπουδαιότητας της σωματικής άσκησης στην πρόληψη και θεραπεία χρόνιων νόσων. Προσυνεδριακές δράσεις, κλινικά φροντιστήρια, παρουσιάσεις ερευνητικών εργασιών και κλινικών μελετών  και επιστημονικές συζητήσεις υψηλού επιπέδου παρείχαν ένα εξαιρετικά παραγωγικό περιβάλλον για την ανταλλαγή απόψεων,  εμπειριών και προτάσεων μεταξύ επιστημόνων της υγείας και της άσκησης, ερευνητών και εκπαιδευτικών. Μεταξύ των κύριων συμπερασμάτων του Συνεδρίου ήταν η σημασία της ανάπτυξης και εδραίωσης ενός δικτύου εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ των παρόχων υπηρεσιών υγείας, των επιστημόνων της άσκησης και της κοινωνίας, για την προώθηση της άσκησης στην κλινική πρακτική και τη συνταγογράφηση της από το Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Ο Πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου «Exercise is Medicine-Greece» και Πρόεδρος του Συνεδρίου, Αν. Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Αναστάσιος Φιλίππου δήλωσε χαρακτηριστικά:

«Με μεγάλη χαρά και ιδιαίτερη ικανοποίηση ολοκληρώνουμε τις Εργασίες το 1ου  Πανελλήνιου Συνεδρίου " Exercise is Medicine". Το Συνέδριο αποτέλεσε μια διαρκή πηγή έμπνευσης και εξαιρετική ευκαιρία γόνιμης συνεργασίας μεταξύ των συνέδρων, επιστημόνων και επαγγελματιών υγείας και άσκησης, στο πλαίσιο ενός διεπιστημονικού και κοινωνικού διαλόγου για  την αξιοποίηση της σωματικής άσκησης στην υγεία. Οι θεματικές του Συνεδρίου, πλαισιωμένες από διακεκριμένους ομιλητές στο πεδίο της έρευνας και εφαρμογής της άσκησης σε κλινικούς πληθυσμούς, καθώς και από εξέχοντες θεσμικούς εκπροσώπους του παγκόσμιου δικτύου Exercise is Medicine® και  επιστημονικών φορέων της χώρας μας, ανέδειξαν τις προτεραιότητες για ανάληψη πρωτοβουλιών και δράσεων με στόχο την ενσωμάτωση της άσκησης στην κλινική πρακτική, η οποία θα συμβάλει στη βελτίωση της δημόσιας υγείας και της ποιότητας ζωής μας, και στη μείωση του κόστους υγείας στους Έλληνες πολίτες.

Ευχαριστούμε θερμά  όλους τους Συνέδρους για την εντυπωσιακή και ιδιαίτερα αποδοτική συμμετοχή τους και διατηρούμε μόνιμα ανοιχτούς τους διαύλους συνεργασίας του Εθνικού Κέντρου «Exercise is Medicine-Greece» με όλους, επιστήμονες, θεσμικούς εκπροσώπους της Πολιτείας και επιστημονικούς φορείς, στην κοινή μας προσπάθεια για την προώθηση της σωματικής άσκησης ως βασικού παράγοντα υγείας και ποιότητας ζωής.»

Εξόχως σημαντική ήταν η συμμετοχή και η ομιλία στο Συνέδριο του Program Officer of Exercise is Medicine® του American College of Sports Medicine, Καθηγητή Mark Stoutenberg. Η ομιλία του, που ήταν και η εναρκτήρια του Συνεδρίου, πραγματεύθηκε διεξοδικά το πολύ σημαντικό θέμα: “Promoting Physical Activity Through Clinic-Community Linkages: The Role of Exercise is Medicine in Greece”.  Όπως ο ίδιος ανέφερε:

«Tο Exercise is Medicine® είναι μια παγκόσμια πρωτοβουλία για να θεσπιστεί η Σωματική Δραστηριότητα ως μέρος ενός προτύπου υγειονομικής περίθαλψης. Το όραμα του Exercise is Medicine® είναι να καθιερωθεί η αξιολόγηση των επιπέδων σωματικής δραστηριότητας και η προώθηση της άσκησης ως ένα πρότυπο στην κλινική πρακτική, συνδέοντάς την με την συνολική υγειονομική περίθαλψη. Κανένας ασθενής δεν πρέπει να φεύγει από τον ιατρό του χωρίς αξιολόγηση του επιπέδου της σωματικής δραστηριότητάς του και συνταγογράφηση άσκησης με παραπομπή σε πιστοποιημένο επιστήμονα της άσκησης για περαιτέρω καθοδήγηση και επίβλεψη. Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματά του Εθνικού Κέντρου «Exercise is Medicine – Greece» είναι η υποστήριξη της Πολιτείας  και η αναγνώριση της άσκησης ως συμπληρωματικής θεραπείας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό και ενθαρρυντικό ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία έχει αναπτύξει συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας για τη θεσμοθέτηση της σωματικής άσκησης ως συμπληρωματικής θεραπείας χρόνιων νόσων».

Το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Exercise is Medicine» χαιρέτησαν ο Υπουργός Υγείας, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ο Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού, κ. Γεώργιος Μαυρωτάς, ο Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Γεράσιμος Σιάσος, το Μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης του ΕΚΠΑ, κ. Αθανασία Σμυρνιώτου, ο Αναπληρωτής Πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής, Καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Τσιούφης, καθώς και οι Κοσμήτορες των ΣΕΦΑΑ της χώρας. Το Συνέδριο  απέσπασε ιδιαίτερα θετικά σχόλια από τους συμμετέχοντες και αναμένεται να αποτελέσει  θεμέλιο και ισχυρή αφετηρία για μελλοντικές πρωτοβουλίες και δράσεις με σκοπό την προαγωγή της σωματικής άσκησης στην Υγεία και την ενσωμάτωση της σωματικής δραστηριότητας στον καθημερινό τρόπο ζωής.

