Τι πρέπει να τρώνε ασθενείς με αρθρίτιδα; Τροφές με αντιφλεγμονώδη δράση που βελτιώνουν την πορεία της νόσου;

της Kλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Η αρθρίτιδα είναι κοινό σύμπτωμα πολλών ασθενειών. Χαρακτηρίζεται από πόνο στην κίνηση ή στην ψηλάφηση των αρθρώσεων.

Οι αρθρώσεις μπορεί να παρουσιάζουν σημεία φλεγμονής όπως ερυθρότητα, οίδημα μαλακών μορίων, υπερτροφία του αρθρικού θύλακα και αύξηση των αρθρικού υγρού. Μπορεί να προσβάλει οποιαδήποτε άρθρωση, αλλά πιο συχνά τον καρπό και τα δάχτυλα.

Οι μελέτες που διερευνούν τη συμβολή της δίαιτας στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της αρθρίτιδας μπορούν να ταξινομηθούν σε εκείνες που αξιολογούν την επίδραση συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών και σε εκείνες που αξιολογούν συγκεκριμένα διατροφικά πρότυπα- ειδικές δίαιτες.

Οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα φαίνεται να ωφελούνται από τη διαιτητική αντιμετώπιση η οποία έχει φανεί ότι βελτιώνει την πορεία της νόσου αλλά μπορεί παράλληλα να δρα ανακουφιστικά στην λαμβάνουσα φαρμακευτική αγωγή. Ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα θα πρέπει να εξασφαλίζουν μέσω της διατροφής τους επάρκεια θρεπτικών συστατικών ενώ παράλληλα η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους είναι σημαντική.

Το αυξημένο σωματικό βάρος μπορεί μόνο να επηρεάσει αρνητικά καθώς επιβαρύνονται οι αρθρώσεις και κυρίως τα ισχία, τα γόνατα και οι αστράγαλοι. Η πίεση στα γόνατα για παράδειγμα είναι πέντε με  έξι φορές μεγαλύτερη από το βάρος του σώματος μας όταν περπατάμε και  μια μικρή ακόμα αύξηση  του σωματικού βάρους για να  αυξάνει σημαντικά τη φόρτιση του γόνατος προκαλώντας οστεοαρθρίτιδα.

Έρευνες έχουν δείξει ότι αυξημένο λίπος στο σώμα προκαλεί αύξηση των παραγόντων φλεγμονής και τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα που είναι ήδη αυξημένος στους ασθενείς που πάσχουν από  Ρευματοειδή Αρθρίτιδα ή Λύκο για παράδειγμα.

Μία δίαιτα θα πρέπει να προσαρμόζεται βάση της φαρμακευτικής

αγωγής, να καλύπτει τις ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά για την υγεία των οστών και να εξασφαλίζει την λειτουργικότητα των ασθενών ενώ πολύ σημαντική κρίνεται και η κατάλληλη διατροφική παρέμβαση που θα περιορίζει τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις και το οξειδωτικό στρες.

Φαίνεται πως το μεγαλύτερο ενδιαφέρον όσον αφορά την διατροφική προσέγγιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας έχει στραφεί στην κατανάλωση πολυακόρεστων λιπαρών οξέων με σκοπό να ελεγχθεί η υπόθεση ότι τα ω-3 λιπαρά ασκούν θετική επίδραση στην βελτίωση αλλά και προκειμένου να διερευνηθεί ο λόγος ω-6/ ω-3 λιπαρά οξέα αλλά και ο ρόλος αυτού.

Υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ρόλο και τη σημασία των ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων στη μείωση της φλεγμονής και την ανακούφιση των συμπτωμάτων σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα ενώ η λήψη ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων έχει αποδειχθεί με ποιους μηχανισμούς δρα προστατευτικά στην θεραπεία της νόσου.

Τα Ιχθυέλαια (Ω3, Ω6) επηρεάζουν σημαντικά και  είναι ιδιαίτερα ευεργετικά στη φλεγμονώδη αρθρίτιδα και στον Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο καθώς προστατεύουν την καρδιά και τα αγγεία.

Μελέτες υποδεικνύουν ότι η κατανάλωση ιχθυελαίου ή/και ελαιόλαδου σε ασθενείς με ΡΑ συμβάλει σημαντικά στην βελτίωση της κατάστασης υγείας τους και συγκεκριμένα στη μείωση του πόνου των αρθρώσεων, της διάρκειας της πρωινής δυσκαμψίας-που αποτελεί σύνηθες και καθημερινό πρόβλημα αυτών των ασθενών-, και της κούρασης. Οι ασθένειες που λάμβαναν και ιχθυέλαιο αλλά και ελαιόλαδο φάνηκε να επιτυγχάνουν την επιθυμητή βελτίωση πιο σύντομα εν συγκρίσει με αυτούς που λάμβαναν μόνο ιχθυέλαιο.

Μελέτες που δοκίμασαν τη χορήγηση συμπληρώματος μιας αντιοξειδωτικής ουσίας έχουν αντικρουόμενα ευρήματα και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έδειξαν κάποια μείωση στην ενεργότητα της νόσου . Ανοιχτό είναι επομένως το ενδεχόμενο να επωφελούνται οι ασθενείς από κάποιο συμπλήρωμα που θα περιέχει συνδυασμό αντιοξειδωτικών ή από την διαιτητική κατανάλωση που θα τους παρέχει αντιοξειδωτικά σε ποσότητες μεγαλύτερες από τις συνιστώμενες.

Η Ουρική Αρθρίτιδα, επηρεάζεται άμεσα από τη διατροφή. Η Ουρική Αρθρίτιδα οφείλεται σε αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέως που ο οργανισμός αδυνατεί να αποβάλει. Το ουρικό οξύ συσσωρεύεται σταδιακά στις αρθρώσεις και προκαλεί φλεγμονή ή ακόμα και καταστροφή στην άρθρωση ενώ μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβες στους νεφρούς. Το ουρικό οξύ παράγεται από τις πουρίνες ,χημικές δομές που προέρχονται από το φυσικό θάνατο των κυττάρων του οργανισμού. Εντούτοις, ουσίες όπως το αλκοόλ και η μπίρα  επηρεάζουν σημαντικά τα επίπεδα των πουρινών . Τροφές πλούσιες σε πουρίνες(εντόσθια, αντζούγιες, σαρδέλες κ.ά.) είναι επίσης καλό να αποφεύγονται όταν κανείς έχει υψηλά επίπεδα ουρικού ή πάσχει από ουρική αρθρίτιδα. Το αυξημένο σωματικό βάρος επίσης επηρεάζει αρνητικά και είναι σημαντικό να επιτευχθεί μείωση, ωστόσο η μείωση πρέπει να είναι σταδιακή διότι καταστάσεις όπως νηστεία ή ασιτία μπορεί να προκαλέσουν κρίση αρθρίτιδας.

Ασθενείς που λαμβάνουν συγκεκριμένα φάρμακα είναι σημαντικό να ακολουθούν ανάλογη δίαιτα. Ασθενείς, για παράδειγμα πού λαμβάνουν κορτιζόνη πρέπει να αποφεύγουν γλυκά και αλμυρά και πρέπει να λαμβάνουν ικανοποιητικά επίπεδα Ασβεστίου και Βιταμίνης D. Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για τη διατήρηση γερών οστών ενώ η Βιταμίνη D βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου και την εναπόθεση του στα οστά. Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα ενώ η Βιταμίνη D παράγεται κυρίως από τον οργανισμό με την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας αλλά μπορεί να προσληφθεί και από τροφές όπως τα λιπαρά ψάρια.   

