Τι να περιμένετε με την ενδοδοντική θεραπεία, απονεύρωση. Πιθανά συμβάματα;

του Γιώργου Κουτσικάκη, Χειρουργού Οδοντιάτρου Μ.Sc.,medlabnews.gr iatrikanea

Η ενδοδοντική θεραπεία, κατά βάση, αποβλέπει στο να θεραπεύσει μία φλεγμονή του δοντιού (πολφίτιδα) ή της περιοχής που περιβάλλει την άκρη της ρίζας του δοντιού. Η αναγκαιότητα της θεραπείας είναι ανεξάρτητη από το αν υπάρχει πόνος ή όχι, διότι πχ. μία σοβαρότερη βλάβη του δοντιού, η νέκρωση, είναι κατ’ αρχήν ανώδυνη. Ο σκοπός είναι να διατηρηθεί το δόντι στο στόμα σε υγεία και λειτουργία.

Είναι μία ανώδυνη πράξη  διότι ο οδοντίατρος θα επιδιώξει να πετύχει βαθιά αναισθησία με όλες τις μεθόδους που ξέρει. Σε περίπτωση έντονης φλεγμονής μπορεί να χρειαστεί ακόμα και ενδοπολφική αναισθησία προκειμένου να νοιώθετε εντελώς άνετα.

Η διαδικασία περιλαμβάνει χειρισμούς με μικροεργαλεία και διακλυσμούς στο εσωτερικό του δοντιού.

Το ακριβές μήκος του δοντιού, όπως και το μήκος εργασίας, το μετράει ο οδοντίατρος με ακτινογραφίες.

Μολαταύτα τόσο η εκπόλφωση, όσο και οι χειρισμοί μπορεί να ερεθίσουν το ακρορρίζιο προκαλώντας περιριζίτιδα, μία προσωρινή  επώδυνη βλάβη κυρίως στο δάγκωμα. Σ’ αυτήν την περίπτωση οδοντίατρος θα σας συστήσει τα κατάλληλα παυσίπονα μέχρις ότου η βλάβη παρέλθει, πράγμα που θα συμβεί σε ελάχιστες μέρες. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να απομακρύνει το προσωρινό σφράγισμα, αν η θεραπεία δεν έχει ολοκληρωθεί, και να διευκολύνει το υγρό που έχει συσσωρευτεί να παροχετευθεί ώστε η περιριζίτιδα να περάσει νωρίτερα.

Σε περίπτωση επώδυνου δοντιού λόγω οξείας φλεγμονής του ακρορριζίου, ο οδοντίατρος θα προσφέρει τις πρώτες του βοήθειες, αναβάλλοντας  τη συνέχιση της θεραπείας  για επόμενη συνεδρία ώστε να σας ανακουφίσει από τον πόνο και να αποτρέψει τα χειρότερα.

Μερικές φορές κατά τη θεραπεία νεκρού δοντιού με ακρορριζική βλάβη τα μικρόβια που βρίσκονταν σε ύπνωση αναζωπυρώνονται. Θα νοιώσετε τότε την περιοχή να ‘’πάλλεται’’. Σ’ αυτήν την περίπτωση ο οδοντίατρός σας θα σας συστήσει τα κατάλληλα αντιβιοτικά και θα συνεχίσει τη θεραπεία.

Η ενδοδοντική θεραπεία μπορεί να ολοκληρωθεί σε μία ή περισσότερες  επισκέψεις ανάλογα με την περίπτωση. Ο οργανισμός θα αποκαταστήσει βαθμιαία τις βλάβες και γι’ αυτό τις πρώτες μέρες μπορεί να νοιώθετε ‘’κάπως’’. 

Το ενδοδοντικά θεραπευμένο δόντι, επειδή έχει χάσει τους χυμούς του, είναι εύθρυπτο. Γι’ αυτό στο συντομότερο χρονικό διάστημα πρέπει να αποκατασταθεί με σφράγισμα, ανασύσταση ή στεφάνη. Ο οδοντίατρος θα προβεί στην καλύτερη για την περίπτωση λύση.

Μέχρι τότε να  αποφεύγετε να μασάτε από την περιοχή αυτή σκληρές τροφές.

Αφού έχετε τελειώσει τη θεραπεία πρέπει να επισκέπτεστε κατά τακτά χρονικά διαστήματα, που ο οδοντίατρος θα σας ορίσει  το ιατρείο για παρακολούθηση. Π.χ. σε περίπτωση ακρορριζικής βλάβης θα ελεγχθεί με ακτινογραφία η πορεία επούλωσης. Ενώ άλλες φορές μπορεί να κριθεί σκόπιμο να συμπληρωθεί η θεραπεία με ακρορριζεκτομή. 

Τελειώνοντας  να αναφέρω ότι τίποτα από τα παραπάνω μπορεί να συμβεί και όλα να είναι άνετα και ευχάριστα. Αν όμως  κάποια από αυτά προκύψουν, τώρα που είσαστε ενημερωμένοι,  θα πρέπει να  αισθάνεστε ασφαλείς  και αισιόδοξοι αφού αναγνωρίζετε την ωφελιμότητα της προσπάθειας για τη διατήρηση των δοντιών σας .

Γιώργος Κουτσικάκης, Χειρουργός Οδοντίατρος Μ.Sc.

τηλ 210-8056112

http://www.dentistpefki.gr

E-mail: gkoutsikakis@hotmail.com

Διεύθυνση Οδοντιατρείου :  Υψηλάντου 11, Πεύκη

Διαβάστε επίσης

• Περιοδοντίτιδα. Τι είναι, πώς προκαλείται και τι προκαλεί;
• Φλεγμονή στα ούλα, πόνος, πυρετός, πρησμένοι λεμφαδένες μπορεί να οφείλονται σε περιστεφανίτιδα
• Άφθες, οι ενοχλητικές πληγές στο στόμα. Τι πρέπει να κάνετε;
• Πονόδοντος, σε αργία. Τι πρέπει να κάνουμε μέχρι να πάμε στον οδοντίατρο;
• 21 καλές συνήθειες και συμβουλές για καταπληκτικά δόντια
• Γνωρίζω το Στόμα μου και το Φροντίζω. Τι μπορούμε να κάνουμε για να έχουμε γερά δόντια και ούλα
• Απώλεια δοντιού, αιτία, συνέπειες, πρόληψη, αντιμετώπιση. Πώς και γιατί χάνεται ένα δόντι;
• 5 σημάδια ότι χρειάζεστε καλύτερη στοματική υγιεινή. Κανόνες στοματικής υγιεινής (video)

Τα κατάφερε και πήρε εξιτήριο ο 34χρονος Κρητικός που είχε πυροβολήσει ο πιστολέρο στο Γκάζι

medlabnews.gr iatrikanea 

Θετικά είναι τα νέα από την Νευροχειρουργική Κλινική του νοσοκομείου «Γεννηματας» για την πορεία της υγείας του 34χρονου Δημήτρη από τα Μάλια

Ένα μήνα μετά τους πυροβολισμούς στο Γκάζι που είχαν ως αποτέλεσμα να τραυματιστεί στο κεφάλι ο 34χρονος Δημήτρης από την Κρήτη, πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο «Γεννηματας» και την Νευροχειρουργική Κλινική.

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως η πορεία της υγείας του θα παρακολουθείται πλέον από γιατρούς του Βενιζέλειου νοσοκομείου.

Υπενθυμίζεται ότι ο 34χρονος Δημήτρης που είχε δεχτεί σφαίρα στο κεφάλι από τον 36χρονο πιστολέρο, είχε χειρουργηθεί στις 18 Δεκεμβρίου από την χειρουργική ομάδα της Νευροχειρουργικής Κλινικής του «Γεννηματάς» με τη βοήθεια συστήματος νεύρο-πλοήγησης το οποίο ελαχιστοποιεί τις χειρουργικές βλάβες του εγκεφάλου.

Το βλήμα που είχε δεχτεί ο άνδρας από τα Μάλια δεν είχε εξέλθει του κρανίου, αλλά είχε παραμείνει κολλημένο στον εγκέφαλό του, καθώς είχε σταματήσει πάνω σε οστό, ενώ υπήρχε μόνο τραύμα εισόδου, γεγονός που έκανε την επέμβαση περίπλοκη.

Ο 36χρονος πιστολέρο, που πυροβόλησε εν ψυχρώ τόσο τον 34χρονο Μαλιώτη, αλλά και τον αδερφό του Γιάννη και τον φίλο τους Φραγκίσκο, εξακολουθεί να διαφεύγει της σύλληψης.

Ο αδελφός του Δημήτρη, Γιάννης, τραυματίστηκε ελαφρύτερα και από τις 22 Δεκεμβρίου βρίσκεται σπίτι του στα Μάλια, ενώ ο 28χρονος Φραγκίσκος που επίσης είχε δεχτεί πυροβολισμό στο κεφάλι, και έχει επίσης επιστρέψει στην Κρήτη, υποβλήθηκε σε χειρουργείο και αφαιρέθηκαν οι οκτώ βίδες που είχαν τοποθετηθεί στη γνάθο του.