Το Συνέδριο πλαισιώθηκε από ποικίλες προσυνεδριακές δράσεις που έλαβαν χώρα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και υλοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία των: TECHNOGYM, Alpha Pilates Systems, Broken Hill Publishers Ltd, COCO-MAT-HOTEL, Dr Anytime, Genesis Pharma, GSA FOOD SERVICE, HNFC Academy, King George Hotel Athens, New York College, OANIS PHARMACEUTICAL, Ostracon, Physiomart, Serinth, TATOI Club, TCS TOOLBOX CONSULTING SERVICES IKE, Τράπεζα Πειραιώς, Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Karabinis Medical A.E. Χορηγός επικοινωνίας: Ελ culture

Παγκόσμια Ημέρα Φυσικής Δραστηριότητας: Λιγότερο από το 25% του πληθυσμού παρουσιάζει επαρκή φυσική δραστηριότητα

medlabnews.gr iatrikanea

Η 6η Απριλίου έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ως η παγκόσμια ημέρα φυσικής δραστηριότητας, με στόχο την ανάδειξη του ρόλου της, ως απαραίτητου στοιχείου της συνολικής υγείας του οργανισμού. Για κάθε ηλικιακή ομάδα έχουν καθοριστεί συγκεκριμένα, κατώτερα όρια φυσικής δραστηριότητας, τα οποία είναι αναγκαίο να πληρούνται, ώστε οι ευεργετικές επιδράσεις της στην καρδιαγγειακή λειτουργία, στις αναπνευστικές εφεδρείες, στο μεταβολικό προφίλ και στην γνωσιακή λειτουργία να είναι εφικτές.  Συγκεκριμένα, σε ενήλικες συνιστώνται τουλάχιστον 150-300 λεπτά μέτριας έντασης αερόβιας άσκησης εβδομαδιαία, σε συνδυασμό με ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης τουλάχιστον 2 φορές εβδομαδιαία, ενώ σε ενήλικες άνω των 65 ετών πρέπει να προστίθενται και ασκήσεις που ενισχύουν την ισορροπία. Οι γενικές αρχές που διέπουν την συνιστώμενη φυσική δραστηριότητα είναι παρόμοιες και σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα.

Δυστυχώς, παρά τις διεθνείς συστάσεις, λιγότερο από το 25% του πληθυσμού παρουσιάζει επαρκή φυσική δραστηριότητα. Ορισμένοι από τους σημαντικότερους παράγοντες που σχετίζονται με την έλλειψή της είναι η μεγαλύτερη ηλικία, η κακή λειτουργική κατάσταση, το χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο και οι συννοσηρότητες. Αυτοί όμως είναι και οι παράγοντες που σχετίζονται με χειρότερη φυσική κατάσταση και με βαρύτερο στάδιο νόσου στους αναπνευστικούς ασθενείς. Επομένως, οι ασθενείς που χρειάζονται περισσότερη φυσική δραστηριότητα είναι αυτοί που ασκούνται και λιγότερο, με συνέπεια να επιδεινώνεται ο φαύλος κύκλος της δύσπνοιας, της μειωμένης ικανότητας για άσκηση, της κακής ποιότητας ζωής και της αδυναμίας αυτοεξυπηρέτησης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια που παρουσιάζουν μέτρια ή έντονη φυσική δραστηριότητα έχουν σημαντικά καλύτερη επιβίωση από αυτούς που έχουν χαμηλή ή πολύ χαμηλή. Για το λόγο αυτό η σύσταση για επαρκή φυσική δραστηριότητα και επαναλαμβανόμενη, δομημένη άσκηση αποτελεί την βάση της μη φαρμακολογικής αντιμετώπισης της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας, όπως αυτή αποτυπώνεται σε όλες τις διεθνείς συστάσεις, ενώ έχει προσφάτως ενταχθεί και στις οδηγίες αντιμετώπισης ασθενών με Πνευμονική Υπέρταση και με Διάμεσες Πνευμονοπάθειες.

Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρία, με το εργαλείο ΖωήμεΧΑΠ (τον πρώτο ελληνικό ιστότοπο για κατ’ οίκον άσκηση ασθενών με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια), βάσει των Εθνικών Συστάσεων για την Χρόνια Αναπνευστική Πνευμονοπάθεια, των Οδηγιών για ασθενείς με Post-Long COVID και τις ενημερωτικές και εκπαιδευτικές δράσεις και σε ασθενείς με άλλα αναπνευστικά νοσήματα, επιδιώκει να ενισχύσει και να αναδείξει τον ρόλο της φυσικής δραστηριότητας και της εξατομικευμένης άσκησης, ως αναγκαίο θεραπευτικό μέσο των ασθενών με χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις.

Υπεύθυνες Ομάδας Εργασίας  Φυσιολογία & Παθοφυσιολογία του Αναπνευστικού Συστήματος - Πνευμονική Κυκλοφορία – Αποκατάσταση, ΕΠΕ: Μπούτου Αφροδίτη,  Μητρούσκα Ιωάννα.  Συντονίστρια: Ροβίνα Νικολέττα.

Διαβάστε επίσης:

Χρήσιμες οδηγίες για κατ’ οίκον άσκηση για ασθενείς με ΧΑΠ σε νέο, πρωτοποριακό ιστότοπο

Η σωστή διατροφή στη ΧΑΠ. Τροφές που ενισχύουν όσους πάσχουν από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια η τέταρτη αιτία θανάτου διεθνώς. Οδηγίες για όσους έχουν ΧΑΠ

Ποια άσκηση κάνει καλό στην υγεία μας; Συστάσεις ειδικών για να γίνουμε περισσότερο δραστήριοι

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η τακτική άσκηση που αυξάνει την καρδιακή συχνότητα στο 60%-80% της μέγιστης τιμής της, όλες ή τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας μπορεί να οδηγήσει 

• στην αύξηση των επιπέδων της HDL χοληστερόλης έως και 30% και 
• να συμβάλλει στην πρόληψη ή τη βελτίωση της υπέρτασης, 
• της αντίστασης στην ινσουλίνη και 
• του σακχαρώδη διαβήτη, 
• της παχυσαρκίας, 
• του άγχους και 
• της κατάθλιψης. 

Η τακτική άσκηση μπορεί, επίσης, να βοηθήσει τους καπνιστές να διακόψουν και να μειώσουν τον κίνδυνο εμφράγματος ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 50% ή περισσότερο, να ελαττώσει τον κίνδυνο μετεμφραγματικής θνητότητας κατά 25% και να βελτιώσει τα συμπτώματα σε ασθενείς με διαλείπουσα χωλότητα εξαιτίας περιφερικής αρτηριοπάθειας. 
Στα μη καρδιακά οφέλη περιλαμβάνονται 

• η μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου (παχέος εντέρου, προστάτη, μαστού) και 
• η ευεργετικά επίδραση στην οστεοπόρωση, 
• την αρθρίτιδα, 
• τη δυσκοιλιότητα, 
• την αϋπνία και 
• τα μετεμμηνοπαυσιακά συμπτώματα.