Διαβάστε επίσης

Αρθρίτιδες. Οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ποδάγρα ή ουρική αρθρίτιδα. Τι να κάνετε για να ζείτε καλά με την αρθρίτιδα. 
Τι είναι ο ρευματολόγος και για ποιους λόγους πρέπει να τον επισκεφτείτε;
Η συμβολή της σωστής διατροφής σε ασθενείς με αρθρίτιδα
Τι είναι το ουρικό οξύ; Τι προκαλεί η αύξησή του και ποιοι κινδυνεύουν; Πώς μπορεί να προληφθεί η ουρική αρθρίτιδα και η νεφρική βλάβη; Η σημασία της σωστής διατροφής.
Τι είναι η CRP (C αντιδρώσα πρωτεΐνη); Πόσο χρήσιμη είναι στη διάγνωση φλεγμονής αλλά και στην πρόληψη καρδιακής προσβολής; 
Συμπτώματα που προειδοποιούν για ρευματοειδή αρθρίτιδα

Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή
MSc

Τι είναι η εξέταση ΤΚΕ, ταχύτητα καθίζησης ερυθρών αιμοσφαιρίων; Tι δείχνει η αύξησή της;

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr

Η ΤΚΕ σαν εργαστηριακή εξέταση συμπληρώνει 80 χρόνια «ζωής». Όπως λέει και το όνομά της, πρόκειται για την ταχύτητα με την οποία καθιζάνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια, όταν το δείγμα του αίματος τοποθετηθεί σε ειδικό σωλήνα.

Η ΤΚΕ είναι μία απλή, φθηνή, μη ειδική δοκιμασία που εδώ και χρόνια χρησιμοποιείται για την διάγνωση καταστάσεων που σχετίζονται με την οξεία και χρόνια φλεγμονή, τον καρκίνο και τα αυτοάνοσα νοσήματα. Η ΤΚΕ αναφέρεται ως μη ειδική δοκιμασία, διότι όταν τη βρίσκουμε αυξημένη, ο γιατρός δεν μπορεί να καταλάβει σε ποιό σημείο του σώματος υπάρχει φλεγμονή, ποιά είναι η αιτία που την αυξάνει, δεδομένου ότι η ΤΚΕ επηρεάζεται και από άλλες καταστάσεις πέραν της φλεγμονής. Για τον λόγο αυτό η ΤΚΕ πρέπει να αξιολογείται σε συνάρτηση και με άλλες δοκιμασίες.

Η ΤΚΕ σημαίνει μια κατάσταση ενεργοποίησης, κάτι σαν "συναγερμό" για τον οργανισμό που κινητοποιείται για να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα. Μπορεί να είναι μια απλή ουρολοίμωξη για παράδειγμα, όπου η ΤΚΕ θα ανεβεί πολύ, αλλά θα ξαναπέσει όμως σε λίγες μέρες.

Αν και η ΤΚΕ επηρεάζεται από πληθώρα φυσιολογικών (κύηση) και παθολογικών καταστάσεων (πυρετός) εξακολουθεί να αποτελεί εξαιρετικά πολύτιμο «δείκτη» για τον κλινικό γιατρό.
Η ΤΚΕ δεν πρέπει να χρησιμοποιείται, λόγω της χαμηλής ευαισθησίας και ειδικότητας, σαν εξέταση ανίχνευσης νοσημάτων και παθολογικών καταστάσεων ασυμπτωματικών ασθενών. Η ταχύτητα καθίζησης ερυθρών δεν είναι διαγνωστική εξέταση μιας συγκεκριμένης νόσου, αλλά είναι μια ένδειξη ότι μία νόσος βρίσκεται σε εξέλιξη και πρέπει να διερευνηθεί.
Είναι όμως χρήσιμη για την παρακολούθηση της εξέλιξης των φλεγμονωδών νόσων και της αποτελεσματικότητας της φαρμακευτικής αγωγής.
Σήμερα η ΤΚΕ σε συνδυασμό με την μέτρηση της C – αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) αποτελεί αξιόπιστη, κλινικά χρήσιμη εξέταση για την διάγνωση, πορεία εξέλιξης, παρακολούθησης πολλών νοσημάτων της εσωτερικής παθολογίας.

Η εξέταση είναι επίσης πολύ χρήσιμη για τη διάγνωση της κροταφικής αρτηρίτιδας, της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, της ρευματικής πολυμυαλγίας, αλλά και για τον έλεγχο πιθανών υποτροπών σε ασθενείς με νόσο του Hodgkin.

Οι φυσιολογικές τιμές της είναι πρακτικά μέχρι 10. Ωστόσο, υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις και τα αποτελέσματα της εξέτασης πρέπει να αξιολογούνται με προσοχή. Εκεί που όντως λειτουργεί σαν "καμπανάκι" ότι κάποιο σοβαρό πιθανώς πρόβλημα υπάρχει στον οργανισμό, είναι όταν οι τιμές της είναι τριψήφιες (πάνω από 100).

Ταχύτητα Καθίζησης Ερυθρών Αιμοσφαιρίων (ΤΚΕ)

Wintrobe 'Ανδρες: 0-9 mm/1η ώρα
Γυναίκες: 0-20 mm/1η ώρα
Westgrem: 0-15 mm/1η ώρα
-Εγκυμονούσες 1- 20 εβδ: 18 – 48 mm / ώρα
-Εγκυμονούσες 21- 40 εβδ: 30 – 70 mm / ώρα
-Παιδιά: 0 – 10 mm / ώρα

Προσαρµοσµένο µε την ηλικία
•TKE στις γυναίκες = (Ηλικία +10)/2
•ΤΚΕ στους άνδρες= Ηλικία/2

Η μεγάλη αύξηση της ΤΚΕ υποδεικνύει σοβαρή υποκείμενη νόσο, που σχετίζεται με λοιμώξεις, νοσήματα του κολλαγόνου ή μεταστατικές κακοήθειες. Στην περίπτωση ανεύρεσης υψηλής ΤΚΕ χωρίς εμφανή αιτία είναι φρόνιμο πριν τον ενδελεχή έλεγχο να επαναληφθεί η εξέταση μετά από ένα εύλογο χρονικό διάστημα, αφού οι περισσότερες ανεξήγητες αυξήσεις της ΤΚΕ είναι βραχύβιες και δεν συνδέονται με κάποια συγκεκριμένη υποκείμενη νόσο.

Η ταχύτητα καθίζησης αυξάνει σε:

• Όλα τα νοσήματα του κολλαγόνου, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο (SLE).
• Λοιμώξεις, πνευμονία, σύφιλη, φυματίωση.
• Φλεγμονώδεις νόσους (π.χ. οξεία φλεγμονώδης νόσος της πυέλου).
• Καρκινώματα, το λέμφωμα, νεοπλάσματα.
• Οξεία δηλητηρίαση από βαρέα μέταλλα.
• Κυτταρική και ιστική καταστροφή, έμφραγμα του μυοκαρδίου.
• Εγκυμοσύνη (από τον τρίτο μήνα μέχρι και 3 εβδομάδες μετά τον τοκετό).
• Μακροσφαιριναιμία Waldenström, αύξηση σφαιρινών ορού.
• Υπερινωδογοναιμία (από οποιαδήποτε αιτία π.χ. εγκυμοσύνη, σακχαρώδη διαβήτη, τελικού σταδίου νεφρική ανεπάρκεια, καρδιακή νόσο, νοσήματα του κολλαγόνου, κακοήθειες).
• Νεφρίτιδα, νεφρωσικό σύνδρομο.
• Υποξεία βακτηριακή ενδοκαρδίτιδα.
• Αναιμία οξείας ή χρόνιας νόσου (η ΤΚΕ είναι αυξημένη στην αναιμία χρόνιας νόσου ακόμα και σε συνδυασμό με αναιμία από ανεπάρκεια σιδήρου όπου η ΤΚΕ είναι φυσιολογική και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη διαφοροδιάγνωση των δύο αυτών αναιμιών).
• Ρευματοειδή αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα, αρθρίτιδα, ρευματική πολυμυαλγία.
• Υποθυρεοειδισμό και υπερθυρεοειδισμό.