Στους top 10 παγκοσμίως ο Έλληνας νευροχειρουργός Άγγελος Κόλιας ειδικός στην Χειρουργική Εγκεφάλου και Σπονδυλικής στήλης

medlabnews.gr iatrikanea

Ο Άγγελος Κόλιας είναι ο μοναδικός Έλληνας νευροχειρουργός που έχει αναγνωριστεί από το Αμερικάνικο Expertscape ως world expert, και μάλιστα έχει καταταχθεί στο top-10 παγκοσμίως.

Το Expertscape είναι ένας ανεξάρτητος Αμερικανικός Οργανισμός που κατατάσσει αντικειμενικά τους ιατρούς και τα ιδρύματα βάσει του επιστημονικού τους έργου.

Ο κ. Κόλιας αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2006 και στη συνέχεια εκπαιδεύθηκε στη Νευροχειρουργική, στο κορυφαίο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, όπου εκτός από την εξειδίκευσή του σε ολόκληρο το φάσμα της Χειρουργικής Εγκεφάλου και Σπονδυλικής Στήλης ασχολήθηκε συστηματικά με την επιστημονική έρευνα. Έχει δημοσιεύσει πολύτιμες μελέτες για την πιο αποτελεσματική διάγνωση και θεραπεία στους κύριους τομείς της εξειδίκευσής του που είναι: όγκοι του εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού, όγκοι της βάσης κρανίου και υπόφυσης, αγγειακές παθήσεις του εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, παθήσεις του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (υδροκεφαλία) και εκφυλιστικές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης.

Ο κ. Κόλιας έχει αναγνωριστεί από το Αμερικάνικο Expertscape ως world expert

Το 2021 διορίστηκε διευθυντής νευροχειρουργός του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Κέιμπριτζ. Έχει τιμηθεί με πιστοποιητικό αριστείας από τον ανεξάρτητο οργανισμό iWantGreatCare που βασίζεται στις άριστες αξιολογήσεις των ασθενών του. Το 2023 του απονεμήθηκε ο τίτλος του καθηγητή από το Βασιλικό Κολλέγιο Χειρουργών της Αγγλίας σε αναγνώριση της συνεισφοράς του στην εξέλιξη της νευροχειρουργικής επιστήμης.

Ο Άγγελος Κόλιας προσφέρει τις υπηρεσίες του και σε ασθενείς στην Ελλάδα, καθώς από τον Σεπτέμβριο του 2023  είναι μέλος της επιστημονικής ομάδας της Α' Νευροχειρουργικής Κλινικής του Ερρίκος Ντυνάν υπό την  επιστημονική διεύθυνση του  νευροχειρουργού Χρήστου Γεωργόπουλου και του  Κέντρου Αποκατάστασης ΑΝΑΠΛΑΣΗ.

Τι επέμβαση μπορεί να έκανε η Κέιτ Μίντλετον. Χαμός με γιατρό που έδωσε πολιτική χροιά στη μεγάλη παραμονή της Κέιτ στο νοσοκομείο

medlabnews.gr iatrikanea 

Ο πρίγκιπας Γουίλιαμ επισκέφθηκε σήμερα τη σύζυγό του Κέιτ Μίντλετον στο νοσοκομείο όπου αναρρώνει μετά από εγχείρηση στην κοιλιά. Ο πρίγκιπας Γουίλιαμ εθεάθη να φεύγει από την ιδιωτική κλινική του Λονδίνου λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι. Εν τω μεταξύ, η βασίλισσα Καμίλα δήλωσε σήμερα το απόγευμα από το Αμπερντίν ότι ο βασιλιάς είναι «καλά» και «ανυπομονεί να επιστρέψει στη δουλειά του». Το παλάτι του Κένσινγκτον ανακοίνωσε χθες ότι η πριγκίπισσα της Ουαλίας υποβλήθηκε σε εγχείρηση στην κοιλιακή χώρα και θα παραμείνει στο νοσοκομείο έως και δύο εβδομάδες.

Το πρόβλημα υγείας που κλήθηκε να αντιμετωπίσει χειρουργικά η Κέιτ Μίντλετον, «μπορεί να είναι κάτι που την ενοχλούσε σε όλη της τη ζωή και δεν έχει καταφέρει να το λύσει ή ένα θέμα που προέκυψε πρόσφατα» αναφέρει η γενική γιατρός, Ζο Γουίλιαμς, σε δηλώσεις της στην εφημερίδα «Sun».

Ωστόσο, «δύο εβδομάδες στο νοσοκομείο είναι περισσότερο απ' ό,τι θα περιμέναμε κανονικά... Είναι η μέλλουσα βασίλισσα, οπότε οι γιατροί θα είναι προσεκτικοί».

«Όλοι ελπίζουμε ότι πρόκειται για κάτι μικρό και ότι πρόκειται για μια απλή χειρουργική επέμβαση, αλλά τα μέτρα προφύλαξης είναι σοφά. Με οτιδήποτε ιατρικό δεν μπορείς ποτέ να είσαι απόλυτα σίγουρος για το πώς θα πάνε τα πράγματα. Το πιο σημαντικό είναι να έχει αρκετό χρόνο ανάρρωσης και να μην είναι πολύ αγχωτικό για την ίδια και την οικογένειά της» πρόσθεσε.

Το παλάτι του Κένσινγκτον πάντως έσπευσε να επισημάνει πως δεν πρόκειται για καρκίνο, γράφει ο βρετανικός Τύπος.

Μιλώντας στην εφημερίδα «Express» σχετικά με τον λόγο για τον οποίο η μέλλουσα βασίλισσα της Βρετανίας μπορεί να παραμείνει στο νοσοκομείο για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και να χρειαστεί να απουσιάσει από τα βασιλικά της καθήκοντα σχεδόν επί τρεις μήνες, η καθηγήτρια Ντέμπορα Λι δήλωσε χαρακτηριστικά:

«Για μία χειρουργική επέμβαση στην κοιλιακή χώρα, οι περισσότεροι άνθρωποι μένουν στο νοσοκομείο για τέσσερις έως επτά ημέρες. Αν κάποιος κάνει την επέμβαση λαπαρασκοπικά, ο χρόνος νοσηλείας μειώνεται σε 2 με 3 ημέρες. Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το τι ακριβώς έχει συμβεί. Εάν ένας ασθενής πρέπει να πάει στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, είναι πιθανό η παραμονή του στο νοσοκομείο να είναι σημαντικά μεγαλύτερη. Μπορεί να χρειαστούν δύο μήνες ή και περισσότερο για να νιώσει ο ασθενής άνετα και να μπορεί να κινείται κανονικά μετά».

Σύμφωνα πάντως με την εφημερίδα «The Sun», που σχολιάζει την ημερομηνία επιστροφής της Κέιτ στα βασιλικά της καθήκοντα, εάν η πριγκίπισσα της Ουαλίας αναρρώσει, με βάση το πρόγραμμα, τότε η πρώτη της βασιλική δέσμευση θα μπορούσε να είναι στην οικογενειακή τελετή στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου στο Ουίνδσορ την Κυριακή του Πάσχα.

Υπενθυμίζεται πως σαν βόμβα έσκασαν χθες στη Βρετανία οι ανακοινώσεις του Μπάκιγχαμ, πρώτα για την υγεία της πριγκίπισσας της Ουαλίας, Κέιτ Μίντλετον και - με 90 λεπτά διαφορά - αυτή του βασιλιά Καρόλου, προκαλώντας μεγάλη αναστάτωση στους ένθερμους υποστηρικτές του στέμματος και όχι μόνο.

Για πρώτη φορά, το βρετανικό παλάτι προέβη σε δύο ανακοινώσεις που αφορούν την κατάσταση της υγείας δύο μελών της βασιλικής οικογένειας, σχολιάζει άρθρο της εφημερίδας «Metro» και προσθέτει: «Ο βασιλιάς Κάρολος ήθελε να σπάσει το βασιλικό πρωτόκολλο και το έκανε, καθώς οι ανακοινώσεις του παλατιού για την χειρουργική επέμβαση στην οποία υποβλήθηκε η νύφη του, σύζυγος του πρίγκιπα Ουίλιαμ στην κοιλιακή χώρα, και γι' αυτή που θα υποβληθεί ο ίδιος την ερχόμενη εβδομάδα στον προστάτη».

Είθισται το Μπάκιγχαμ να κάνει λιτές ανακοινώσεις, ωστόσο, αυτή τη φορά, υπήρχαν και για τους δύο λεπτομέρειες σχετικά με την κατάσταση της υγείας τους και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

«Ας προσευχηθούμε να είναι και οι δύο καλά στην υγεία τους», γράφει στο σημερινό της πρωτοσέλιδο η βρετανική εφημερίδα «Daily Mail», απεικονίζοντας την Κέιτ Μίντλετον και τον πεθερό της, βασιλιά Κάρολο.

Σήμερα, είναι η τρίτη μέρα της Κέιτ Μίντλετον στο νοσοκομείο, αναφέρει η «Daily Mail» και προσθέτει: «Η Βρετανία έχει το βλέμμα της στραμμένο στην πριγκίπισσα της Ουαλίας καθώς αναρρώνει από την επέμβαση στην κοιλιακή χώρα με τους γονείς της και τον σύζυγό της Ουίλιαμ, να βρίσκονται στο πλευρό της για να την στηρίξουν».

Η Κέιτ δήλωσε ότι «είναι καλά», καθώς αναρρώνει μετά την επέμβαση στην κλινική του Λονδίνου στο Marylebone, αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα.