Ποσότητα της άσκησης

Παραδοσιακά τα προγράμματα άσκησης εστιάζονται αποκλειστικά αερόβιες δραστηριότητες, όπως το βάδισμα, το τρέξιμο, η ποδηλασία και η κολύμβηση. Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι ένα πρόγραμμα δυναμικής προπόνησης (με βάρη) είναι σημαντικό συμπλήρωμα της αερόβιας άσκησης, αυξάνει τη μυϊκή μάζα (με συνοδό αύξηση του ρυθμού του μεταβολισμού), βελτιώνει την ευαισθησία των περιφερικών ιστών στη δράση της ινσουλίνης και βοηθά στην διατήρηση της οστικής μάζας και της μυϊκής ισχύος, ώστε να προλαμβάνονται κακώσεις ή αναπηρίες. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η σωματική άσκηση δεν χρειάζεται να γίνεται με ένα παραδοσιακά δομημένο πρόγραμμα, και ότι η ενσωμάτωση της σωματικής δραστηριότητας στην καθημερινή ζωή βελτιώνει αποτελεσματικά τους παράγοντες κινδύνου, το βάρος και τη μακροχρόνια πρόγνωση της καρδιαγγειακής νόσου. Αυτό μπορεί να γίνει με την ενθάρρυνση των ασθενών να χρησιμοποιούν τις σκάλες, να περπατούν όταν έχουν τη δυνατότητα, να ασχολούνται με την κηπουρική, να παίζουν με τα παιδιά κ.τ.λ.

Παραδείγματα μέτριας σωματικής δραστηριότητας:

•   Το πλύσιμο και το κέρωμα του αυτοκινήτου ή το πλύσιμο των παραθύρων ή του πατώματος για 45 λεπτά

•   Την κηπουρική, το χορό (σε κοινωνικές εκδηλώσεις), τη χρήση φτυαριού στον κήπο για 30 λεπτά

•   Το βάδισμα 2,5 χλμ. για 35 λεπτά

•   Το σπρώξιμο στο καροτσάκι του μωρού για 2,5 χλμ. ή η την ποδηλασία για 8 χλμ. για 30 λεπτά

•   Τη χρησιμοποίηση της σκάλας, το φτυάρισμα του χιονιού ή το σχοινάκι για 15 λεπτά

Η άσκηση δεν πρέπει να είναι εξαντλητική αλλά αναζωογονητική και να αυξάνει την καρδιακή συχνότητα. Τα άτομα γυμνάζονται στο σωστό επίπεδο έντασης για να μπορούν να μιλήσουν χωρίς να λαχανιάζουν αλλά η αναπνοή τους δεν επαρκή για να τραγουδήσουν (ζωηρό βάδισμα για 4-5 χλμ./ώρα, όπως όταν προσπαθούμε να προλάβουμε το λεωφορείο). Για τους ασθενείς που μπορούν και είναι πρόθυμοι να παίρνουν το σφυγμό τους, ένας λογικός στόχος είναι να ασκούνται μέχρι να φτάσουν στο 60-80% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας (220-ηλικία σε χρόνια). Επιπρόσθετα, η άσκηση δεν χρειάζεται να γίνεται όλη μια φορά κατά τη διάρκεια της ημέρας για να αποκομίσουμε οφέλη για την υγεία. Είναι σημαντικό η σωματική δραστηριότητα να γίνεται σε μέτρια επίπεδα για 30 λεπτά την ημέρα, όλες ή τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας (και μπορεί σε 3 δεκάλεπτα). Τα οφέλη νια την υγεία μεγιστοποιούνται με την κατανάλωση 3500 Kcal/εβδομάδα, που είναι το ισοδύναμο μέτριας έντασης τρεξίματος ή ποδηλασίας για 1 ώρα την ημέρα.

Πρακτικά βήματα για να γίνουμε περισσότερο δραστήριοι

Είναι σημαντικό, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, να δημιουργείται το κατάλληλο περιβάλλον, που θα ενθαρρύνει τη σωματική δραστηριότητα και σε ατομικό, όμως, επίπεδο είναι αναγκαίο να ληφθεί η απαραίτητη δράση. 

Για εκείνους που δεν έχουν συνηθίσει έως τώρα να είναι σωματικά δραστήριοι, το βασικό μήνυμα είναι να κάνουν σταδιακά βήματα μέχρι να φτάσουν σε ένα κατάλληλο επίπεδο, το οποίο θα μπορεί να διατηρηθεί σε μακροχρόνια βάση.

Ένας εργαζόμενος μπορεί να αρχίσει με κάτι τόσο απλό όσο είναι το να αποβιβάζεται από το λεωφορείο μία στάση νωρίτερα από την καθιερωμένη και να περπατά την πρόσθετη αυτή απόσταση. Σταδιακά μπορεί να αυξάνει την απόσταση και να χρησιμοποιεί έναν βηματομετρητή για να ελέγχει την πρόοδο που επιτυγχάνει. 

Μια νοικοκυρά θα μπορούσε να επιλέξει να παρκάρει το αυτοκίνητό της μακριά από το μπακάλικο που θα ψωνίσει και να μεταφέρει τις σακούλες στην απόσταση αυτή. 

Για όλους τους ανθρώπους, ο καθορισμός στόχων, ίσως με τη βοήθεια ενός επαγγελματία υγείας που μπορεί να παρέχει συμβουλές σχετικά με το τι είναι κατάλληλο για τον ίδιο, είναι ένα χρήσιμο πρώτο βήμα.