Η αύξηση της ΤΚΕ είναι συνήθως αποτέλεσμα της αύξησης των σφαιρινών ή των ινωδογόνων. Για να διευκρινισθεί τί ακριβώς συμβαίνει είναι απαραίτητη η δοκιμασία μέτρησης του επιπέδου του ινωδογόνου (πρωτείνη πήξεως που επίσης αποτελεί δείκτη φλεγμονής) και η ηλεκτροφόρηση των πρωτεινών του ορού.

Οι γυναίκες παρουσιάζουν συνήθως υψηλότερη ΤΚΕ. Η έμμηνος ρύση και η κύηση μπορούν να προκαλέσουν περιστασιακή αύξηση.
Στην παιδιατρική η δοκιμασία της ΤΚΕ χρησιμοποιείται για τη διάγνωση και την παρακολούθηση παιδιών με ρευματοειδή αρθρίτιδα ή νόσο Kawasaki.

Σημαντικά αυξημένη ΤΚΕ:

Μια σημαντική αύξηση της ΤΚΕ (που ορίζεται ως μεγαλύτερη από 100 mm ανά ώρα) συνδέεται σχεδόν πάντα με σοβαρή υποκείμενη νόσο, με τις σοβαρές λοιμώξεις, τα νοσήματα του κολλαγόνου, τα μεταστατικά νεοπλάσματα και την νεφρική νόσο να αποτελούν τους σημαντικότερους αιτιολογικούς παράγοντες.

Η χαμηλή ΤΚΕ συνήθως δεν αξιολογείται, εν τούτοις μπορεί να συνδυασθεί με πολυκυθεμία, με ακραίες τιμές λευκοκυττάρωσης καθώς και με κάποιες πρωτεϊνικές ανωμαλίες. Αλλαγές στο σχήμα των ερυθροκυττάρων (όπως στη δρεπανοκυτταρική αναιμία) επίσης ελαττώνουν την ΤΚΕ.

Η ΤΚΕ εξαρτάται από τους παρακάτω παράγοντες:

1. Από τον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων: Αύξηση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων (πολυερυθραιμία) προκαλεί ελάττωση της ΤΚΕ ενώ η ελάττωση των ερυθρών αιμοσφαιρίων (αναιμία) προκαλεί αύξηση της ΤΚΕ. Εξαίρεση του παραπάνω κανόνα αποτελεί η δρεπανοκυτταρική αναιμία και η συγγενής σφαιροκυττάρωση που προκαλούν αιμόλυση και αναιμία αλλά το ιδιαίτερο σχήμα των ερυθρών που χαρακτηρίζει τα δύο νοσήματα και ο σχηματισμός στοιβάδων (rouloeaux) επηρεάζει αντίστροφα του αναμενομένου την ΤΚΕ και ελαττώνει την ΤΚΕ.
2. Από το σχήμα των ερυθρών αιμοσφαιρίων: Τα δρεπανοκύτταρα που χαρακτηρίζουν την δρεπανοκυτταρική αναιμία και τα σφαιροκύτταρα που παρατηρούνται στη συγγενή σφαιροκυττάρωση ή συγγενή αιμολυτικό ίκτερο με το ειδικό σχήμα της μεμβράνης που χαρακτηρίζει και συνοδεύει τα νοσήματα αυτά, δεν συσσωρεύονται κατά μάζας (en rouleaux) και γι’ αυτό η ΤΚΕ στα αντίστοιχα νοσήματα που προκαλούν αναιμία, όχι μόνο δεν αυξάνει αλλά ελαττώνει την ΤΚΕ. Γενικώς η μακροκυττάρωση του ερυθρού αιμοσφαιρίου (μεγάλη περιεκτικότητα ερυθρών σε Hb) αυξάνει την ΤΚΕ, ενώ η μικροκυττάρωση (μικρότερη περιεκτικότητα Hb της κανονικής) ελαττώνει την ΤΚΕ.
3. Από τις πρωτεΐνες του πλάσματος: Η ΤΚΕ εξαρτάται από τις πρωτεΐνες του πλάσματος και μάλιστα είναι ευθέως ανάλογη α) του ποσού του ινωδογόνου β) του ποσού των α, β, γ σφαιρινών δηλάδη επί αυξήσεως των παραπάνω λευκωμάτων αυξάνει η ΤΚΕ ενώ είναι αντιστρόφως ανάλογος των λευκωματινών.
4. Από το ποσό χοληστερίνης αίματος: Ελάττωση του ποσού χοληστερίνης προκαλεί αύξηση ΤΚΕ. Σήμερα είναι γνωστό ότι οι πρωτεΐνες που χαρακτηρίζουν την οξεία φάση κάθε φλεγμονής και που περιλαμβάνουν στις τάξεις τους μεγάλα ασύμμετρα μόρια (π.χ. ινωδογόνο) επηρεάζουν ευθέως θετικά την συνάθροιση των ερυθροκυττάρων.
5. Το φύλο και η ηλικία επίσης επηρεάζουν την ΤΚΕ. Έτσι οι γυναίκες και οι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας εμφανίζουν αύξηση της ΤΚΕ.
Σαν γενικόλογος κανόνας στις γυναίκες 50 ετών και πάνω εμφανίζεται αύξηση ΤΚΕ περί 30 mm/hr, στους άντρες ίδιας ηλικίας 20 mm/hr.
Στην ηλικία κάτω των 50 ετών οι γυναίκες αυξάνουν 20 mm/hr και οι άντρες 15 mm/hr την ΤΚΕ.
Σε ασθενείς χωρίς συμπτώματα που εμφανίζουν υψηλή ΤΚΕ (πάνω από 100 mm την πρώτη ώρα) πρέπει να εξετάζονται:
Νεφρική λειτουργία: κρεατινίνη, ουρία, ουρικό οξύ, γενική ούρων, ουροκαλλιέργεια.
Πρωτεΐνες ορού: ποσοτικός προσδιορισμός λευκωμάτων, ηλεκτροφόρηση πρωτεΐνών και αν χρειαστεί ανοσοηλεκτροφόρηση.
Λειτουργία ήπατος: τρανσαμινάσες, αλκ. Φωσφατάση, λευκώματα γG

Πηγή
Fischbach - A Manual of Laboratory and Diagnostic Tests 7th edition - Sedimentation Rate (Sed Rate); Erythrocyte Sedimentation Rate (ESR).

Διαβάστε επίσης

• Τι είναι η φλεγμονή; Ποιες εξετάσεις δείχνουν φλεγμονή; Ποια η κατάλληλη διατροφή;
• Τι είναι η CRP (C αντιδρώσα πρωτεΐνη); Πόσο χρήσιμη είναι στη διάγνωση φλεγμονής αλλά και στην πρόληψη καρδιακής προσβολής; 

Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή
MSc

Πονοκέφαλος στη βάση του κρανίου. Ποιες οι αιτίες του Αυχενογενή πονοκεφάλου; Τι μπορείτε να κάνετε;

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Ο πονοκέφαλος αποτελεί μία από τα πιο συχνά ενοχλήματα και από τους κύριους λόγους που οι άνθρωποι ζητούν ιατρική βοήθεια. Μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα μιας πολύ σοβαρής κατάστασης και να είναι έκφραση κάποιας πάθησης

Η κεφαλαλγία - μόνη της - σπάνια αποτελεί εκδήλωση μιας βαριάς οργανικής νόσου και προπαντός όταν αυτή χρονίζει. Ο φόβος των ασθενών για όγκο του εγκεφάλου οδηγεί μερικές φορές σε υπερβολές όπως στην απερίσκεπτη εφαρμογή ορισμένων διαγνωστικών εξετάσεων συμπεριλαμβανομένης της Αξονικής Τομογραφίας.

Αντίστροφα η κεφαλαλγία δεν πρέπει να αποδίδεται πάντα σε ψυχογενή αίτια ή ημικρανία χωρίς να γίνεται λεπτομερής κλινική εξέταση.