Με τον σύζυγό της, πρίγκιπα της Ουαλίας, να παίρνει επίσης άδεια για να φροντίσει τη σύζυγο και τα παιδιά τους, οι λεγόμενοι «μεγάλοι τρεις» βασιλικοί - Κάρολος, Ουίλιαμ και Κέιτ - αποχωρούν από τα καθήκοντά τους τις επόμενες εβδομάδες με τους ειδικούς να επισημαίνουν ότι, εφόσον οι «αντάρτες των βασιλικών ανακτόρων» Χάρι και Μέγκαν διαμένουν στις ΗΠΑ και ο άτακτος ερωτικά πρίγκιπας Άντριου είναι πλέον στο περιθώριο, μόνο η πριγκίπισσα Άννα και ο αδερφός της πρίγκιπας Εδουάρδος μπορούν να αναλάβουν ως αντικαταστάτες των βασιλικών καθηκόντων.

Για την αθλητική και αεικίνητη Κέιτ Μίντλετον, μητέρα τριών παιδιών, η είδηση ότι υποβλήθηκε σε μία προγραμματισμένη επέμβαση στην κοιλιακή χώρα κι ότι θα πρέπει να παραμείνει στο νοσοκομείο σχεδόν επί δύο εβδομάδες, έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία στη γηραιά αλβιώνα.

Αλλά και το γεγονός ότι η αποθεραπεία της θα διαρκέσει σχεδόν τρεις μήνες, εγείρει υποψίες κυρίως απ' όσους ενστερνίζονται την άποψη ότι το παλάτι δεν λέει πάντα όλη την αλήθεια.

Στα 42 της, η Κέιτ είχε αναλάβει με υπευθυνότητα τα καθήκοντά της ως πριγκίπισσα της Ουαλίας και ως μητέρα, απόλυτη προτεραιότητά της, όπως η ίδια έχει δηλώσει, είναι τα τρία παιδιά που απέκτησε με τον πρωτότοκο γιο της αδικοχαμένης πριγκίπισσας Νταϊάνα.

Τώρα όμως θα πρέπει να μείνει μακριά από τα παιδιά της τουλάχιστον για δύο εβδομάδες, και, σύμφωνα πάντα με την ανακοίνωση του παλατιού του Κένσινγκτον, οι δημόσιες εμφανίσεις της «παγώνουν» έως και το Πάσχα.

Την Κέιτ Μίντλετον την έχουμε δει να παίζει τένις και χόκεϊ, να κωπηλατεί στον Τάμεση, να τρέχει γύρω από τις πίστες στίβου και ακόμη και να κάνει αναρρίχηση με τον σύζυγό της τις περισσότερες φορές να μην την ακολουθεί. Πάντως, λεπτομέρειες για την κατάσταση της υγείας της δεν θα γίνουν πλήρως γνωστές μέχρι η ίδια να ανοίξει τα χαρτιά της. 

 Το Sky News αναφέρει ότι, σύμφωνα με πληροφορίες του, η προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση ήταν ρουτίνας και το πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει η πριγκίπισσα δεν έχει να κάνει με καρκίνο. Οι νεότερες πληροφορίες για την Κέιτ ανέφεραν ότι τα πηγαίνει καλά. 

 Ο Δρ Ντέιβιντ Λόιντ, γενικός ιατρός με έδρα το Λονδίνο, δήλωσε ωστόσο στο Sky News ότι έως και δύο εβδομάδες είναι «αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα στο νοσοκομείο για μια προγραμματισμένη επέμβαση». Είπε ότι το μεγάλο χρονικό διάστημα δείχνει ότι «δεν πρόκειται για κάτι μικρό» και ότι τέτοιες μεγάλες παραμονές σε νοσοκομεία θα μπορούσαν να υποδηλώσουν ακόμη και επεμβάσεις τόσο σοβαρές όσο η αφαίρεση ενός οργάνου. 

 Οι πιο συνηθισμένες επεμβάσεις στην κοιλιά, είπε, είναι για προβλήματα σκωληκοειδούς απόφυσης και χοληδόχου κύστης, μαζί με τις υστερεκτομές. Το παλάτι δεν έχει πει ακριβώς σε τι είδους χειρουργική επέμβαση έχει υποβληθεί η πριγκίπισσα.

Θα μιλήσει η Κέιτ Μίντλετον για την περιπέτεια της υγείας της;

Ωστόσο, όσοι ακούν ότι η χειρουργική επέμβαση στην κοιλιακή χώρα ήταν προγραμματισμένη, ότι η Κέιτ πρέπει να μείνει από 10 έως 14 ημέρες στο νοσοκομείο κι ότι στο πλαίσιο της ανάρρωσής της, απαιτούνται πάνω από δύο μήνες, συνειδητοποιούν ότι δεν πρόκειται για ένα απλό «πρόβλημα».

Γεγονός είναι ότι η μέλλουσα βασίλισσα της Βρετανίας υποβλήθηκε σε μία σοβαρή χειρουργική επέμβαση. Οι Βρετανοί θεωρούν ότι η ίδια θα μιλήσει για την περιπέτεια της υγείας της.

Στο παρελθόν, όπως έχει αποδείξει με το θέμα της ψυχικής υγείας, έχει τονίσει ότι δεν χρειάζεται να νιώσει κανείς ντροπή ή αμηχανία για να μιλήσει για το ζήτημα που τον απασχολεί.

Για την εφημερίδα «Mirror», είναι επίσης δύσκολο για ένα παιδί να βλέπει έναν γονέα στο κρεβάτι νοσοκομείου, ακόμη κι αν είναι πολυτελές, όπως η κλινική «The Clinic» του Λονδίνου.

Στο νοσοκομείο και ο πρίγκιπας Φίλιππος και ο βασιλιάς Κάρολος

Στο νοσοκομείο αυτό είχε διακομιστεί ο προπάππους των παιδιών της, πρίγκιπας Φίλιππος. Εκεί νοσηλευόταν τους τελευταίους μήνες της ζωής του.

Όπως επισημαίνεται στον ιστότοπο του νοσοκομείου: «Τα παιδιά κανονικά απαγορεύεται να επισκέπτονται του ασθενείς. Οποιαδήποτε ειδικά αιτήματα για επίσκεψη παιδιών πρέπει να εγκρίνονται από την διεύθυνση».

Το γεγονός ότι η Κέιτ θα είναι μακριά από τα παιδιά της μπορεί να την οδηγήσει σε λανθασμένες σκέψεις, όπως για παράδειγμα ότι θα παραμελήσει τον πρίγκιπα Τζορτζ, την πριγκίπισσα Σάρλοτ και τον πρίγκιπα Λούις.

Η δήλωση του παλατιού αποκαλύπτει επίσης ότι η χειρουργική επέμβαση μπορεί να ήταν προγραμματισμένη, αλλά όχι, όπως φαίνεται, αρκετά νωρίτερα έτσι ώστε να μην επηρεαστεί ο φόρτος εργασίας της.

Αυτός, πάντως, θα είναι ο περισσότερος χρόνος που θα έχει περάσει η Kέιτ μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας από τους μήνες που είχε μείνει στο παλάτι επειδή είχε δύσκολές εγκυμοσύνες.

Ίσως η άλλη μεγαλύτερη ανησυχία της Κέιτ να είναι η απώλεια της φυσικής της κατάστασης. Έχει παραδεχτεί στο παρελθόν ότι δίνει μεγάλη σημασία στο να διατηρείται σε φόρμα και να είναι απασχολημένη. Αφού έγινε πρέσβειρα της ένωσης ράγκμπι «Rugby Football Union» και του «Rugby Football League», είχε δηλώσει στην ομάδα της Αγγλίας: «Όποτε μπορώ να αθληθώ, το κάνω, ακόμη και κάνοντας τραμπολίνο με τα παιδιά μου προτού πάνε στο σχολείο».

Η Κέιτ παίζει τένις καθημερινά όταν βρίσκεται στο σπίτι τους, το Amner Hall, στο Sandringham του Norfolk. Λατρεύει το κέικ και το σούσι και για να διατηρείται σε φόρμα, έχει δηλώσει ουκ ολίγες φορές: «Τρέχω πίσω από τα παιδιά».

«Πώς λοιπόν τώρα θα μείνει στο κρεβάτι για ένα τόσο μεγάλο διάστημα;» διερωτάται ο βρετανικός Τύπος.

Για τον 75χρονο βασιλιά Κάρολο, στη σχετική ανακοίνωση του παλατιού αναφέρεται ότι πρέπει να νοσηλευτεί την επόμενη εβδομάδα λόγω μιας «καλοήθους» υπερτροφίας του προστάτη.

«Όπως χιλιάδες άνδρες κάθε χρόνο, ο βασιλιάς ζήτησε συμβουλές για μια υπερτροφία του προστάτη. Αυτό από το οποίο πάσχει ο μεγαλειότατος είναι καλοήθες και θα μεταβεί στο νοσοκομείο την επόμενη εβδομάδα για μια διορθωτική επέμβαση», ανακοίνωσε το παλάτι σε μία σύντομη ανακοίνωση, όπου διευκρίνισε πως οι δημόσιες υποχρεώσεις του θα αναβληθούν για μια σύντομη χρονική περίοδο προκειμένου να του επιτραπεί να αναρρώσει.