Πίνακας: Αμερικάνικες και ευρωπαϊκές συστάσεις για τη σωματική δραστηριότητα για ενήλικες

Αμερικάνικες συστάσεις	Ευρωπαϊκές συστάσεις (βασισμένες στις συστάσεις του WHO3)
Τουλάχιστον 150 λεπτά/εβδομάδα σωματικής δραστηριότητας μέτριας έντασης ή 75 λεπτά/εβδομάδα έντονης αερόβιας δραστηριότητας	30 λεπτά, κατ’ελάχιστον, σωματικής δραστηριότητας μετρίας έντασης 5 ημέρες την εβδομάδα ή τουλάχιστον 20 λεπτά έντονης αερόβιας δραστηριότητα 3 ημέρες την εβδομάδα
Η δραστηριότητα θα πρέπει να γίνεται σε διαστήματα διάρκειας 10 λεπτών, τουλάχιστον, και να είναι μοιρασμένη κατά μήκος ολόκληρης της εβδομάδας	Η συνολικά επιθυμητή διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας μπορεί να επιτυγχάνεται και από διαστήματα σωματικής δραστηριότητας διάρκειας τουλάχιστον 10 λεπτών
Για να έχουν πρόσθετο όφελος οι ενήλικες θα πρέπει να αυξήσουν την αερόβια σωματική δραστηριότητα σε 300 λεπτά/εβδομάδα μέτριας έντασης ή σε 150 λεπτά/εβδομάδα έντονης δραστηριότητας Οι ενήλικες θα πρέπει ακόμα να εφαρμόζουν δραστηριότητες μυϊκής ενδυνάμωσης, μέτριας ή υψηλής έντασης, στις οποίες θα συμμετέχουν όλες οι κύριες μυϊκές ομάδες, 2 ή περισσότερες μέρες της εβδομάδας	Δραστηριότητες που αυξάνουν τη μυϊκή δύναμη και αντοχή θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στις παραπάνω συστάσεις 2 έως 3 ημέρες την εβδομάδα

Δοκιμασία Κόπωσης

Στους ασθενείς με καρδιαγγειακά ή αναπνευστικά προβλήματα ή ασθενείς που διάγουν έναν καθιστικό τρόπο ζωής με πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου και που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν σε ένα πρόγραμμα έντονης άσκησης πρέπει να διενεργείται δοκιμασία κόπωσης.

Η απότομη έντονη σωματική δραστηριότητα, ίσως αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφράγματος ή άλλου μοιραίου καρδιακού επεισοδίου, ιδίως για τους ανθρώπους που κάνουν καθιστική ζωή και δεν ασκούνται τακτικά. 

Διαβάστε επίσης

• Το περπάτημα, η καλύτερη άσκηση για τους έντονους και στρεσογόνους ρυθμούς που ζούμε
• Το κολύμπι είναι υγεία. Η κολύμβηση κάνει καλό στην καρδιά, στους πνεύμονες, στους μυς, μειώνει το άγχος, δροσίζει
• Η ευεργετική άσκηση της κολύμβησης
• Ασκήσεις που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι για την Οστεοπόρωση (video)

Το περπάτημα είναι η καλύτερη άσκηση για το στρες και την καθιστική ζωή

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr  iatrikanea

Παγκόσμια Ημέρα Φυσικής Δραστηριότητας σήμερα και στο προσκήνιο έρχονται οι συνέπειες από την καθιστική ζωή και τα οφέλη της συστηματικής άσκησης, ακόμα κι αν πρόκειται για έναν μεγάλο περίπατο την ημέρα

Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο 5 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από την καθιστική ζωή. Και αυτό διότι η κακή φυσική κατάσταση αυξάνει κατά 20% έως 30% τον κίνδυνο θανάτου από οποιοδήποτε νόσημα.

Από την άλλη στην κανονικότητά μας οι έντονοι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής σίγουρα αποτελούν ένα εμπόδιο καθώς περιορίζουν τους περισσότερους από εμάς να βρούμε ελεύθερο χρόνο για να δούμε τους φίλους μας, να ασχοληθούμε με πράγματα που μας ευχαριστούν, να ξεκουραστούμε. Πόσο μάλλον να ασκηθούμε.

Το περπάτημα, αποτελεί μίας πρώτης τάξεως άσκηση για το σώμα, -όπως και όλες οι αεροβικές ασκήσεις- που μπορεί να γίνει εύκολα από τον καθένα και θεωρείται απαραίτητη τόσο για όσους κάνουν δουλειά γραφείου και έχουν γενικότερα μία καθιστική ζωή, όσο και για τους ανθρώπους μεγάλης ηλικίας που δεν έχουν τη δυνατότητα πολλών εναλλακτικών δραστηριοτήτων για να ασκήσουν το σώμα τους, όπως συμβαίνει με τους νέους σε ηλικία ανθρώπους.

Όποιος θέλει να κάνει ένα πολύ μεγάλο δώρο στον εαυτό του, ας αρχίσει να περπατάει με γρήγορο βήμα για 30 λεπτά την ημέρα. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να ελαττώσει σημαντικά τις πιθανότητες που έχει να αναπτύξει όχι ένα, ούτε δύο, αλλά 24 νοσήματα!

Γιατί το περπάτημα είναι τόσο καλό για την υγεία;

Σύμφωνα με την ανάλυση, που δημοσιεύεται στην «Διεθνή Επιθεώρηση Κλινικής Πρακτικής», όσοι άνθρωποι φροντίζουν να είναι δραστήριοι 30 λεπτά την ημέρα διατρέχουν, μεταξύ άλλων, μειωμένο κίνδυνο να εκδηλώσουν:

• Κάθε είδους καρδιαγγειακό νόσημα (μεταξύ αυτών καρδιοπάθεια, ισχαιμικά εγκεφαλικά, αιμορραγικά εγκεφαλικά).
• Καρκίνο (γενικώς και διάφορες επιμέρους μορφές, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ο καρκίνος του μαστού).
• Οστεοπόρωση
• Τύπου 2 διαβήτη
• Κατάθλιψη
• Παχυσαρκία
• Υπέρταση
• Στυτική δυσλειτουργία
• Άνοια
• Οσφυαλγία

Ένα από τα εμφανέστερα οφέλη που προκύπτουν, αφορά στη διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα. Το βάδισμα είναι ο ιδανικότερος, πιο ξεκούραστος και εύκολος τρόπος για να χαθούν τα περιττά κιλά, καθώς η συνεχής κίνηση συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία του μεταβολισμού και στην καύση του λίπους, διατηρώντας το δείκτη μάζας σώματος σε φυσιολογικά επίπεδα. Ένας περίπατος μέτριας έντασης, μπορεί να σας βοηθήσει να καταναλώσετε περίπου 300 θερμίδες την ώρα. 

H καλύτερη πρόληψη και θεραπεία για την οστεοπόρωση μετά την σωστή διατροφή σε γαλακτοκομικά είναι η γυμναστική. Και δεν εννοούμε κάτι δύσκολο. Αρκεί περπάτημα ή κολύμπι. Περπάτημα τόσο όσο δεν θα κουραστείτε. Καταργείστε το ασανσέρ ανεβείτε σκάλες, αφήστε το αυτοκίνητο λίγο πιο μακριά από εκεί που έχετε να πάτε. Έχει βρεθεί ότι οι φαντάροι μετά από την άσκηση που κάνουν στην φάση της βασικής τους εκπαίδευσης αυξάνει η οστική τους πυκνότητα. Έχει βρεθεί ότι οι κολυμβητές αυξάνουν την οστική του πυκνότητα. Άρα καθιερώστε την κίνηση στην καθημερινότητά σας και θα απομακρύνετε τον κίνδυνο των καταγμάτων.

