Ψύξη, κακή στάση στον ύπνο, στραβολαίμιασμα, πιάσιμο, γιατί πονάμε και πώς αντιμετωπίζονται; Τα Μυοπεριτονιακά Σημεία Πυροδότησης του Πόνου

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Όλοι μας κάποια στιγμή της ζωής μας έχουμε χρησιμοποιήσει   φράσεις όπως ‘πιάστηκα’, ‘στραβοκοιμήθηκα’  ή ‘έπαθα ψύξη’!   Όλοι μας έχουμε νιώσει  έναν πόνο στην πλάτη μας για μέρες ή έναν επίμονο πονοκέφαλο  όπου έχουμε την ανάγκη ενός αγγίγματος ή μιας πίεσης για να ανακουφιστούμε. 

Τι είναι αυτό που συμβαίνει;  πως μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε; 

 Ο σκελετικός πόνος αναφέρεται σε επώδυνα ερεθίσματα που προκαλούνται από στοιχεία του ερειστικού συστήματος όπως οστά αρθρώσεις, σύνδεσμοι, τένοντες μύες κ.τ.λ. Τμήμα του μυϊκού πόνου αποτελούν τα μυοπεριτονιακά σημεία πυροδότησης πόνου (MTrPs). Τα MTrPs εμφανίστηκαν στην διεθνή βιβλιογραφία με ποικίλες διαγνώσεις και προτεινόμενους τρόπους αντιμετώπισης, για να καταλήξουν οι  Travell και  Simons (1995) να αποδείξουν την παρουσία τους και να παραθέσουν τρόπο αντιμετώπισής τους. Σύμφωνα με τους Travell και Simons(1999) ως μυοπεριτονιακό σημείο πυροδότησης πόνου (MTrP) ορίζεται ένα πολύ εντοπισμένο και υπερευαίσθητο σημείο μέσα σε μια τεταμένη δέσμη μυϊκών ινών .

Η λέξη Μυϊκή Περιτονία προέρχεται από τον Μυϊκό Ιστό (μύες του σώματος) και τη Περιτονία (ο συνδετικός ιστός που περιβάλλει τους μύες του σώματος). Ο Μυοπεριτονιακός πόνος συνήθως οφείλεται στους μυϊκούς τραυματισμούς ή σε κακώσεις λόγω επαναλαμβανόμενης καταπόνησης.

Όταν καταπονούνται ή τραυματίζονται, οι μύες συχνά δημιουργούν Σημεία Πυροδότησης Πόνου (Trigger Points).

 Τα Σημεία Πυροδότησης Πόνου ( Σ.Π.Π.) είναι επώδυνα όταν τα πιέσουμε, προκαλούν βράχυνση των μυϊκών ινών και έχουν μια ιδιαίτερη ιδιότητα που ονομάζεται ανακλαστικός ή προβαλλόμενος πόνος.

Αυτό σημαίνει ότι ένα Σ.Π.Π, που υπάρχει σε ένα μυ,  μπορεί να δημιουργήσει πόνο σε άλλη περιοχή.

Για παράδειγμα, όταν ο μυς στο πάνω μέρος του ώμου (τραπεζοειδής μυς) έχει Σ.Π.Π, τότε θα αναφερθεί πόνος στα πλάγια και κατά μήκος του αυχένα και του κεφαλιού, προκαλώντας πονοκέφαλο (όπως βλέπουμε στη παραπάνω φωτογραφία).

 Τα Ενεργά Σ.Π.Π στους μύες των ώμων, του αυχένα και του προσώπου είναι μια κοινή πηγή των πονοκεφάλων.

Τα σύνδρομα μυοπεριτονιακού πόνου είναι πιθανόν η συχνότερη αιτία του μυοσκελετικού πόνου στην κλινική πρακτική και θα πρέπει να θεωρούνται ύποπτα σε όλες τις περιπτώσεις χρόνιου πόνου.    Τα μυοπεριτονιακά σημεία πυροδότησης αποτελούν αιτία ανικανότητας και χρόνιου πόνου ενώ μπορεί να είναι και αποτέλεσμα μιας εργασιακής κατάστασης. 

          

Τα κλινικά συμπτώματα περιλαμβάνουν τα παρακάτω:

· Τοπικό πόνο

Ο ασθενής μπορεί συχνά να παραπονείται για πόνο και ορισμένες φορές για  αίσθηση καψίματος και ευαισθησίας στον εμπλεκόμενο μυ. 