Χαμός με γιατρό που έδωσε πολιτική χροιά στη μεγάλη παραμονή της Κέιτ στο νοσοκομείο

Την ίδια ώρα, ένας γιατρός έχει προκαλέσει σάλο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αφού ισχυρίστηκε ότι η πριγκίπισσα Κέιτ θα είχε πάει σπίτι της σε μία ημέρα, εάν είχε κάνει την επέμβαση στο βρετανικό ΕΣΥ.

Όπως έγραψε ο γιατρός στο σχόλιό του στο X (πρώην Twitter): «Η Κέιτ θα παραμείνει στο νοσοκομείο έως και 14 ημέρες μετά την επέμβαση. Εν τω μεταξύ, στο NHS κάνετε την επέμβαση και σας στέλνουν στο σπίτι σας 1-2 ημέρες αργότερα».

Το σχόλιο του γιατρού στο X ακολούθησε χαμός, με άλλους χρήστες να τον κατηγορούν ότι επιχειρεί ένα πολιτικό σχόλιο.

Ο Δρ Μάικ, όπως είναι γνωστός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επανήλθε γράφοντας: «Οι ασθενείς που θα έπαιρναν εξιτήριο θα έπαιρναν επίσης μια φωτογραφία τού πώς μοιάζει η μόλυνση του τραύματος και ίσως έναν επίδεσμο για την πληγή».

Τα σχόλια του γιατρού προκάλεσαν αντιδράσεις από τους θαυμαστές της Κέιτ, με έναν να λέει: «Ένας επαγγελματίας γιατρός, που δεν γνωρίζει ούτε τις λεπτομέρειες, ούτε τη φύση της διάγνωσης της Πριγκίπισσας της Ουαλίας, δεν θα χρησιμοποιούσε το τραύμα ενός ασθενούς για να κάνει πολιτικά σχόλια σχετικά με τη μεταχείριση των άλλων ασθενών».

Ένας άλλος κατακεραύνωσε τον γιατρό, γράφοντας: «Πόσο ανεύθυνο εκ μέρους σου ως γιατρός να κράζεις μια ασθενή όταν δεν γνωρίζεις ποια θεραπεία και φροντίδα χρειάζεται».

Απαντώντας στις αντιδράσεις, ο γιατρός ξεκαθάρισε την ανησυχία του για τον τρόπο με τον οποίο το δημόσιο σύστημα υγείας της Βρετανίας δίνει εξιτήρια σε ασθενείς «όταν πιθανότατα θα ωφελούνταν από τη μεγαλύτερη νοσηλεία», προσθέτοντας: «Πολλοί άνθρωποι με σοβαρές ασθένειες, μετεγχειρητικά, στέλνονται στο σπίτι πολύ γρήγορα. Βλέπω ότι επιστρέφουν λίγες ώρες αργότερα

Αντιμετώπιση των πληγών από τις κατακλίσεις. Η Φωτοδυναμική θεραπεύει ανώδυνα και ακίνδυνα, την κατάκλιση.

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D, medlabnews.gr iatrikanea

Η κατάκλιση συμβαίνει σε κατακεκλιμένους ασθενείς που τοποθετούνται στην ίδια θέση για πολύ χρόνο. Πρόκειται για μία κατάσταση που αφορά κυρίως ηλικιωμένους ανθρώπους, οι οποίοι πάσχουν από κάποια ασθένεια και συχνά βρίσκονται κλινήρεις, είτε σε κάποιον οίκο ευγηρίας, είτε σε νοσοκομείο, είτε στο σπίτι.

Τα έλκη (πληγές) από κατάκλιση δημιουργούνται σε ασθενείς που παραμένουν ακίνητοι καθιστοί ή ξαπλωμένοι σε όχι πολύ μαλακή επιφάνεια για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εμφανίζονται σε περιοχές του σώματος που φορτίζονται από το βάρος του σώματος και που υπάρχουν οστά κοντά στο δέρμα. Τέτοιες είναι συνήθως, τα έξω πλάγια των μηρών, η ουρά (κόκκυγας), οι φτέρνες και τα ισχιακά κυρτώματα (τα οστά της λεκάνης πάνω στα οποία καθόμαστε).

Η αιτία δημιουργίας κατακλίσεων είναι:

• H ισχαιμία (μειωμένη αιμάτωση) που προκαλείται από την τοπικά ασκούμενη πίεση.
• Η πίεση που ασκείται στους ιστούς συμπιέζει τα υποκείμενα τριχοειδή αγγεία με αποτέλεσμα την ελάττωση ή και διακοπή της μικρο-κυκλοφορίας του αίματος. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται τοπική ισχαιμία, ελλιπής απομάκρυνση των προϊόντων του μεταβολισμού και κακή θρέψη των ιστών.
• Η παραμονή αυτών των συνθηκών για μεγάλο χρονικό διάστημα προκαλεί σταδιακή νέκρωση των ιστών και δημιουργία των ελκών από κατάκλιση.
• H έλλειψη αισθητικότητας
• Η κακή θρεπτική κατάσταση
• Η αναιμία
• Η προχωρημένη ηλικία
• Η ακράτεια ούρων και κοπράνων

Οι κατακλίσεις διαιρούνται σε  4 κατηγορίες ανάλογα με την σε βάθος καταστροφή των ιστών.

1ο στάδιο: Βλάβη του δέρματος. Κλινικά παρατηρείται ερυθρότητα και σκληρότητα του δέρματος.

2ο στάδιο: Καταστροφή της επιδερμίδας και σημαντικού τμήματος του δέρματος. Κλινικά παρατηρείται ένα επιφανειακό έλκος.

3ο στάδιο: Καταστροφή του δέρματος και του υποδόριου λίπους μέχρι την απονεύρωση των μυών. Κλινικά, παρατηρείται μια νεκρωτική εσχάρα (νεκρωμένοι ιστοί) συνήθως μαύρου η κίτρινου χρώματος.

4ο στάδιο: καταστροφή που επεκτείνεται στους μυς και φθάνει μέχρι και το υποκείμενο οστό, τένοντες, και αρθρώσεις.

Η αντιμετώπιση των κατακλίσεων διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική. Η χειρουργική θεραπεία έχει ένδειξη σε κατακλίσεις 3ου  και 4ου σταδίου ενώ η συντηρητική αγωγή αποσκοπεί στην επούλωση της κατάκλισης χωρίς χειρουργική επέμβαση.

Η αποφυγή της πίεσης στην περιοχή επιτυγχάνεται με τα προαναφερθέντα προληπτικά μετρά. Η αφαίρεση του νεκρωτικού υλικού θα πρέπει πάντοτε να γίνεται από εξειδικευμένο χειρουργό, Μπορεί να χρειαστούν περισσότεροι από ένας καθαρισμοί μέχρις ότου αφαιρεθούν όλοι οι νεκρωμένοι και φανούν οι υγιείς ιστοί.

Για τον έλεγχο των μικροβίων απαιτείται τακτικό και προσεκτικό πλύσιμο του έλκους. Το υλικό επιλογής είναι ο φυσιολογικός ορός, με τον οποίο απομακρύνεται πάνω από  50% των μικροοργανισμών. Η χρήση αντισηπτικών η άλλων τοπικών αντιμικροβιακών όπως ιωδίου και αργύρου ενδείκνυται μόνο στις περιπτώσεις τοπικής λοίμωξη και έλκους με συχνές μολύνσεις. Λόγο της τοξικής τους δράσης μπορούν να  καταστρέψουν τα βλαστικά κύτταρα και να αναστέλλουν την επούλωση γι αυτό και πρέπει να αποφεύγεται η παρατεταμένη χρήση τους.

Επίσης η τοπική χρήση αντιβιοτικών σε μορφή υγρού η κρέμας δεν συστήνεται διότι είναι πιθανό να ευθύνονται για τη δημιουργία ανθεκτικών στελεχών όπως επίσης και αλλεργιών στην περιοχή. Υπάρχουν επίσης διάφορες κατηγορίες επιθεμάτων όπως υδροκολλοειδή και αλγινικά, αλλά και μοντέρνες τεχνικές όπως η συσκευή συνεχούς αρνητικής πίεσης, που μπορούν να βοηθήσουν στην γρήγορη επούλωση της πληγής.

Απαραίτητος επίσης κρίνεται ο καλός αερισμός του χώρου και η τακτική άσκηση, στο βαθμό βέβαια που αυτή είναι δυνατή. Τέλος, συνιστάται η χρήση στρωμάτων νερού ή μεταβλητής πίεσης, προκειμένου να μειωθεί η πίεση που ασκείται στις ευαίσθητες περιοχές. 

Απαιτεί κατανάλωση άφθονων υγρών γι την αποφυγή της ξηρότητας του δέρματος, ψευδαργύρου, συμπλέγματος Β και πρόσληψη βιταμινών A, C και Ε, οι οποίες όμως θα πρέπει πάντοτε να χορηγούνται από γιατρό, διότι ενδέχεται να είναι τοξικές για κάποιους ασθενείς.

Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η προφύλαξη

Η θεραπεία μιας κατάκλισης συχνά είναι μια επίμονη και μακρά διαδικασία. Για αυτό και η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος βασίζεται κυρίως στην πρόληψη. Η λήψη προληπτικών μέτρων όπως είναι η συχνή αλλαγή των θέσεων και η χρήση κατάλληλων στρωμάτων για την ανακούφιση από την ασκούμενη πίεση, η καλή φροντίδα και περιποίηση του δέρματος και η καλή σίτιση αποτελούν τον καλύτερο τρόπο μείωσης της συχνότητας εμφάνισης των κατακλίσεων.