Η Διεθνής Ένωση Κεφαλαλγίας διαχωρίζει τους πονοκεφάλους σε κατηγορίες με βάση τη συμπτωματολογία τους.

Οι 2 κατηγορίες πονοκεφάλων είναι:

- ο πονοκέφαλος τάσεως και

- ο αυχενογενης πονοκέφαλος (πονοκέφαλος αυχενικής αιτιολογίας).

Oι πονοκέφαλοι που οφείλονται στον αυχένα ξεκινούν συνήθως από την ινιακή περιοχή, δηλαδή από τη βάση του κεφαλιού, και επεκτείνονται μέχρι την κορυφή του κρανίου και προς τα αυτιά. O πόνος μπορεί ακόμη μερικές φορές να προχωρήσει προς τον ώμο και αυτό είναι ένδειξη πως η κατάσταση είναι πιο σοβαρή. O πονοκέφαλος που οφείλεται σε προβλήματα του αυχένα λέγεται «αυχενογενής κεφαλαλγία» και οφείλεται σε κακώσεις του αυχένα ή της σπονδυλικής στήλης, αλλά και στο έντονο στρες.

Στον αυχενογενή πονοκέφαλο ο πόνος ξεκινάει από τον αυχένα ή/και την ινιακή χώρα και μπορεί να εξαπλώνεται προς την κροταφική και τη μετωπιαία χώρα. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος είναι μονόπλευρος και η έντασή του επηρεάζεται από κινήσεις και παρατεταμένες θέσεις του αυχένος. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος μπορεί να συνοδεύεται από συμπτώματα στον αυχένα και στο σύστοιχο άνω άκρο. Από κλινική έρευνα, η οποία διενεργήθηκε σε μεγάλο πληθυσμό, διαπιστώθηκε ότι ο αυχενογενής πονοκέφαλος (πονοκέφαλος αυχενικής αιτιολογίας) : αποτελεί το 16% των πονοκεφάλων, είναι πιο συχνός στις γυναίκες και προκαλεί κατά μέσο όρο 18 επεισόδια το μήνα. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος είναι πόνος, που γίνεται αισθητός στο κεφάλι αν και έχει την πηγή του στον αυχένα (referred pain). Η νευροανατομική βάση του αυχενογενούς πονοκεφάλου, σύμφωνα με το N. Bogduk, είναι η σύγκλιση κεντρομόλων νευρικών ινών από το τρίδυμο νεύρο και τα τρία πρώτα αυχενικά νεύρα στον τρίδυμο-αυχενικό πυρήνα μέσα στο εγκεφαλικό στέλεχος και στον ανώτερο νωτιαίο μυελό. Δηλαδή τα νεύρα, που είναι υπεύθυνα για να ενημερώνουν τον εγκέφαλο για το αίσθημα του πόνου από 2 διαφορετικές περιοχές (τον αυχένα και το κεφάλι), γίνονται ένα καθώς εισέρχονται στον εγκέφαλο. Το αποτέλεσμα είναι: ερεθίσματα πόνου προερχόμενα από τα άνω επίπεδα του αυχένος να παρερμηνεύονται από τον εγκέφαλο ως προερχόμενα από το τρίδυμο νεύρο και να γίνονται αντιληπτά ως πονοκέφαλος. Οπότε κάθε δομή, που νευρώνεται από τα τρία πρώτα αυχενικά νεύρα, αποτελεί εν δυνάμει πηγή του αυχενογενούς πονοκεφάλου (πονοκεφάλου αυχενικής αιτιολογίας). Αυτές οι δομές είναι: οι άνω αυχενικοί μύες, οι άνω αυχενικές αρθρώσεις και οι σύνδεσμοί τους, ο Α2-Α3 μεσοσπονδύλιος δίσκος, η σκληρά μήνιγγα του νωτιαίου μυελού, ο οπίσθιος κρανιακός βόθρος και η σπονδυλική αρτηρία.

Αίτια αυχενογενή πονοκεφάλου

Ο αυχενογενής πονοκέφαλος τις περισσότερες φορές οφείλετε στο υπέρμετρο φορτίο στο οποίο εκτίθενται οι ανώτερες αρθρώσεις του αυχένα . Αυτό μπορεί να συμβεί από την μακροχρόνια λάθος στάση ( λάθος στάση στο διάβασμα ή στον υπολογιστή), την υπέρμετρη κίνηση του αυχένα ή την άρση μεγάλων φορτίων . Επίσης άλλη μια αιτία είναι o τραυματισμός σε τροχαίο ατύχημα.

Τα αίτια που οδηγούν στις δυσλειτουργίες αυτές είναι τα εξής:

- σφιγμένοι μύες στον αυχένα και το κεφάλι

- μυϊκή ανισορροπία

- λανθασμένη στάση

- μυϊκή αδυναμία

- λάθος στάση στον ύπνο (π.χ. μπρούμυτα)

- άγχος

- έλλειψη άσκησης

Συμπτώματα

Ο αυχενογενής πονοκέφαλος παρουσιάζετε σαν ένας σταθερός αμβλύς πόνος στην οπίσθια επιφάνεια του αυχένα και μερικές φορές πίσω από τα μάτια ή τους κροτάφους . Πιο σπάνια στην κορυφή του κεφαλιού , στο μέτωπο ή πίσω από το αυτί. Συνήθως ο πόνος υπάρχει στην μια πλευρά αλλά περιστασιακά και στις δυο πλευρές του κεφαλιού και του προσώπου.

Συχνό φαινόμενο είναι να υπάρχει πόνος στην περιοχή του αυχένα , δυσκινησία και δυσκολία στο να γυρίσουμε το κεφάλι μας αριστερά δεξιά (όλα αυτά συσχετιζόμενα με τον πονοκέφαλο).

Πόνος μουδιάσματα , βελονισμοί μπορεί να υπάρχουν πίσω στην πλάτη , τους βραχίονες και τα χέρια ( λιγότερο συνηθισμένο ) . Περιστασιακά οι ασθενείς με αυχενογενή πονοκέφαλο έχουν και άλλα συμπτώματα όπως : ναυτία, ζαλάδα , εμβοή , μειωμένη συγκέντρωση , ανικανότητα να λειτουργήσουν και κατάθλιψη. Τα συμπτώματα αυξάνουν κατά την κίνηση του αυχένα και κατά την πολύωρη στάση (π.χ. εργασία γραφείου ) . Ευαισθησία στην ψηλάφηση των μυών στην βάση της κεφαλής υπάρχει λόγο των σφιχτών μυών της περιοχής.

Διάγνωση αυχενογενή πονοκέφαλου

Η υποκειμενική (λήψη ιστορικού) και αντικειμενική (κλινική εξέταση) αξιολόγηση είναι αρκετές για να οδηγήσουν τον φυσικοθεραπευτή στην διάγνωση του αυχενογενή πονοκέφαλου. Μερικές φορές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες, μαγνητική τομογραφία ή αξονική τομογραφία μπορούν να βοηθήσουν.

Τι μπορείτε να κάνετε:

• Σε αυτής της μορφής τους πονοκεφάλους μπορεί να βοηθήσει σημαντικά η φυσιοθεραπεία και οι μαλάξεις από ειδικό.

• Τα παυσίπονα και τα μυοχαλαρωτικά μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση από την αυχεναλγία. Επίσης, συχνά χορηγούνται αντιφλεγμονώδη φάρμακα και ηρεμιστικά.

• Αποφύγετε όσο μπορείτε το στρες, που επιδεινώνει την κατάσταση.

• Αν υποφέρετε από αυχενικό σύνδρομο, αποφύγετε τα σπορ που απαιτούν μυϊκή ένταση, όπως το μπάσκετ ή το ποδόσφαιρο.

• Για να προλάβετε τον πόνο, είναι σημαντικό να προσέχετε τον τρόπο που κάθεστε. Φροντίστε να κάθεστε έτσι ώστε η πλάτη και ο αυχένας να υποστηρίζονται από την καρέκλα.