· Ανακλώμενο πόνο

Τα μυοπεριτονιακά σημεία πυροδότησης πόνου ανακλούν τον πόνο σε εγγύς ή περιφερικές περιοχές σύμφωνα με συγκεκριμένα μοτίβα τα οποία είναι χαρακτηριστικά για κάθε μυ. Ο πόνος αυτός είναι μουντός  μερικές φορές σαν βαθύς και όσον αφορά την ένταση του ποικίλει από μικρή  αρκετά μεγάλη ή απαγορευτική για την δραστηριότητα. Η ενεργοποίηση ενός σημείου πυροδότησης πόνου έχει ως αποτέλεσμα την προβολή του πόνου σε μία μακρινή ζώνη αναφοράς και είναι ένα από τα κριτήρια εντοπισμού του κατάλληλου για αγωγή μυός. Το 85% των πατεντών ανακλώμενου πόνου  βρίσκονται μακριά από το μυ που αντιπροσωπεύουν. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει πάντοτε. 

· Αυτόνομες και Ιδιουποδεκτικές Διαταραχές

Διαταραχές διαφόρων αυτόνομων λειτουργιών, όπως η υπερβολική εφίδρωση και σιελόρροια μπορεί να είναι παρούσες. Επίσης μπορεί να παρουσιαστούν και άλλα αυτόνομα φαινόμενα, όπως: ανατρίχιασμα ή κοκκινίλα γύρω από την περιοχή του σημείου πυροδότησης πόνου , κυνάγχη και δακρύρροια. Η ζαλάδα, η έλλειψη ισορροπίας και η εμβοή μπορεί να είναι παρούσες σε πιο σοβαρές περιπτώσεις.  

Η βλάβη των μυών και του συνδετικού ιστού, που οδηγεί στη δημιουργία των Σ.Π.Π, μπορεί να συμβεί με πολλούς τρόπους.

· Από επαναλαμβανόμενη κακή στάση και υπέρχρηση του σώματος στη καθημερινότητα.

· Από παρατεταμένη φόρτιση και άρση βαρών στη καθημερινότητα.

· Από κακή φυσική κατάσταση του σώματος και χρησιμοποίηση κακώς σχεδιασμένων επίπλων.

· Λόγω μυϊκού σφιξίματος και μυϊκής τάσης που οφείλεται σε ψυχική ή συναισθηματική φόρτιση.

· Από άμεσο τραυματισμό, όπως χτύπημα, διάστρεμμα, σπάσιμο, στρίψιμο ή ρήξη, λόγω τροχαίων ατυχημάτων, αθλητικών κακώσεων, πτώση από τις σκάλες, κλπ.

 Παραδόξως, Σ.Π.Π μπορούν ακόμα να αναπτυχθούν λόγω αδράνειας, παρατεταμένης κατάκλισης ή καθιστικής θέσης.

Τα Μ.Σ.Π.Π είναι πολύ ευαίσθητα. Στη θεραπεία του Μυοπεριτονιακού Πόνου εφαρμόζεται πίεση πάνω στα σημεία (τις περισσότερες φορές εγκάρσια).Πρέπει πάντα να έχετε επίγνωση πόσο πίεση μπορεί ο ασθενής να ανεχθεί. Συχνά οι ασθενείς το περιγράφουν ως «γλυκό ή καλό πόνο». Μια κλίμακα πόνου 0-10 συχνά χρησιμοποιείται (0=καθόλου πόνος, 10=αφόρητος πόνος). Συνιστάται πίεση σε μια κλίμακα πόνου 5-7.

Η Σωστή διατροφή

Στους ασθενείς με χρόνιο σύνδρομο μυοπεριτονιακών σημείων πυροδότησης πόνου συνιστάται η λήψη βιταμινών Β1, Β6, Β12, φολικού οξέος και βιταμίνης C . Όπου η έλλειψη τους δεν βοηθά στο να διαρκέσουν τα αποτελέσματα της αγωγής. Η βιταμίνη C πρέπει να προτείνεται ειδικά στους καπνιστές. Το ασβέστιο, το μαγνήσιο, το κάλιο  και τα ιχνοστοιχεία είναι απαραίτητα για την φυσιολογική μυϊκή λειτουργία. Η Β6  αποθηκεύεται στους μυς, το συκώτι και στο αίμα. Συμπερασματικά προτείνετε δίαιτα πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά. Η λήψη κρέατος κρίνεται απαραίτητη αλλά με  μέτρο. Σε περίπτωση όπου μια ισορροπημένη διατροφή δεν είναι εφικτή συνιστάται η λήψη βιταμινών σε μορφή συμπληρώματος. 