Φωτοδυναμική Θεραπεία

Η φωτοδυναμική θεραπεία έχει πολλές εφαρμογές στην ιατρική και κυρίως στην δερματολογία. Αρχικά η μέθοδος με ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα, χρησιμοποιήθηκε με ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα σε καρκινικές βλάβες του δέρματος. Με μία μόνο συνεδρία θεραπεύεται η καρκινική βλάβη και μάλιστα αναπλάθει το δέρμα χωρίς να αφήνει σημάδια. Χρησιμοποιείται επίσης για την αντιμετώπιση εγκαυμάτων, με πολύ μεγάλη βοήθεια στην ανάπλαση του δέρματος αλλά και στην αντιμετώπιση του πόνου. 

Η μέθοδος της φωτοδυναμικής θεραπείας προσφέρεται στην αντιμετώπιση κατακλίσεων, εξελκώσεων ή τραυμάτων που πυορροούν, με ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα. Έλκη που δεν έχουν επουλωθεί με συμβατικές μεθόδους, αντιμετωπίζονται με την συσκευή q-light και το ειδικό φίλτρο για την ανάπλαση το wound q-light. Η μέθοδος είναι ανώδυνη.

Συχνές Ερωτήσεις που αφορούν το Q.Light

Ποια η αξία και η λειτουργία της φωτοδυναμικής θεραπείας στην αντιμετώπιση δερματικών αλλοιώσεων και βλαβών;

Η φωτοδυναμική θεραπεία αποτελεί τον πιο σίγουρο και μη επεμβατικό τρόπο ανάπλασης του δέρματος. Συγκεκριμένα το φάσμα φωτός που εκπέμπεται, προκαλεί τη βιοδιέγερση των δερματικών κυττάρων και την ενεργοποίηση των αναπλαστικών διεργασιών. Ως αποτέλεσμα, ένας μεγάλος αριθμός βιολογικών λειτουργιών ενεργοποιούνται, εξισορροπούνται, και βελτιστοποιούνται οι λειτουργίες των κυττάρων.

Θεραπεύονται τα έλκη κατάκλισης με το Q.Light;

Ναι. Το έλκος πρέπει πρώτα να καθαριστεί και να απολυμανθεί. Η φυσική αναπλαστική ιδιότητα του δέρματος  ενεργοποιείται από το Q.Light ακόμα και σε δύσκολες, χρόνιες περιπτώσεις έλκων κατάκλισης. Μετά τον καθαρισμό του έλκους εφαρμόζεται η φωτοδυναμική θεραπεία. Στις χρόνιες περιπτώσεις ελκών κατάκλισης, συνιστάται ο τακτικός έλεγχος από ιατρό.

Πόσος χρόνος εφαρμογής χρειάζεται για την κάθε θεραπεία;

Για την κάθε συνεδρία απαιτούνται 20-23 λεπτά. Σε αυτό τον χρόνο επιτυγχάνεται πλήρως η ενεργοποίηση όλων των μηχανισμών που προκαλούν την ανάπλαση του δέρματος.

Πότε μπορώ να περιμένω τα πρώτα αποτελέσματα;

Τα πρώτα αποτελέσματα είναι εμφανή από τις πρώτες 3 μέρες χρήσης. Ο πλήρης χρόνος αποθεραπείας εξαρτάται βέβαια από το μέγεθος του προβλήματος, και ποικίλει από 3-6 εβδομάδες.

Ποιες είναι  οι πιθανές παρενέργειες από την χρήση του Q.Light στον ασθενή;

Μέχρι στιγμής δεν έχει καταγραφεί καμία παρενέργεια από  τη χρήση του Q.Light. Ωστόσο συνιστάται να συμβουλευτείτε ιατρό πριν εφαρμόσετε τη φωτοδυναμική θεραπεία στις παρακάτω περιπτώσεις: εγκυμοσύνη, καρκίνος, υπερευαισθησία στο φως και λήψη φωτοευαίσθητων φαρμάκων.

Η εφαρμογή του Q.Light μπορεί να προκαλέσει κάποια μορφή καρκίνου του δέρματος;

Όχι! Το φάσμα φωτός που είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο, είναι κάτω από 250nm. Το φάσμα της συσκευής του Q.Light είναι μεταξύ 385-780nm, δηλαδή στο ορατό φάσμα του  φωτός που έχει αποκλειστικά θεραπευτικές ιδιότητες. Αντιθέτως μάλιστα, το Q.Light χρησιμοποιείται για τη θεραπεία καρκινικών δερματικών αλλοιώσεων.

Η εφαρμογή του Q.Light προκαλεί  πόνο, έγκαυμα, ή οποιαδήποτε άλλη ενόχληση στο δέρμα;

Όχι. Αντιθέτως συμβάλλει στη θεραπεία ή καταπράϋνση των ενοχλήσεων στο δέρμα.

Το φως που εκπέμπει το Q.Light προκαλεί βλάβες στα μάτια;

Δεν χρειάζεται να φοβάστε να κοιτάξετε απευθείας το φως του Q-LIGHT. Το φως που χρησιμοποιείται δεν ενέχει κανένα κίνδυνο για τα μάτια. Μάλιστα ανάλογη μορφή  φωτοδυναμικής θεραπείας χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση κάποιων οφθαλμικών παθήσεων. Ωστόσο καλό είναι να αποφεύγετε να κοιτάτε απευθείας στο φως σε περιπτώσεις υπερευαισθησίας ή οφθαλμικών βλαβών λόγω ηλικίας.

Μπορεί το Q.Light να χρησιμοποιηθεί και στο σπίτι ή χρειάζεται νοσηλεία σε κάποιο νοσοκομείο;

Το Q.Light χρησιμοποιείται ευρέως από ασθενείς με έλκη κατάκλισης που παραμένουν στο σπίτι τους. Συνιστάται για τις χρόνιες περιπτώσεις ελκών η τακτική παρακολούθηση από ιατρό για τον απαραίτητο καθαρισμό και για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων. Δεν είναι απαραίτητη η νοσηλεία του ασθενή στο νοσοκομείο για τη θεραπεία.

Είναι η χρήση και η μετακίνηση του Q.Light εύκολη;

Φυσικά και είναι. Το Q.Light WOUND είναι μία φορητή συσκευή που ζυγίζει μόνο περίπου 1.400 γραμμάρια. Η χρήση του είναι εξαιρετικά εύκολη και η θεραπεία γίνεται με το πάτημα ενός κουμπιού. Οποιοσδήποτε μπορεί να το εφαρμόσει, δεν απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις ή εκπαίδευση.

Πηγή: MEDLAB IATΡΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Διαβάστε επίσης:

• Επούλωση κατακλίσεων, εγκαυμάτων, ψωριασικών βλαβών με την πρωτοποριακή μέθοδο της φωτοδυναμικής θεραπείας
• Τι είναι η κατάκλιση, γιατί συμβαίνει, πώς μπορεί να προληφθεί και πώς αντιμετωπίζεται. Η μέθοδος της φωτοδυναμικής θεραπείας.
• Η καλύτερη αντιμετώπιση των πληγών από τις κατακλίσεις είναι η πρόληψη και η νέα μέθοδος της φωτοδυναμικής θεραπείας.

Οι λεμφαδένες της μασχάλης. Η σημασία των λεμφαδένων στον καρκίνο του μαστού. Πόσοι και που είναι;

του Γιώργου Μονεμβασίτη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Οι λεμφαδένες είναι μικροί σχηματισμοί μεγέθους ολίγων χιλιοστών, οι οποίοι φιλτράρουν υγρά, που κυκλοφορούν στο σώμα κι έτσι αποτελούν σταθμοί συλλογής ξένων σωμάτων, όπως βακτηρίων ιών ή καρκινικών κυττάρων. 

Στη συνέχεια λευκά αιμοσφαίρια επιτίθενται επί των συλλεχθέντων ξένων σωμάτων εντός των λεμφαδένων και τα εξολοθρεύουν.
Σε κάποιες μορφές καρκίνου η μετανάστευση (μετάσταση) των καρκινικών κυττάρων γίνεται αρχικά προς τους επιχώριους (γειτονικούς) λεμφαδένες κι εν συνεχεία προς τους πιο απομακρυσμένους σταθμούς λεμφαδένων. Αυτή η μεταστατική οδός ονομάζεται λεμφογενής. 

Η γενική ιδέα του φρουρού λεμφαδένα συνίσταται στο, ότι η πιο πρώιμη μετάσταση λεμφογενώς γίνεται προς τον πιο κοντινό λεμφαδένα κι επομένως εάν η βιοψία του συγκεκριμένου λεμφαδένα αποβεί αρνητική, υπάρχει βάσιμη αποδοχή, πως ο καρκίνος δεν έχει διασπαρεί προς άλλα μέρη του σώματος. Περίπου 500-600 λεμφαδένες υπάρχουν στο ανθρώπινο σώμα. Οι ομάδες των λεμφαδένων που βρίσκονται στο λαιμό, την κλείδα, η υπό τα όπλα (μασχάλη) και στη βουβωνική χώρα. Οι λεμφαδένες ονομάζονται σύμφωνα με τη θέση τους στον οργανισμό.