Φορέστε κολάρο αν ο πόνος είναι έντονος. Tο κολάρο κρατάει σταθερό και ζεστό τον αυχένα, με αποτέλεσμα συχνά να προσφέρει σημαντική ανακούφιση από τον πόνο.

Διαβάστε επίσης

• Υποφέρετε από πόνους στον αυχένα; Ξυπνάτε πιασμένοι; Ποιες οι αιτίες της αυχεναλγίας – του αυχενικού συνδρόμου, πως προλαμβάνεται;
• Πόνοι στον Αυχένα. Ασκήσεις για την αντιμετώπιση τους και οδηγίες για την πρόληψη τους

Ξυπνάτε πιασμένοι; Αιτίες που πονάτε στον αυχένα;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Το «αυχενικό σύνδρομο» είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται συχνά, αλλά δυστυχώς παραμένει ασαφής. Καταρχήν το «σύνδρομο», εξ ορισμού, δεν υπονοεί μία πάθηση, αλλά μία ομάδα συμπτωμάτων χωρίς σαφές αίτιο. 

Διαφορετικά, μπορούμε να πούμε ότι είναι πολλές διαφορετικές αιτίες, οι οποίες «συνδράμουν» όλες μαζί στη διαμόρφωση της κλινικής εικόνας που ονομάζεται αυχενικό σύνδρομο. Με τον όρο "αυχενικό σύνδρομο" χαρακτηρίζουμε την ενόχληση ή το συνδυασμό συμπτωμάτων που οφείλεται σε πάθηση των αυχενικών σπονδύλων, μεσοσπονδυλίων δίσκων, αρθρώσεων, νεύρων ή μυών στην περιοχή του αυχένα.

Ο ρευματικός πυρετός που οφείλεται; Πώς μεταδίδεται; Μεταστρεπτοκοκκική Αρθρίτιδα;

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Ο Ρευματικός Πυρετός (ΡΠ) είναι ένα νόσημα που εμφανίζεται μετά από λοίμωξη που οφείλεται σε στρεπτόκοκκο. Προκαλείται από φλεγμονή που οφείλεται στο β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α,

Η νόσος μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στην καρδιά και παρουσιάζεται με παροδική αρθρίτιδα, καρδίτιδα ή με κινητικές διαταραχές που ονομάζονται χορεία, μαζί με δερματικά εξανθήματα ή δερματικά οζίδια.

Προσβάλλονται συνήθως παιδιά ηλικίας 5-15 ετών, ενώ σπάνια εκδηλώνεται σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των δύο χρόνων.

Η προσβολή των ενήλικων είναι σπάνια.

Η νόσος προσβάλλει κατά κύριο λόγο την καρδιά αλλά και αλλά όργανα όπως οι αρθρώσεις, οι τένοντες, οι περιτονίες, οι μύες, ο υποδόριος ιστός, οι αρτηρίες, οι ορογόνοι υμένες, οι πνεύμονες και ο εγκέφαλος.

Ο ρυθμός ανάπτυξης του ρευματικού πυρετού σε άτομα με λοίμωξη από στρεπτόκοκκο χωρίς θεραπεία υπολογίζεται ότι είναι 3%. Η συχνότητα της υποτροπής, με επακόλουθη θεραπεία λοιμώξεων είναι πολύ μεγαλύτερη (περίπου 50%). Ο ρυθμός ανάπτυξης είναι πολύ χαμηλότερος σε άτομα που έχουν λάβει θεραπεία με αντιβιοτικά.

Ποια είναι τα αίτια του ρευματικού πυρετού; 


Η νόσος είναι η συνέπεια μιας μη φυσιολογικής απάντησης του ανοσιακού συστήματος σε λοίμωξη του φάρυγγα από στρεπτόκοκκο σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα. Στα άτομα αυτά η ανοσιακή απάντηση στρέφεται όχι μόνο κατά του στρεπτόκοκκου αλλά και κατά ορισμένων συστατικών (ιστών) του ίδιου του οργανισμού του παιδιού. Πράγματι, στις περισσότερες περιπτώσεις ΡΠ προηγείται μια λοίμωξη του αναπνευστικού με μεσολάβηση μιας ασυμπτωματικής περιόδου που μπορεί να ποικίλλει. 
Αυτή η μοναδική του σχέση με μία προηγούμενη λοίμωξη αποτελεί τη βάση της θεραπείας και της πρόληψης. Η στρεπτοκοκκική λοίμωξη του φάρυγγα (αμυγδαλίτιδα, φαρυγγίτιδα) είναι συνηθισμένη στο γενικό πληθυσμό, αλλά μόνο μία μικρή μειονότητα ασθενών θα αναπτύξει ΡΠ. Ο κίνδυνος αυξάνεται σε ασθενείς με προηγούμενη προσβολή, κυρίως κατά τα 3 πρώτα χρόνια από την έναρξη της νόσου.

Γενετικοί παράγοντες. Ο ΡΠ φαίνεται ότι έχει γενετική προδιάθεση, δεδομένου ότι :

• Παρατηρείται συχνότερα στα μέλη της οικογένειας των πασχόντων από ρευματικό πυρετό

• Απαντάται συχνότερα σε μονοζυγώτες, παρά σε διζυγώτες, διδύμους

• Είναι πιθανώς συχνότερος σε ορισμένες φυλετικές και εθνικές ομάδες

• Συνδέεται με ένα αλλοαντιγόνο των Β-λεμφοκυττάρων, μη σχετιζόμενο με MHC, σε διάφορους γενετικά ιδιαίτερους και ποικίλης εθνικότητας πληθυσμούς.

Μεταδίδεται;


Ο ίδιος ο ΡΠ δεν είναι μεταδοτικός. Αυτό που είναι μεταδοτικό είναι η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα. Οι στρεπτόκοκκοι μεταδίδονται από ένα άτομο στο άλλο και για αυτό το λόγο σχετίζεται με την πολυκοσμία στο σπίτι, στο σχολείο, στα μέσα μεταφοράς, στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, κ.λ.π. Οι παθογόνοι μικρο-οργανισμοί μεταδίδονται μέσω των στοματικών ή αναπνευστικών εκκρίσεων και παραμένουν πολλές εβδομάδες μετά την συμπτωματική ύφεση της λοίμωξης, αποτελώντας πηγή μετάδοσής της στο περιβάλλον.

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα του ρευματικού πυρετού; 

Ο ΡΠ εμφανίζεται συνήθως με ένα συνδυασμό χαρακτηριστικών εκδηλώσεων, που μπορεί να είναι μοναδικός σε κάθε ασθενή. Ακολουθεί τη στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα ή αμυγδαλίτιδα που δεν θεραπεύθηκε ή που δεν θεραπεύθηκε σωστά.
 Η φαρυγγίτιδα ή η αμυγδαλίτιδα μπορεί να αναγνωρισθεί από τον πυρετό, τον πονόλαιμο, τον πονοκέφαλο, την κόκκινη υπερώα και την αμυγδαλίτιδα με πυώδεις εκκρίσεις, με διογκωμένους και επώδυνους τους υπογνάθιους λεμφαδένες. Ωστόσο, αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολύ ήπια ή να λείπουν τελείως σε παιδιά σχολικής ηλικίας και εφήβους. 


Ο ρευματικός πυρετός μπορεί να εκδηλωθεί με τα παρακάτω συμπτώματα:

•    Δύσπνοια


•    Θωρακικό πόνο


•    Αρθρίτιδα


•    Πόνο στις αρθρώσεις


•    Πρήξιμο στις αρθρώσεις


•    Πυρετό


•    Αίσθημα κόπωσης και καταβολής

•    Σπάνια δερματικό εξάνθημα κυρίως με τη μορφή διαλείποντος δακτυλιοειδούς ερυθήματος κορμού και σπανιότερα άκρων.