Διαβάστε επίσης

Τι πρέπει να κάνετε αν πάθετε ψύξη;

Πόνος στην πλάτη. Ποιες οι αιτίες, πότε πρέπει να πάτε στον γιατρό και τι πρέπει να κάνετε για την πρόληψή του;

Πονοκέφαλος στη βάση του κρανίου. Ποιες οι αιτίες του Αυχενογενή πονοκεφάλου; Τι μπορείτε να κάνετε;

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Ο πονοκέφαλος αποτελεί μία από τα πιο συχνά ενοχλήματα και από τους κύριους λόγους που οι άνθρωποι ζητούν ιατρική βοήθεια. Μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα μιας πολύ σοβαρής κατάστασης και να είναι έκφραση κάποιας πάθησης

Η κεφαλαλγία - μόνη της - σπάνια αποτελεί εκδήλωση μιας βαριάς οργανικής νόσου και προπαντός όταν αυτή χρονίζει. Ο φόβος των ασθενών για όγκο του εγκεφάλου οδηγεί μερικές φορές σε υπερβολές όπως στην απερίσκεπτη εφαρμογή ορισμένων διαγνωστικών εξετάσεων συμπεριλαμβανομένης της Αξονικής Τομογραφίας.

Αντίστροφα η κεφαλαλγία δεν πρέπει να αποδίδεται πάντα σε ψυχογενή αίτια ή ημικρανία χωρίς να γίνεται λεπτομερής κλινική εξέταση.

Η Διεθνής Ένωση Κεφαλαλγίας διαχωρίζει τους πονοκεφάλους σε κατηγορίες με βάση τη συμπτωματολογία τους.

Οι 2 κατηγορίες πονοκεφάλων είναι:

- ο πονοκέφαλος τάσεως και

- ο αυχενογενης πονοκέφαλος (πονοκέφαλος αυχενικής αιτιολογίας).

Oι πονοκέφαλοι που οφείλονται στον αυχένα ξεκινούν συνήθως από την ινιακή περιοχή, δηλαδή από τη βάση του κεφαλιού, και επεκτείνονται μέχρι την κορυφή του κρανίου και προς τα αυτιά. O πόνος μπορεί ακόμη μερικές φορές να προχωρήσει προς τον ώμο και αυτό είναι ένδειξη πως η κατάσταση είναι πιο σοβαρή. O πονοκέφαλος που οφείλεται σε προβλήματα του αυχένα λέγεται «αυχενογενής κεφαλαλγία» και οφείλεται σε κακώσεις του αυχένα ή της σπονδυλικής στήλης, αλλά και στο έντονο στρες.

Στον αυχενογενή πονοκέφαλο ο πόνος ξεκινάει από τον αυχένα ή/και την ινιακή χώρα και μπορεί να εξαπλώνεται προς την κροταφική και τη μετωπιαία χώρα. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος είναι μονόπλευρος και η έντασή του επηρεάζεται από κινήσεις και παρατεταμένες θέσεις του αυχένος. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος μπορεί να συνοδεύεται από συμπτώματα στον αυχένα και στο σύστοιχο άνω άκρο. Από κλινική έρευνα, η οποία διενεργήθηκε σε μεγάλο πληθυσμό, διαπιστώθηκε ότι ο αυχενογενής πονοκέφαλος (πονοκέφαλος αυχενικής αιτιολογίας) : αποτελεί το 16% των πονοκεφάλων, είναι πιο συχνός στις γυναίκες και προκαλεί κατά μέσο όρο 18 επεισόδια το μήνα. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος είναι πόνος, που γίνεται αισθητός στο κεφάλι αν και έχει την πηγή του στον αυχένα (referred pain). Η νευροανατομική βάση του αυχενογενούς πονοκεφάλου, σύμφωνα με το N. Bogduk, είναι η σύγκλιση κεντρομόλων νευρικών ινών από το τρίδυμο νεύρο και τα τρία πρώτα αυχενικά νεύρα στον τρίδυμο-αυχενικό πυρήνα μέσα στο εγκεφαλικό στέλεχος και στον ανώτερο νωτιαίο μυελό. Δηλαδή τα νεύρα, που είναι υπεύθυνα για να ενημερώνουν τον εγκέφαλο για το αίσθημα του πόνου από 2 διαφορετικές περιοχές (τον αυχένα και το κεφάλι), γίνονται ένα καθώς εισέρχονται στον εγκέφαλο. Το αποτέλεσμα είναι: ερεθίσματα πόνου προερχόμενα από τα άνω επίπεδα του αυχένος να παρερμηνεύονται από τον εγκέφαλο ως προερχόμενα από το τρίδυμο νεύρο και να γίνονται αντιληπτά ως πονοκέφαλος. Οπότε κάθε δομή, που νευρώνεται από τα τρία πρώτα αυχενικά νεύρα, αποτελεί εν δυνάμει πηγή του αυχενογενούς πονοκεφάλου (πονοκεφάλου αυχενικής αιτιολογίας). Αυτές οι δομές είναι: οι άνω αυχενικοί μύες, οι άνω αυχενικές αρθρώσεις και οι σύνδεσμοί τους, ο Α2-Α3 μεσοσπονδύλιος δίσκος, η σκληρά μήνιγγα του νωτιαίου μυελού, ο οπίσθιος κρανιακός βόθρος και η σπονδυλική αρτηρία.