Oι φυσιολογικοί λεμφαδένες (λεμφογάγγλια), το σχήμα των οποίων μοιάζει με αυτό των νεφρών, είναι ευκίνητοι και ελαστικοί και λειτουργούν ως «ισθμός» μέσω του οποίου συγκρατούνται υπολείμματα κατεστραμμένων κυττάρων, νεοπλασματικά κύτταρα αλλά και ξένα σωματίδια, μικρόβια κ.λπ. 

Οι λεμφαδένες που σχετίζονται με τον μαστό βρίσκονται στο λίπος της μασχάλης (μασχαλιαίοι λεμφαδένες), στην περιοχή πάνω από την κλείδα (υπερκλείδιος χώρος), στο κατώτερο τριτημόριο του λαιμού (κατώτεροι τραχηλικοί λεμφαδένες) καθώς και στο έσω ημιθωράκιο πίσω από την πλάγια επιφάνεια του στέρνου (έσω μαστικοί λεμφαδένες).

Από όλες αυτές τις ομάδες λεμφαδένων το μεγαλύτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνεται στους μασχαλιαίους λεμφαδένες, καθότι είναι αυτοί που επηρεάζονται πιο συχνά στον καρκίνο του μαστού. Με την σειρά τους οι μασχαλιαίοι λεμφαδένες διακρίνονται σε τρεις ομάδες με βάση την ανατομική τους θέση:
1) Ομάδα Ι: αφορά τους κεντρικούς λεμφαδένες της μασχάλης που βρίσκονται προς τα έξω του ελάσσονος θωρακικού μυός.
2) Ομάδα ΙΙ: αφορά τους λεμφαδένες που βρίσκονται ακριβώς πίσω από τον ελάσσονα θωρακικό μυ.
3) Ομάδα ΙΙΙ: αφορά τους λεμφαδένες που βρίσκονται προς τα έσω του ελάσσονος θωρακικού μυ.

Προσέξτε ότι στους λεμφαδένες της μασχάλης έρχεται και η λέμφος από το χέρι. 

Η πιο συχνή αρχική θέση επέκτασης του καρκίνου του μαστού είναι οι μασχαλιαίοι λεμφαδένες.

Η κατάσταση της μασχάλης, το κατά πόσο δηλαδή έχει εξαπλωθεί η νόσος στους λεμφαδένες της μασχάλης, αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς ανεξάρτητους προγνωστικούς δείκτες της νόσου. Η διήθηση των λεμφαδένων υποδηλώνει την επέκταση της νόσου πέρα από το μαστό και αυτό έχει αντίκτυπο στην επιλογή της συμπληρωματικής θεραπείας. Στην ουσία αποτελεί δείκτη επικινδυνότητας να κυκλοφορούν καρκινικά κύτταρα και σε άλλα σημεία και όργανα του σώματος.  Όταν δεν υπάρχουν θετικοί λεμφαδένες, τότε οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο είναι πολύ μικρότερες. Όσο μικρότερος σε μέγεθος είναι ο καρκίνος τόσο μικρότερες είναι και οι πιθανότητες να έχουν προσβληθεί οι μασχαλιαίοι λεμφαδένες. Σε γενικές γραμμές αν υπολογίσουμε όλα τα στάδια της νόσου μαζί (από το πιο αρχικά μέχρι και τα πιο προχωρημένα) μόνο το 30% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού θα εμφανίζουν διηθημένους (θετικούς) λεμφαδένες. Στα αρχικά στάδια της νόσου, δηλαδή σε όγκους μέχρι 1εκατοστό σε διάμετρο, η πιθανότητα να υπάρχουν θετικοί λεμφαδένες ανέρχεται στο 5-10%. Στον καθαρά μη-διηθητικό καρκίνο η πιθανότητα αυτή είναι μηδενική, ενώ αν ο μη-διηθητικός καρκίνος συνοδεύεται από εστίες μικροδιήθησης η πιθανότητα ανέρχεται στο 1-5%. Η γνώση της πραγματικής κατάστασης των λεμφαδένων δυστυχώς δεν γίνεται (στην πλειονότητα των περιπτώσεων) να προσδιοριστεί με απεικονιστικές εξετάσεις και μόνο δια της χειρουργικής αφαίρεση και ιστολογικής εξέτασης μπορούμε να είμαστε βέβαιοι. Ο τρόπος για να το πετύχουμε αυτό είναι η αφαίρεση μερικών ή και όλων των λεμφαδένων ταυτόχρονα με την αφαίρεση του όγκου.  Όμως όπως συμβαίνει σε κάθε χειρουργική επέμβαση έτσι και η αφαίρεση των λεμφαδένων μπορεί να έχει επιπλοκές. Η συχνότητα εμφάνισης αλλά και η βαρύτητα των επιπλοκών αυτών είναι ανάλογη της έκτασης του λεμφαδενικού καθαρισμού. Έτσι όταν εφαρμόζεται η ελάχιστη επεμβατική τεχνική του λεμφαδένα φρουρού (αφαιρούνται μερικοί μόνο λεμφαδένες) το ποσοστό των επιπλοκών είναι πολύ χαμηλό, σε αντίθεση με τον πλήρη λεμφαδενικός καθαρισμός που περιλαμβάνει την αφαίρεση όλων των μασχαλιαίων λεμφαδένων.

Η κατάσταση των μασχαλιαίων λεμφαδένων είναι σημαντικός προγνωστικός παράγων σε ασθενείς με χειρουργήσιμο καρκίνο του μαστού και παραμένει ισχυρός προγνωστικός δείκτης της υποτροπής και της επιβίωσης.
Ο ακριβής προσδιορισμός της κατάστασης των μασχαλιαίων λεμφαδένων είναι σημαντικός για α) την σταδιοποίηση, β) την πρόγνωση, γ) την καθοδήγηση για την επιλογή της θεραπείας και δ) τον τοπικό έλεγχο της νόσου.

1. ΕΠΙΠΕΔΟ Ι, (Χαμηλό) [Λεμφαδένες επί τα εκτός του ελάσσονος θωρακικού μυός]
2. ΕΠΙΠΕΔΟ ΙΙ, (Μεσαίο) [Λεμφαδένες πίσω από τον ελάσσονα θωρακικό μυ]
3. ΕΠΙΠΕΔΟ ΙΙΙ, (Υψηλό-κορυφαίο) [Λεμφαδένες επί τα εντός του ελάσσονος θωρακικού μυός]
4. Υπερκλείδιοι λεμφαδένες
5. Λεμφαδένες έσω μαστικής

Οι μασχαλιαίοι λεμφαδένες διηθούνται συνήθως διαδοχικά: 

Αρχικά του επιπέδου Ι, κατόπιν του επιπέδου ΙΙ και τελικά του επιπέδου ΙΙΙ. Μπορεί όμως να συμβεί και μεμονωμένη διήθηση του επιπέδου ΙΙ και/ή του επιπέδου ΙΙΙ (διήθηση “καθ' άλματα” “skip involvement”). Η διήθηση μόνο του επιπέδου ΙΙΙ είναι σπάνια. Με την εκτομή των επιπέδων Ι και ΙΙ συνήθως προκύπτουν περί τους 10 λεμφαδένες, αριθμός ικανοποιητικός για την ακριβή σταδιοποίηση της νόσου στο 97% περίπου των ασθενών. Όταν η εκτομή περιοριστεί στο επίπεδο Ι η σταδιοποίηση μπορεί να είναι ανακριβής στο 25% των ασθενών.
Η 5ετής και 10ετής συνολική επιβίωση και η επιβίωση ελεύθερης νόσου επιδεινώνονται με την αύξηση του αριθμού των διηθημένων λεμφαδένων. Ο αριθμός επίσης των μεταστατικών μασχαλιαίων λεμφαδένων σχετίζεται με την τοπική-περιοχική υποτροπή. Όταν οι λεμφαδένες είναι αρνητικοί το ποσοστό τοπικής υποτροπής είναι 0%-11%, ενώ με >ή=4 θετικούς λεμφαδένες, φτάνει το 40%-50%. Οι υποτροπές αυτές εμφανίζονται κυρίως στο θωρακικό τοίχωμα, στις παραστερνικές και στις υπερκλείδιες χώρες. Τα δεδομένα αυτά συνηγορούν υπέρ του ΜΛΚ των επιπέδων Ι και ΙΙ.