Επιπλέον, το περπάτημα βελτιώνει αισθητά την καρδιαγγειακή λειτουργία. Συμβάλλει στην αύξηση της καρδιακής συχνότητας, μειώνει την αρτηριακή πίεση και αποτρέπει πιθανό κίνδυνο αρτηριοσκλήρυνσης και θρομβώσεων, σε όλες τις ευπαθείς ομάδες, ειδικότερα δε, στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες οι οποίες είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε ανάλογες παθήσεις.

Το καθημερινό βάδισμα άλλωστε, συνιστάται ακόμα και σε ασθενείς οι οποίοι έχουν υποστεί οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή πάσχουν από άλλα καρδιαγγειακά νοσήματα, προκειμένου να αυξήσουν το προσδόκιμο επιβίωσης τους.

Επιπλέον, συντελεί στη διατήρηση της καλής διανοητικής κατάστασης των ηλικιωμένων ατόμων, σύμφωνα με έρευνα νευρολόγων του Πανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο στην Καλιφόρνια. Όπως οι επιστήμονες υποστηρίζουν τα άτομα τα οποία κάνουν τακτικούς περιπάτους, παρουσιάζουν μειωμένες πιθανότητες να εμφανίσουν σταδιακή απώλεια μνήμης και εκφυλισμό των εγκεφαλικών τους κυττάρων, συμπτώματα τα οποία συσχετίζονται άμεσα με το γήρας. Ένας χρόνος απλό περπάτημα ή ανεβοκατέβασμα σκαλοπατιών μπορεί να κάνει θαύματα για τη μνήμη των μεσηλίκων και να οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση του εγκεφάλου, σύμφωνα με μια νέα έρευνα των πανεπιστημίων Πίτσμπουργκ, Ιλινόις, Ράις και Οχάιο.

Όσον αφορά στην ψυχική υγεία του ατόμου το περπάτημα συμβάλλει στην έκκριση ενδορφινών οι οποίες δημιουργούν μια γενικότερη αίσθηση ευεξίας και χαλάρωσης, καθώς έχουν δράση αγχολυτική και ηρεμιστική.

Στην περίπτωση όμως που έχετε ξεπεράσει το 40ο έτος της ηλικίας σας, και αντιμετωπίζετε οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας, όπως αναπνευστικές δυσλειτουργίες, καρδιακές αρρυθμίες, αυξημένη αρτηριακή πίεση ή υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, συμβουλευτείτε τον θεράποντα ιατρό σας πριν εντάξετε το περπάτημα στο καθημερινό σας πρόγραμμα. Φυσικά δε θα σας αποτρέψει από το να υιοθετήσετε αυτή τη συνήθεια. Απλά θα σας δώσει κάποιες κατευθυντήριες οδηγίες, όσον αφορά στο χρόνο ή στην απόσταση την οποία ενδείκνυται να διανύσετε προκειμένου να μην υπάρξουν τυχόν βλαπτικές συνέπειες για την υγεία σας.

Επιπλέον, ολοένα περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι ακόμα κι αν αρρωστήσει κανείς, η συστηματική φυσική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει την ανάρρωσή του, ακόμα κι αν έχει καρδιοπάθεια, καρκίνο, αρθρίτιδα, οστεοπόρωση ή άνοια.

Το περπάτημα συγκαταλέγεται στην κατηγορία των αερόβιων ασκήσεων. Αερόβια άσκηση ονομάζεται η άσκηση που επιτυγχάνει να διατηρεί το σώμα σε διαρκή κίνηση, 15 λεπτά τουλάχιστον, και να διατηρείται η καρδιακή συχνότητα, όλο αυτό το διάστημα, περίπου στο 70% της μέγιστης φυσιολογικής.

Το περπάτημα, για να έχει σημαντικά και ουσιαστικά οφέλη θα πρέπει να ξεπερνά τα 20 λεπτά την ημέρα και να γίνεται σε καθημερινή βάση ή εάν όχι σε καθημερινή, τουλάχιστον πέντε φορές την εβδομάδα. Από κει και πέρα εξαρτάται και από τη φυσική κατάσταση που βρίσκεται ο κάθε άνθρωπος το κατά πόσο μπορεί να επεκτείνει το χρόνο περπατήματος

Η ένταση και η διάρκεια του περπατήματος θα πρέπει να είναι ανάλογη με τη φυσική κατάσταση του ατόμου και με τις συνθήκες που υπάρχουν (π.χ. ζέστη, υγρασία, ντύσιμο, γεμάτο στομάχι κτλ). Ένας πρακτικός κανόνας για να μπορείτε να βρείτε πώς να προσαρμόσετε την ένταση και τη διάρκεια του βαδίσματος στις αντοχές του οργανισμού σας είναι με το να αισθάνεστε ότι μπορείτε ανά πάσα στιγμή ενώ περπατάτε, να μιλήσετε χωρίς να λαχανιάσετε. Ένας δεύτερος τρόπος είναι με το να ελέγχετε κατά τη διάρκεια του περπατήματος τους παλμούς της καρδιάς σας, έχοντας υπόψη σας ότι ο καρδιακός ρυθμός ενόσω ασκήστε, καλό είναι να βρίσκεται μεταξύ του 50-85% της Μέγιστης Καρδιακής σας Συχνότητας (ΜΚΣ). Για να βρείτε τη Μέγιστη Καρδιακή σας Συχνότητα δεν έχετε παρά να αφαιρέσετε από τον αριθμό 220 την ηλικία σας (π.χ. ένας 50χρονος έχει ΜΚΣ 220-50=170, όποτε όταν περπατάει, οι παλμοί της καρδιάς του –εφόσον δεν έχει κάποιο πρόβλημα υγείας και εφόσον βρίσκεται σε μία μέτρια φυσική κατάσταση δε θα πρέπει να ξεπεράσουν τους 143).