•    Πολυαρθριτις: Προσβάλλονται οι μεγάλες αρθρώσεις των ακρών. Η αρθρίτις είναι μεταναστευτική δηλαδή μόλις η φλεγμονή υποχωρεί από την μια άρθρωση προσβάλλεται η άλλη.

•    Καρδίτις: α) προσβολή του περικαρδίου και εμφάνιση περικαρδίτιδας που εκδηλώνεται με οπισθοστερνικό πόνο πυρετό και ταχυκαρδία. β) Προσβολή του μυοκαρδίου η οποία εάν είναι σοβαρή μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ανεπάρκεια. γ)Προσβολή του ενδοκαρδίου η οποία είναι η σοβαρότερη επιπλοκή λόγω προσβολής των βαλβίδων. Στην οξεία φάση μπορεί να προκληθεί ανεπάρκεια των βαλβίδων ιδιαίτερα της μιτροειδούς. Σε απώτερο χρόνο η φλεγμονή προκαλεί στένωση των βαλβίδων.

Ο ρευματικός πυρετός μπορεί να οδηγήσει σε κάποιες επικίνδυνες επιπλοκές όπως η περικαρδίτιδα, η ενδοκαρδίτιδα, η μυοκαρδίτιδα ή η καρδιακή ανεπάρκεια.

Πως γίνεται η διάγνωση του ρευματικού πυρετού

• Από το ιστορικό και την κλινική εικόνα

• Ηλεκτροκαρδιογράφημα: Καταγράφεται πολλές φορές επιμήκυνση του διαστήματος PR.

• Υπερηχοκαρδιογράφημα: Διαπιστώνεται η προσβολή της καρδιάς.

• Από τις εργαστηριακές εξετάσεις: Αύξηση του τίτλου της αντιστρεπτολυσίνης (ASTO), αύξηση της ταχύτητας καθίζησης των ερυθρών (ΤΚΕ) και αύξηση της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP).


Ποια η θεραπεία του ρευματικού πυρετού

Ο ρευματικός πυρετός αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων. Συνήθως χορηγείται αντιβιοτική αγωγή (πενικιλίνη), ασπιρίνη και κορτιζόνη. Η ερυθρομυκίνη αποτελεί εναλλακτική λύση στους ασθενείς που είναι αλλεργικοί στην πενικιλίνη.

• Καταπολέμηση του στρεπτόκοκκου με την χορήγηση πενικιλίνης η άλλων αντιβιοτικών.

• Καταστολή της ανοσολογικής αντίδρασης με την χορήγηση ασπιρίνης σε μεγάλες δόσεις (6-8 γραμμάρια την ημέρα) ή κορτιζόνης.

• Πρόληψη υπότροπων: Ο ρευματικός πυρετός μπορεί να υποτροπιάσει γι΄αυτό χρειάζεται μακροχρόνια θεραπεία με πενικιλίνη

Η θεραπεία περιλαμβάνει επίσης κατάκλιση μέχρι την πλήρη υποχώρηση σημείων ενεργού ρευματικού πυρετού.


Πρόληψη υποτροπής

Οι ασθενείς που είναι γνωστό ότι έχουν καρδίτιδα και πρόκειται να υποστούν οδοντιατρική ή χειρουργική επέμβαση (ειδ. αυτές που περιλαμβάνουν όργανα της ουροφόρου οδού, του ορθού ή του κόλου) θα πρέπει να καλυφθούν πρόσθετα με αντιβιοτικά την ημέρα της επέμβασης και αρκετές ημέρες μετά. Για την παρεμπόδιση επανεμφάνισης του ρευματικού πυρετού σε έναν ασθενή που έχει νοσήσει, απαιτείται λήψη πενικιλίνης, ερυθρομυκίνης ή σουλφοναμιδών επί τουλάχιστον 5 έτη από την αρχική λοίμωξη (10 έτη για ασθενείς με συμμετοχή των καρδιακών βαλβίδων).

Η σημασία της διατήρησης μιας δίαιτας πτωχής σε αλάτι και της προσήλωσης στη θεραπεία με διουρητικά, διγοξίνη ή φάρμακα μείωσης του μεταφορτίου τονίζεται στους ασθενείς με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια.

Πρόληψη του ρευματικού πυρετού

Η πρόληψη του ρευματικού πυρετού έγκειται στην πρόληψη των στρεπτοκοκκικών λοιμώξεων με τη λήψη αντιβιοτικών. Η νόσος απαντάται συχνά σε αναπτυσσόμενες χώρες, επειδή εκεί δεν είναι διαθέσιμα τα αντιβιοτικά. 

Συγκεκριμένα πρέπει να τηρούνται τα μέτρα προφύλαξης από αναπνευστικές λοιμώξεις:

• Αποφύγετε τον συγχρωτισμό

• Πλένετε συχνά και με επιμέλεια τα χέρια

• Αερίζετε τακτικά τους χώρους

• Φροντίζετε το ανοσοποιητικό σας με καλή διατροφή, αποφυγή του καπνίσματος, κατάχρηση αλκοόλ και καθιστική ζωή.

ΜΕΤΑΣΤΡΕΠΤΟΚΟΚΚΙΚΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ


Σε εφήβους και ενήλικες, ως περιπτώσεις στρεπτόκοκκου που σχετίζονται με αρθρίτιδα περιγράφονται αυτές που δεν πληρούν τα κριτήρια του ρευματικού πυρετού. Η αρθρίτιδα αναπτύσσεται στην πρώιμη φάση της νόσου και μπορεί να προσβάλλει τις αρθρώσεις των χεριών, απαντά ανεπαρκώς στη θεραπεία με αντιφλεγμονώδη και συνήθως διαρκεί για μήνες. Εξαιτίας αυτών των χαρακτηριστικών, μοιάζει με άλλες μορφές αρθρίτιδας. Η διάγνωση βασίζεται στα κλινικά ευρήματα σε συνδυασμό με ένδειξη πρόσφατης στρεπτοκοκκικής λοίμωξης. 
Έχει παρατηρηθεί ότι μερικοί από τους ασθενείς αυτούς αναπτύσσουν αργότερα καρδίτιδα. Οι περισσότεροι γιατροί συμφωνούν ότι η μεταστρεπτοκοκκική αρθρίτιδα είναι μία παραλλαγή του ρευματικού πυρετού. Για αυτό το λόγο, συνιστάται η πρόληψη με αντιβιοτικά καθώς και η αξιολόγηση της καρδιάς για την έγκαιρη εντόπιση καρδίτιδας.

Διαβάστε επίσης

Ένας πονόλαιμος μπορεί να οφείλεται σε αμυγδαλίτιδα. Πώς θα το καταλάβουμε και πώς αντιμετωπίζεται;

Ξενοφώντα Τσούκαλη
Dr.
PhD

Η χειμερινή κολύμβηση, από τις υγιεινότερες μορφές άθλησης, ιδανική για το κλίμα της χώρας μας. Τι πρέπει να προσέχουμε;

Αλέξανδρου Γιατζίδη

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η κολύμβηση αποτελεί μία από τις καλύτερες και αποτελεσματικότερες μορφές άσκησης για το ανθρώπινο σώμα. Είναι ένα άθλημα ζωής που ωφελεί το σώμα και τον εαυτό μας, γενικότερα. 

Αλλά τι είναι αυτό που κάνει ωφέλιμο το κολύμπι; 

H κολύμβηση είναι μια δραστηριότητα,  που μπορεί να γίνεται σε όλη την διάρκεια της ζωής μας  και τα οφέλη που προσφέρει στην υγεία, αξίζουν τον κόπο ώστε να μπούμε στο νερό. 