Διαβάστε επίσης

• Παθήσεις Του Μαστού
• Τι είναι ο φρουρός λεμφαδένας; Σε τι χρησιμεύει και πώς γίνεται η ανίχνευση του; Ποια τα οφέλη της βιοψίας και ποια η διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου;
• Τι είναι το Λεμφοίδημα και σε ποιές παθήσεις παρουσιάζεται; Ποιά τα συμπτώματα εκτός από το έντονο πρήξιμο; Τι μπορείτε να κάνετε για την αντιμετώπιση του;
• Πότε διογκώνονται (πρήζονται) οι λεμφαδένες; Πόσο επικίνδυνο είναι; Ποιες εξετάσεις βοηθούν στην διάγνωση;
• Απόστημα της μασχάλης (ιδραδενίτις - ιδρωταδενίτιδα). Πότε συμβαίνει, που οφείλεται και τι πρέπει να κάνουμε;

Συγκινητικό. 50χρονος πατέρας χάρισε ζωή στην 23χρονη κόρη του δίνοντας το συκώτι του.

medlabnews.gr iatrikanea 

Στις 2 Ιανουαρίου άνοιξε ένας νέος δρόμος καθώς στο Λαϊκό Νοσοκομείο πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα μεταμόσχευση ήπατος από ζώντα δότη Ο καθηγητής Χειρουργικής, Γιώργος Σωτηρόπουλος, μιλάει με απόλυτη σοβαρότητα, πλην όμως διακρίνει κανείς στα μάτια του ένα χαμόγελο. Δύο 24ωρα πριν από τη συνάντησή μας, είχε ολοκληρώσει με επιτυχία την πρώτη μεταμόσχευση ήπατος στη χώρα μας από ζώντα δότη.

Ένας 50χρονος πατέρας από την Κρήτη χάρισε τη ζωή στην 23χρονη κόρη του. Η επέμβαση πραγματοποιήθηκε στο Λαϊκό Νοσοκομείο με τη συμβολή του καθηγητή Χειρουργικής Ντίτερ Μπρέερινγ και τη συνδρομή μιας μεγάλης ομάδας. Μαέστρος ο δρ Σωτηρόπουλος, ο οποίος μιλώντας στην εφημερίδα «Καθημερινή» εκφράζει την ελπίδα ότι η εξέλιξη αυτή θα ανοίξει τον δρόμο για περισσότερες μεταμοσχεύσεις αυτού του είδους στην Ελλάδα.

«Επιτέλους…»

Βρισκόμαστε στο ιατρείο του, από το παράθυρο διακρίνεται ο Λυκαβηττός, η μέρα είναι ηλιόλουστη. Διερωτώμαι γιατί έγινε τώρα στην Ελλάδα αυτή η επέμβαση: «Επιτέλους έγινε αυτή η επέμβαση, γιατί η πρώτη φορά που έγινε μεταμόσχευση ήπατος από ζώντα δότη ήταν πριν από 35 χρόνια».

Θυμίζει ότι η μέθοδος αυτή βρήκε μεγάλη εφαρμογή «όταν ξεκίνησε από τον αείμνηστο καθηγητή μου, Κρίστοφ Μπρολς, που ήταν διευθυντής στο Σικάγο και έκανε τις πρώτες μεταμοσχεύσεις σε παιδιατρικούς λήπτες». Ξεκίνησε –όπως λέει- παίρνοντας τον μικρό λοβό του ήπατος από τη μητέρα, τον πατέρα και δίνοντάς το στο παιδί. Και –τότε– αυτός ήταν ένας τρόπος για να μπορέσεις να δώσεις μοσχεύματα στα παιδάκια που το είχαν ανάγκη. Αυτό έγινε για πρώτη φορά το 1989.

«Το πρόβλημα ήταν ότι για αυτά τα παιδιά δεν έβρισκες αποβιώσαντες δότες. Δηλαδή, έπρεπε να βρεις ένα παιδάκι αντίστοιχης ηλικίας, εγκεφαλικά νεκρό σε μια ΜΕΘ, να πάρεις το μόσχευμα… Οπότε, αυτά τα μικρά παιδιά πέθαιναν. Και έτσι, είχε ξεκινήσει η ιστορία του να μάθεις να χωρίζεις το συκώτι και αυτό βασίζεται στην ιδιαίτερη ανατομία του. Το ήπαρ ξέρουμε πλέον ότι έχει δύο αυτόνομους λοβούς, ένα δεξιό και έναν αριστερό. Και ο κάθε λοβός έχει τέσσερα αυτόνομα τμήματα, δηλαδή έχουν ουσιαστικά οκτώ τμήματα».

Η φωνή του καθηγητή Σωτηρόπουλου, ενός ανθρώπου που ενώ είχε μία λαμπρή καριέρα στη Γερμανία, επέλεξε να επιστρέψει στην Ελλάδα το 2011, στα χρόνια του καλπάζοντος brain drain, παραμένει σταθερή και ήρεμη ενώ αφηγείται το πώς φτάσαμε στην πρώτη μεταμόσχευση ήπατος από ζώντα δότη: «Για να το καταλάβει ο μέσος αναγνώστης, έχουμε διφυή όργανα όπως είναι οι νεφροί. Εκεί είναι ξεκάθαρα, έχουμε ένα δεξιό νεφρό και ένα αριστερό νεφρό. Οπότε όταν μιλάμε για μεταμόσχευση από ζώντα δότη, παίρνεις για παράδειγμα τον δεξιό νεφρό του δότη και το βάζεις στον λήπτη. Το συκώτι είναι ένα μεγάλο όργανο, το μεγαλύτερο όργανο της κοιλιακής χώρας. Είναι ένα όργανο το οποίο μέχρι τη δεκαετία του 1980, ουσιαστικά δεν το ακουμπούσαμε».

«Σιγά σιγά μελετήσαμε την ανατομία και είδαμε αυτή την ιδιαιτερότητα. Παίρνουμε πλέον το συκώτι και μπορούμε να το χωρίσουμε στη μέση και ουσιαστικά από ένα συκώτι να δημιουργήσουμε δύο. Ενα δεξιό και ένα αριστερό. Αυτό είναι που κάναμε στην κοπέλα, δηλαδή χωρίσαμε το συκώτι σε δύο κομμάτια, και τον δεξιό λοβό, το δεξιό συκώτι δηλαδή του πατέρα το πήραμε και το εμφυτεύσαμε στην κοπέλα και ο πατέρας έμεινε με τον αριστερό», προσθέτει.

«Θα χάναμε το παιχνίδι…»

Η νεαρή γυναίκα από την Κρήτη είχε ένα νεανικό, πρωτογενή καρκίνο ήπατος. Πριν από περίπου ένα χρόνο έγινε η διάγνωση. Πριν από μερικούς μήνες, ο δρ Σωτηρόπουλος χειρούργησε την 23χρονη. «Τη χειρουργώ πριν το καλοκαίρι και ήταν όντως ένας νεανικός καρκίνος. Πήγε πάρα πολύ καλά, εξαιρετικά. Της είχα αφαιρέσει τον αριστερό λοβό τότε». Για αυτόν τον καρκίνο δεν υπάρχει χημειοθεραπεία, οπότε στον επανέλεγχο κατέστη σαφές ότι είχε επιστρέψει σε μια θέση στο συκώτι που είχε μείνει. Ακολούθησε σειρά συζητήσεων και προκρίθηκε η ιδέα της μεταμόσχευσης «γιατί αφαιρείς ολόκληρο το συκώτι και μειώνεις την πιθανότητα σε κάποιο άλλο σημείο να επιστρέψει ο καρκίνος».

Τα περιθώρια της 23χρονης δεν ήταν μεγάλα, άρα δεν υπήρχε η πολυτέλεια του χρόνου. «Αν περιμέναμε, θα χάναμε το παιχνίδι, θα φούντωνε ο καρκίνος», λέει ο καθηγητής και συμπληρώνει: «Θέλαμε να γίνει σύντομα, σε ένα τρίμηνο».

Εχοντας όλες τις απαραίτητες εξετάσεις, γνώριζαν ότι ο καρκίνος δεν είχε προχωρήσει αλλού «οπότε για να επισπεύσουμε τη διαδικασία, η ιδανικότερη λύση που σκεφτήκαμε ήταν αυτή η μεταμόσχευση από ζώντα δότη. Και έτυχε η κοπελίτσα να είναι νέα και να έχει και γονείς σε καλή ηλικία. Μιλήσαμε και με τους δυο γονείς. Προχωρήσαμε με τον πατέρα ως πιο κατάλληλο προς τα σωματομετρικά, τις εξετάσεις, τις βιοχημικές του ήπατος. Και προχωρήσαμε με βάση το πρωτόκολλο που υπάρχει σε αυτές τις περιπτώσεις».

Ηταν τυχεροί διότι ο 50χρονος πατέρας έχαιρε υγείας. Η εμπειρία του δρος Σωτηρόπουλου δείχνει ότι «τρεις στους δέκα θα αποκλειστούν γιατί θα ανακαλύψουμε προβλήματα υγείας που έχουν και δεν τα ξέρουν».

Το γεγονός ότι ήταν η παρθενική μεταμόσχευση αυτής της μορφής στην Ελλάδα, ανέβαζε τον πήχη ψηλά. Ο χειρουργός, έχοντας αναγνωρίσει όλες τις δυσκολίες, μίλησε με τους γονείς, οι οποίοι γνώριζαν τι κίνδυνο διατρέχει η κόρη τους.

Ο δρ Σωτηρόπουλος, βεβαίως, είχε μεγάλη εμπειρία, καθώς επί 12 χρόνια εργάστηκε στο πλέον εξειδικευμένο κέντρο στη Γερμανία για αυτή την επέμβαση, δίπλα στον «πατέρα της μεταμόσχευσης από ζώντα δότη», τον Κρίστοφ Μπρολς, που ξεκίνησε αυτή τη διαδικασία στο Σικάγο.