ΠΡΟΣΟΧΗ:

Το περπάτημα μετά το φαγητό, όχι απευθείας αλλά μετά από 10-15 λεπτά, δεν μας βοηθά μόνο να κάψουμε κάποιες θερμίδες αλλά βοηθά και στην διαδικασία της πέψης, κάνοντας τα όργανα του σώματος να λειτουργούν καλύτερα. Επίσης, το περπάτημα μετά το φαγητό αυξάνει τη κίνηση του φαγητού μέσα στον οργανισμό μας και βοηθά τους ανθρώπους με έλκη στομάχου, ενώ η Mayo Clinic απέδειξε πως η συγκεκριμένη δραστηριότητα βοηθά το άτομο να κοιμηθεί γρηγορότερα και ελαττώνει τις λιγούρες για γλυκά και λιπαρά φαγητά αργά τη νύχτα.

Tο περπάτημα μπορεί να μην ενδείκνυται για όλους. ‘Oσοι έχουν εκφυλιστική πάθηση στα κάτω άκρα, όπως αρθρίτιδα ή καρδιαγγειακή νόσο να δουν τον γιατρό τους πριν αρχίσουν κάποιο πρόγραμμα άσκησης. Ορισμένα συμπτώματα αρθρίτιδας μπορεί να χειροτερεύσουν. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί ενδεχομένως να θέλετε να περπατήσετε σε μαλακή επιφάνεια όπως ή να αποφασίσετε να κολυμπήσετε ή να χρησιμοποιήσετε ένα στατικό ποδήλατο.

Οι αρχάριοι καλό θα είναι να ξεκινήσουν σταδιακά, με τριάντα λεπτά τη μέρα για τρεις ή τέσσερις φορές την εβδομάδα, τα οποία θα αυξήσουν σε σαράντα πέντε μετά τον πρώτο μήνα. Ο ρυθμός πρέπει να είναι ταχύτερος από ό,τι στο καθημερινό περπάτημα και η ένταση να ανεβαίνει μετά τα πρώτα δέκα λεπτά και στη συνέχεια έπειτα από κάθε πέντε. Η ταχύτητα δεν πρέπει να προκαλεί λαχάνιασμα, αλλά να επιτρέπει τη φυσιολογική αναπνοή.

Τι είδους άλλη δραστηριότητα μπορεί να επιλέξει κανείς πέρα από το περπάτημα; Ποδήλατο, τζόκινγκ, αεροβική, χορό, κολύμπι, ανάβαση σκάλας, ασκήσεις στο γυμναστήριο και έντονη κηπουρική, είναι μερικές καλές επιλογές.

Ξενοφώντα ΤσούκαληΔιαβάστε επίσης

• Το περπάτημα, η καλύτερη άσκηση για τους έντονους και στρεσογόνους ρυθμούς που ζούμε
• Το κολύμπι είναι υγεία. Η κολύμβηση κάνει καλό στην καρδιά, στους πνεύμονες, στους μυς, μειώνει το άγχος, δροσίζει
• Η ευεργετική άσκηση της κολύμβησης
• Ασκήσεις που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι για την Οστεοπόρωση (video)

PhD

Διπολική διαταραχή, Μανιοκατάθλιψη, Kυκλοθυμία με μεταπτώσεις διάθεσης, μανία, κατάθλιψη

της Βικτωρίας Πολύζου, συμβoύλου ψυχικής υγείας, medlabnews.gr iatrikanea

Στις 30 Μαρτίου γιορτάζουμε την Παγκόσμια ημέρα Διπολικής διαταραχής (Μανιοκατάθλιψης). Αυτή είναι και η ημέρα γέννησης του Vincent Van Gogh ο οποίος θεωρείται ότι έπασχε από τη διπολική διαταραχή.

Η Παγκόσμια Ημέρα Διπολικής διαταραχής είναι σημαντική ημέρα για να θυμόμαστε τους ανθρώπους με διπολική διαταραχή αλλά και για την ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού. Δημιουργήθηκε από τρεις διεθνείς οργανώσεις για τη διπολική διαταραχή (Asian Network of Bipolar disorders, International Bipolar Foundation, International Society for Bipolar disorders)

Σε όλους έχει συμβεί σε κάποια χρονική στιγμή της ζωής μας να νιώθουμε αρκετά χαρούμενοι και μετά από λίγο λυπημένοι με τα συναισθήματα να εναλλάσσονται με γρήγορο ρυθμό και χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Πολλούς από εμάς μας ταλαιπωρεί  αυτή η εναλλαγή της διάθεσης που την επονομάζουμε κυκλοθυμία. Είναι σημαντικό να ξεχωρίσουμε ποτέ η κυκλοθυμία χρήζει θεραπείας. Σε πολλούς από εμάς η ένταση και η συχνότητα της κυκλοθυμίας είναι χαμηλή με αποτέλεσμα να συγκαταλέγεται στα φυσιολογικά πλαίσια και πολλές φορές να οφείλεται σε βιολογικούς παράγοντες. Για παράδειγμα τη διάθεση στο γυναικείο φύλο την επηρεάζουν σημαντικά οι ορμονικές αλλαγές κατά την διάρκεια του κύκλου οπότε δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας και θεραπείας.    

Οι ξαφνικές εναλλαγές της διάθεσης συνήθως σημαίνουν κατάθλιψη. Μπορεί όμως να είναι ενδεικτικές μιας διπολικής κατάστασης (μανιοκατάθλιψης). Ο ειδικός θα διερευνήσει διεξοδικά το ιστορικό, την έναρξη των συμπτωμάτων και τους πιθανούς εκλυτικούς παράγοντες. Είναι σημαντικό να βρεθούν και να αναλυθούν τα στοιχεία εκείνα τα οποία πυροδότησαν τις εναλλαγές διάθεσης.

Βασικά συμπτώματα της διπολικής διαταραχής (bipolar disorder) είναι ανάλογα με τη φάση μανίας ή κατάθλιψης που βρίσκεται κάποιος.

Οι διπολικές διαταραχές είναι ασθένειες που χαρακτηρίζονται από δύο ακραίες συναισθηματικές διαθέσεις, την έξαρση και την κατάθλιψη. Συνήθως, οι ασθενείς περνούν από φάσεις έντονης μανίας που εναλλάσσονται με φάσεις βαθιάς κατάθλιψης. 
Οι δύο βασικές ψυχιατρικές διαταραχές που περιλαμβάνονται υπό τον όρο Διπολικές Διαταραχές είναι:
- η Διπολική Διαταραχή (ή Μανιοκαταθλιπτική νόσος) και 
- η Κυκλοθυμία (ή Κυκλοθυμική Διαταραχή) 
και διακρίνονται μεταξύ τους από την ένταση και τη διάρκεια των συμπτωμάτων τους.