Αίτια αυχενογενή πονοκεφάλου

Ο αυχενογενής πονοκέφαλος τις περισσότερες φορές οφείλετε στο υπέρμετρο φορτίο στο οποίο εκτίθενται οι ανώτερες αρθρώσεις του αυχένα . Αυτό μπορεί να συμβεί από την μακροχρόνια λάθος στάση ( λάθος στάση στο διάβασμα ή στον υπολογιστή), την υπέρμετρη κίνηση του αυχένα ή την άρση μεγάλων φορτίων . Επίσης άλλη μια αιτία είναι o τραυματισμός σε τροχαίο ατύχημα.

Τα αίτια που οδηγούν στις δυσλειτουργίες αυτές είναι τα εξής:

- σφιγμένοι μύες στον αυχένα και το κεφάλι

- μυϊκή ανισορροπία

- λανθασμένη στάση

- μυϊκή αδυναμία

- λάθος στάση στον ύπνο (π.χ. μπρούμυτα)

- άγχος

- έλλειψη άσκησης

Συμπτώματα

Ο αυχενογενής πονοκέφαλος παρουσιάζετε σαν ένας σταθερός αμβλύς πόνος στην οπίσθια επιφάνεια του αυχένα και μερικές φορές πίσω από τα μάτια ή τους κροτάφους . Πιο σπάνια στην κορυφή του κεφαλιού , στο μέτωπο ή πίσω από το αυτί. Συνήθως ο πόνος υπάρχει στην μια πλευρά αλλά περιστασιακά και στις δυο πλευρές του κεφαλιού και του προσώπου.

Συχνό φαινόμενο είναι να υπάρχει πόνος στην περιοχή του αυχένα , δυσκινησία και δυσκολία στο να γυρίσουμε το κεφάλι μας αριστερά δεξιά (όλα αυτά συσχετιζόμενα με τον πονοκέφαλο).

Πόνος μουδιάσματα , βελονισμοί μπορεί να υπάρχουν πίσω στην πλάτη , τους βραχίονες και τα χέρια ( λιγότερο συνηθισμένο ) . Περιστασιακά οι ασθενείς με αυχενογενή πονοκέφαλο έχουν και άλλα συμπτώματα όπως : ναυτία, ζαλάδα , εμβοή , μειωμένη συγκέντρωση , ανικανότητα να λειτουργήσουν και κατάθλιψη. Τα συμπτώματα αυξάνουν κατά την κίνηση του αυχένα και κατά την πολύωρη στάση (π.χ. εργασία γραφείου ) . Ευαισθησία στην ψηλάφηση των μυών στην βάση της κεφαλής υπάρχει λόγο των σφιχτών μυών της περιοχής.

Διάγνωση αυχενογενή πονοκέφαλου

Η υποκειμενική (λήψη ιστορικού) και αντικειμενική (κλινική εξέταση) αξιολόγηση είναι αρκετές για να οδηγήσουν τον φυσικοθεραπευτή στην διάγνωση του αυχενογενή πονοκέφαλου. Μερικές φορές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες, μαγνητική τομογραφία ή αξονική τομογραφία μπορούν να βοηθήσουν.

Τι μπορείτε να κάνετε:

• Σε αυτής της μορφής τους πονοκεφάλους μπορεί να βοηθήσει σημαντικά η φυσιοθεραπεία και οι μαλάξεις από ειδικό.