Δουλεύουν όλοι οι μύες του σώματος. Το κολύμπι – χειμώνα καλοκαίρι – κρατά το σώμα σε φόρμα, βελτιώνει το μυϊκό σύστημα, τη στάση του σώματος, την αντοχή, την ευλυγισία αλλά και την καρδιοαγγειακή λειτουργία. Η θερμοκρασία του σώματος παραμένει σε φυσιολογικά επίπεδα, καθώς η κολύμβηση βελτιώνει την κατανομή του οξυγόνου στο σώμα χωρίς να το ταλαιπωρεί. Βέβαια σε αντίθεση με ό,τι παλαιότερα λεγόταν, δεν βοηθά την οστική πυκνότητα (οι ασκήσεις με βάρη ωφελούν περισσότερο την οστεοπόρωση), αλλά βοηθά σε όλες τις άλλες παθήσεις. 

Το καλύτερο δε χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης μορφής άσκησης είναι ότι δεν καταπονεί τις αρθρώσεις ούτε και τα πόδια. Άτομα που υποφέρουν από πόνους στις αρθρώσεις και ως εκ τούτου αδυνατούν να τρέξουν λόγω πόνων μπορούν πολύ εύκολα να κολυμπήσουν άφοβα, ανώδυνα και ιδιαίτερα αποτελεσματικά, καθώς δεν επιβαρύνονται καθόλου οι αρθρώσεις σε κανένα σημείο του σώματος. 

Αρκετοί γυμναστές μάλιστα υποστηρίζουν ότι η κολύμβηση μπορεί να χρησιμεύει ως ζέσταμα πριν από κάποιο άθλημα αλλά και χαλάρωση μετά από κάποιο άθλημα. Μετά από κάποια άσκηση στο έδαφος, λίγα μέτρα κολύμβησης μπορούν να εξασφαλίσουν την επαναφορά των χτύπων της καρδιάς σε φυσιολογικά επίπεδα, την ρύθμιση του κυκλοφορικού αλλά και την επούλωση τυχόν μικροτραυματισµών που δεν έχουν διαπιστωθεί καθώς το σώμα παραμένει ακόμη ζεστό. 

Σημαντική βελτίωση παρατηρείται επίσης και ύστερα από μακροχρόνια κολύμβηση στην κατάσταση των πνευμόνων, καθώς κατά την διάρκειά της ο κολυμβητής χρειάζεται περισσότερο οξυγόνο, το οποίο παράγει ο οργανισμός του. 

Παράλληλα, ρυθμίζει την θερμοκρασία του σώματος τόσο το καλοκαίρι όσο και το χειμώνα με αποτέλεσμα να αποφεύγει ο κολυμβητής να βρίσκεται σε τεχνητό κλιματιζόμενο περιβάλλον. Άτομα μάλιστα που επιθυμούν να βελτιώσουν τις αντοχές τους και τη διάρκεια της άσκησης που ακολουθούν προχωρούν σε συστηματική κολύμβηση. Αθλητές μάλιστα που επιθυμούν να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση ακολουθούν προγράμματα κολύμβησης (χειμώνα – καλοκαίρι). 

Δεν θα πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι η κολύμβηση καίει θερμίδες σε ιδιαίτερα αποτελεσματικό βαθμό. Κρίνεται ιδιαίτερα αποτελεσματική για ανθρώπους που βρίσκονται σε πρόγραμμα αδυνατίσματος. Παράλληλα χαλαρώνει ιδιαίτερα το μυαλό βελτιώνοντας τη διαδικασία της σκέψης. 

Η χειμερινή κολύμβηση αποτελεί ιδανική άσκηση για τα ηλικιωμένα άτομα.

Η εναλλαγή ζεστού και κρύου κάνει πολύ καλό στον οργανισμό, εφόσον βέβαια έχουμε την συγκατάθεση γιατρού. Είναι δεδομένο ότι η χειμερινή κολύμβηση ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Η χειμερινή κολύμβηση είναι (ίσως) η υγιεινότερη μορφή άθλησης, ιδανική για το κλίμα της χώρας μας.

Τα υπέρ και τα κατά της χειμερινής κολύμβησης:

Θα μπορούσε κάποιος, έχοντας σύμμαχο την επιστήμη, να επιχειρηματολογήσει για τα οφέλη της χειμερινής κολύμβησης. 

Ο χρόνος παραμονής ενός υγιούς ανθρώπου στο παγωμένο νερό κανονικά κυμαίνεται στη μισή ώρα. Όταν το σώμα κρυώνει, χρησιμοποιεί ενδορφίνες για να αντιμετωπίσει τον πόνο στο δέρμα, οι δύο βασικές χρήσεις των οποίων είναι η μείωση του πόνου και η βελτίωση της ψυχικής διάθεσης.  Έτσι όταν ένας χειμερινός κολυμβητής έρχεται σε επαφή με το παγωμένο νερό, στο σώμα του απελευθερώνονται ενδορφίνες, που είναι η μορφίνη του ανθρώπινου οργανισμού.  Πρόκειται για πρωτεΐνες που παράγονται στην υπόφυση και τον υποθάλαμο του εγκεφάλου, απελευθερώνονται μέσω του νωτιαίου μυελού και διοχετεύονται στην κυκλοφορία του αίματος. Αποτελούν ισχυρότατο παυσίπονο -εκατό φορές πιο ισχυρό από τη μορφίνη. Οι ενδορφίνες έχουν και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Έτσι, η χειμερινή κολύμβηση βελτιώνει τη διάθεση και μπορεί να καταστείλει την κατάθλιψη. Ταυτόχρονα απελευθερώνονται οι νευροδιαβιβαστές ντοπαμίνη και σεροτονίνη που ευθύνονται για τη διατήρηση της ευτυχίας και τη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης.

Κολυμπώντας σε κρύα νερά, η θερμοκρασία του αέρα είναι ψυχρότερη από την θερμοκρασία του σώματος κι έτσι ο οργανισμός πρέπει να «κάνει υπερωρίες» για να έρθει σε ισορροπία με το περιβάλλον. Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται πολλή ενέργεια και πολλά καύσιμα. Έτσι, αν βρεθεί σε μια κρύα περιοχή, το σώμα θα αναγκαστεί να κάψει πολύ περισσότερες θερμίδες και ενέργεια για να αντεπεξέλθει, με αποτέλεσμα να χάνουμε γρηγορότερα βάρος.

Επίσης, οι ανατριχίλες που νιώθουμε σε μια παγωμένη πισίνα ή στην κρύα θάλασσα επηρεάζουν τον μεταβολισμό μας, κάνοντάς τον πιο γρήγορο. Όσο πιο γρήγορος είναι ο μεταβολισμός, τόσο πιο γρήγορα μεταβολίζεται η τροφή και καίγονται οι θερμίδες, με αποτέλεσμα να μην δημιουργούνται αποθήκες λίπους στο σώμα. 

Ο ανθρώπινος οργανισμός λειτουργεί στους 37 βαθμούς, αυτό είναι το φυσιολογικό. Το δέρμα της μασχάλης δείχνει 36,6, λόγω της απώλειας θερμότητας στην επιφάνεια του σώματος. Στο νερό η θερμότητα χάνεται δύο φορές γρηγορότερα. Το νερό της θάλασσας όμως, λόγω της πλήρους επαφής με το δέρμα, παίρνει τη ζεστασιά του σώματος ευκολότερα. Ίσως για αυτό ένας κολυμβητής με περισσότερα κιλά μπορεί να μείνει περισσότερες ώρες στο κρύο νερό. Το λίπος γύρω από το σώμα του λειτουργεί ως μόνωση στο κρύο. Τα λιποκύτταρα λοιπόν κάτω από το δέρμα είναι το καλύτερο μονωτικό. 

Όπως είπαμε η συνήθεια που έχουν οι χειμερινοί κολυμβητές να κολυμπούν όλο τον χρόνο είναι που τους χαρίζει την επίκτητη αντοχή να βρίσκονται για πολλές ώρες στη θάλασσα με θερμοκρασία γύρω στους 15 βαθμούς. Στην ίδια θάλασσα ένας ανεκπαίδευτος κολυμβητής υφίσταται το σοκ του ψύχους και χάνεται σε διάστημα 1-2 ωρών, όσο νέος και αν είναι.