Η κυκλοθυμία είναι μια ψυχολογική διαταραχή που συνοδεύεται από εναλλαγές της ψυχικής διάθεσης οι οποίες κατά κανόνα οφείλονται στο ίδιο το άτομο και όχι σε εξωτερικούς παράγοντες. Βέβαια εδώ πρέπει να πούμε ότι όταν κάποιος παρουσιάζει ορισμένες κυκλοθυμικές τάσεις δεν είναι κατ' ανάγκη και κυκλοθυμικός.

Η κυκλοθυμία είναι μιας ήπιας μορφής Διπολική Διαταραχή (μανιοκατάθλιψη). Όπως και η Διπολική Διαταραχή έτσι και η κυκλοθυμία είναι μια χρόνια συναισθηματική διαταραχή που προκαλεί διαταραχές και έντονες μεταπτώσεις στη διάθεση. Χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι η παρουσία για τουλάχιστον δύο χρόνια επαναλαμβανόμενων περιόδων υπομανίας, που ακολουθούνται από κατάθλιψη. 

Ποια είναι τα συμπτώματα της κυκλοθυμικής διαταραχής;

Α) με επίμονα ανεβασμένη, διαχυτική, ή ευερέθιστη διάθεση κατά τη διάρκεια των οποίων τρία (ή περισσότερα) από τα ακόλουθα συμπτώματα έχουν επιμείνει (τέσσερα αν η διάθεση είναι μόνον ευερέθιστη) και ήταν παρόντα σε σημαντικό βαθμό:

1) επαυξημένη αυτοεκτίμηση ή αίσθημα μεγαλείου

2) μειωμένη ανάγκη για ύπνο

3) μεγάλη ομιλητικότητα από ότι συνήθως

4) υποκειμενική αίσθηση ότι οι σκέψεις καλπάζουν

5) απόσπαση της προσοχής από ασήμαντα ερεθίσματα

6) αύξηση των δραστηριοτήτων και ψυχοκινητική διέγερση

7) υπέρμετρη εμπλοκή σε ευχάριστες δραστηριότητες που έχουν μεγάλη πιθανότητα για οδυνηρές συνέπειες.

Β) μεκαταθλιπτική διάθεση η οποία συνοδεύεται από απώλεια ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης.

Συνήθως ο μανιακός ασθενής χαρακτηρίζεται από έντονη ευερεθιστότητα, παρανοϊκότητα και οργή. Ωστόσο, η υποκειμενική αίσθησή του για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται μπορεί να κυμαίνεται από την υπερβολική και υπέρμετρη ευφορία ως την έντονη δυσφορία. Τα συμπτώματα της μανίας μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Έξαρση, 
• χαρά
• Άσχημη ψυχική διάθεση, 
• θυμός
• Αλλεπάλληλες εναλλαγές στη διάθεση από τη λύπη στη χαρά και πίσω, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα  (συναισθηματική αστάθεια)
• Υπερδραστηριότητα (κινητική ανησυχία, υπερβολική εμπλοκή σε όλους τους τομείς)
• Εύκολη απόσπαση της προσοχής
• Αϋπνία (ελαττωμένη ανάγκη για ύπνο)
• Υπερφαγία
• Αυξημένη ερωτική επιθυμία 
• Πολύ γρήγορο πέρασμα από θέμα σε θέμα στη συζήτηση, κάνοντας δύσκολη για τους άλλους τη συνέχισή της 
• Ομιλία τόσο γρήγορη που καθιστά δύσκολη την κατανόηση όλων των λέξεων που ειπώνονται (πίεση λόγου)
• Υιοθέτηση πολύ μεγαλειωδών ιδεών (διογκωμένη αυτοεκτίμηση)
• Παραληρηματικές ιδέες και ψευδαισθήσεις

 Από την άλλη μεριά, τα συμπτώματα της Κατάθλιψης στο άτομο με Διπολική Διαταραχή, είναι παρόμοια με εκείνα της καθαρά κλινικής κατάθλιψης και περιγράφονται ως τα ακόλουθα:

• Λυπημένη διάθεση
• Κούραση ή απώλεια ενέργειας
• Διαταραχές ύπνου (υπερβολικός ύπνος ή ανεπαρκής ύπνος με συχνά ξυπνήματα)
• Διαταραχές στη διατροφή (είτε αξιοπρόσεχτη αύξηση στην όρεξη είτε σημαντική απώλεια βάρους ανεξάρτητη από το να κάνει δίαιτα το άτομο)
• Μειωμένη δυνατότητα συγκέντρωσης ή λήψεως αποφάσεων
• Σωματική αναταραχή ή εμφανώς στατική συμπεριφορά
• Συναισθήματα ενοχής, απαισιοδοξίας, ανικανότητας και χαμηλής αυτό-εκτίμησης
• Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης στη ζωή
• Σκέψεις ή απόπειρες αυτοκτονίας

Αιτίες
 
Η αιτία της διπολικής διαταραχής δεν έχει απόλυτα ξεκαθαριστεί. Επειδή δύο τρίτα των διπολικών ασθενών έχουν οικογενειακό ιστορικό συναισθηματικών διαταραχών, οι ερευνητές έχουν ψάξει για πιθανή γενετική συσχέτιση με την προδιάθεση για τη διπολική διαταραχή.  Η συμβολή των γενετικών παραγόντων στις διαταραχές της διάθεσης φαίνεται από τα αποτελέσματα μελετών σε οικογένειες, σε διδύμους και σε υιοθετημένα άτομα και από τις έρευνες της μοριακής βιολογίας. Υποθέσεις έχουν διατυπωθεί και αφορούν την ατελή κατασκευή της μυελίνης (ουσία που περιβάλλει τους άξονες των νευρικών κυττάρων με σκοπό την προστασία και την μόνωσή τους), την παρουσία μεγάλων ποσοτήτων ασβεστίου στα νευρικά εγκεφαλικά κύτταρα, την ντοπαμίνη και άλλες χημικές ουσίες- νευροδιαβιβαστές μέσω των οποίων επικοινωνούν τα νευρικά κύτταρα.

Η κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών, άλλες οργανικές παθολογικές καταστάσεις όπως νοσήματα του θυρεοειδούς, φάρμακα που χορηγούνται για άλλα νοσήματα όπως η κορτιζόνη, μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση μανιακών επεισοδίων.