• Τα παυσίπονα και τα μυοχαλαρωτικά μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση από την αυχεναλγία. Επίσης, συχνά χορηγούνται αντιφλεγμονώδη φάρμακα και ηρεμιστικά.

• Αποφύγετε όσο μπορείτε το στρες, που επιδεινώνει την κατάσταση.

• Αν υποφέρετε από αυχενικό σύνδρομο, αποφύγετε τα σπορ που απαιτούν μυϊκή ένταση, όπως το μπάσκετ ή το ποδόσφαιρο.

• Για να προλάβετε τον πόνο, είναι σημαντικό να προσέχετε τον τρόπο που κάθεστε. Φροντίστε να κάθεστε έτσι ώστε η πλάτη και ο αυχένας να υποστηρίζονται από την καρέκλα.

Φορέστε κολάρο αν ο πόνος είναι έντονος. Tο κολάρο κρατάει σταθερό και ζεστό τον αυχένα, με αποτέλεσμα συχνά να προσφέρει σημαντική ανακούφιση από τον πόνο.

Διαβάστε επίσης

• Υποφέρετε από πόνους στον αυχένα; Ξυπνάτε πιασμένοι; Ποιες οι αιτίες της αυχεναλγίας – του αυχενικού συνδρόμου, πως προλαμβάνεται;
• Πόνοι στον Αυχένα. Ασκήσεις για την αντιμετώπιση τους και οδηγίες για την πρόληψη τους

Κάταγμα Colles, σπάσιμο χαμηλά στο χέρι στο κάτω άκρο της κερκίδας

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Κατάγματα ονομάζονται το σπάσιμο ή το ράγισμα των οστών σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος που μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια. 

Το κάταγμα Colles αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά κατάγματα του χεριού.

Καρκίνος των Οστών, Οστεοσάρκωμα, Σάρκωμα Ewing, Χονδροσάρκωμα. Ποια τα συμπτώματα του καρκίνου των οστών;

Αλέξανδρου Γιατζίδη

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Οι καρκίνοι που ξεκινούν απ’ τα οστά λέγονται πρωτογενείς καρκίνοι των οστών. Παρουσιάζονται κυρίως στα άνω και κάτω άκρα αλλά μπορούν να εμφανιστούν σ’ οποιοδήποτε οστούν του σώματος. Τα παιδιά και οι νέοι εμφανίζουν πιο συχνά καρκίνο των οστών σε σύγκριση με τους ενήλικες.  

Οι περισσότεροι όγκοι των οστών είναι καλοήθεις. Σε μερικές όμως σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να είναι κακοήθεις.

Οι πρωτογενείς καρκίνοι των οστών λέγονται σαρκώματα. Υπάρχουν διάφοροι τύποι σαρκωμάτων. Καθένα εμφανίζεται σε διαφορετικό είδος οστίτη ιστού. Τα πιο συνηθισμένα είναι το οστεοσάρκωμα, το σάρκωμα Ewing και το χονδροσάρκωμα.  

• Το οστεοσάρκωμα είναι ο συχνότερος πρωτοπαθής κακοήθης όγκος των οστών στα παιδιά. Το 75% των οστεοσαρκωμάτων απαντούν σε ηλικίες μεταξύ 10-25 ετών και το 86% αφορά τα μακρά οστά. Οι άνδρες προσβάλλονται πιο συχνά απ’ τις γυναίκες. Το οστεοσάρκωμα ξεκινά συχνά στα άκρα των οστών απ’ όπου παράγεται νέος οστίτης ιστός καθώς μεγαλώνει το νεαρό άτομο. Συνήθως προσβάλει τα μακρά οστά των άνω και κάτω άκρων. 
• Το σάρκωμα Ewing. Ο καρκίνος αυτός προσβάλλει παιδιά και έφηβους. εκδηλώνεται συνήθως στις ηλικίες μεταξύ 10 και 20 ετών. Είναι πιθανόν ότι ο καρκίνος αυτός αρχίζει από ανώριμα κύτταρα του μυελού των οστών. Εντοπίζεται συνήθως στο μέσο τμήμα (διάφυση) των μακρών οστών. Συνήθως προσβάλει οστά της λεκάνης, και τα μακρά οστά του μηρού και του βραχίονα. Επίσης εμφανίζεται στις πλευρές.
• Το χονδροσάρκωμα απαντάται κυρίως στους ενήλικες. Αυτό το είδος όγκου σχηματίζεται στους χόνδρους, στον ελαστικό ιστό πλησίον των αρθρώσεων.
• Άλλοι τύποι καρκίνου των οστών είναι τα ινοσαρκώματα, σι γιγαντοκυτταρικοί όγκοι των οστών και τα χονδρώματα. Αυτές οι σπάνιες περιπτώσεις καρκίνου συνήθως προσβάλουν άτομα ηλικίας άνω των 30 ετών. 