Πρέπει να σημειωθεί ότι άτομα που υποφέρουν από ρευματικές παθήσεις, ινομυαλγία, και άλλες μυοσκελετικές νόσους αναφέρουν ότι η χειμερινή κολύμβηση ανακουφίζει από το συνεχές αίσθημα του πόνου. Ακόμα και ασθενείς με άσθμα, ομολογούν ότι βλέπουν βελτίωση, μετά από συστηματική κολύμβηση τους χειμερινούς μήνες. 

Η χαμηλή θερμοκρασία του νερού συνεισφέρει στη σύσφιξη του δέρματος, ενώ σε συνδυασμό με την καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου επαφή με τον ήλιο συντελεί στη δημιουργία σώματος γεμάτο σφρίγος και ενέργεια. 

Η χειμερινή κολύμβηση βελτιώνει ακόμα και τη λίμπιντο των δύο φύλων αλλά και τη γονιμότητα. Αυτό επιτυγχάνεται από την αύξηση της έκκρισης τεστοστερόνης, αλλά και οιστρογόνων στους άνδρες και στις γυναίκες αντίστοιχα.

Τέλος, οι χαλαρωτικές ιδιότητες του υγρού στοιχείου, καθώς και οι κοινωνικές επαφές που συνεπάγεται η χειμερινή κολύμβηση, βοηθούν στην καταπολέμηση του καθημερινού στρες και άγχους. 

Τα κατά τώρα της χειμερινής κολύμβησης:

Το νερό της θάλασσας το χειμώνα κυμαίνεται γύρω στους 15 βαθμούς. Επομένως, η θερμοκρασία της θάλασσας το χειμώνα καθιστά δύσκολη την προσαρμογή σ’ ένα μέσο (αγύμναστο) ανθρώπινο σώμα. Η ξαφνική εμβύθιση στο κρύο νερό έχει καρδιαγγειακές επιδράσεις (άμεση σύσπαση των αγγείων της επιφάνειας του σώματος, αύξηση καρδιακού ρυθμού και μεγάλη αύξηση αρτηριακής πίεσης), που μπορεί να οδηγήσουν σε έμφραγμα του μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο ή και θάνατο από πνιγμό λόγω εισρόφησης νερού. Ένας ανεκπαίδευτος κολυμβητής υφίσταται το σοκ του ψύχους και χάνεται σε διάστημα 1-2 ωρών, όσο νέος και αν είναι.

Ο χρόνος παραμονής ενός υγιούς ανθρώπου κανονικά κυμαίνεται στη μισή ώρα. Δεν είναι καλό να μένει κάποιος παραπάνω, διότι το κρύο δημιουργεί στρες στον οργανισμό. Το ίδιο και η άσκηση. Ο συνδυασμός τους που φτάνει στην υπερβολή, στρεσάρει επικίνδυνα τον οργανισμό μας. Δεν πρέπει να μένουμε στο νερό μέχρι να λαχανιάσουμε. Επίσης, δεν πρέπει να μένει κανείς στάσιμος στο κρύο, ότι είναι πολύ σημαντικό να σκουπιστεί βγαίνοντας και να προφυλαχτεί από το κρύο, και ότι φυσικά ποτέ μα ποτέ δεν κολυμπάμε αφού έχουμε φάει, ειδικά τώρα τον χειμώνα.

Αν το νερό είναι υπερβολικά κρύο το κολύμπι απαγορεύεται καθώς υπάρχουν κίνδυνοι για υποθερμία. Οι άνθρωποι που παθαίνουν υποθερμία εμφανίζουν συμπτώματα όπως αδύναμο σφυγμό, δυσκολία στην αναπνοή, ζαλάδες ή μεγάλη αδυναμία και δυσκολία στη σκέψη και την ομιλία. Κολυμπήστε ελεύθερα στο κρύα νερά, παίρνοντας όμως πάντα τις κατάλληλες προφυλάξεις και χωρίς υπερβολές.

Η κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης πριν την κολύμβηση δεν συστήνονται ακόμα και πριν από δυο μέρες από την ημέρα της συμμετοχής, διότι αυτά τα δύο συστατικά επιφέρουν αφυδάτωση του οργανισμού. 

Η καλή ενυδάτωση και η διατήρηση των ηλεκτρολυτών σε υψηλά επίπεδα πριν τη χειμερινή κολύμβηση επιβάλλονται.

Η εναλλαγή ζεστού και κρύου κάνει πολύ καλό στον οργανισμό, εφόσον βέβαια έχουμε την συγκατάθεση γιατρού. Είναι δεδομένο ότι η χειμερινή κολύμβηση ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Πριν από κάθε χειμερινή βουτιά μας είναι η ιατρική εξέταση, καθώς και περιοδική ιατρική παρακολούθηση στη συνέχεια, ειδικά για άτομα προχωρημένης ηλικίας και ασθενείς που πάσχουν από διαβήτη, καρδιαγγειακές παθήσεις, πνευμονοπάθειες, αγγειοπάθειες, ορισμένες μυοσκελετικές παθήσεις, κάποιες μορφές νευροπάθειας και αλλεργίες.  Κάποιος πρέπει να χτίσει αντοχή στο κρύο σταδιακά, πριν πάρει την απόφαση να κολυμπήσει στα κρύα νερά του Γενάρη. Παίρνοντας εναλλάξ χλυαρά-κρύα ντους, είναι ένα πρώτο βήμα.

Ξεκινήστε αργά, και μάλιστα ακόμη πιο αργά σε περίπτωση που πάει καιρός από την τελευταία φορά που κολυμπήσατε συστηματικά. Συνοδός σας πρέπει να είναι πάντα η λογική και η σύνεση, καθώς δεν θα πρέπει να εξαντλήσετε τον οργανισμό σας. Την πρώτη στιγμή που θα αισθανθείτε ότι οι αντοχές σας έχουν αρχίσει να σας προδίδουν, απλώς σταματήστε, βγείτε από το νερό και φροντίστε να βρεθείτε σε ένα ζεστό περιβάλλον.

Η κολύμβηση το χειμώνα δεν αποτελεί απειλή για κάποιον με κανονική πίεση ή με ελεγχόμενη υπέρταση. Αντίθετα, διατρέχουν κίνδυνο όσοι πάσχουν από στεφανιαία νόσο, καθώς η έντονη αύξηση των καρδιακών χτύπων θα καταπονήσει την ίδια την καρδιά τους. Επίσης, όσοι έχουν προβλήματα με τις αρτηρίες τους θα πρέπει να διαλέξουν κάποιο άλλο σπορ για το χειμώνα. Η επαφή με το κρύο νερό μπορεί να συντελέσει στην ελλιπή αιμάτωση του εγκεφάλου αν υπάρχει κάποιο αρτηριακό πρόβλημα.

Κάθε άνθρωπος που είναι καλά στην υγεία του, θα διατηρήσει την καλή του υγεία ακόμη περισσότερο και για πολύ περισσότερα χρόνια, αν επιδοθεί στην (αβλαβή για κάθε υγιή άνθρωπο) χειμερινή κολύμβηση (σε ήπιες ή μεσογειακές θάλασσες, όπως η δική μας)

Διαβάστε επίσης

• Η ευεργετική επίδραση αλλά και οι κίνδυνοι της άσκησης στους καρδιοπαθείς. Οδηγίες για ασφαλή άσκηση
• Χειμερινή κολύμβηση. Το καλό που προσφέρει στην υγεία αλλά και τι κινδύνους κρύβει;
• Πρόληψη του πνιγμού στο νερό. Οι πνιγμοί είναι η δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτων λόγω ατυχημάτων, στα παιδιά κάτω των 14 ετών
• Τι να κάνετε αν μπει νερό στο αυτί σας