Γενικές Ιατρικές Καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα διαταραχής της διάθεσης είναι πολλές. Σ' αυτές περιλαμβάνονται εκφυλιστικές νευρολογικές καταστάσεις (π.χ. νόσος του Πάρκινσον, νόσος του Huntington, πολλαπλή σκλήρυνση), νόσος των αγγείων του εγκεφάλου (π.χ. εγκεφαλικά επεισόδια), μεταβολικές διαταραχές (π.χ. ανεπάρκεια Βιταμίνης Β12), ενδοκρινοπάθειες (υπερ- και υποθυρεοειδισμός, υπέρ- και υποπαραθυρεοειδισμός, υπέρ- και υπολειτουργία των επινεφριδίων), αυτοάνοσες διαταραχές (π.χ. συστηματικός ερυθηματώδης λύκος), λοιμώξεις από ιό (π.χ. ηπατίτιδα, μονοπυρήνωση, νόσος από HIV) ή άλλες λοιμώξεις, ορισμένοι όγκοι (π.χ. καρκίνος του παγκρέατος, όγκοι του εγκεφάλου).

Πότε χρειάζεται να απευθυνθούμε σε ειδικό;

Σε γενικές γραμμές χρειάζεται να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό όταν οι αλλαγές στη διάθεση μας, μας εμποδίζουν να λειτουργούμε στον εργασιακό, κοινωνικό και οικογενειακό χώρο με φυσιολογικό τρόπο. Πιο συγκεκριμένα, είναι απαραίτητο να αναφερθεί το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε χωρίς καμία αναβολή, όταν η περίοδος της μετάπτωσης της διάθεσης από τη χαρά στη θλίψη και το αντίθετο παρουσιάζεται για τουλάχιστον 2 χρόνια και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το άτομο δεν ήταν ποτέ ελεύθερο των συμπτωμάτων για περισσότερο από 2 μήνες τη φορά. 

Η φαρμακοθεραπεία είναι απαραίτητη σε συνδυασμό με τις απαραίτητες ψυχοκοινωνικές και ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις βοηθάει σημαντικά τον ασθενή να σταθεροποιηθεί και να ζήσει φυσιολογικά. Τα σταθεροποιητικά της διάθεσης είναι φάρμακα που διασφαλίζουν ότι η διάθεση του ατόμου όχι μόνο θα γίνει αλλά και θα παραμείνει φυσιολογική. Το λίθιο είναι το πιο παλιό και το πιο διαδεδομένο σταθεροποιητικό. Κάποιες άλλες ουσίες, που αρχικά προορίζονταν για τη θεραπεία της επιληψίας, βρέθηκε στη συνέχεια ότι μπορούν να δράσουν και ως σταθεροποιητικά της διάθεσης. Τα σταθεροποιητικά της διάθεσης χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της οξείας μανίας, αλλά κυρίως στη σταθεροποίηση της διάθεσης και την πρόληψη μελλοντικών υποτροπών. Τα νεότερα αντιψυχωσικά χρησιμοποιούνται κυρίως για την αντιμετώπιση των φάσεων της μανίας και των οξέων μανιακών επεισοδίων. Ορισμένα από αυτά έχει βρεθεί ότι σε κατάλληλη δόση βελτιώνουν τη διάθεση του ασθενή και κατά την καταθλιπτική φάση, αλλά και ότι δρουν ως σταθεροποιητικά της διάθεσης.

Σε πολλές περιπτώσεις η κυκλοθυμία δε χρήζει ψυχοθεραπείας.

Πολλοί που αντιμετωπίζουν όμως αυτό το πρόβλημα για μεγάλο χρονικό διάστημα και με μεγάλη ένταση θα ήταν καλό να απευθυνθούν σε έναν ειδικό για ακολουθήσουν μια θεραπεία.  Η ύφεση των συμπτωμάτων, η ομαλοποίηση της συναισθηματικής διάθεσης και η πρόληψη μελλοντικών υποτροπών αποτελούν κεντρικούς θεραπευτικούς στόχους. Η προτίμηση του είδους θεραπείας εξαρτάται από το άτομο που παρουσιάζει τα συμπτώματα και η ψυχανάλυση είναι μακροχρόνια θεραπεία που εστιάζεται στα ασυνείδητα κίνητρα των συμπτωμάτων, ενώ η γνωσιακή - συμπεριφορική θεραπεία εντοπίζει το πρόβλημα στο παρόν και στην τρέχουσα συνείδηση του ατόμου. Η ύφεση των συμπτωμάτων, η ομαλοποίηση της συναισθηματικής διάθεσης και η πρόληψη μελλοντικών υποτροπών αποτελούν κεντρικούς θεραπευτικούς στόχους. 

Η ψυχοθεραπεία βοηθάει στην αντιμετώπιση αγχογόνων καταστάσεων και στον έλεγχο και την κατανόηση των συναισθημάτων.

Πρόληψη

Η υγιεινή διατροφή παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα. Η ψυχολογία του ανθρώπου δεν είναι κάτι μαγικό που δεν μπορεί να επηρεαστεί από τις διατροφικές συνήθειες. Η σωστή διατροφή μπορεί να γλιτώσει τον άνθρωπο από πολλά πράγματα και να προλάβει πολλά στραβά. Η υγιεινή διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ψυχολογικής ισορροπίας ενός ανθρώπου. Από την άλλη μεριά, η σαβουροφαγία μπορεί ακόμα και να εντείνει το πρόβλημα. Η γυμναστική "ξυπνάει" τον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ ταυτόχρονα τον κάνει πιο δραστήριο. Οι άνθρωποι που γυμνάζονται οποιοδήποτε είδος γυμναστικής και αν έχουν επιλέξει σίγουρα βοηθούν πολύ την ψυχολογία τους να αποκτήσει μια σταθερότητα χωρίς σκαμπανεβάσματα. 

Διαβάστε επίσης

• Κούραση, υπνηλία, κατάθλιψη και δυσκοιλιότητα, μπορεί να οφείλεται σε θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
• Μπορεί να έχετε κατάθλιψη; Τι θα μπορούσατε να κάνετε για την θεραπεία της κατάθλιψης;
• Νιώθετε έντονη κούραση, εξάντληση, πονοκεφάλους, διαταραχές ύπνου; Πολύ πιθανό να έχετε Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης (ΣΧΚ)