Περίπου 15-20% των παιδιών με οστεοσάρκωμα έχουν μεταστάσεις τη στιγμή της διάγνωσης – συνήθως στους πνεύμονες και τα οστά. Τα σαρκώματα Ewing είναι δυνατόν να δώσουν μεταστάσεις και στο μυελό των οστών.

Οι καρκίνοι που ξεκινούν απ’ τα οστά είναι αρκετά σπάνιοι. Αντίθετα, δεν είναι ασυνήθιστο να εξαπλωθεί καρκίνος από άλλα μέρη του σώματος στα οστά. Όταν συμβεί αυτό, η ασθένεια δεν λέγεται πλέον καρκίνος των οστών. Κάθε τύπος καρκίνου παίρνει το όνομά του απ’ το όργανο ή τον ιστό του σώματος από τον οποίο ξεκίνησε. Η θεραπεία του καρκίνου που έχει εξαπλωθεί στα οστά εξαρτάται από το σημείο στο οποίο πρωτοεμφανίστηκε και απ’ το βαθμό της επέκτασής του. 

Οι καρκίνοι που εμφανίζονται στους μυς, στο λιπώδη ιστό, στα νεύρα, αγγεία και σ’ άλλους τύπους συνδετικού και ερειστικού ιστού του σώματος λέγονται σαρκώματα των μαλακών μορίων. Μπορούν να προσβάλουν και παιδιά και ενήλικες. 

Λευχαιμία, πολλαπλούν μυέλωμα και λέμφωμα είναι καρκίνοι που προέρχονται από κύτταρα που παράγονται στο μυελό των οστών. Είναι διαφορετικού είδους ασθένειες, και όχι καρκίνοι των οστών.  

Οι πρωτογενείς όγκοι που ”δίνουν” μεταστάσεις στα οστά είναι κατά κύριο λόγο πέντε: προστάτης, μαστός, πνεύμονες, νεφροί και θυρεοειδής αδένας. Οι κυριότερες περιοχές του οστικού συστήματος που προτιμώνται από τους πρωτογενείς όγκους για μεταστάσεις είναι η σπονδυλική στήλη, η πύελος, οι πλευρές, το μηριαίο και το βραχιόνιο οστό. Στη σπονδυλική στήλη, το 94% των μεταστάσεων βρίσκεται εκτός του νωτιαίου μυελού, ενώ μόλις το 6% βρίσκεται εντός του σπονδυλικού σωλήνα και εντός του νωτιαίου μυελού.

Οι μεταστάσεις των οστών έχουν δυστυχώς μία πλειάδα επιπλοκών για τον οργανισμό. Οι βασικότερες είναι ο πόνος, τα παθολογικά κατάγματα, η υπερασβεστιαιμία, η νευρολογική βλάβη και η αναιμία, συνήθως σε συνδυασμό με θρομβοπενία. 

Ποια τα συμπτώματα του καρκίνου των οστών;

Τα συμπτώματα του καρκίνου των οστών συνήθως εξελίσσονται αργά. Εξαρτώνται απ’ το είδος, τη θέση και το μέγεθος του όγκου. Ο πόνος είναι το πιο συχνό σύμπτωμα του καρκίνου των οστών. Πολλές φορές ένα σκληρό, ελαφρά ευαίσθητο εξόγκωμα στο οστό μπορεί να ψηλαφηθεί κάτω απ’ το δέρμα. 

Κάποτε, ο καρκίνος των οστών παρεμποδίζει τις φυσιολογικές κινήσεις των αρθρώσεων. Ο καρκίνος των οστών μπορεί να προκαλέσει κατάγματα στα οστά.  

Τα παραπάνω συμπτώματα δεν είναι σίγουρα σημεία καρκίνου. Μπορεί να προκαλούνται από άλλα, λιγότερο σοβαρά προβλήματα. Μόνο ένας γιατρός μπορεί να διαγνώσει με σιγουριά.  

Άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με όγκους των οστών είναι:

• Πυρετός

• Ιδρώτες

• Ασυνήθιστο πρήξιμο γύρω από ένα κόκκαλο

• Χωλότητα

Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου των οστών;

Η κλινική εξέταση θα συμπληρωθεί από απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες, αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Οι αναλύσεις αίματος και ούρων μπορούν να δώσουν πληροφορίες σε σχέση με μια γενικευμένη νόσο που έχει επηρεάσει και τα οστά. Επίσης μπορεί να δώσει ενδείξεις κατά πόσο ο καρκίνος των οστών έχει επηρεάσει άλλα συστήματα του οργανισμού. Οι ακτινογραφίες μπορούν να δείξουν η θέση, το μέγεθος και το περίγραμμα ενός όγκου των οστών. Στις ακτίνες-Χ, οι καλοήθεις όγκοι συνήθως μοιάζουν στρογγυλοί και λείοι, με ομαλά όρια. Οι καρκίνοι των οστών συνήθως έχουν παράξενα σχήματα με ασαφή όρια.  

Εάν οι ακτίνες - Χ δείξουν έναν πιθανό καρκίνο, τότε μπορούν να γίνουν μερικές απ’ τις ακόλουθες εξετάσεις. Αυτές οι εξετάσεις θα δείξουν εάν ο όγκος έχει ήδη αρχίσει να εξαπλώνεται.  Σπινθηρογράφημα οστών: περιγράφει το μέγεθος, το σχήμα και τη θέση των παθολογικών περιοχών στα οστά. Ένα μικρό ποσό ραδιενεργού υλικού εισάγεται στην κυκλοφορία και ανιχνεύεται με τη βοήθεια ενός ειδικού οργάνου που ονομάζεται scanner (= ανιχνευτής).

Αξονική τομογραφία (CT ή CAT scan): είναι μια εξέταση βασιζόμενη στις ακτίνες-Χ η οποία δίδει λεπτομερείς εικόνες εγκάρσιων τομών του σώματος. Οι εικόνες αυτές συντίθενται με τη βοήθεια ηλεκτρ. υπολογιστή.

Η Μαγνητική Τομογραφία (MRI) επίσης συνθέτει λεπτομερείς εικόνες εγκάρσιων και επιμήκων τομών του σώματος. Η Μαγνητική Τομογραφία χρησιμοποιεί έναν ισχυρότατο μαγνήτη συνδεδεμένο με ηλεκτρ. υπολογιστή.

Οι αγγειογραφίες είναι ειδικές ακτινογραφίες των αγγείων. Μια χρωστική που ανιχνεύεται με ακτίνες-Χ εισάγεται στην κυκλοφορία του αίματος, οπότε τα αγγεία διαγράφονται λεπτομερέστερα. Η εξέταση αυτή βοηθά και στη μελέτη της διαδικασίας της χειρουργικής επέμβασης.

Η βιοψία είναι σημαντικότατο βήμα για τη διάγνωση και σχεδόν πάντα πρέπει να προηγείται της θεραπείας.  Κατά τη βιοψία λαμβάνονται μικρά τεμάχια από τον όγκο. Αυτό μπορεί να γίνει με βελόνα ή με χειρουργική επέμβαση. Εάν βρεθεί καρκίνος, ο παθολογοανατόμος μπορεί να διαγνώσει τον τύπο του καρκίνου (σαρκώματος) και να κρίνει εάν θα αναπτυχθεί αργά ή γρήγορα. Η εμπειρία του Ιατρού δεν είναι αρκετά σημαντικός λόγος έτσι ώστε να μην διενεργηθεί. Η βιοψία μπορεί να είναι είτε ανοικτή είτε κλειστή με την τελευταία να κερδίζει συνεχώς έδαφος. Σαν κλειστή θεωρείται η βιοψία που διενεργείται με ειδική βελόνη βιοψίας η οποία έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει ιστοτεμάχιο το οποίο συλλέγεται σε ειδικό δοχείο φορμόλης. Η βιοψία με βελόνη (needle biopsy) μπορεί να κατευθύνεται με τη βοήθεια φορητού ακτινοσκοπικού μηχανήματος (C-ARM guided), με καθοδήγηση από αξονικό τομογράφο (CT – guided) ενώ στα μαλακά μόρια μπορεί να χρησιμοποιηθεί η καθοδήγηση από υπερηχογάφο (U.S. – guided). Δεν συνιστώνται οι τυφλές βιοψίες, οι βιοψίες σε εξωτερικά ιατρεία και βέβαια βιοψίες που δεν ακολουθούν τις γραμμές των χειρουργικών προσπελάσεων έτσι ώστε να ενέχεται κίνδυνος παραμονής μολυσμένης περιοχής μετά την χειρουργική αφαίρεση του όγκου. 