«Στην Ελλάδα δεν το είχαμε κάνει», λέει και αφηγείται ότι όταν επέστρεψε πριν από 12 χρόνια δεν υπήρχε πρόγραμμα μεταμόσχευσης ήπατος. «Οπότε μας πήρε μεγάλο χρονικό διάστημα, γύρω στα 8 χρόνια, για να ξεκινήσουμε να κάνουμε μεταμόσχευση ήπατος. Και όχι από ζώντα, την κλασική μέθοδο, από αποβιώσαντα. Εγώ το είχα βέβαια πάντοτε στο μυαλό μου, αλλά δεν είχε βρεθεί κάτι κατάλληλο».

Σημειώνει ότι είχαν φτάσει κοντά στην εν λόγω επέμβαση, λίγο πριν την έκρηξη του κορωνοϊού, τον χειμώνα του 2020: υπήρχε ένα ζευγάρι που θα έδινε η σύζυγος στον σύζυγο, ο οποίος είχε ηπατική κίρρωση. Δεν έγινε ποτέ. «Τότε ήμασταν σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, κλείνανε τα δωμάτια κλινικών, οι ΜΕΘ ήταν επιβαρυμένες και δεν μπορούσα να θέσω σε κίνδυνο έναν δότη να μου κολλήσει κορωνοϊό και τότε δεν υπήρχαν και αντιικά φάρμακα, δεν υπήρχαν εμβόλια».

Για να προχωρήσει όλη η διαδικασία, πρέπει να ωριμάσει και το πρόγραμμα, «να έχεις λύσει τα θέματά σου με την κλασική μεταμόσχευση, να έχει εκπαιδευτεί όλη η ομάδα».

«Το πιο δύσκολο χειρουργείο της καριέρας μου…»

Το χειρουργείο είχε διάρκεια 10 ωρών και ο δρ Σωτηρόπουλος παραδέχεται ότι είναι το πιο δύσκολο που έχει πραγματοποιήσει.

Μιλώντας στους γονείς, υποσχέθηκε ότι θα φέρει για να τον βοηθήσει τον καλύτερο που υπάρχει αυτή τη στιγμή στον κόσμο, τον Γερμανό καθηγητή Ντίτερ Μπρέερινγ.

«Σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, όποτε ξεκινάει ένα τέτοιο πρόγραμμα, πάντοτε θέλεις back up μια ομάδα έμπειρη να σε στηρίξει. Γιατί είναι μια διαφορά από το τι ξέρεις να κάνεις και τι πρέπει να κάνεις. Δηλαδή δεν είναι μόνο να αποδείξεις τεχνικά ότι μπορείς να κάνεις κάτι, πρέπει να εξασφαλίσεις τις ιδανικότερες συνθήκες εκείνη τη στιγμή». Στην περίπτωσή τους μάλιστα είχαν ένα τριπλό βάρος: «Χειρουργείς έναν υγιή άνθρωπο, του κάνεις ηπατεκτομή, μια βαριά επέμβαση, έχεις ένα μόσχευμα που πρέπει να το σεβαστείς και έχεις και τον λήπτη. Οπότε είναι τριπλό το βάρος που φέρεις στις πλάτες σου και πρέπει αυτό να το μοιραστείς».

«Είπα λοιπόν στην οικογένεια ότι είμαστε κατάλληλοι, θα κάνουμε όλα τα βήματα ένα προς ένα, σε συνεννόηση με τους πιο έμπειρους ανθρώπους και εφόσον κρίνουμε ότι μπορούμε να προχωρήσουμε, θα προχωρήσουμε. Ο άνθρωπος αυτός είχε πει ούτως ή άλλως ότι θα έρθει να μας βοηθήσει όποια στιγμή το θέλουμε. Και βέβαια η κοπέλα επειδή είχε την εμπειρία από το χειρουργείο που της έκανα στο παρελθόν μου, μου είχε πει: “Γιατρέ, άμα μου πείτε ότι εσείς έχετε κάνει πέντε και αυτός έχει κάνει εκατό, εγώ θα έρθω σε εσάς”. Αλλά της λέω, το σωστό είναι να το κάνουμε μαζί. Και έτσι προχωρήσαμε».

Η επόμενη μέρα για τον δότη και για τον λήπτη

Η φωνή του δρος Σωτηρόπουλου χρωματίζεται, όταν αρχίζει να αναφέρεται στη μαγευτική αυτή ικανότητα που έχει το συκώτι να αναπλάθεται.

«Μας το είχαν πει οι αρχαίοι, ο μύθος του Προμηθέα. Οταν ο Προμηθέας έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς του Ολύμπου και την έδωσε στον Επιμηθέα, τον τιμώρησε ο Δίας δένοντάς τον σε ένα βράχο στον Καύκασο και έστελνε έναν αετό – την ημέρα του ’τρώγε το συκώτι και το βράδυ αναπλασσόταν, όπως λέει η μυθολογία. Και αυτό γινόταν επί 7 χρόνια, μέχρι που ο Ηρακλής πήγε και σκότωσε τον αετό και ελευθέρωσε τον Προμηθέα».

Και πώς θα ξημερώσει η επόμενη ημέρα για τον πατέρα δότη και την κόρη λήπτρια; «Λήπτης και δότης θα είναι μια χαρά. Δηλαδή σκεφτείτε ότι η ηπατεκτομή που κάναμε είναι μια μέθοδος που εφαρμόζουμε σε ένα σωρό καρκινοπαθείς. Κάνω ηπατεκτομή για καρκίνο τρεις φορές την εβδομάδα. Οπότε το συκώτι αναπλάθεται, είναι το μεγάλο του ατού. Δηλαδή εκεί που έχεις αφήσει 50% από εδώ και 50% από εκεί, το βάζεις σε δύο, μένει το ένα στον ένα άνθρωπο, το βάζεις το άλλο στον άλλον και στις 10 μέρες έχει αποκατασταθεί το καθένα κομμάτι στο 70% του αρχικού όγκου. Δηλαδή στον ένα μήνα είναι σχεδόν σαν ακέραιο. Σαν να μην έχει φύγει».

Η μετεγχειρητική πορεία είναι καλή. Καθημερινά επισκέπτεται τους δύο ανθρώπους, οι οποίοι είναι ευχαριστημένοι. «Υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία. Οσο απομακρύνονται οι μέρες από την ημέρα της μεταμόσχευσης, τόσο μειώνεται ο κίνδυνος επιπλοκών. Ακόμα δεν μπορούμε να πανηγυρίσουμε, να πούμε “όλα καλά”, αλλά τη δεδομένη στιγμή είμαστε πάρα πολύ ευχαριστημένοι και πηγαίνουμε καλά».

«Μην έρθεις, θα χαντακωθείς»

Ο καθηγητής Χειρουργικής, Γιώργος Σωτηρόπουλος, επέστρεψε στην Ελλάδα ύστερα από πολλά χρόνια σπουδών και εργασίας στο εξωτερικό, μέσα στα σκοτάδια της οικονομικής κρίσης. Το 2011, όταν οι πάντες προσπαθούσαν να φύγουν, εκείνος, μαζί με την οικογένεια του, πήραν τον δρόμο της επιστροφής.

«Μην έρθεις, μείνε εκεί που είσαι, θα χαντακωθείς», του έλεγαν, αλλά η απόφαση είχε ληφθεί.

«Ημουν ο νεότερος που έγινε υφηγητής στην ιατρική σχολή, ο νεότερος που έγινε καθηγητής χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Εσσεν. Οι Γερμανοί όταν βλέπουν ένα καλό άλογο, ποντάρουν πάνω του μέχρι να το εξαντλήσουν και μετά το πετάνε βέβαια».

Παρά τη λαμπρή καριέρα του, πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού του βρισκόταν η επιστροφή στην πατρίδα. «Κάθε Έλληνας θέλει να γυρίσει. Κοιτάξτε, η χώρα μας, με όλα της τα στραβά, είναι από τις ομορφότερες του κόσμου. Απλά ο Ελληνας δεν έχει εκτιμήσει αυτό που βιώνει στη καθημερινότητα. Και έχει μάθει να διαμαρτύρεται».

Η επιστροφή και οι δυσκολίες

Ο δρ Σωτηρόπουλος δεν είχε εργαστεί ποτέ σε ελληνικό νοσοκομείο, συνάδελφοι τον πείραζαν ότι θα πάθει πολιτισμικό σοκ. «Εχω μάθει και προσαρμόζομαι στις καταστάσεις», απαντά.

Κι όντως η αρχή ήταν δύσκολη, όπως αφηγείται. Τον πρώτο καιρό δεν είχε καν γραφείο, δεν είχε πρόσβαση σε διαδίκτυο, δεν είχε υπολογιστή. «Έπρεπε να πηγαίνω δηλαδή στο γραφείο των ειδικευομένων να κάθομαι, είτε στη γραμματεία», αφηγείται.

Μιλάει για το Λαϊκό Νοσοκομείο, πώς αναπτύχθηκαν τα προγράμματα, τι προσπάθειες έχουν γίνει, ενώ αποδίδει τα εύσημα σε χορηγούς που έχουν βοηθήσει. «Όσον αφορά στον τεχνικό εξοπλισμό, δεν μας λείπει τίποτα, είμαστε άρτιοι. Τώρα, τα υπόλοιπα, όλα φτιάχνουν. Στην Ελλάδα μπορείς πολλά πράγματα να τα λύσεις μέσω διαπροσωπικών σχέσεων και επαφών, παρά μέσω διαδικασιών».