Η ιστολογική εξέταση του δείγματος της βιοψίας, επιτρέπει την αναγνώριση του είδους του συγκεκριμένου όγκου. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που παρουσιάζονται δυσκολίες στην κατάταξη των όγκων των οστών και για το λόγο αυτό συχνά χρειάζονται και δεύτερες γνώμες από άλλα εξειδικευμένα κέντρα.

Εάν τεθεί διάγνωση καρκίνου των οστών, είναι αναγκαίο να γνωρίζει ο γιατρός ακριβώς το σημείο που βρίσκεται και εάν έχει εξαπλωθεί απ’ το αρχικό του σημείο εμφάνισης. Αυτή η πληροφορία είναι πολύ αναγκαία για τον προγραμματισμό της θεραπείας. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων, ακτινογραφιών, τομογραφιών και της βιοψίας χρησιμοποιούνται στη σταδιοποίηση του καρκίνου. Το στάδιο του καρκίνου δείχνει εάν η ασθένεια έχει εξαπλωθεί και την ποσότητα του ιστού που έχει προσβληθεί.  

Ποια είναι η θεραπεία του καρκίνου των οστών;

  

Οι γιατροί συνυπολογίζουν έναν αριθμό παραγόντων για ν’ αποφασίσουν την καλύτερη θεραπεία για τον καρκίνο των οστών. Ανάμεσα σ’ αυτούς είναι ο τύπος, η θέση το μέγεθος και η έκταση του όγκου, όπως επίσης και η ηλικία του ασθενούς και η κατάσταση της υγείας του. Ο γιατρός θα δημιουργήσει ένα σχέδιο θεραπείας που να προσαρμόζεται στις ανάγκες του ασθενούς.  

Η θεραπεία των οστικών όγκων είναι κυρίως χειρουργική. Σε αρκετές όμως περιπτώσεις η χειρουργική συνδυάζεται τόσο με χημειοθεραπεία όσο και ακτινοθεραπεία ανάλογα με το είδος του όγκου.

Υπάρχουν διάφοροι συνδυασμοί χημειοθεραπευτικών φαρμάκων τα οποία συνεχώς εμπλουτίζονται και μπαίνουν στη φαρέτρα του ογκολόγου σαρκωμάτων με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας αλλά και συνδυασμοί της ίδιας της χημειοθεραπείας με τη χειρουργική.

Η χημειοθεραπεία μπορεί να είναι είτε προεγχειρητική, είτε μετεγχειρητική ή όπως συνήθως και τα δύο. Η ακτινοθεραπεία επίσης μπορεί να συνδυαστεί με τις άλλες δύο θεραπείες.

Η χειρουργική θεραπεία έχει αναπτυχθεί πολύ τις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Παλαιότερα οι εγχειρήσεις ακρωτηριασμού ήταν το διεθνές standard. Πλέον η χειρουργική διάσωσης άκρων είναι αυτή που έχει επικρατήσει παγκοσμίως. Υπάρχουν πλέον διαθέσιμες πολλές τεχνικές αφαίρεσης του οστικού τμήματος στο οποίο αναπτύσσεται ο όγκος και αντικατάστασής του με μόσχευμα ή με πρόθεση έτσι ώστε να μη χάνεται η λειτουργικότητα του άκρου που υποβάλλεται στην επέμβαση και ο ασθενής να παραμένει δραστήριος και λειτουργικός. Επίσης έχουν αναπτυχθεί κλίμακες βαθμολόγησης (scores) των αποτελεσμάτων αυτών των χειρουργικών επεμβάσεων όπως το TESS και το MSTS scores.

Διαβάστε επίσης

• Σε ποιες παθήσεις αυξάνεται και σε ποιες μειώνεται η αλκαλική φωσφατάση; Πόσο σημαντική είναι η παρακολούθησή της;
• Ο καρκίνος του πνεύμονα συχνά δεν παρουσιάζει συμπτώματα παρά μόνο αφού φτάσει σε προχωρημένο στάδιο
• Σε ποιες παθήσεις διογκώνονται οι λεμφαδένες; Πότε και γιατί θα πρέπει να αφαιρούνται;